Hoofstuk 10 Flashcards
Drug
Elke stof buiten voeding die ons lichaam of geest aantast
Alcohol
Tabak
Cafeïne
Middelenvergiftiging
Tijdelijke verandering gedrag of gedachten na innemen substantie
Substance use disorder/ middelengebruik stoornis
Maladaptief gedrag of reacties na herhaaldelijk gebruik van substantie
Substance use disorder dsm-v
- maladaptief patroon substantie gebruik met beperking in dagelijk leven.
- binnen een jaar minimaal 2 van de volgende;
- gebruik in grotere hoeveelheden of langere periodes dan gepland
- onsuccesvolle poging om te minderen of stoppen
- veel tijd besteed aan herstellen van effecten
- niet nakomen belangrijke rolverplichtingen
- gebruik ondanks interpersoonlijke problemen
- gebruik tot risicogebied
- gebruik ondanks lichamelijke en psychische problemen
- verlangen naar gebruik
- tolerantie effect; steeds meer
- ## ontwenningsverschijnselen
Delirium tremens
Verwardheid na 3 dagen stoppen, armen tong en lichaam beven.
Kalmerende middelen
Vertraging czs. Verstoring van motoriek, beoordelingsvermogen en vertraging van inhibitie.
- alcohol
- sedatieve hypnotische drugs
- opioïden
Syndroom korsakov
Geheugen effect door te weinig vitamine B1
Foetaal alcoholsyndroom
Schade baby door alcohol zwangerschap
Sedatieve hypnotische drugs
Gevoel van ontspanning en slaperigheid, lage dosis voor vermindering angst en hoge dosis voor slaap.
- Barbituraten;
- Benzodiazepinen;
Opioïden
Op opium gebaseerde drugs. Binden zich aan neurotransmitters die endorfines ontvangen. Zo vermindert emotionele en fysieke pijn en onderdukken het czs op gebieden die te maken hebben met emotieregulering.
Stimulerende middelen
Verhoogde activiteit czs. Hoge alertheid, bloeddruk en hartslag. Dit zorgt voor snel gedrag en denken
- cocaïne
- amfetaminen
- methamfetamine
- cafeïne
Freebasing
Pure cocaïne wordt verdampt en geïnhaleerd zoals crack.
Hallicunogenen
Krachtige verandering, voornamelijk in zintuigelijke waarneming (trips).
- lsd
- xtc
- cannabis
Alcohol
Binge drinking bij <5.
Ethylalcohol wordt opgenomen in het bloed en bindt zich aan GABA, waardoor de persoon ontspant. De mate van effect van de ethylalcohol wordt bepaald door de concentratie van het bloed (intoxicatie is 0.09%).
Alcohol debydragenase bepaald hoeveel alcohol afgebroken wordt, voor het in het bloed komt. Vrouwen hebben dit minder dan mannen. Lengte en gewicht spelen ook een rol. De effecten gaan pas weg als alcohol door de lever is afgebroken tot koolstofdioxide en water.
Barbituraten
Verslavend anxiolytica die men helpt bij slapen en angst verminderd.
Bindt zich aan gaba en verhoogt gaba activiteit.
Benzodiazepinen
Verminderd angst zonder men slaperig te maken. Niet verslavend. Leidt minder snel tot tolerantie, vergiftiging of ontwenningsverschijnselen. Goed medicijn tegen gegeneraliseerde angststoornis.
Bindt zich aan gaba en verhoogt gaba activiteit.
Heroïne
Tolerantie neemt snel toe. Ontwenningsverschijnselen beginnen met angst en rusteloosheid, maar later epileptische aanvallen, pijn, koorts, overgeven, diarree, gewichtsverlies en uitdroging.
Opidoïdengebruiksstoornis
80% verslaafd aan pijnstillers, 20% aan heroïne. Bij geen behandeling is het steftegetak 63% hoger.
Overdosis ligt vaak op de loer vanwege het niet door hebben van tolerantie. Verder is de drug of de naald vaak onzuiver.
Cocaïne
Verslavende stimulant uit cocabladen. Euforische roes van welzijn en zelfverzekerdheid. Het gaat langs het centrale zenuwstelsel waardoor je je enthousiast en energiek voelt door de dopamine noradrenaline en serotonine verhoging.
Freebasing; pure cocaïne verdampt en geïnhaleerd zoals crack.
Gevolgen; hoge mate kan leiden tot overdosis waarbij het hart of de ademhaling plotseling kunnen stoppen. Daarnaast ontstaat soms een psychotische stoornis tijdens gebruik en depressieve ineenstorting na het gebruik.
Amfetaminen
Vroeger medicijn tegen astma. Meestal een pil maar kan ook worden gespoten of gerookt. Kleine dosis verhoogt alertheid en energie, hoge dosis veroorzaakt een roes en psychose. Bij uitwerking ontstaat een emotionele terugslag.
Methamfetaminen
Vorm van amfetaminen, populair opstap. Beschadigd zenuwuiteinden en kan dus een invloed hebben op iemands mentale fysieke en sociale leven.
LSD
Hallucinogeen gemaakt van ergot alkaloid, wat zorgt voor hallucinogene vergiftiging. Visuele percepties worden versterkt.
Het bindt zich aan neurotransmitters die serotonine ontvangen, waardoor een verandering in het serotonine gehalte ontstaat. Geen tolerantie of ontwenningsverschijnselen maar door perceptuele, emotionele en gedragsreacties kan het gevaarlijk en onplezierig zijn. Bv door zelfverwonding, flashbacks en bad trips.
Cannabis
Uit plant. Zorgt voor mix hallucinaties depressies en stimulerende effecten.
- hasjiesj; sterkste variant. Gestolde hars van de cannabis plant
- marihuana; mengsel van toppen, bloeiende toppen en gestampte bladeren van de plant.
Werkende stof is THC (tetrahydrocannabinol). Tegenwoordig zijn omgevingsfactoren ideaal waardoor de cannabis use disorder toeneemt
Cannabis use disorder
Gevaren;
- tolerantie
- ontwenningsverschijnselen
- paniekreactie
- auto-ongelukken
- verminderd geheugen
- voortplantingsproblemen
Combinaties van substanties
Meer dan 1 drug tegelijk gebruiken —> polysubstantiegebruik. Grootste gevaar hierbij is kruistolerantie; de ene drug veroorzaakt een hogere tolerantie voor een andere drug. Bij de inname van cocaïne bv kun je meer alcohol drinken.
Tevens is er gevaar voor synergistische effecten. Drugs kunnen gelijksoortige (versterken) maar ook tegenstrijdige (opheffen) veroorzaken.
Oorzaak middelengebruik stoornis
Socio cultureel
Drugs gebruik ontstaat onder socio economische stressvolle situaties. Tevens is het gemakkelijker als je omgeving middelengebruik accepteert of waardeert.
Oorzaak middelengebruik stoornis
Psychodynamische benadering
Mensen met deze stoornis hebben sterke afhankelijkheids behoeften in de kindertijd.
Oorzaak middelengebruik stoornis
Cognitieve gedragsbenadering
Operante conditionering; drugs geeft fijn effect (beloning)
Klassieke conditionering; cues of objecten in de omgeving kunnen je dezelfde gemoedstoestand geven als de drug zelf. Dit zorgt vaak voor een mislukte afkickpoging.
Oorzaak middelengebruik stoornis
Biologische benadering
Na aanhoudend drugsgebruik nemen neurotransmitters af omdat de drugs ditzelfde effect gaven. Bij afkicken krijg je dus ontwenningsverschijnselen.
- lage GABA productie door alcohol of benzodiazepinen
- lage endorfine productie door cocaïne en amfetaminen
- verminderde anandamide productie door marihuana.
Oorzaak middelengebruik stoornis beloningssysteem
Inname drugs zet beloningssysteem in gang mbv dopamine;
- incentive sensitization theory; wanneer drugs herhaaldelijk het beloningssysteem stimuleren, ontwikkelt het systeem een overgevoeligheid voor drugs.
- reward- deficiency syndrome; beloningssysteem wordt niet door de omgeving zelf gestimuleerd, dus dan maar drugsgebruik om een plezier gevoel te krijgen. Defecten in d-2 receptoren.
Oorzaak middelengebruik stoornis
Ontwikkelingspsychopathologie benadering;
Stoornis begint vaak met genetische aanleg, meerdere stressoren in kindertijd;
- externaliseren of internaliserend temperament
- inadequate opvoeding
- belonende ervaring middelengebruik
- relaties met leeftijdsgenoten die drugs gebruiken.
Behandeling middelengebruik stoornis socio culturele behandeling
- alcoholics anonymous; zelfhulporganisatie voor steun en begeleiding bij het afkicken van een alcoholverslaving
- residential treatment centers; mensen die clean zijn wonen en werken in een drugsvrije omgeving.
Behandeling middelengebruik stoornis psychodynamische behandeling
Cliënten helpen om zich bewust te worden van onderliggende behoeften en conflicten die met het drugsgebruik te maken hebben en deze te corrigeren
Behandeling middelengebruik stoornis cognitieve gedragsbehandeling
- aversietherapie; confrontatie met onplezierige stimuli na ongewenst gedrag (drugsgebruik)
- contingentiemanagement; belonging bij meewerken aan afkicken
- terugvalpreventietraining; plannen en gebruik maken van coping bij cravings
- acceptatie en commitmenttherapie; bewustzijn en acceptatie van verslaving verhogen.
Behandeling middelengebruik stoornis biologische behandeling
Patiënten terug trekken, zich onthouden van drugs of gebruiksniveau op peil houden.
- detoxificatie; systematische medische begeleiding waarbij je geleidelijk naar nul gebruik gaat.
- antagonistische drugs; drugs die effecten van verdlavende substantie blokkeren of veranderen;
Disulifram (alcohol
Naloxone (opidoïden, bindt zich aan endorfine receptoren waardoor het geen effect kan leveren)
Methadon (marihuana)
- drugsonderhoud therapie; andere stof toe dienen om de gevaarlijke ontwenningsverschijnselen tegen te gaan ; methadon —> marihuana
Gokstoornis
Verslavende gedragsstoornis waarbij men veel problemen ervaart met minstens 4 van de volgende;
- men wordt alleen enthousiast van meer gokken
- rusteloos en geïrriteerd tijdens minder gokken
- herhaaldelijk mislukte pogingen on te minderen of stoppen
- overspoeld door gok gedachtes
- frequent terugkeren naar gokken om eerder verlies te compenseren
- liegen om de hoeveelheid gokken te verbergen
- gokken zet relaties, educaties of werk op risico
- geld zoeken van andere voor gokschulden.
3-10% van volwassenen of studenten
Oorzaak gokstoornis
- Genetische aanleg
- verhoogde dopamine activiteit of- disfunctie bij gokken
- impulsieve nieuwigheid zoekende persoonlijkheid
- herhaalde en cognitieve fouten
Behandeling gokstoornis
- cognitieve gedragstherapie; terugval preventie training
- biologische therapie; opioïden antagonisten
- zelfhulpprogramma’s; anonieme gokker
Internetgamestoornis
Geen officiële dsn-v stoornis. Door steeds meer gamen lichamelijke en mentale klachten, omdat je je afsluit van de buitenwereld.
