Hoofstuk 1- Selle

Question 1

Wat is ‘n sel

Answer 1

Die basiese strukturele funksionele en biologiese eenheid waaruit die liggame van lewende organismes bestaan

Question 2

Waarvoor staan sitologie en wat beteken dit

Answer 2

Sito- sel
Logie- studie
Dis die gedeelte van lewenswetenskap wat te doen het met die studie van selle in terme van struktuur funksie en chemie

Question 3

Hoe kan ons selle waarneem

Answer 3

Selle is te klein om met die blote oog waargeneem te word en daarom moet ons ‘n mikroskoop gebruik. Selle is dus mikroskopies

Question 4

Wat is organelle en hoe neem ons hulle waar

Answer 4

Organelle staan vir “klein orgaan” en is die strukture waaruit ‘n sel bestaan. Dit kan slegs met ‘n ligmikroskoop waargeneem word maar kleiner organelle kan slegs met ‘n elektron mikroskoop bestudeer word

Question 5

Leer sketse van selle op eerste bladsy in biologie skrif

Question 6

Wat is ‘n specimen

Answer 6

‘N gedeelte van ‘n heel wat geneem word om wetenskaplik bestudeer te kan word

Question 7

Noem die drie dele waaruit ‘n mikroskoop skyfie bestaan

Answer 7

1. Voorwerpglasie
2. Voorwerp (specimen)
3. Dekglasie

Question 8

Wat is ‘n selmembraan

Answer 8

Dis lewendig en buigsaam, sy funksie is om die inhoud van die sel te omsluit. Dit beheer ook die stowwe wat in en uit die sel beweeg

Question 9

Wat is sitoplasma

Answer 9

‘n jelly-agtige lewendige vloeistof waarin organelle voorkom. Die selmembraan vorm deel van die sitoplasma

Question 10

Wat is ‘n vakuool en waaruit bestaan dit

Answer 10

Organel wat bestaan uit tonoplas en selsap. Hul hooffunksie is om nutriënte te stoor wat ‘n sel benodig om te oorleef. Dit stoor ander afvalstowwe om die res van die sel te beskerm teen kontaminasie. Die vakiool gee vorm aan die sel en verleen steun daaraan.

Question 11

Wat is ‘n mitochondrion, beskryf ook selrespirasie

Answer 11

Dis die organel wat energie verskaf aan die sel deur middel van ‘n proses genaamd selrespirasie. Vir selrespirasie om plaas te vind moet glukose en suurstof na die mitochondria vervoer word om deur ‘n chemiese proses omgeskakel te word in water, koolstofdioksied en energie(hoofproduk).

Question 12

Waarvan hang die hoeveelheid mitochondria in ‘n sel af, gee ‘n voorbeeld

Answer 12

Van die funksie van ‘n sel, byvoorbeeld ‘n spier sel moet baie mitochondria bevat omdat dit baie energie benodig om saam te trek

Question 13

Wat is ‘n selwand

Answer 13

Bestaan uit sellulose wat nie-lewend sterk en rigied is. Alle onoplosbare stowwe kan gewoonlik deur die selwand beweeg, daarom is dit steeds die verantwoordelikheid van die selmembraan om te beheer watter stowwe in en uit die sel beweeg. Die selwand gee die plant ‘n vaste vorm en verleen sterkte daaraan, dit beskerm ook die inhoud van die sel teen besering

Question 14

Wat is chloroplas, waar kom dit voor

Answer 14

Dit kom slegs voor in fotosinterende dele van plante dit bevat die groen pigment chlorofil. Fotosintese vind in die chloroplaste plaas. Vir fotosintese om te kan plaasvind word water deur die plantwortels opgeneem en vervoer na die chloroplaste. Koolstofdioksied word opgeneem deur huidmondjies en ook vervoer na die chloroplaste. Chlorofil absorbeer lig energie van die son en die energie is nodig om deur middel van ‘n chemiese reaksie suurstof en glukose te vorm.

Question 15

Leer tabel van verskille tussen plant en dierselle op bladsy 5 in biologie handboek

Question 16

Gee die woord vergelyking vir selrespirasie

Answer 16

Suurstof + glukose –> water + koolstofdioksied + energie

Question 17

Gee die woord vergelyking vir fotosintese

Answer 17

Water + koolstofdioksied + energie –> suurstof + glukose

(Chlorofil op –>)

Question 18

Gee die chemiese formule vir suurstof, glukose, water en koolstofdioksied

Answer 18

Suurstof- O²
Glukose- C⁶H¹²O⁶
Water- H²O
Koolstofdioksied- CO²
(Getalle kom klein onder letters voor, nie bo)

Question 19

Hoe vorm stamselle in mense

Answer 19

Wanneer ‘n spermsel en eiersel saamsmelt en ‘n sigoot vorm. Uit die sigoot vorm die verskillende selle van die liggaam. Die oorspronklike selle staan bekend as stamselle

Question 20

Wat is seldifferensiasie

Answer 20

Die verandering in ‘n sel se bou sodat dit ‘n spesifieke funksie kan verrig

Question 21

Wat is ensieme

Answer 21

Chemiese stowwe wat verskillende prosesse in selle beheer

Question 22

Wat is ‘n eensellige organisme

Answer 22

‘N organisme wie se liggaam uit slegs ‘n enkele ongedifferensieerde sal bestaan wat al die lewens funksies van die organisme uitvoer

Question 23

Wat is ‘n meersellige organisme

Answer 23

‘N organisme wie se liggaam uit meer as een gedifferensieerde sel bestaan
Hulle is makroskopies

Question 24

Noem en beskryf die twee tipes stamselle

Answer 24

Embrionale stamselle - word in embrios gevind en kan aanleiding gee tot alle selle wat in die liggaam gevind word

Volwasse stamselle - dis ongedifferensieerde selle wat teenwoordig is in die liggaamsweefsel van babas kinders en volwassenes. Hulle verdeel om dooie of beskadigde weefsel te herstel maar hulle differensiëring vermoë is beperk tot die selle waaruit hulle oorspronklik ontstaan het.

Question 25

Noem die vlakke van biologiese organisasie

Answer 25

1. Sel
2. Weefsel
3. Orgaan
4. Orgaan stelsel
5. Organisme

Question 26

Wat is weefsel

Answer 26

‘N groep sal met identiese bou wat ‘n gemeenskaplike funksie verrig

Question 27

Wat is ‘n orgaan

Answer 27

‘N groep verskillende weefsels wat elk sy besondere werk doen maar saam ‘n gemeenskaplike funksie verrig

Question 28

Wat is ‘n orgaanstelsel

Answer 28

‘N groep verskillende organe elk met ‘n spesifieke funksie, wat saamwerk as geheel om ‘n gemeenskaplike funksie te verrig (die verteringstelsel)

Question 29

Wat is ‘n organisme

Answer 29

Bestaan uit al die orgaan stelsels wat saam werk as ‘n eenheid en afhanklik is van mekaar