hoofdstuk 9 Flashcards
Wat zijn de nieuwe ontwikkelingen in de oude wereld ijzer?
- Eerste gebruik en ontdekking van ijzer
- Verspreiding en economische impact
- Introductie van ijzer in Europa
- Sociale en technologische veranderingen
Wanneer was het eerste gebruik en ontdekking van ijzer?
Voor het 2de millennium v.C. werd ijzer gebruikt als edelmetaal zonder inzicht in specifieke kwaliteiten. In het 2de millennium v.C. was er een toevallige ontdekking bij het gebruik van ijzerrijke koperertsen.
Wat was de ontwikkeling van ijzerproductie in het 2de millennium v.C.?
IJzer was een bijproduct van koperproductie. Speciale technieken werden ontwikkeld omdat ijzer niet kon worden gesmolten in laagovens. Het proces omvatte behameren na opwarming om onzuiverheden te verwijderen en ijzer vorm te geven.
Wat was de economische impact van ijzer rond 1500 v.C.?
Er was de eerste doelmatige ontginning en bewerking van ijzererts in Klein-Azië met verspreiding van kennis naar het Nabije Oosten en eind 2de millennium v.C. naar het Mediterrane gebied. Er was een grote vraag naar metaal door een tintekort in de late bronstijd.
Wat zijn de voordelen van ijzer ten opzichte van brons?
IJzer is overvloedig aanwezig goedkoper dan brons en erkend om kwaliteiten zoals duurzaamheid hardheid en scherpte.
Wanneer werd ijzer het voornaamste metaal in Centraal-Europa?
Begin 1ste millennium v.C. en in de 8ste eeuw v.C. verving ijzer brons als het voornaamste metaal.
Wat zijn de verschillen in gebruik van materialen tussen ijzer en brons?
IJzer werd gebruikt voor wapens en werktuigen terwijl brons werd gebruikt voor sieraden decoratie-elementen en luxe-vaatwerk.
Welke sociale veranderingen kwamen voort uit ijzerbewerking?
Technologische vooruitgang leidde tot verbeterde bronsproductie terwijl er een democratisering plaatsvond door goedkopere toegang tot ijzer en een verlies van macht door elites.
Wat zijn de kenmerken van de stadstaten die ontstonden vanaf de 8ste eeuw v.C.?
De stadstaten of polis werden gekenmerkt door monumentale architectuur grote centrale pleinen en nieuwe praktijken zoals de omloop van munten en de introductie van een decimaal stelsel.
Hoe beïnvloedde kolonisatie en handel de Mediterrane wereld?
Er waren uitzwermingen en de stichting van handelsnederzettingen met belangrijke Griekse kolonie Massalia (Marseille) voor West-Europa.
Wat zijn de kenmerken van de Hallstatt cultuur in Centraal Europa?
De Hallstatt cultuur werd beïnvloed door steppevolkeren en kende een interne socio-economische ontwikkeling met opkomst van nieuwe elites door groei van handel.
Wat zijn de kenmerken van de rijke Hallstatt-graven?
Ze hebben een centrale houten grafkamer zijn bedekt met grafheuvels en bevatten vaak belangrijke vondsten zoals bronzen zitbanken en gouden sieraden.
Wat zijn de kenmerken van versterkte nederzettingen ‘Frstensitz’?
Ze zijn geassocieerd met rijke graven en een hiërarchische maatschappij met voorbeelden zoals Mont Lassois en Heuneburg.
Wat zijn de functies van hoogtenederzettingen in de late bronstijd?
Ze dienden militair-strategisch economisch voor opslag en handel en vereisten samenwerking tussen vaklui zoals timmerlui en mijnwerkers.
Wat zijn algemene trends in de overgang van bronstijd naar ijzertijd in de Lage Landen?
Er zijn geen abrupte veranderingen in nederzettingen en grafvelden maar een geleidelijke inbedding van vernieuwingen in tradities.
Welke nieuwe ontwikkelingen waren er in de landbouw tijdens de vroege ijzertijd?
Er was grootschalige teelt van rogge introductie van nieuwe tarwesoorten en verbeterde opslagtechnieken voor gewassen.
Wat zijn de kenmerken van de nederzettingen in de vroege ijzertijd?
Betere documentatie dan in de bronstijd concentratie op vruchtbare alluviale gronden en tendens naar meer plaatsvaste bewoning.
Wat zijn de algemene kenmerken van begrafenispraktijken in de vroege ijzertijd?
Er was continuïteit met de late bronstijd met behoud van crematie ritus en invloedrijke graven met ceramiek en bronzen kledingstukken.
Wat zijn de sociale structuren in de vroege ijzertijd?
Er waren rijke elites met statusuitdrukking door paarden en paardentuig maar de macht was weinig duurzaam.
Wat zijn de kenmerken van de ceramiekproductie in de vroege ijzertijd?
Er was continuïteit met de late bronstijd met behoud van vormen en invloeden uit andere gebieden zichtbaar.
