hoofdstuk 8

Question 1

Wat zijn de grote maatschappelijke veranderingen in NW-Europese metaaltijden tijdens de late bronstijd?

Answer 1

Veranderingen in de samenleving vooral in de late bronstijd.

Question 2

Wat gebeurde er in het Oost-Mediterrane gebied aan het einde van het tweede millennium v.C.?

Answer 2

Zeevolkeren werpen het Hettitische rijk omver en bedreigen Egypte. Dorische invallen tasten de Mykeners aan. Feniciërs breiden hun invloed uit via handelsnederzettingen in de Middellandse Zee. De Villanovacultuur in Noord-Italië zorgt voor contact tussen Centraal-Europa en de oostelijke mediterrane wereld.

Question 3

Wat is de rol van de Villanovacultuur tijdens de late bronstijd?

Answer 3

De Villanovacultuur speelt een cruciale rol in de overgang naar de ijzertijd en crematie als grafritus.

Question 4

Wat zijn de kenmerken van de Centraal-Europese kernzone tijdens de late bronstijd?

Answer 4

Rijkdom en macht bij krijgersaristocratieën in ertsgebieden. Producties van bronzen voorwerpen en aardewerk.

Question 5

Wat zijn de kenmerken van de Atlantische kustgebieden tijdens de late bronstijd?

Answer 5

Groeiende invloed aan het einde van de late bronstijd.

Question 6

Wat zijn de socio-economische veranderingen in de late bronstijd?

Answer 6

Gemengd boerenbedrijf met verbouwen van gerst emerkoren gierst; veeteelt van rundvee schapen geiten varkens. Jacht en visvangst hebben marginaal belang. Verbeterde landbouw- en veeteelttechnieken mogelijk strakkere organisatie en stijging in voedselopbrengsten. Verhoogde bevolkingsgroei.

Question 7

Wat zijn de kenmerken van de hiërarchische structuur en militarisering in de late bronstijd?

Answer 7

Mogelijke hiërarchische structuur rond de kopermijnen. Duidelijke tekenen van sociale stratificatie.

Question 8

Wat suggereren grote grafvelden over de samenleving in de late bronstijd?

Answer 8

Grote grafvelden suggereren democratisering. Individuen worden afzonderlijk begraven in de late bronstijd.

Question 9

Wat is de opkomst van crematiebegraving in urnenvelden?

Answer 9

Vanaf de 13e eeuw v.C. begint crematiebegraving in urnenvelden zich uit te breiden in Midden-Europa verspreiding naar andere gebieden vanaf de 11e eeuw v.C.

Question 10

Wat is de werkwijze van de crematiebegraving?

Answer 10

Doden worden gekleed en op een brandstapel gelegd om te verbranden. Na de crematie worden botresten uit de afgekoelde as gehaald en vaak in een urn begraven op uitgestrekte grafvelden.

Question 11

Wat zijn grafgiften en bijzettingen in de late bronstijd?

Answer 11

Bijzettingen zijn schaars meestal servies schalen kommetjes bekers. Soms vlees of andere voedingsresten. Suggestie van dodenmaal of plengoffers. Elders in Europa zijn er rijke bijgiften zoals sieraden in brons of edelmetaal in vrouwengraven.

Question 12

Wat zijn de nieuwe necropolen en locaties in de late bronstijd?

Answer 12

Necropolen sluiten vaak aan bij bestaande grafheuvels uit de middenbronstijd maar er zijn ook nieuwe locaties. Breuk in de traditie door de opkomst van urnenvelden.

Question 13

Wat suggereren de grafstructuren en bijgiften over de sociale structuur in de late bronstijd?

Answer 13

Relatieve armoede van grafstructuren en bijgiften suggereert mogelijk egalitaire gemeenschappen.

Question 14

Wat zijn de betekenissen van bronsvondsten in de late bronstijd?

Answer 14

Enorme hoeveelheden brons worden gedeponeerd in natte rivieren vennen en droge contexten ingegraven depots. Dit betreft wapens sieraden werktuigen.

Question 15

Wat is de huidige interpretatie van de bronsvondsten?

Answer 15

Tegenwoordig wordt het gezien als sociaal competitief gedrag waarbij elites proberen elkaar te overtreffen om prestige te verkrijgen.

Question 16

Wat is de symbolische betekenis van water in de late bronstijd?

Answer 16

Mogelijks behoren de riviervondsten tot een nieuwe ideologie waarin water een symbolische betekenis heeft.

Question 17

Wat zijn enkele specifieke vondsten in de late bronstijd?

Answer 17

Voorbeelden van depots zijn Lutlommel en Heppeneert met 47 kokerbijlen en 1 lanspunt.

Question 18

Wat zijn de kenmerken van de nederzettingen in de Urnenveldenperiode?

Answer 18

Diverse bodemtypes worden bezet. Er zijn nog geen echte centrumplaatsen de nederzettingen zijn verspreid in het landschap.

Question 19

Waarom verhuizen huizen in de Urnenveldenperiode?

Answer 19

Snelle degradatie van bodems kan frequente verhuizingen bevorderen. Volwassen kinderen die elders een nieuw huis betrekken. Verlaten huizen bij overlijden van bewoners.

Question 20

Wat is de evolutie in aardewerk uit de Urnenvelden?

Answer 20

Toenemende standaardisatie in vorm en decoratie. Meestal bol of geknikt profiel met een hoge hals trechter- cylinder- of kegelvormig.

Question 21

Wat zijn de evoluties van bronzen wapens tijdens de late bronstijd?

Answer 21

Algemeen gebruik van de kokerbijl. Evolutie van kortzwaarden naar lange zwaarden waarbij handvat mee gegoten werd.

Question 22

Wat is het belang van de kopermijnbouw in Midden-Europa?

Answer 22

Systeem en grootschalige productie van kopermijnen. De meeste metalen voorwerpen zijn ingevoerd vooral vanuit Bretagne en Noord-Frankrijk.

Question 23

Wat is de rol van lokale productie in de late bronstijd?

Answer 23

In Havelte Drenthe werd een gietprop en gietvorm van een kokerbijl gevonden. Sommige bijlen en messen lijken van lokale makelij te zijn mogelijk hergesmolten uit versleten voorwerpen.

Question 24

Wat zijn de kenmerken van het depot van bronzen voorwerpen in de late bronstijd?

Answer 24

Enkele honderden meters van de Dilsen-nederzetting werd een depot van bronzen kokerbijlen aangetroffen.