Hoofdstuk 7. Oosters recht Flashcards
1
Q
Wat is de Algemene historiek van China?
A
- 1949: Mao Zedong riep de Volksrepubliek uit. De Chinese Communistische Partij (CCP) veel macht en bouwde een socialistisch systeem op. Drastische economische, monetaire en sociale hervormingen moesten inflatie in toom houden.
- Landbouwgronden werden herverdeeld en dan een gedwongen collectivisering: overgang van private eigendom naar socialistische eigendom: oprichting van volkscommunes waarin elk privébezit werd afgeschaft.
- Cummune nam alle functies van het lokale bestuur over en zoergde voor basisbehoeften van haar leden.
- Invoering van een planeconomie om de industriële productie te verhogen.
- Vele wetten en besluiten in beginperiode van de Volksrepubliek, ook een Grondwet (1ste van de 4).
- Fundamentele rechtsinstellingen kwamen tot stand: juridische beroep, gerechtelijke structuur en overheidsstructuren.
- Idee dat het beleid van de Staat en van de CCO primeerde op de wettelijke regels bleeft overheersen.
- In belang van sociale hervormingen werden wetten genegeerd en zelfs overtreden.
- CCP: onuitwisbare stempel via de communes en bijna verplichte lidmaatschap van de massabewegingen: Partij een enorme greep.
- Beperkte de persoonlijke vrijheid van de modale Chinees sterk in anders heropvoedingskamp.
- Rectificatiebeweging van 1957: CCP bestempelde deze als reactionair, sloeg elke kritiek neer en strafte intellectuelen. Beginselen van gelijkheid, legaliteit en onafhankelijkheid van de rechterlijke macht werden opzij geschoven.
- CCP legde nadruk op de klassenstrijd, niet meer op de economische opbouw.
2
Q
Wat met de Grote Culturele Revolutie?
A
- 1965-1969: uiters linkse beweging van Rode Gardisten op tot een voortudrende revolutie onder de dictatuur van het proletariaat: complete economische en sociale chaos.
- Wet werd gezien als kapitalistisch instrument dat de revolutie inperkte: juristen werden opgejaagd en zelfs vermoord.
- Revolutionairen schafften de wet formeel af en vernielden het bestaande wettelijk systeem en de partijstructuren totaal.
- Mao, de gangmaker, de Grote Roerganger en het beleid van de CCP bepaalden de Norm.
3
Q
Wat na het overlijden van Mao?
A
- 1976: Culturele revolutie verloor geleidelijk haar verwoestende kracht: China begin aan heropbouw.
- Wet is in ere hersteld als het meest efficiënte middel ter vrijwaring van de volksdemocratie en ter voorkoming van abrupte sociale veranderingen.
- Machtsstructuren zijn gedecentraliseerd.
- 1993: geleide economie is verlaten: socialistische markteconomie, die nu de grondwettelijk verankerde economische ordening uitmaatk.
- Privé-eigendom is binnen bepaalde grezen toegelaten en zelfs beschermd.
- Buitenlandse investeringen en handel worden aangemoedigd.
- Ideologische kentering:
- Statsraad heeft honderden wetten en besluiten uitgevaardigd, Nationlaal Volkscongres tientallen beslissingen. Bijna elk aspect krijgt een regeling. Ook het juridisch beroep weer belangrijke plaats.
- CCP controleert nog steeds de staatsmacht en staatsorganen. Sinds 1949 een bepalende rol bij totstandkoming en implementatie van wetgeving.
4
Q
Wat is het confucianisme?
A
- Confucius: 551-479 V.Chr.: onwikkelde een gedragscode waarin 2 deugden centraal staan:
- de jen = soort van humanisme. “What you do not want done to yourself, do not to others”.
- i = gerechtigheid.
- Sleutelbegrip van de ‘rechts’-opvatting is li = geheel van sociale normen en waarden die bepalen hoe men zich correct dient te gedragen. Zijn geen algemene wetten, verschillen naargelang de positie van de personen die ze moeten toepassen: deel van het gezin, bevolkinsgroep, de staat.
- Wetten = fa. Men mag zich niet door de wetten leiden, het moet vanuit de mens zelf komen = recht is een ultimum remedium want straffen ontmoedigt wetsontduiking aan.
- Maatschappij is sterk hiërarchisch georganiseerd:
- Ideaal is onderworpenheid aan zijn meerdere binnen 5 verhoudingen: onderdaan vs. heerser, jongere vs. oudere, kinveren vs. ouders, vrouw vs. man, vriend vs. vriend.
- Nadruk op verplichtingen van de mens, individuele rechten zijn ondergeschikt aan het belang en harmonie van de familie = hoeksteen samenleving; Als iedereen doet wat hij moet doen = sociale orde.
5
Q
Wat is de legisten?
A
- 3e eeuw v. Christus. Het legisme of legalisme beschouwt de mens als inherent slecht en egoïstisch: draconische maatregelen zijn nodig om mensen in het gareel te houden. De ontradende werking van straffen zal ertoe leiden dat het straffen zelf overbodig wordt.
- De wet (fa) krijgt centrale rol toebedeeod.
- Burgers zijn ook verplicht om misdrijven aan te geven, zelfs ten koste van de familie. De familie is immers ondergeschikt aan de staat, het eigenbelang is ondergeschikt aan het maatschappelijk belang.
- Belang van een sterke staat. Ze maken ook komaf met hiërarchische structuur van confucianistische maatschappij: iedereen is gelijk voor de wet.
- Tijdens de Qin dynastie (221-207 V. Chr) werd het confucianisme verboden.
- Han dynastie: confucianisme in ere hersteld en nam de invloed van de denkschool toe.
- Bleef toonaangevend tot aan de val van de Qing dynastie in 1911 en nog seeds een van de belangrijkste filosofische stromingen van China.
- Invloed legisme mag niet onderschat worden.
- Legalistische kern met een confucianistische mantel om zo de scherpe kanten van de lagalistische visie te vijlen.
6
Q
Wat is de Chinese Grondwet?
A
- 1982: de vierde grondwet van de Volksrepubliek China sinds 1949. De huidige versie is ondertussen reeds 4maal gewijzigd en opgedeeld in 4 stukken:
- Algemene beginselen, greondrechten en plichten van de burgers, staatsstructuur, symbolen (nationale vlag, het volkslied, het nationale embleem en de hoofdstad).
- De 4 fundamentele principes van de Volksrepubliek China staan in de preambule:
- Chinese communistische partij
- marxisme-leninisme en ideëen Mao Zedong
- Democratische dictatuur van het volk
- Socialistische weg.
7
Q
Heeft de Grondwet voorrang?
A
- Wetten, administratieve verordeningen reglemeten mogen niet in strijd komen met de Grondwet, die voorrang heeft boven alle andere rechtsbronnen. Bovendien moeten alle staatsorganen en strijdkrachten alle politieke partijen en maatschappelijke organisaties, alle ondernemingen en instellingen de Grondwet en de wetten naleven.
- Geen enkele organisatie, geen enkele persoons taat boven de Grondwet en de wetten.
- Dit lijkt een eerste stap voor de erkenning van de rule of law, maar riskeert dode letter te blijven bij gebrek aan bevoegdheid van de rechtbanken om de Grondwet te interpreteren ene schending van de Grondwet vast te stellen.
- Enkel Permanent Comité is bevoegd om de Grondwet te interpreteren.
- Permanent Comité en Nationaal Volkscongres waken over toepassing van de Grondwet.
- Hierdoor krijgt het Nationaal Volkscongres een vrijgeleide om te legiferen naar eigen goeddenken, eventueel zelfs tegen de geest van de Grondwet in, maar ook wordt de daadwerkelijke macht aan de Communistische partij gegeven. Zij controleren zowel het Nationaal Volkscongres als het Parmanent Comité.
- Staat de Communistische partij boven de Grondwet?
- Overige staatsorganen en burgers erkennen wel in toenemende mate het aanzien van en het respect voor de Grondwet.
8
Q
Wat is de staatsstructuur van China?
A
- China kent het principe van checks and balances niet. Er is geen sprake van onderscheiden staatsmachten die elkaar in evenwicht houden.
- Hoogste staatsorgaan: Nationaal Volkscongres: hieraan zijn de andere organen verantwoording verschuldigd.
- Bevoegdheden van de verschillende staatsorganen beperken zich niet tot ofwel wetgevende, ofwel uitvoerende ofwel rechterlijke taken.
- Instellingen:
- Nationaal Volkscongres als Parlement
- Permanent Comité van het Nationaal Volkscongres
- President als staatshoofd
- Staatsraad als regering
- Centrale Militaire Commissie
- Lokale overheden
9
Q
Wat is het Nationaal Volkscongres als Parlement?
A
- Nationaal Volkscongres is het hoogste orgaan. Leden worden niet rechtstreeks verkozen, maar aangeduid door de (rechtstreeks verkozen) privinciale congressen.
- Bevoegd om de Grondwet te amenderen. Ook belast met het uitvardigen en wijzigen van wetten en toezicht op de naleving Grondwet en op de beslissingen van het Permanent Comité (art. 2 van de Grondwet).
- Nationaal Volkscongres benoemt en ontslaat de belangrijkste staatsfunctionarissen: inclusief de President.
- Keurt ook de oprichting van lokale entiteiten (provincies, gewesten met zelfbestuur en statsprovincies, bijzondere administrative gebieden) goed.
- Lijkt grondwettelijk suprematie, maar logge instantie die maar enkele weken per jaar beradslaagt.
- Wordt gecontroleerd door een presidium waarvan de leden worden genomineerd door het Permanent Comité, een elitegroep binnen het congres zelf die bepalen welke wetsonderwerpen worden geagendeerd en welke personen in aanmerking komen voor sleutelposities.
- Nationaal Volkscongres beperkt zich tot het goedkeuren van wetten die elders voorbereid zijn.
10
Q
Wat is het Permanent Comité van het Nationaal Volkscongres?
A
- 150-leden van het Nationaal Volkscongres:
- Professioneler, komt meer samen dus ook efficiënter.
- In theorie ondergeschikt aan Nationaal Volkscongres maar controleert het in feite.
- Chinese Communistische Partij speelt belangrijke rol voor de verkiezeing van de leden: Nationaal Volkscongres verkiest het Parmanent Comité onder zijn leden op basis van een lijsgt opgesteld en goedgekeurd door de Communistische Partij.
11
Q
Wat doet de president van China?
A
- De president is het staatshoofd. Verkozen voor eenmaal verlengbare termijn van 5 jaar door Nationaal Volkscongres, die hem ook kunnen ontzetten.
- Deels protocollaire functie: hij vertegenwoordigt de Volksrepubliek China, maar staat voor de uitoefening van het merendeel onder curatele van het Nationaal Volkscongres en Permanent Comité.
- Kondigt wettten af, benoemt en ontslaat de premier, raadsleden, ministers, … op aanwijzen van het Nationaal Volkscongres.
- De huidige President Hu Jintao: meer dan een ceremoniële rol. Hij bekleedt ook twee van de 3 topfuncties van het land:
- Secretaris generaal CCP
- Hoofd Centrale Militaire Comité.
12
Q
Wat is de staatsraad?
A
- Als uitvoerend orgaan van het Nationaal Volkscongres en hoogste bestuursorgaan van de staat vervult de Staatsraad een dubbele rol.
- Premier behoort tot STaatsraad en is net als de rechterlijke macht en krijgsmacht verantwoording verschuldigd aan het Nationaal Volkscongres en het Permanent Comité.
- Staatsraad vaardigt besluiten en bevelen uit en doet voorstellen aan het Nationaal Volkscongres en Permanent comité (maar alle wetsvoorstellen moeten goedgekeurd worden door de communistische Partij voor dat ze worden verzonden).
- Coördineert en leidt het werk van de lokale organen.
- Defensie, economie, onderwijs,…
- Ook belangrijke rol als wetgever, want hij kan administratieve verordeningen en reglementen vaststellen die kracht van wet hebben.
- Niet louter theoretisch. 70% afkomstig uit iniatieven van de Staatsraad.
13
Q
Wat is de Centrale Militaire Commissie?
A
- Leidt de strijdkrachten van het land: President staat niet aan het hoofd van defensie.
- Centrale Militaire Commissie was een orgaan van de Communistische partij in het verleden: maar grondwet van 1982 maakte gedeeltelijk komaf en dus nu als staatsorgaan:
- Maar: de bestaande commissie is niet afgeschaft waardoor dezelfde personen lid zijn van beide Commissies –> Grote invloed op de Communistische partij.
14
Q
Wat met de lokale overheden in China?
A
- Lokale volksvergaderingen:
- Binnen hun territorium de naleving en de uitvoering van de Grondwet, wetten, administratieve verordening en reglementen.
- Besluiten voor opbouw lokale economie.
- verkiezen en ontslaan op hun niveau belangrijke staatsfunctionarissen: gouverneur, vice-gouverneur, burgemeester en vice-burgemeester.
- Lokale volksvergaderingen vanaf districtniveau een eigen Permanent Comité en kiezen en ontslaan ook de presidenten van de volksrechtbanken en de procureurs-generaal van de volksparketten van hun niveau.
- Lokale volksregeringen:
- organen van staatsbestuurd onder de coördinerende leiding van de staatsraad
- Verantwoording verschuldigd en rapporteren aan de lokale volksvergaderingen van hun niveau.
15
Q
Wat is de gerechtelijke organisatie in China?
A
- De volksrechtbanken vormen de rechterlijke organen van de Volksrepubliek. Er is een sterke hiërarchische structuur, met bovenaan de Opperste Volksrechbank: ook lokale volksrechtbanken, militaire volksrechtbanken en andere bijzondere.
- De meeste rechtbanken kennen afzonderlijke kamer voor strafzaken, burgerlijke, economische en adminsitratieve zaken.
- Rechtbanken moeten volgens de Grondwet hun taak onafhankelijk uitvoeren en zonder inmeniging.
- Maar ze zijn verantwoording verschuldigd aan de volkscongressen of staatsmachten waardoor ze werden opgericht en waarin de communistische partij een leidende rol speelt.
- NIet echt onafhankelijk dus.
- Relatieve afkeer van rechtsgedingen om geschillen te beslechten.