Hoofdstuk 7: Cultuur als Betekenisgeving

Question 1

Interpretatief cultuurbegrip

Answer 1

Stelt dat de cultuur van een sociaal verband gelijk met de daarbinnen gegeven mogelijkheden om de werkelijkheid actief betekenis te geven of te interpreten en om zinvol met anderen te communiceren

Question 2

Symbolische communicatie

Answer 2

Door betekenis dragende symbolen bemiddelde communicatie (talig of niet-talig)

Question 3

Codes

Answer 3

Sociaal gedeelde manier om de link te leggen tussen het symbool en de betekenis. Een sociaal gedeelde interpretatie van symbolen

Question 4

Interpretatiegemeenschappen

Answer 4

Groepen van mensen die dezelfde codes in de omgang met symbolen hanteren en daarom tot gelijkaardige interpretaties komen

Question 5

Verstehen à la Weber

Answer 5

Het innemen van een binnen staanders- of actorperspectief

Question 6

Interpretaties van interpretaties

Answer 6

Onderzoekers proberen codes te leren die haar informanten gebruiken bij het interpreteren van talige en niet-talige symbolen

Question 7

Teken

Answer 7

Een combinatie van een uiterlijk waarneembare materiële drager of betekenaar met een of meer niet-waarneembare betekenissen

Question 8

Denotatie

Answer 8

De dominantie en daarom als letterlijk beschouwde betekenis van een betekenaar (of symbool) binnen een taal- of interpretatieve gemeenschap

Question 9

Connotaties

Answer 9

Bijbetekenissen van betekenaren

Question 10

Semantische of betekeniswaarde

Answer 10

Is de objectieve betekenis van een handeling of object bv: een mondmasker doe je op je gezicht om anderen te beschermen

Question 11

Referentiele of waarheidswaarde

Answer 11

Bv: Werkt een mondkapje echt tegen corona? (Juist of fout -> altijd reële gevolgen Thomas theorema)

Question 12

Taal als individuele betekenisgeving

Answer 12

Persoonlijke interpretaties tegenover anderen te verwoorden

Question 13

Culturele of symbolische handelingen (<-> mentalistisch visie)

Answer 13

De constructie, het begrijpen, en het gebruiken van symbolische vormen (bv meubels, taal en kleding)

Question 14

Culturele of symbolische cultuur

Answer 14

Net zoals een sociale structuur worgt een culturele of symbolische cultuur voor een inperking van het aantal mogelijkheden. Het werkt beperkt omdat het gaat om een sociaal dominant patroon van aaneengeschakelde of geassocieerde symbolen en hun betekenissen

Question 15

Classificeren of categoriseren (of typeren)

Answer 15

Betekenisgeving komt neer op het classificeren of categoriseren van particulieren dingen, mensen, handelingen of voorvallen

Question 16

Classificatieschema’s

Answer 16

Geïnstitutionaliseerde tweedelingen (of dual onderscheidingen) bv slim vs. dom, sterk vs. zwak,…

Question 17

Dominante cultuur in de interpretatieve versie

Answer 17

Is NIET een breed gedragen geheel van opvattingen, maar de classificatieschema’s die veelvuldig worden ingezet bij het actief interpreteren van de werkelijkheid

Question 18

Culturele interpretatie- of definitiestrijd (1)

Answer 18

Onenigheid over de juiste duiding van een fenomeen bij gebruik van eenzelfde classificatieschema waarvan de twee polen verschillen worden geïnterpreteerd

Question 19

Culturele interpretatie- of definitiestrijd (2)

Answer 19

Het toepassen van verschillende classificatieschema’s bij de duiding van een fenomeen

Question 20

Framing

Answer 20

Keuze van een classificatieschema

Question 21

Waarnemings- en waarderingsschema’s

Answer 21

Waarbinnen betekenisgeving en appreciatie samengaat

Question 22

Essentialisme

Answer 22

Het in elkaar schuiven van de semantische en de waarheidswaarde van bijvoorbeeld het woordje ‘kunst’: de gebezigde betekenis is geen mogelijke interpretatie, maar geeft de reële essentie van een fenomeen weer

Question 23

Naturalisering of biologisering

Answer 23

Verwijzingen naar veronderstelde natuurlijke of biologische verschillen die de eigen betekenisgeving zou weergeven bv: een vrouw is toch anders dan een man

Question 24

Symbolisch, betekenis- of interpretatiekader

Answer 24

Meeromvattend en samenhangend geheel van symbolen of betekenissen

Question 25

Betekenisrealisatie

Answer 25

Het actief verwerkelijken van interpretaties, classificatieschema’s of betekeniskaders

Question 26

Symbolisch of cultureel grenswerk

Answer 26

Het waarmaken of realiseren van onderscheidingen door het actief markeren, eventueel veranderen, van de grenzen tussen de twee ‘realiteiten’ die met een classificatieschema samenhangen

Question 27

Performativiteit

Answer 27

Het bezitten van een eigenstandige en uiterst reële werkzaamheid

Question 28

Performatieve taalhandelingen

Answer 28

Uitspraken die doen wat ze zeggen bv: een rechter die zegt ‘ik verklaar u als een vrije man’

Question 29

Performance

Answer 29

Een prestatie of verrichting, en een op- of uitvoering

Question 30

Tekenwaarde van koopwaren

Answer 30

Deze notie slaat dus op de bijbetekenissen (connotatie) die consumptiegoederen door hun uiterlijke vormgeving en de ondersteunde publiciteit bezitten

Question 31

Warentekens

Answer 31

Koopwaren die tevens functioneren als tekens met een zekere semantische of tekenwaarde

Question 32

Ruilwaarde

Answer 32

Koopwaar

Question 33

Culturele (of symbolische) macht, interpretatief bekeken

Answer 33

Het bezitten van interpretatief- of definitiemacht, of het vermogen om interpretaties of betekenissen, of categorieën en classificatieschema’s, aan anderen op te leggen

Question 34

De strijd om de legitieme interpretatie of definitie van sociale werkelijkheid

Answer 34

Welke betekenisgeving legitiem of geldig is bij de duiding van een of meer sociale fenomenen

Question 35

Cultureel of symbolisch gezag

Answer 35

Iemands interpretatie- of definitiemacht in bredere sociale kring voor legitiem of geldig doorgaat

Question 36

Professies of kennisberoepen

Answer 36

Het dwingend bezit van een universitair diploma

Question 37

Kennisgezag

Answer 37

Door scholing en wetenschappelijke inzichten gelegitimeerd gezag

Question 38

Labeling of etikettering

Answer 38

De officiële definiëring van individuen als bijvoorbeeld crimineel door rechters en andere actoren die bij het beoordelen van wetsovertredingen zijn betrokken

Question 39

Cultuurbegrip:

Answer 39

historisch doorgegeven patroon van betekenissen die tot stand zijn gekomen door symbolen

Question 40

Symbolische communicatie en de twee verschillende soorten

Answer 40

communicatie bemiddeld door betekenis-dragende symbolen

=> talige symbolen (verbale/geschreven communicatie) of niet-talige symbolen (kleren, knipoog, mondmasker,…)

Question 41

Taal als cultuur:

Answer 41

taal is een primair medium voor de individuele betekenisgeving en symbolische communicatie.

Question 42

Betekenis en betekenaar

Answer 42

=> betekenaar: het symbool, uiterlijk waarneembaar (mondmasker, boek,…)

=>Betekenis: de betekenis van betekenaar gebaseerd op de dwingende code binnen taalgemeenschap (kok betekent iets anders voor Engelsen dan voor Nederlanders)

Question 43

=>Bij de interpretatie van betekenaren onderscheiden we:

Answer 43

-Denotatie: de dominante en daarom als letterlijk beschouwde betekenis van een betekenaar/symbool -

Connotatie: figuurlijke of bijbetekenissen van betekenaren (“die man is een hond!” ≠ het dier)
=> tekens verwijzen vaak naar iets in de realiteit (=referent), vooral belangrijk bij vaststellen van waarheidsgehalte.

Question 44

We onderscheiden bij tekens:

Answer 44

-De semantische waarde (betekeniswaarde): de betekenis van iets zoals het in het woordenboek staat. “het regent” => betekenis = het regent ook echt.

-De referentiële waarde (waarheidswaarde): belangrijk voor het toetsen van de waarheidsgetrouwheid van de eigen werkelijkheid => “de zon schijnt” heeft een duidelijke betekenis, maar wanneer het in de werkelijkheid regent heeft het geen referentiële waarde.
=> De mogelijke referentiële waarde van culturele tekens varieert met de betekenissen die een interpretatie- gemeenschap met haar overtuigingen (=notie van werkelijkheid) verbindt
Bv: “god” heeft voor gelovigen referentiële waarde (refereert naar iets in realiteit)

Question 45

hoofd- en bijbetekenissen zijn afhankelijk van 2 factoren:

Answer 45

1) Dominante codes: bepalen grotendeels de interpretatie

2) Talige context: -Zinsverband waarbinnen de betekenaar optreedt (“mooi” lichaam ≠ “mooi” schilderij).
-Globale boodschap waarbinnen betekenaar optreedt (context, paragrafen,…) =rekening houden met doorlopende tekst die betekenis van betekenaar in nabije toekomst kan veranderen.

Question 46

Wat is taal het primaire medium van?

Answer 46

1. Taal is het primaire medium van symbolische communicatie, zowel bij verbale als schriftelijke communicatie zijn betekenissen van betekenaren niet alleen afhankelijk van codes maar ook van context
2. behalve een medium van symbolische communicatie is iedere taal ook een primair medium van individuele betekenisgeving op meerdere niveaus

Question 47

=>Taal (Durkheim)=

Answer 47

Een sociaal feit

Question 48

Cultural resources

Answer 48

andere bronnen om tot betekenis te komen die niet tot gemeenschappelijke taal behoren (kleding, specifieke vocabulair van bevolkingsgroepen,…)

Question 49

Betekenisrealisatie:

Answer 49

het actief verwezenlijken van interpretaties van classificatieschema’s of betekeniskaders (manager die nieuwe strategie implementeert,…)

Question 50

Geef een specifieke vorm van betekenisrealisatie

Answer 50

symbolisch of cultureel grenswerk: het realiseren van onderscheidingen door het actief markeren, eventueel ook veranderen, van de grens tussen 2 realiteiten die met een classificatieschema samenhangen -> bv: vanaf dat men thuis komt email van het werk niet meer bekijken.

Question 51

Visie “doing gender”:

Answer 51

mannelijkheid/vrouwelijkheid is een kwestie van alledaagse handelingen (manier van lopen, kleden,…).

=> gender bezit performatieve kracht omwille van voortdurende herhaling via handelingen. Een gender is dus ook een performance= een prestatie (zich op een bepaalde manier voordoen).
bv: “ik ben een man” => doelt minder op het biologisch man zijn, maar uitspraak wordt herhaalt door verschillende handelingen die conform zijn aan deze identificatie (niet wenen, besluitvaardig,…).

Question 52

Hegemoniale geslachtsidentiteit:

Answer 52

niet perse gebaseerd op collectieve opvattingen, maar gebaseerd op het voortdurend samengaan van classificatieschema’s en bepaalde gedragingen (vrouw -> emotioneel,…).

Question 53

3 eigenschappen van koopwaren:

Answer 53

1. Gebruikswaarde: het nut van het koopwaar, bruikbaarheid om bepaalde behoeften te vervullen.
2. Ruilwaarde: economische waarde van het goed op de markt.
3. Tekenwaarde: bijbetekenissen (connotaties) die goederen bezitten door hun uiterlijke vormgeving en publiciteit
   in media en reclame (“een Rolex” is waardevoller dan andere horloges met dezelfde gebruikswaarde).