Hoofdstuk 2: Ordening en invloed van het sociale

Question 1

Wat is een geordende sociale verhouding?

Answer 1

sociale verhouding met zekere mate van voorspelbaarheid in handelen van betrokken actoren (voor een bepaalde mate, want er is nog steeds agency)
→ Bij geordende relatie zien we relatief stabiel patroon van samenhandelen
MAAR achterliggende patroon is allesbehalve solide en zeer kwetsbaar (vb. 1 storende lln kan stabiel patroon onderuithalen) => sociale wanorde

Question 2

Wat is sociale structuur?

Answer 2

selectieve inperking van handelingsmogelijkheden van sociale actoren, globale richtinaanwijzer voor samenhandelen => géén concrete handeling, wel mogelijkheden (vb. passief, met intonatie, … lesgeven)

Question 3

Hoe zien sociale structuren er precies uit? Leg 1 zienswijze uit

Answer 3

Meerdere maar 1 domineert toch

→ geordend samenleven is niet mogelijk zonder sociale verkeersregels

= sociale normen

Question 4

Wat zijn sociale normen?

Answer 4

regels die bindend voorschrijven hoe men in een bepaalde sociale relatie heeft te handelen

Question 5

“Normen kunnen variëren”, leg uit

Answer 5

Ze kunnen variëren binnen sociale posities

• Sociale positie
  = plaats die iemand inneemt binnen sociale relatie in verhouding tot anderen

→ Individu dat sociale positie bezet = positiebekleder; kent specifieke normen en regels

→ Positiebekleder heeft sociale rol; geheel van verwachtingen over het handelen van een positiebekleder => persoon vervult op ieder moment verschillende rollen (vb. koper in winkel, maar ook mens, man/vrouw, …)

Question 6

Wat zijn de twee vormen van sociale normen?

Answer 6

Formele en informele sociale normen

Question 7

Wat is de propabilistische visie op sociale rollen?

Answer 7

Complementaire sociale rollen (elkaar aanvullende verwachtingen over handelen van positiebekleders) structureren samenhandelen

→ grote kans/waarschijnlijkheid (wederzijds) op bepaalde handelingen (vb. docent zal beginnen met doceren, de studenten zwijgen)
→ sluit aan bij sociale ordening: geordende verhoudingen zorgen voor relatief voorspelbare patronen

Question 8

Wat zijn sociale verwachtingen?

Answer 8

sociale verhoudingen geven aanleiding tot sociale verwachtingen

→ men wordt onderling door wederzijdse verwachtingen gebonden en die vormen de samenleving => geordend sociaal verkeer

Question 9

Wat is een sociale rol?

Answer 9

een geheel van verwachtingen over het handelen van een opsitiebekleder

Question 10

Wat is sociale ongelijkheid?

Answer 10

bestaan van asymmetrie/hiërarchie tussen individuele/collectieve actoren (voornamelijk hiërarchische verschillen tussen individuen en posities die ze bekleden), oneven verdeling van sociale privileges

→ de oneven verdeling van sociale privileges

Question 11

Wat is organisatiegebonden macht

Answer 11

vermogen om voor andere leden van organisatie bindende beslissing te maken

Question 12

Wat zijn de twee dimensies van sociale ongelijkheid

Answer 12

1. Objectieve sociale ongelijkheiddraait om schaarse, hooggewaardeerde zaken en materiële rijkdom (inkomen, beroep, diploma, ruimte, …) => inkomen en scholingsgraad goede voorspellers
   van levensstijl en -kansen→ objectieve sociale ongelijkheid heeft objectief vaststelbare gevolgen bv. persoonlijke levensstijl & individuele levenskansen→ Beeld van sociale/maatschappelijke ladderSociale stijging en daling mogelijk => sociale mobiliteit: bewegen van individuenop de sociale ladderIntragenerationeel: slaat terug op individu zelf binnen één generatie
   Intergenerationeel: slaat terug op nakomelingen van individu
2. Subjectieve sociale ongelijkheidsociaal aanzien, prestige, status => ongelijke waardering of behandeling van sociale actoren→ Beeld van statusladder/prestigeladder

Question 13

Wat is sociaal aanzien en waarom is het op zichzelf een fenomeen

Answer 13

is de waardering voor de wijze waarop een persoon een bepaalde positie bekleedt, anders gezegd: zijn rol vervult.

• is op zichzelf een fenomeen om 2 redenen
  
  1. Nauw verwant met tonen van achting, en dus sterk moreel- en waardegeladen
  2. Andere waarden obv sociale afkomst, geslacht, … spelen mee (allochtoon als baas zal hier minder aanzien hebben dan blanke baas)

Question 14

Wat is status incongruentie/inconsistentie en wat gebeurt er

Answer 14

positie op sociale en statusladder komen niet overeen
=> kan leiden tot statusonzekerheid: onzekerheid over sociale appreciatie en behandeling => stress

Question 15

Hoe wordt de objectieve sociale ongelijkheid voornamelijk bepaald?

Answer 15

Beroepsposities

→ Inkomen, diploma’s en macht binnen organisatie sterk met elkaar verweven

→ Deze 3 factoren convergeren vaak bij bepaalde beroepsposities

Question 16

Wat is een sociaal stratum/laag

Answer 16

Een groep van sociale posities die binnen de objectieve dimensie van sociale ongelijkheid op min over meer dezelfde hoogte zitten

Question 17

Wat is sociale stratificatie

Answer 17

de opdeling van een maatschappij vanuit het het oogpunt van de objectieve sociale ongelijkheid, in onderling ongelijke lagen van vergelijkbare sociale posities

→ vorming van reële sociale milieus (convivium) => affectieve banden en zelfs huwelijken (connubium)

Question 18

Wat is een klasse

Answer 18

sociaal stratum van onderling vergelijkbare beroepsposities
→ klassepositie = beroepspositie binnen bepaalde klasse

Question 19

Hoe gebeurt de indeling van klassen vaak en volgens welke socioloog

Answer 19

John Goldthorpe - Britse socioloog
- Marktsituatie

→ focus op inkomensbron

o Hoogte van inkomen (verbonden aan positie)
o Mate van werk- en inkomenszekerheid
o Mogelijkheden tot promotie en hoger inkomen

• Werksituatie→ focus op machto Gemiddelde positie van beroepscategorie binnen organisatieverbanden
  o Mate van autonomie bij uitvoeren werk

Question 20

Wat zijn de bezwaren tegen zijn (John Goldthorpe - Britse ) “theorie/uitspraken”

Answer 20

• Door technische evolutie en digitalisering gebeurt veel automatisch => de-skilling door automatisering (sublaag 3: vroeger nog wat autonomie, nu alles automatisch)
• Feitelijke verschillen in vermogens worden niet weergegeven; heel succesvolle kleine onderneming kan het beter doen dan een grote onderneming die op de rand van faillissement zit
• Wat met parttimers? Werklozen? Gepensioneerden?→ oplossing: onderklasse; overheidsafhankelijke individuen
• Veel subgroepen zijn bijna helemaal geslachtsgebonden; over- en onderrepresentatie van mannen tov vrouwen in een aantal subgroepen + etnische factor→ geslachts- en etnischgebonden stratificatie interfereert met klassenongelijkheid
• Het draait om veel meer dan enkel het beroep (vb. ook gezinssituatie is bepalend voor levensstijl en -kansen, …)

Question 21

Sociale positie

Answer 21

De plaats die iemand inneemt binnen een sociale relatie (of binding, verband of netwerk) in verhouding tot anderen

Question 22

Positiebekleder

Answer 22

Wie als individu een sociale positie bezet heet een positiebekleder

Question 24

Formele sociale normen

Answer 24

Bv: Een leraar moet leerstof aanleren en mag niet voortdurend geintjes met zijn leerlingen uithalen (reglementair vastgelegd, het is juridisch sanctioneer baar, dus formele sociale norm)

Question 25

Informele sociale normen

Answer 25

Bv: Een leerkracht kan steevast geboeid en gedreven lesgeven wat de meeste leerlingen zullen appreciëren

Question 26

Sociale verwachtingen

Answer 26

Vertaling van de voorschrijvende regels dat iedere positiebekleder over het doen en laten van de tegenspeler specifieke verwachtingen koestert

Question 27

Sociale rol

Answer 27

Geheel van verwachtingen over het handelen van een positiebekleder

Question 28

De probabilistische of verwachtingsvisie op sociale orde

Answer 28

Complementaire sociale rollen, dus elkaar aanvullende sociale verwachtingen over het handelen van positiebekleders, structureren het samenhandelen

Question 29

Sociale ongelijkheid

Answer 29

Het bestaan van een asymmetrie of hiërarchie tussen individuele of collectieve actoren

Question 30

Organisatie gebonden macht

Answer 30

Het vermogen om voor andere leden van een organisatie bindende beslissingen te formuleren, of beslissingen die zij tot uitgangspunt of premisse van hun handelen moeten nemen, bv een chef, een co- leider van een bedrijf,...

Question 31

Objectieve sociale ongelijkheid

Answer 31

DE sociaal ongelijke verdeling of distributie van schaars én algemeen hooggewaardeerde zaken als inkomen of vermogenstitels, diploma’s en macht. Zie p60

Question 32

De sociale of maatschappelijke ladder

Answer 32

Hoger en lagergelegen sporten of treden binnen de verdeling van schaarse en hooggewaardeerde zaken

Question 33

Sociale stijging

Answer 33

Positief gewaardeerd

Question 33

sociale daling

Answer 33

negatief gewardeerd

Question 33

Intragenerationele mobiliteit

Answer 33

De individuele levensloop en gaan na of iemand sociaal stijgt, daalt of ter plaatste trappelt

Question 33

Intergenerationele mobiliteit

Answer 33

Observeren of een individu het que inkomen en diploma- eventueel ook que Organisatie gebonden macht- beter of slechter doet dan de ouders, of gelijkaardig

Question 33

Sociale mobiliteit

Answer 33

Het bewegen van individuelen op de sociale ladder

Question 34

Sociaal aanzien, prestige of status

Answer 34

Wie een of meer van de brede kring begeerde zaken kan claimen, mag meestal ook nog een bogen op enig sociaal aanzien, prestige of status. Bv: een bedrijf die reeds een bekent merk/imago heeft.

Question 35

Subjectieve sociale ongelijkheid

Answer 35

De ongelijke waardering en behandeling van individuen of, algemener, van sociale actoren

Question 36

Status- of prestigeladder

Answer 36

Wie in brede kring veel sociaal aanzien geniet, bevindt zich hoof op de algemene status- of prestigeladder zie p63

Question 37

Statusincongruentie of - inconsistentie

Answer 37

(Resultaat van subjectieve sociale ongelijkheid) Het innemen van uiteenlopende posities binnen de verschillende hiërarchische dimensies die sociaal aanzien, prestige of status definiëren

Question 38

Statusonzekerheid

Answer 38

Onzekerheid bij statusconsistente individuen over hun sociale appreciatie en behandeling

Question 39

Objectieve maatschappelijke ongelijkheid

Answer 39

De objectieve ongelijkheid in een nationale of regionale samenleving zie p64

Question 40

Sociale laag of sociaal stratum

Answer 40

Een groep van sociale posities die binnen de objectieve dimensie van sociale ongelijkheid op min of meer dezelfde hoogte zitten

Question 42

Sociale stratificatie

Answer 42

De opdeling van een maatschappij, vanuit het oogpunt van de objectieve sociale ongelijkheid, in onderling ongelijke lagen van vergelijkbare sociale posities

Question 43

Een klasse (in algemene zin)

Answer 43

Een sociaal stratum van onderling vergelijkbare beroepsposities

Question 44

Klassenpositie (in algemene zin)

Answer 44

Een beroepspositie binnen een bepaalde klasse

Question 45

Marktsituatie van Gold Thorpe

Answer 45

zie p66

Question 46

Een onderklasse Van structureel overheidsafhankelijke individuen en gezinnen

Answer 46

Zij zijn over een langere periode aangewezen op vervangingsinkomens omdat ze geen, of slechts tussendoor, inkomen uit betaald arbeid hebben (Nadeel klassenpositie)

Question 47

Een klasse (in specifieke zin)

Answer 47

Als een relatief duurzaam sociaal stratum van huishoudens die vergelijkbaar zijn vanuit het oogpunt van de objectieve sociale ongelijkheid

Question 48

Klassenpositie (in specifieke zin)

Answer 48

De positie van een leefeenheid binnen een bepaalde klassen

Question 49

Etnie (Max Weber)

Answer 49

In algemene termen omschrijven als een sociaal verband waarbinnen een zeker wij-gevoel leeft vanwege gemeenschappelijke cultureel erfgoed dat gewoonlijk de vorm heeft van een gedeelde taal, collectieve opvattingen en breed ingeburgerde gewoonten

Question 50

Etnische stratificatie

Answer 50

De opdeling van een maatschappij in onderlinge ongelijke lagen die worden bevolkt door uiteenlopende etnische groepen

Question 51

Geslachtsstratificatie

Answer 51

De veelvormige objectieve sociale ongelijkheid tussen mannen en vrouwen

Question 52

Schaduwarbeid

Answer 52

Onbetaalde laag gewaardeerde arbeid, vaak sociaal onopgemerkt

Question 53

Patriarchaat

Answer 53

Het bestaan van een duurzame mannelijke overheersing in een samenleving

Question 54

Sekse

Answer 54

De biologische- de anatomische en hormonale- verschillen tussen mannen en vrouwen

Question 55

Geslacht of gender (in brede zin)

Answer 55

De gevarieerde en complexe arrangementen tussen mannen en vrouwen die de organisatie van de reproductie, de seksuele arbeidsdeling en culturele definities van vrouwelijkheid en mannelijkheid omvatten

Question 56

Geslacht of gender (in specifieke zin)

Answer 56

De sociaal dominante definities van mannelijkheid en vrouwelijkheid of geslachtsidentiteiten

Question 57

De sociale-invloedenvraag

Answer 57

De persoonlijke levensloop of biografie op een tweevoudige wijze omdat sociale verhoudingen, verbanden en netwerken enerzijds ons individuele handelen en zelfs onze persoonlijkheid mede kneden en anderzijds ons gunstigere of nadeligere levenskansen bieden

Question 58

Zelfbeheersing of zelfdwang

Answer 58

Komt neer op drift- en affectcontrole, aldus Norbert Elias.

Question 59

Reflexieve zelfdwang

Answer 59

Bewust naleven van sociale verwachtingen

Question 60

Automatische zelfdwang

Answer 60

Zonder veel onnadenkendheid, zonder zelfbesef

Question 61

Controlled decontrolling

Answer 61

Geremd ongeremd, De zelfcontrole wordt op een gecontroleerde manier versoepeld

Question 62

Internalisering of verinnerlijking

Answer 62

De externe dwang tot zelfdwang wordt een quasi automatische innerlijke zelfcontrole, een soort van tweede natuur

Question 63

Socialisatie

Answer 63

Een samenhandelen waarin een of meer belerende anderen een lerend individu sociaal maken, dus het vermogen tot samenhandelen bijbrengt

Question 64

Socialisatieproces

Answer 64

Voorziet in zekere sociale competenties op een sociale manier.

Question 65

Socialisatie =verhouding of -binding

Answer 65

Geensocialisatieproces zonder een socialisatieverhouding of- binding. Sociale vaardigheden en weten door sociaal gevestigden aan nieuwkomers overdragen met het oog op hun algemene sociale functioneren of op hun functioneren binnen een meer specifiek sociaal verband

Question 66

Primaire Habitus

Answer 66

Het eerste verworven geheel van neigingen of disposities om zus en niet zo te handelen, te denken, te waarderen, zelfs waar te nemen

Question 67

Primaire socialisatie

Answer 67

Gezin en familie zijn de eerste belerende instanties. Die slaat zich neer in een eerste geheel van gewoonten inzake bv gespreken, eten en zich kleden en ook in bepaalde voorkeuren en waarderingen

Question 68

Democratische opvoedingsstijl

Answer 68

Weinig bevelen of directe dwang en veel overleg en overredingen (vaak in lagere klassen)

Question 69

Autoritaire opvoedingsstijl

Answer 69

Veel bevelen of directe dwang en veel overleg en overredingen (vaak in midden- of hoge klassen)

Question 70

Secundaire socialisatie

Answer 70

Het onderwijs gericht of expliciet, op een georganiseerde of formele manier vaardigheden en kennis bij te brengen. Het veronderstel dan ook al een minimum aan algemene sociale competenties, zoals taalvaardigheid en zelfdwang

Question 71

Peergroup

Answer 71

groep van gelijken

Question 72

Positietoewijzing of - allocatie

Answer 72

De sociaal geregelde verdeling (allocatie) van sociale posities over- of de toewijzing daarvan aan- individuen zie p84

Question 73

Reproductie van sociale ongelijkheid

Answer 73

Het bestendigen over generaties heen van de verschillen tussen klassen of tussen hoger en lager geplaatsten op de sociale ladder

Question 74

Tertiaire socialisatie

Answer 74

Deze socialisatieprocessen die naast of na de primaire en secundaire socialisatie plaatsvindt bv het leren in peergroupverbanden of bij het toetreden tot een bejaardenvereniging, de socialisatie van de nieuweling binnen een werkkring

Question 75

Anticiperende socialisatie

Answer 75

Een vooraf leren met het oog op het gewenste lidmaatschap van een sociaal verband waarbinnen men verder zal leren. Het gaat dus strikt genomen niet om een socialisatieproces.

Question 76

Looking glass self of spiegelbeeldzelf

Answer 76

De verbeelde appreciatie kleurt de zelfwaardering, met meer of minder duurzame gevolgen voor het zelfgevoel

Question 77

Persoonlijke identiteit

Answer 77

Het individueel zelfbeeld dat een antwoord geeft op de vraag ‘zie ben ik?’

Question 78

Individuele zelfbeschrijving

Answer 78

Als je wordt afgekeurd op bepaalde eigenschappen zal je die niet meer vermelden, als die worden toegejuicht zal je die meer vertonen

Question 79

Interne collectieve identiteit

Answer 79

Een binnen een groepering of sociaal verband relatief sterk gedeeld wij-beeld ‘wie wij zijn’

Question 80

Externe collectieve identiteit

Answer 80

Een zij-beeld van een groepering of sociaal verband dat breed wordt onderschreven door niet-leden of buitenstaanders

Question 81

Transformatie van een zij- beeld in een wij-beeld

Answer 81

Wanneer een bevolking of andere groepering op een nogal massieve schaal de blik van het machtigere andere collectief internaliseert

Question 82

Hybride persoonlijke identiteit

Answer 82

Zo’n zelfbeeld is de neerslag van een mix van identificaties met niet naadloos op elkaar aansluitende collectieve identiteiten

Question 83

Sociale constructies

Answer 83

Of selectieve uitvergroting van bepaalde groepskenmerken door binnen- dan wel buitenstaanders

Question 84

Homogenisering

Answer 84

Sociale of persoonlijke verschillen worden uitgevlakt ten faveure van gemeenschappelijke geachte kenmerken

Question 85

Verbeelde gemeenschap

Answer 85

Dat de leden van grote sociale verbanden als een regionale of nationale samenleving elkaar niet kennen en iedere voorstelling van hun eenheid daarom moeilijk anders dan verbeeld kan zijn zie p91

Question 86

Negatieve zelf definiëring

Answer 86

Een sociaal verband of groepering identificeert zichzelf dan op een positieve manier door aan een ander collectief exact de omgekeerde, dus negatief gewaardeerde eigenschappen toe te schrijven bv ‘de profiterende walen’

Question 87

Essentialisering

Answer 87

Het voorstellen van een collectieve identiteit als wezenlijk of primordiaal voor alle leden van het betrokken collectief

Question 88

Identiteitspolitiek

Answer 88

Het thematiseren van collectieve identiteiten binnen de publieke arena bv zij Vlamingen, wij walen, zij moslims of zij Marokkanen