Hoofdstuk 5: Sociologische Visies in Meervoud

Question 1

conflictsociologie

Answer 1

De studie van sociale ongelijkheid of het bestaan van groeperingen die in duurzame relatie van onder- en bovenschikking staan en daarom uiteenlopende belangen hebben, wat onderlinge conflicten genereert

Question 2

heerschappij (weber)

Answer 2

Stabiele machtsverhouding

Question 3

Macht, versie Weber

Answer 3

De kans (mogelijkheid) om binnen ene sociale betrekking de eigen wil doorgezeten, ook tegen weerstand in, onverschillig waarop deze kans berust

Question 4

Machtsbron

Answer 4

Basis voor het vermogen om macht uit te oefenen

Question 5

Sociale orde, versie conflictsociologie

Answer 5

Het bestaan van een enigszins stabiele machtsverhouding waarbinnen de machtigere partij haar wil aan een of meer andere oplegt

Question 6

Gezag of autoriteit (Weber)

Answer 6

Wijst op het bestaan van geldige of legitieme macht (3 vormen)

1. Legaal gezag: Hun autoriteit berust op formeel vastgelegde regels en procedures
2. Traditioneel gezag: Het toekennen van legitieme macht aan een of meer individuen door een onaantastbaar geachte traditie
   (Bv koningschap of paus)
3. Charismatisch gezag: Deze vorm van autoriteit steunt mede op religieuze of andere waarden waarop deze uitzonderlijke individuen zich bij hun handelen beroepen (bv: generaal die een heroïsche moed betoont)

Question 7

Functie, versie Parsons

Answer 7

Het positieve gevolg van een sociaal fenomeen, in brede zin, voor de ordening of het evenwicht binnen een sociaal systeem

Question 8

Functionele vereist

Answer 8

(Dat het samenhandelen gestructureerd verloopt is) Een noodzakelijkheid voor het functioneren van een sociaal systeem

Question 9

Het functionalisme

Answer 9

De functionalistische benadering van het sociale

Question 10

Een functie, versie Merton

Answer 10

Het positieve gevolg van een sociaal fenomeen, in brede zin, voor een ander sociaal verschijnsel of sociaal verband

Question 11

Een disfunctie

Answer 11

Is het negatieve gevolg van een sociaal fenomeen, in brede zin, voor een ander sociaal verschijnsel of sociaal verband

Question 12

Manifeste (dis)functie

Answer 12

Een gewilde en daarom bekende consequentie

Question 13

Latente (dis)functie

Answer 13

Een onbedoeld gevolg

Question 14

De nettobalans van het geheel van gevolgen van een sociaal fenomeen

Answer 14

Het totaal van manifeste en latente functies of disfuncties dat ermee verbonden is

Question 15

Symbool

Answer 15

Een handeling verandert kortom in een symbool omdat het als een voertuig van een of meer betekenissen wordt geobserveerd

Question 16

Symbolische interactie

Answer 16

De deelnemers beschouwen hun eigen gedragingen en die van anderen als betekenis geladen of zinvol

Question 17

Samenhandelen, versie Blumer

Answer 17

Een lopend proces van het aan elkaar aanpassen of op elkaar afstemmen van de handelingen van de deelnemers

Question 18

Minisituaties

Answer 18

Andere sequenties op die eveneens definitie behoeven

Question 19

Indicatie (Blumer)

Answer 19

Een aanwijzing die te kennen geeft hoe een actor zo dadelijk zal handelen

Question 20

Geïnstitutionaliseerde situatiedefinitie

Answer 20

Bv: een college, ‘dit is een les; er zijn studenten en er is een docent’

Question 21

Interpretatieve procedures (Garfinkel)

Answer 21

Een geordend sociaal verkeer dat de betrokkenen actoren gedeelde regels hanteren in de omgang met symbolen en dat mensen ze doorgaans onnadenkend praktiseren

Question 22

Etceteraclausule

Answer 22

Deze regel gebruiken we voortdurend bij de uitwisseling van betekenis geladen symbolen als woorden of zinvolle gebaren. We veronderstellen continu dat we niet alles hoeven te verduidelijken en dat anderen de bedoelde betekenissen ook vatten zonder verdere uitleg bij ieder geuit woord of bij elk gecommuniceerde zin

Question 23

De retrospectieve- prospectieve betekenis van een gebeurtenis

Answer 23

Komt neer op een achteraf (retrospectief_ interpreteren van thans gebruikte symbolen vanuit in de toekomst verwachte (of prospectieve) symbolen

Question 24

Conflict versus consensus

Answer 24

Bij de studie van het samenleven en het beantwoorden van de sociale ordevraag ligt de klemtoon ofwel op zichtbare of sluimerende groepsverschillen in belangen en macht die samenhangen met de ongelijke verdeling van privileges, ofwel op collectief ideeëngoed waarover binnen een sociaal verband een brede overeenstemming bestaat

Question 25

Agency versus structure

Answer 25

Het vertrekpunt bij de benadering van samenhandelen is ofwel het persoonlijke gemotiveerde handelingsvermogen van het individu (intenties), ofwel de bepalingen daarvan door sociale structuren (rollen of verwachtingen) of maatschappelijke structuurkenmerken (onderwijskansen, globale levensstijl, etc)

Question 26

Begrijpen versus verklaren

Answer 26

Bij de studie van het sociale primeert ofwel het begrijpen van binnenuit ofwel het
(Liefst causaal) verklaren vanuit externe factoren

Question 27

Kwalitatief versus kwantitatief onderzoek

Answer 27

Hangt in grote mate af van begrijpen of verklaren maar niet altijd, zie p237

Question 28

Micro versus macro

Answer 28

Het verschil in focus binnen onderzoek en theorievorming op ofwel de kleinschalige interactie tussen individuele actoren, ofwel de structuurkenmerken van samenleving

Question 29

Cultuur versus structuur

Answer 29

De socioloog richt zich bij de studie van het sociale op de structurerende kracht van ofwel ideeëngoed of kaders van betekenisgeving, ofwel sociale structuren en structuurkenmerken

Question 30

Cultuur

Answer 30

Ofwel cultuur als synoniem met collectief gedachtegoed: dat is op Durkheim teruggaande Sociocentrische definitie
Ofwel cultuur is een zaak van actieve interpretatie, waarbij individuele actoren putten uit onderling gedeelde bronnen, zoals taal, om betekenis te geven aan symbolen: dat zegen Weber en diens navolgers

Question 31

Wat zijn de 5 uitgangspunten van conflict sociologie?

Answer 31

1. Verklaren: conflictsociologen willen objectieve en subjectieve ongelijkheid in algemene termen verklaren en niet enkel empirisch beschrijven.
2. Winnaars en verliezers: iedere sociale ongelijkheid heeft per definitie winnaars en verliezers =conflicten
3. Meer dan economie: niet enkel economie zoals Marx. We kijken naar alle mogelijk schaarse en hooggewaardeerde
   goederen die potentieel tot een conflict kunnen leiden (geld, wapens, aandacht,…)
4. De regel: conflicten zijn geen uitzondering maar eerder de regel in het sociale leven.
5. Stabiele machtsverhoudingen: vereiste voor het voortbestaan van sociale ongelijkheid.

Question 32

“een duurzame machtsverhouding is enigszins voorspelbaar met wederzijde sociale verwachtingen”, leg uit

Answer 32

machthebber verwacht gehoorzaamheid en onderhorige verwacht order, onderhorige kan ook verzet plegen, conflictsociologie wilt juist nagaan welke factoren als beweegreden dienen voor dit verzet.

Question 33

Factoren die kans op verzet vergroten:

Answer 33

de ondergeschikte partij beschikt over minimum aan tegenmacht.

Question 34

Factoren die kans op verzet verkleinen

Answer 34

bij transformatie van macht naar gezag/autoriteit

Question 35

Nettobalans (Mertons)

Answer 35

geheel van gevolgen van een sociaal fenomeen = totaal van manifeste en latente (dis)functies die ermee verbonden zijn => nettobalans moeten we beoordelen via normatieve criteria: welke gevolgen vinden we belangrijkst, we moeten een referentiepunt kiezen (bv: huwelijksmarkt van hoger onderwijs; referentiepunt= intieme verhoudingen)

Question 36

! “Gevaar van reïficatie tot een statisch beeld: “, (Mertons)

Answer 36

functionalisme is goed in het verklaren v/d toestand, maar niet in het verklaren van veranderen v/d maatschappij

Question 37

=> een interactieproces bevat 3 stappen: (Blumer)

Answer 37

1. Situatiedefinitie: iedere actor moet globale situatie interpreteren, cruciaal is zowel achtergrondkennis (zo ziet een gevecht eruit,…) als het feit dat anderen de eigen situatiedefinitie bevestigen door hun handelen (slaan). Sociaal handelen is altijd situationeel en contextueel = onvoorspelbare dynamiek: samenhandelen heeft open karakter (mensen wisselen vaak van onderwerp,…)
2. Indicaties interpreteren: een eerste actor geeft aan wat hij wilt doen voordat hij het doet (=indicatie) zodat andere actoren hun gedrag kunnen aanpassen aan hun interpretatie van deze indicatie.
3. Rekening houden: het calculeren van zowel geobserveerde als geïnterpreteerde indicaties en daarbij aansluitende handelingen => wederzijdse afstemming van individuele handelingslijnen = actoren houden rekening met elkaa

Question 38

Kritiek van Blumer op Durkheims visie van functionalisme

Answer 38

=>Kritiek van Blumer: er bestaan volgens Blumer wel sociale feiten, maar ze bepalen het verloop van een interactieproces niet, ze conditioneren deze alleen => ze dienen als kader waarbinnen actoren dynamisch kunnen handelen.
=> sociale feiten zijn uitgangspunten, maar geen determinanten van samenhandelen. Anders dan Durkheim stelt hij ook dat gedrag alles behalve voorspelbaar is.

Question 39

*Etnomethodologie (Garfinkel) :

Answer 39

subdomein van interpretatieve sociologie => bestudeert methoden die leden van dezelfde groep met gelijkaardige opvattingen gebruiken bij het symbolisch handelen met anderen.

Question 40

Basistegenstellingen binnen de sociologie:

Answer 40

Actorcentrisme (impact van individu op het sociale; Weber, Blumer en Garfinkel )
VS
Sociocentrisme (impact van het sociale op het individu; Marx, Durkheim en Parsons)

Question 41

Cultuur Durkheim vs Weber

Answer 41

=>Cultuur (Durkheim): collectief gedachtengoed (mentalistisch cultuurbegrip) = sociocentrisch

=> Cultuur (Weber): een zaak van actieve interpretatie, waarbij individuele actoren onderling gedeelde bronnen
uitputten (bv: taal) om betekenis te geven aan symbolen (interpretatief cultuurbegrip) =actorcentrisch

Question 42

Structuur sociocentrisch vs actorcentrisch

Answer 42

=> Structuur (sociocentrisch): scociale structuren en structuurkenmerken

=> Structuur (actorcentrisch): structurerende kracht van ideeëngoed en kaders van betekenisgeving