Hoofdstuk 5 Flashcards
1
Q
Wat betekent het woord Bijbel?
A
- De Bijbel is het boek van de heilige geschriften van het christendom, waarbij het Eerste of Oude Testament ook het heilige boek van de jodden is. I, cursus een hermeneutische benadering, want christendom is strikt genomen geen ‘religie van het boek’, omdat in het christelijk geloof niet het boek van de Bijbel, maar de persoon Jezus Christus centraal staat.
2
Q
Wat betekent het woord “canon” van boeken (zoals b.v. de Bijbel)?
A
- De boeken die tot de Bijbel behoren vormen de canon. Wat er echt in de boeken staat: de canonieke bronnen: bv. Het Marcusevangelie, het Maettheüsevangelie.
- Dit is historisch bepaald.
- A. van der Kooij: “een gezaghebbende, autoritatieve status van boeken in bepaalde gemeenschappen, alsmede voor een collectie of deelcollectie van heilige boeken.
- Er zijn ook niet-cannonieke bronnen: bv. het Thomasevangelie, evangelie van Maria.
3
Q
De Bijbel heeft drie dimensies, de historische, de literaire en de theologische. Wat wordt bedoeld met
a. de historische dimensie
A
- Door de religiewetenschap en historisch-kritische Bijbelwetenschap worden de boeken gebruikt als bronnen van de joodse en vroegchristelijke geschiedenis. Vandaag wordt wel algemeen aanvaard dat de Bijbelse boeken geen geschiedenisboeken in de hedendaagse zin van het woord zijn en wie uit die boeken historische informatie wil verkrijgen, zal zorgvoldig historisch-kritische criteria moeten toepassen.
4
Q
De Bijbel heeft drie dimensies, de historische, de literaire en de theologische. Wat wordt bedoeld met e literaire dimensie
A
- Literatuurwetenschap: sommige Bijbelteksten = wereldliteratuur die de westerse cultuur tot in de kern heeft getekend. Er zijn dus ook betekenislagen die parallel zijn met die van literaire teksten.
- Klassieke tekst: een tekst die ook buiten zijn ontstaanscontext in een andere tijd en een anere plaats betekenis kan hebben voor mensen.
5
Q
De Bijbel heeft drie dimensies, de historische, de literaire en de theologische. Wat wordt bedoeld met de theologische dimensie?
A
- Voor gelovige mensen is de Bijbel de openbaring van God = een geprivilegieerde plaats of mogelijkheid van Godsopenbaring. Tekst die autoriteit of nomativiteit heeft voor de geloofsgemeenschap of de individuele gelovige.
6
Q
- Welke vier dimensies heeft elke boodschap die mensen in een communicatie uitwisselen?
A
- De informatie
- De zelfopenbaring
- De relatie
- Het appel
- Communicatie mag niet worden gereduceerd tot het uitwisselen van informatie. Wie met iemand in communicatie treedt, oenbaart telkens ook iets van zichzelf aan de communicatiepartner. Daarenboven wordt ook de rleatie van de communicatiepartners verder ontwikkeld.
7
Q
- De Bijbelse tekst kan worden gelezen als raam, spiegel en als icoon. Wat heeft dit te maken met de drie werelden van de tekst?
A
- Raam: Literair-kritische benadering: aandacht naar de manier waarop de tekst zelf een narratieve wereld creëert door samenspel van personages. De wereld achter de tekst staat centraal. Ook historisch-kritische benadering bij teksten van het verleden.
- Spiegel: Nadruk op de wereld van de lezer door de integratie van de wereld achter de tekst en de wereld van de tekst. De wereld van de leze mag niet buiten beschouwing worden gelaten. Zo werken ze mee aan hun eigen transformatie en de transformatie van de reële wereld waarin ze leven.
- Icoon: ook beschouwd als een icoon dat ons toelaat in dialoog te treden met het mysterie dat zich openbaart. Literair icoon = dus niet icoon als visueel getekend beeld, maar als een door woorden in een tekst geprojecteerd beeld. Iconen zijn vensters op het heilige, op de wereld van God en het mysterie van de toekosmt die God voor de wereld op het oog heeft. Icoon in lijn van de symbooltheorie.
8
Q
De Bijbelse tekst kan worden gelezen als in diachroon, synchroon en metachroon perspectief. Wat heeft dit te maken met de drie werelden van de tekst?
A
- Diachronisch: in zijn historische relaties
- Synchronisch: los van zijn historische relaties
- Metachronisch: realiteit die een dynamiek ontwikkelt die telkens opnieuw vanuit het verleden via het heden naar de toekomst verloopt en die ook oog heeft voor de omgekeerde richting, voor een dynamiek die vanuit de toekomst op ons afkomt.
9
Q
Waarop leggen historisch-genetische teksttheorieën de nadruk?
A
- Beschouwen teksten als het resultaat van de intentie van hun auteurs en/of van hun redactoren. De nadruk ligt vooral op de wordingsgeschidenis, compositieproces van de teksten. Dat proces gebeurt via continue interpretaties ten gevolge van meningsverschillen en conflicten tussen verschillende groepen.
10
Q
Waarop leggen structuralistische teksttheorieën de nadruk?
A
- Leggen de nadruk op de tekst zelf; Teksten worden gezien als gestrucureerde eenheden, als systemen van onder elkaar verbonden tekstimmanente elementen. Aandacht aan regels die de onderlinge relaties van die elemnten volgen.
11
Q
Waarop leggen communcatiegerichte teksttheorieën de nadruk?
A
- Beschouwen teksten als belangrijke elementen in een communicatieproces. Teksten zijn de neerslag van communicatie tussen mensen. Zij geteuigen van de manier waarop mensen in het verleden met elkaar communiceerden of spreken hun potentiële lezers rechtstreeks aan. Lezers zijn toeschouwers van een communicatieproces tussen anderen.
12
Q
Wat zijn de vier dimensies van communicatie volgens Schulz von Thun (geen commentaar vereist)?
A
- De informatie
- De zelfopenbaring
- De relatie
- Het appel
13
Q
Welke vier werelden zijn in elke communicatie aanwezig en welke beelden worden voor elke wereld gebruikt?
A
- De wereld van de auteur: de wereld achter de tekst
- De wereld van de tekst
- De wereld van de lezers: de wereld voor de tekst
- Antwoord prof:
- Intussen zou ik willen voorstellen dat de “wereld vóór de tekst” nog eens uit twee werelden bestaat: ten eerste telkens de reëel bestaande wereld en ten tweede door de tekst beoogte alternatieve wereld vóór de tekst, de alternatieve, soms utopische wereld waarvan de auteur van de tekst hoopt dat ze werkelijkheid wordt en waarvoor hij de medewerking van de lezer inroept. De transformerende kracht van een tekst kan gezien worden in de manier waarop een tekst erin slaagt de reëel bestaande wereld te transformeren in de alternatieve wereld van de tekst. Als een tekst de droom van een alternatieve wereld waar iedereen gelijk is, bevat, dan zal deze tekst proberen de lezers te doen meewerken aan het tot stand komen van een wereld waar iedereen gelijk is.
14
Q
Wat betekenen de woorden diachronisch, synchronisch en metachronisch in Bijbelinterpretatie?
A
- Diachronisch: in zijn historische relaties
- Synchronisch: los van zijn historische relaties
- Metachronisch: realiteit die een dynamiek ontwikkelt die telkens opnieuw vanuit het verleden via het heden naar de toekomst verloopt en die ook oog heeft voor de omgekeerde richting, voor een dynamiek die vanuit de toekomst op ons afkomt.
15
Q
Welke vier leeshoudingen onderscheidt Adele Reinhartz?
A
- Volgzame leeshouding: alleen de optie van een blind en kritiekloos vertrouwen op de tekst die aanvaard wordt als meester. Geloive mensen nemen meestal spontaan een volgzame leeshouding aan tegenover de Bijbel, maar dat is niet de meest adequate.
- Meevoelende leeshouding: leest de tekst met sympathie, daarbij accepteert men de dingen waar men mee akkoord gaat en sluit men de ogen voor dingen waarbij we niet akkoord zijn. Bv. collega op het werk.
- Opstandige leeshouding: lezen tegen de tekst in het perspectief van de underdog.
- Betrokken leeshouding: die is niet met alles akkoord maar eerlijk is en worstelt met de tekst en in dialoog treedt zowel met de aspecten waarmee men akkoord gaat als met de aspecten waar men zich tegen verzet. Dit is zoals een dialoog met een vriend.
