Hoofdstuk 3 Flashcards
Gen-omgevingsinteractie
Jet effect van onze genen hanft af van de omgeving.
Diathese-stress model
Een stoornis is het resultaat van een wisselwerking tussen de predisposities of kwetsbaarheden die iemand heeft (genen) en de ervaringen van stressvolle gebeurtenissen
differentiële gevoeligheidshypothese
Sommige omstandigheden maken mensen agressiever dan andere. Mede door de interactie van genen op de situatie
gen-omgevingscorrelaties
Verschillende genen reageren verschillend op bepaalde situaties.
Passieve correlatie
ouders geven aan hun kinderen zowel genen door als een huiselijke omgeving die samenhangt met hun eigen genen, zodat er een correlatie is tussen de genen en de omgeving. Sociale ouders geven niet alleen sociale genen door, maar hebben ook een sociaal huishouden (feesten).
Evocatieve correlatie
het genotype van een kind lokt reacties van andere mensen uit. Een lachende en sociale baby krijgt meer knuffels dan een verlegen baby. Het sociale kind wordt op meer feestjes uitgenodigd en krijgt betere werkrelaties.
Actieve correlatie
het genotype van kinderen beïnvloedt de omgeving die zij zoeken. Als een kind extravert is, zoekt het feestjes op.
Epigenese
Algemeen proces waarbij natuur en opvoeding elkaar beïnvloeden om de ontwikkeling te bevorderen.
Gentherapie
Maakt het mogelijk om genetische aandoeningen te behandelen
Havighurst’s theorie van ontwikkelingstaken
De theorie van Havighurst gaat specifiek over volwassenheid. Havighurst stelt dat er verschillende ontwikkelingstaken zijn in de middelbare volwassenheid (40-65 jaar), namelijk:
- Burgerlijke en sociale verantwoordelijkheid;
- Bereiken en de economische normen handhaven;
- Uw kinderen helpen om verantwoordelijke en gelukkige volwassenen te worden;
- Volwassen hobby’s ontwikkelen;
- In staat zijn om met je echtgenoot om te gaan;
- Accepteren en je aanpassen aan de fysiologische veranderingen die je doormaakt;
- Jezelf aanpassen aan je ouder wordende ouders.
MacArthur Model Succesvol ouder worden
Volgens het model van MacArthur zijn er verschillende manieren van ouder worden:
- Normale veroudering: normale leeftijdsgebonden achteruitgang in fysiek, sociaal en cognitief functioneren;
- Succesvol ouder worden: leeftijdsgebonden achteruitgang in functioneren wordt geminimaliseerd en er is een actieve betrokkenheid bij het leven.
Dit model is bekritiseerd omdat het een subjectieve component mist en gebaseerd is op de westerse cultuur. Er is ook sprake van stigmatisering/discriminatie. Er is onderzoek gedaan naar dit model, waarbij het kwantitatieve model is vergeleken met het kwalitatieve model.
Daaruit bleek dat ouderen sociaal contact erg belangrijk vinden en dat functioneren op zowel fysiek als cognitief niveau daarvoor een noodzakelijke voorwaarde is.
Ouderen vinden welzijn ook erg belangrijk; als je op deze manier naar succesvol ouder worden kijkt, dan beoordeelt bijna iedere oudere zichzelf als succesvol.
Baltes’ Selectie-Optimalisatie-Compensatie model
S - selectie: haalbare en belangrijke doelen selecteren
O - optimalisatie = optimaliseren/verbeteren wat moeilijk is
C - Compensatie = compenseren voor wat niet meer mogelijk is.