Hoofdstuk 2 globalisering vwo5 Flashcards
ruimtelijke interactie
uitwisseling van goederen, mensen, kapitaal en informatie
binnen het wereldsysteem kun je een indeling maken in groepen landen op grond van twee criteria
- de omvang en de soort economische activiteiten
2. de soort (economische en politieke) relaties met andere landen
drie typen landen
- centrumlanden of kernregios
- semiperifere regios
- perifere regios
centrumlanden of kernregios
economisch hoog ontwikkeld, veel wetenschappelijke kennis en geavanceerde technologie. er wordt veel geproduceerd en er is een grote arbeidsproductiviteit.
semiperifere regio
worden vanuit de centrumregios gedomineerd, industrie vanuit de kernlanden is hier vanwege de lagere loonkosten. grote industrialisatiegraad.(brazilie, mexico)
perifere regio
economische activiteiten zijn sterk afgestemd op de behoeften van het centrum en de semi periferie. land en mijnbouw producten of laagwaardige industrieel goederen. lage productiviteit en daarmee ook het inkomen per hoofd. (Afrika)
kolonie
een buiten de staat gelegen, meestal overzees gebied, dat op een gewelddadige of vreedzame manier in bezit is gekomen van die staat
het succes van de west-europese landen kan toegeschreven worden aan diverse factoren, waarvan 2 erg belangrijk zijn
factor 1: de kracht van een kapitalistische markteconomie.
factor 2: de stimulerende rol van de moderne staten in West-Europa
vestigingskolonies
gebieden waar Europeanen naartoe migreerden
1783
dertien vestigingskolonies werden zelfstandig: de verenigde staten
hegemoniale staat
een staat die met politieke, economische en militaire middelen een overheersende en beslissende rol speelt in de wereld.
planeconomie
economie waarbij de collectieve doelstellingen voor de productie centraal worden aangestuurd.
de Pacific Rim
een groot aantal landen rond de grote oceaan die een sterke economische positie aan het verwerven zijn
de uitschuiving
het verplaatsen van economische activiteiten vanuit een economisch verder ontwikkeld gebied naar een gebied met lagere lonen
internationale arbeidsverdeling
de wijze waarop de primaire, secundaire en tertiaire activiteiten over de landen verdeeld zijn.
de triade
de drie kernregio’s: Japan, de EU en Noord-Amerika
economische vervlechting in het huidige wereldsysteem samengevat
- veel handelsrelaties
- conjunctuurschommelingen/crisis in de financiële wereld
- vestigingsgedrag van bedrijven
relatieve ligging
de bereikbaarheid van plaatsen vanuit andere gebieden
absolute afstand
afstanden, gemeten in kilometers
relatieve afstand
afstanden, gemeten in tijd en moeite om absolute afstanden te overbruggen
infrastructuur
alle materiële voorzieningen die het vervoer van mensen, goederen of informatie mogelijk maken (denk aan spoorwegen, kanalen, pijpleidingen)
een hub
een knooppunt, in een hub worden goederen verzameld, overgeladen, verdeeld of doorgevoerd
de spokes
de transportlijnen tussen de plaatsen
de mainports
intercontinentale knooppunten
het just-in-time principe
door snelle informatie uitwisseling kunnen bedrijven nauwkeurig aangeven wanneer ze welke goederen in het productieproces nodig hebben
de aantrekkelijkheid van een land voor bedrijven hangt samen met drie politieke factoren
- de stabiliteit van de regering
- de mate waarin de overheid zich met het bedrijfsleven bemoeit
- de overheid kan indirect nog invloed uitoefenen op de kenmerken van het land, die het vestigingsgedrag van bedrijven beïnvloeden
Wereldhandelsorganisatie (WTO)
- liberaliseren van de wereldeconomie
- het afschaffen van belemmeringen voor het vrijemarktmechanisme
liberalisering van WTO heeft betrekking op drie soorten relaties:
- het weghalen van handelsbelemmeringen, zoals invoerrechten of exportsubsidies
- het stimuleren van het vrije kapitaalverkeer
- een vrij verkeer van personen
overal hebben staten zich georganiseerd in economische en /of politieke samenwerkingsvormen. de blokvorming kan de volgende vier gedaanten aannemen:
- vrijhandelszone
- de douane-unie
- gemeenschappelijke markt
- economische unie
lokalisering
het baseren van de economie op lokale natuurlijke hulpbronnen
global governance
de rol van de staat veranderd en wordt vervangen door organisaties op wereldniveau
global culture
een wereld met uniforme cultuurkenmerken
backwasheffecten
economisch en sociaal nadelige effecten als gevolg van de ontwikkeling van een ander gebied
spreadeffecten
gebieden die in de buurt van de stedelijke netwerken liggen, profiteren vaak mee van de groei van de steden
fast world
waar de toegankelijkheid van het internet groot is
slow world
waar de betrokkenheid bij de internationale productie en consumptie klein is
clusters
ruimtelijke concentraties van onderling verbonden ondernemingen en instellingen uit 1 of enkele bedrijfstakken en de overheid.
