Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Bráðahjúkrun > Hjúkrun bráð- og alvarlegra veikra sjúklinga: úrlestur hjartarafrits - 15.ágúst > Flashcards

Hjúkrun bráð- og alvarlegra veikra sjúklinga: úrlestur hjartarafrits - 15.ágúst Flashcards

1
Q

Útskýrðu hvað hjartalínurit (Electrocardiogram (EKG/ECG)) er

A
  • Hjartalínurit sýnir rafvirkni hjartans yfir ákveðið tímabil
  • Sýnir 12 mismunandi ,,sjónarhorn’’ á hjartanu
  • Þau eru notuð til að greina m.a hjartsláttaróreglur og blóðþurrðarbreytingar í hjartavöðvanum (hjartaáföll)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvernig er tekið 12 leiðslu EKG?

A

Notaðar eru 10 tengingar / leiðslur
- 4 útlimaleiðslu
- 6 brjóstleiðslur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvernig er EKG hringrásin ?

A
  • Talað er um ,,bylgjur / wave’’ eða takka
  • EKG hringrásin felur í sér P-QRS-T bylgjur
  • Þessar bylgjur sýna afskautun (vöðvasamdráttur) og skautun (vöðvi gerir sig tilbúinn fyrir næsta samdrátt) hjartavöðvans
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvað sýnir P takkinn / bylgjan ?

A

Hann sýnir afskautun í gáttunum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvað sýnir P-R bilið ?

A

P-R bilið er virknin í AV hnútunum þ.e.a.s boðin berast um AV hnútinn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvað sýnir QRS komplexinn?

A

Sýnir afskautun í sleglunum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvað sýnir ST bilið?

A

S takkinn fer niður, kemur svo upp og bein lína þangað til T takkinn byrjar = ST bilið

Breytingar á ST línunni hvort hún fer upp eða niður getur sagt til um blóðflæði um kransæðar
Í S-T bilinu á sér stað fullkomin afskautun og samdráttur á sér stað í hjartanu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvað sýnir QT bilið?

A

QT bilið er frá upphafi afskautunar til loka endurskautunar = refractory time (hjartað getur ekki brugðist við annarri örvun þrátt fyrir styrk örvunar)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

HVað sýnir T takkinn/bylgjan ?

A

Sýnir endurskautun í sleglum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hraði á EKG

  1. Hvað er 1 lítill reitur markar sek ?
  2. Hvað eru 5 litlir reitir / 1 stór reitur margar sek?
  3. Hvað eru 5 stórir reitir margar sek?
A
  1. 1 lítill reitur = 0,04 sek
  2. 5 litlir reitir / 1 stór reitur = 0,02 sek
  3. 5 stórir reitir = 1 sek

þessar tímasetningar skipta máli - segja okkur hvað er að gerast í hjartavöðvanum
1 mm = 1 kassi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hverjar eru 3 aðferðir til þess að reikna hraða á EKG?

A

Aðferð 1: Telja fjölda RR bila (segir okkur hraðann) á 6sek og margfalda við 10
- RR bil = bil milli QRS
- 6sek = 30 stórir kassar
- Hentar vel fyrir hæga og óreglulega takta

Aðferð 2: 300 deilt með fjölda stórra kassa í einu RR bili
- t.d 300/3 = 100 s/m
- Hentar vel fyrir reglulegan takt

Aðferð 3: 1500 deilt með fjölda litla kassa í einu RR bili
- t.d 1500/15
- Hentar vel fyrir hraða og óreglulega takta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvert er viðmið PR bils?

A

0,12 - 0,20 sek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvert er viðmið QRS breiddar?

A

< 0,12 sek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvert er viðmið QT bils?

A

~ 0,40sek

QT bil stjórnast af hjarsláttarhraða sjúklings
- Hraður púls = styttra QT
- Hægur púls = lengra QT

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvað er QTc bil?

A

Það er það QT bil sem er búið að reikna út frá hraðanum
- QTc hjá kvk < 0,46 sek og kk <0,45 sek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvað má ST bilið hækka/lækka um mikið?

A

ST bil á að vera ‘‘flatt’’ þ.e.a.s á að vera í sömu línu og biliið milli PR
- Hækkun/lækkun um 1mm er innan marka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hvernig er átta þrepa ALS nálgun í úrlestri á hjartafriti (EKG) ?

A
  1. Er rafvirkni til staðar? (er púls ?)
  2. Hver er hraðinn á QRS ?
  3. Er QRS reglulegur eða óreglulegur ?
  4. Er QRS grannur eða breiður (undir / yfir 0,12 - grannur/gleiður)
  5. Er rafvirkni í gáttum ? (eru p takkar?)
  6. Hvernig er rafvirkni í gáttum tengd rafvirkni í slegum ? (hvaða taktur?)
  7. Eru ST breytingar á riti?
  8. Eru T bylgjur jákvæðar
    - Er lenging á QT bili ?
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hvaða fyrirbæri er hægt að sjá á EKG?

A
  • Blóðþurrðarbreytingar
  • Kransæðastíflur a.k.a hjartaáföll
  • Hjartsláttartruflanir
  • Gömul hjartaáföll og skemmdir á hjartavöðva
  • Stækkanir á hjartavöðva (Hypertrophy) –> ef R-takkar eru orðinir risastórir
  • Gollurshúsbólga (Pericarditis)
  • Truflanir á elektrólítum
  • Vökva í gollurshúsi
  • ofl
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hvernig er EKG hringrásin ?
Hvað gerist ef truflun verður á hringrásinni?

A

EKG hringrásin:
1. SA hnútur (stjórnstöðin, hann segir ‘‘ooog slá…oog slá’’. Hann sendir boð sem fara í gáttirnar –> 2. Gáttir –> AV hnútur sem er milli gátta og slegla. Þarna safnast boðin saman og þau fara svo í gegnum alla sleglana –> Sleglar

Ef truflun => hjartsláttatruflanir

20
Q

Hvað er Sinus Rhythm (SR) ?

A
  • '’Eðlilegur’’ hjartsláttur
  • EKG sýnir P-QRS-T þar sem P er á undan öllum QRS og QRS á eftir öllum P
  • Viðmiðunarmörk 60-100 sl/mín -> eðlilegt hjá fólki í góðu formi að fara í 50 sl/mín
  • Ef RR bilin eru óregluleg er talað um sinus óreglu = getur veirð eðlilegt hjá ungu fólki
21
Q

Hvernig eru aukaslög frá gáttum ?

A
  • Grannur QRS, minni en 0,12 sek (x3 litlir kassar)
  • P-takkar sjást ekki alltaf
  • P-takkinn getur haft annað útlit
  • Hafa svipað útlit og SR slög. ef þau eru tíð getur það litið út eins og Sinus óregla

Ekki hættuleg - algeng nema þau séu rosaleg oft. Smá eins og ,,fjörfiskur’’ í hjarta

22
Q

Aukaslög frá sleglum (Ventricular Extra systole = Vesur)

A
  • Gleiður QRS, meira en 0,12 sek (x3 litlir kassar)
  • Engir P-takkar
  • Stakar vesur
  • Geta verið margar saman, talað um paraðar þegar þær eru 2 og yfir 4 saman er talað um VT-runu. 2 = bigeminy, 3 = trigeminy og 4 = quadrigeminy
  • Geta haft mismunandi útlit
  • Því fleiri sem koma saman og því fleiri sem þær eru = hættulegra

Ein og ein ekki hættuleg !

23
Q

Hvað er Ofanslegla hjartsláttartruflanir a.k.a hjartsláttartruflanir frá gáttum ?

A

Allar hjartsláttartruflanir sem eiga uppruna sinn frá gáttum, fyrir ofan AV-hnútinn, þ.a.l eru QRS grannir (<0,12sek)
- Gáttatif / A.fib
- Gáttaflökt / A.flutter
- Ofansleglahraðsláttur /SVT
- Wolf Parkinsons white

Fyrir ofan AV = grannur
Fyrir neðan AV = gleiður

24
Q

Hvað er GáttaTIF/ Atrial fibrillation ?

A
  • Óregluleg óregla = gáttir slá óreglulega og boð berast óreglulega til slegla
  • Engir skýrir P-takkar
  • Óreglulegt RR bil
  • Getur verið hröð og hæg

Fólk sem er lengi í þessu finnur fyrir mæði.
Óreglulegt flæði = geta myndast pokar þar sem myndast storka = blóðtappi

25
Q

Hvað er GáttaFLÖKT / Atrial flutter?

A
  • Regluleg óregla = Gáttirnar slá reglulega á sínum ‘‘eigin’’ hraða en boðin berast ekki alltaf niður í sleglana
  • Margir P-takkar sem myndast sagtennt útlit á milli QRS komplexa –> í raun engir P-takkar, bara flutter bylgjur
  • Getur verið hröð eða hæg
  • Mjög reglulegt en mismunandi hlutföll –> 3:1 eða 4:1 þ.e.a.s þriðja/fjórða hvert slag leiðir niður í slegla
26
Q

Hvað er Ofansleglahraðtaktur / SVT ?

A
  • Regluleg óregla = reglulegt RR-bil, grannir QRS
  • Erfitt að greina P-takka á milli QRS komplexa útaf hraðanum
  • Mjög hraður hjartsláttur, hálfgerður ,,fjörfiskur’’ í hjartanu
27
Q

Hvað er Wolf Parkinson White / WPW ?

A
  • Aukaleiðslubraut er á milli gátta og slegla sem að sendir líka boð til slegla eins og AV = delta bylgjur. Þær fara allt aðra leið
  • Stutt PR bil og delta bylgja fyrir framan QRS.

Óalgengt - erfðagalli

28
Q

Hvað eru hjartsláttaróregla frá sleglum - Ventricular arrythmias ?

A

Einkennast af gleiðum QRS (upptök fyrir neðan AV hnút)
- Sleglahraðtakur / VT
- Sleglatif /Vfib
- Torsa De Point
- Ventricular rhythm / Agonal taktur

29
Q

Hvað er Sleglahraðtaktur / VT ?

A
  • Regluleg óregla
  • Gleiðkomplexa = QRS yfir 0,12 sek
  • P-takkar sjást ekki
  • Getur komið fram sem runur sem eru mislangar eða stöðugur taktur, geta verið monomorphic (eins og QRS) eða polymorphic (ólíkir QRS)
  • Hraðinn er oftast um 100-250 sl/mín
  • Lífshættulegur taktur !! -> nauðsynlegt að bregðast strax við ef kemur fram á EKG eða sírita
  • Stuðanlegur taktur
30
Q

Hvað er Torsa De Point?

A
  • Regluleg óregla
  • Polymorphic VT
  • Mjög einkennandi útgáfa af VT sem tengist lengdu QT bili
  • RR bilið er reglulegt en hæð QRS útslaganna eru mismunandi og það myndar spólulaga/DNA útlit.
  • Getur verið runa eða viðvarandi taktur
  • Lífshættulegt !
  • Stuðanlegur taktur, hluti meðferðar er einnig magnesíum í æð
31
Q

Hvað er Sleglatif / Vfib ?

A
  • Óregluleg óregla
  • Mjög kaotískur taktur
  • Alltaf hjartastopp !!
  • Stuðanlegur taktur
32
Q

Hvað er Ventricular rhythm / Agonal taktur?

A
  • Regluleg óregla
  • Gleiðkomplexa reglulegur hjartsláttur
  • P-takkar sjást ekki
  • Engin rafboð berast frá gáttum og sleglarnir slá hægt
  • Getur verið hægur (20-40 sl/mín) eða hraður (40-100 sl/mín)
  • Lífshættulegt (oft deyjandi manneskja)
33
Q

Hvað er hjartablokk / AV blokk ?

A

Einkennist af truflunujm á boðleiðni í gegnum AV hnútinn

1° blokk - smá hik á boðunum
2° blokk - stundum komast boðin í gegn
- Mobitz týpa 1 / Wenkebach
- Mobits týpa 2
3°blokk - boðin komast aldrei í gegn - Total AV blokk

Saga til minnis:
- AV hnúturinn er dyravörður á Auto. Rafboðin frá SA hnútnum ert þú að reyna að komast inn að dansa
- SR = þú bankar og dyravörðurinn hleypir þér beint inn að dansa
- 1°blokk = þú bankar og dyravörðurinn er lengi að opna en gerir það á endanum
- 2°blokk = þú bankar. Stundum hleypir dyravörðurinn þér inn en stundum þarftu að banka aftur til að hann hleypi þér inn.
- 3°blokk = Sama hvað þú berð á hurðina og öskrar á dyravörðinn að hleypa þér inn þá opnar hann ekki hurðina. Þú færð ekki að dansa :/

Margar ástæður geta verið fyrir því að AV hnúturinn hættir að virka en hættulegust = Eftir hjartaáfall og það er skemmd í AV hnútnum.

34
Q

Útskýrðu 1°blokk

A

Ef PQ (PR bil stundum kallað) er lengra en 0,20sek (1stór kassi) = 1°blokk
- Lengingin er til staðar í öllum P-Q bilum

35
Q

Útskýrðu 2°blokk
- Týpa 1 / Wenkebach (vinka-bakka)

A

TÝPA 1 / Wenkebach
- Bilið milli P-Q lengist og lengist í hverjum hjartslætti þangað til það kemur stakur P-takki með engum QRS á eftir.
- Getur gerst stöku sinnum eða endurtekið

Saga til minnis:
- Helga og Sonja eru að kveðjast, Helga vinkar Sonju og hún vinkar til baka.
- Helga labbar aðeins í burtu og vinkar Sonju aftur, hún sér hana og vinkar til baka.
- Helga heldur áfram þangað til hún sér Sonju ekki lengur vinka og vinkar því ekki til baka

(vinka-bakka)

36
Q

Útskýrðu 2°blokk
- Týpa 2

A
  • P-Q bilið er annaðhvort innan marka eða lengt
  • Stöku sinnum kemur P-takki þar sem enginn QRS fylgir
  • Gerist stöku sinnum eða endurtekið
  • Hættulegri útgáfa, líklegri til að þróast í 3°blokk

Random P-takkar með engum QRS

37
Q

Útskýrðu 3° blokk

A
  • Engin tenging milli gátta og slegal sem þýðir að ekkert samhengi er milli P og QRS komplexa
  • P-takkar eru í reglulegum takti og QRS er í reglulegum takti
  • Hægur hjartsláttur
  • Lífshættulegt
  • Meðferð og gangráður

P-takkinn er að dansa vals (hægur dans) en QRS er að dansa salsa (hraður dans)

38
Q

Hvað er Nodal taktur / Junctional rythm ?

A
  • QRS bylgjur en engir p-takkar og QRS er grannur
  • Lífshættulegt
39
Q

Hvað er það sem veldur blóðþurrð (ischemia) í hjartavöðvaÐ

A

Blóðþurrð hefur nokkra orsakavalda en það helst kransæðaþrengingar og stíflur sem valda þessum breytingum
- Kransæðar stíflast –> vöðvi fær ekki súrefni –> vöðvi skemmist –> leiðsla rafboða um vefinn breytist –> breytingar á EKG

40
Q

Blóðþurrðabreytingar hafa 5 birtingarmyndir, hverjar eru þær?

A
  1. Neikvæðir / invertaðir T-takkar
  2. ST-lækkanir
  3. ST-hækkanir
  4. Q-takki
  5. Nýtt vinstra greinrof

mikilvægt að skoða og meta allar leiðslur m.t.t ST bils og Q takka og bera rit saman við eldra EKG

41
Q

Hvernig vitum við hvaða æð er stífluð?

A

Hjartaáföll (Myocardial Infarct / MI) eru flokkuð í 5 flokka eftir því hvaða hluti hjartavöðvans verður fyrir súrefnisskorti vegna stíflu / þrengingu
- Septal - Anterior - Posterior - Inferior - Lateral
- þessi nöfn endurspegla staðsetningar á hjartanu

42
Q

Hvað þarf að gerast til að hægt sé að tala um MI ?

A

Talað er um samliggjandi leiðslur þ.e.a.s til að hægt sé að tala um MI þurfa breytingar að vera í öllum samliggjandi leiðslum.
Samliggjandi leiðslur eru:
- II, III og aVF
- I, aVL, V5 og V6
- V1, V2, V3 og V4

Ath breytingar bara í V1 og V2 er nóg því það eru septal leiðslurnar

43
Q

Hvað eru neikvæðir / invertaðir T-takkar?

A
  • T-takkar eiga að snúa upp
  • T-taki sem snýr niður eða er flatur, getur verið merki um blóðþurrð til hjartans
  • Má vera neikvæður í V1 og aVR
44
Q

Hver er munurinn á ST hækkunum og ST lækkunum ?

A

ST-hækkanir
- ST bilið fer upp fyrir grunnlínuna meira en 1mm (einn lítill kassi)
- þarf að sjást í 2 eða fleiri samliggjandi leiðslum til að flokkast sem STEMI
- STEMI : ST-elevation myocardial infarction = hjartaáfall
- getur verið lífshættulegt

ST-lækkanir
- ST bilið fer niður fyrir grunnlínu meira en 1mm (einn lítill kassi)
- þarf að sjást í 2 eða fleiri leiðslum til að teljast marktækt
- Getur verið merki um blóðþurrð og koma oft í ‘‘öfugum’’ leiðslum við ST hækkanir (hækkanir í anterior leiðslum og þá lækkanir í inferior leiðslum)

45
Q

HVað getur Q-takkinn sagt okkur?

A
  • Q-takkinn er fyrsti hluti QRS komplexins
  • hann sýnir afskautun skilrúmsins milli slegla (septum)
  • þegar hann vísar niður eða er gleiður getur það verið merki um gamla kransæðastíflu
46
Q

Hvað er Greinrof / bundle branch block ?

A
  • Truflun á raboðum niður septum sem veldur því að sleglar slá ekki í fullkomnum takti
  • Truflunin er annaðhvort í hægra eða vinstra leiðslukerfi go heitir greinrofið eftir því
    > Vinstra greinrof V1 = W og V6 =M
    > Hægra greinrof V1 = ; og V6 = W

Einkenni:
- QRS er gleiður (>0,12 sek / 3 litlir kassar)
- Útlit QRS segir til um hvort er að ræða vinstra eða hægra greinrof eða aðra slegla-takttruflun
- Breytingar á að sjá í V1 og V6 til að hægt sé að tala um greinrof

Nýtt vinstra greinrof getur verið merki um bráða kransæðastíflu

Bráðahjúkrun (10 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions