Historische contexten: 1.3: De Republiek (1602 - 1700) Flashcards
Wat houdt een oorlogseconomie in en hoe zag dat eruit in de Nederlanden?
Vanaf 1588 ontwikkelde de Republiek een oorlogseconomie. Dat betekent dat de hele economie zich aanpaste zodat er een sterk leger wordt gevormd. Er komt bijv. belasting op vermogens, consumptiegoederen, erfenissen en grond-en huizenbezit en op handel met het buitenland.
In de Nederlandse confederatie (statenbond) hadden de gewesten hun eigen belastingen en betaalden ze mee aan de gezamenlijke uitgaven. De staat gaf ook obligaties uit.
De regenten begrepen dat handel en welvaart nodig waren om de oorlog te financieren en daarom was er geen weerstand tegen deze belastingen.
Wat zijn de belangrijkste gebeurtenissen die te maken hebben met de oorlogseconomie van de Republiek?
Oprichting van de WIC: De WIC was minder winstgevend dan de VOC maar militair belangrijker.
Het verhogen van de belasting en het uitgeven van obligaties om de oorlog te kunnen bekostigen.
Wat betekenen deze termen?
Oorlogseconomie
Confederatie
Oorlogseconomie: Het aanpassen van de gehele economie aan de militaire belangen van een staat.
Confederatie: statenbond
Wat is verband tussen de oorlogseconomie een bredere geschiedenis?
Obligaties: Leningssysteem dat nogsteeds bestaat.
WIC: hielp mee aan het einde van de opstand en slavenhandel.
Wat was de impact van de oorlogseconomie op de inwoners van die tijd?
- Ze moesten meer belasting betalen.
- Slaven handel
Hoe groeide de economie van de Republiek in de zeventiende eeuw?
Val van Antwerpen -> Nl beheerste de internationale handel -> A’dam werd de stapelmarkt van producten -> er kwam een grote koopmansbeurs -> inwoneraantal van A’dam steeg enorm -> stadsuitbreidingen -> Ring van steden ontstond -> kanalen werden gegraven waardoor het binnenlandse transport werd vergemakkelijkt -> nijverheid groeide ook -> arbeidsmigranten (zuid nl en Duitsland) naar de ring van steden.
Wat waren de oorzaken van de groeiende economie in de zeventiende eeuw?
- De conflicten die om hen heen woedden.
1.1 Het Heilige Roomse Rijk was bezig met de Dertigjarige Oorlog.
1.2 In Frankrijk en Engeland werd de economische groei belemmerd door godsdienstoorlogen en strijd tussen de koning en de adel. - De arbeidsmigranten leverden een belangrijke bijdrage aan de economie.
- Het particularisme. Door het particularisme konden kooplieden en regenten handelsbelangen vooropstellen. Kooplieden kregen de steun van de overheid, terwijl vorsten in het buitenland de handel opofferden aan hun machtspolitiek.
- Godsdienstvrijheid. Door de godsdienstige tolerantie was het makkelijker om zaken te doen met kooplieden met een ander geloof en het hielp om immigranten aan te trekken. Ook andere kooplieden van buitenlandse afkomst kregen de ruimte.
- De samenwerken en innovatie. De samenwerking tussen steden en gewesten werd vergemakkelijkt doordat regenten en kooplieden familiebanden en economische banden hadden. Hierdoor financierden ze samen grote projecten zoals de aanleg van trekvaarten en droogmakerijen. Ook hielpen ze nieuwe gewassen te ontwikkelen .
- De ontwikkeling van de fluit, een schip dat met minder bemanning veel meer kon vervoeren dan andere schepen. Hierdoor gingen de vervoerskosten omlaag, waardoor Nederlandse schippers veel buitenlandse concurrenten uit de markt concurreerden.
Wat was de impact van de economische groei op de burgers van die tijd?
Rijken werden rijker en de armen bleven arm.
Hoe kwam er een einde aan de Nederlandse gouden eeuw?
eind aan de burgeroorlogen en opstanden in Engeland en Frankrijk -> dit ging ten koste van de handel van de Republiek -> Engeland besloot dat alleen ENgelse schepen goederen naar Engelse havens mochten vervoeren -> twee zeeoorlogen tegen Engeland -> dynamiek van de Nederlandse economie verminderde -> er was minder innovatie -> regenten trokken zich terug uit de handel -> oligarchisering van de elite -> onvrede bij het gemeen -> groeiende politieke tegenstelling -> staatsgezind vs oranjegezind -> Rampjaar -> Willem III werd als stadhouder gekozen -> gebroeders de witt werden vermoord -> buitenlandse inval was overleeft maar er was geen groeiende economie meer en steden raakten in verval.
Wat waren de redenen voor het einde van de Gouden eeuw?
- Einde van de Franse / Engelse burgeroorlogen en opstanden. Hierdoor begonnen de overheden de eigen landbouw, nijverheid en internationale handel te steunen. Dit ging ten koste van de handel van de Republiek.
- Er was minder innovatie. Regenten trokken zich terug uit de handel. Ze verdienden goed dankzij de rente op hun staatsleningen en gingen ook geld lenen aan buitenlandse ondernemers en overheden.
- De regenten-kooplieden gingen de macht onderling verdelen waardoor maar een beperkt aantal families de macht hadden. Dit leidde tot onvrede bij het gewone volk.
- Er ontstond een politieke tegenstelling. De regenten waren staatsgezing, terwijl het gewone volk Oranjegezind was.
- Het Rampjaar: de Republiek werd van alle kanten aangevallen door buitenlandse legers en op zee. De regenten kregen de schuld en werden gedwongen Willem III tot stadhouder te benoemen, waarna de gebroeders de Witt werden vermoord.
