Hfst 4: medicatie bij pijn

Question 1

Welke soorten pijn zijn er?

Answer 1

• Neuropatische of neurogene pijn
• Nociceptieve pijn
• acute pijn
• chronische pijn
• oncologische pijn
• idiopatische pijn
• referente pijn

Question 2

Wat is neuropatische of neurogene pijn?

Answer 2

= pijn door primaire beschadiging of dysfunctie van perifere of centrale zenuwstelsel
- meestal letsel of gebrekkige werking van de zenuwen -> stoornis op in geleiding van signalen, waarbij spontane pijnprikkels kunnen ontstaan

Question 3

Waarop is medicatie bij neurogene pijn gericht?

Answer 3

De pijnmedicatie is gericht op de specifieke mechanismen van neuropathische pijn

Question 4

Wat is nociceptieve pijn?

Answer 4

• pijn veroorzaakt door actieve of dreigende weefselschade die
  leidt tot activering van de perifere nociceptoren
  -> zenuwuiteinden die gespecialiseerd zijn in waarnemen van prikkels die schadelijke invloed op organisme kunnen
  hebben

Question 5

Wat is typisch voor nociceptieve pijn?

Answer 5

patiënt heeft ook perioden waarin hij geen of nauwelijks pijn heeft. Daarnaast is de pijn meestal ook belastingafhankelijk

Question 6

Op welke stoffen werken NSAID’s en dafalgan in?

Answer 6

Bij de weefselschade komen vele stoffen vrij, waaronder prostaglandines, die de nociceptoren prikkelen

Question 7

Welke soorten nociceptieve pijn bestaan er?

Answer 7

• Somatisch (huid, spier, bot) : constant, knagend, kloppend, stekend, zeurend, scherp begrensd en gelokaliseerd (bv. doorgroei van borstkanker door de huid);
• Visceraal: wordt veroorzaakt door weefselbeschadiging van interne organen. door zv ervaren als aanvalsgewijs, diep, knijpend, slecht begrensd, moeilijk te
  lokaliseren (bv. tumor op het longvlies)

Question 8

Wat is acute pijn?

Answer 8

pijn die overeenkomt met de mate van weefselschade en afneemt naargelang het helingsproces

Question 9

Wat is chronische pijn?

Answer 9

• pijn die blijft bestaan terwijl het natuurlijke verloop van de aandoening geen pijn meer zou indiceren
• Internationaal:pijn die langer dan 3 maanden aanhoudt
• secundaire factoren (bv: angst, depressie) -> invloed op pijnbeleving

Question 10

Wat is oncologische pijn?

Answer 10

pijn als direct gevolg van een tumoraal proces
<-> niet over pijn ten gevolge van behandeling van kanker

Question 11

Hoe kan oncologische pijn zich uiten?

Answer 11

• kan nociceptief, neuropathisch, visceraal of combinatie
• secundaire factoren zoals angst en depressie een belangrijke invloed op de pijn. Daarom kunnen naast ‘gewone’ pijnmedicatie ook anxiolitica een pijnstillend effect hebben.

Question 12

Wat is idiopathische pijn?

Answer 12

= psychogene of niet-lichamelijke pijn
- als zv over pijn klaagt zonder dat men via technische onderzoeksmethoden pathologisch proces kan observeren (bv. spanningshoofdpijn)

Question 13

Wat is referente pijn?

Answer 13

pijn in een gebied waar de oorzaak niet gelegen is (bv. pijn ten gevolge van botmetastasen, waarbij de primaire oorzaak prostaatkanker is)

Question 14

Wat is een analgeticum?

Answer 14

een pijnstiller, de medicamenteuze behandeling van pijn

Question 15

Uit welke stappen bestaat de behandeling van pijn?

Answer 15

• Stap 1: Niet-opioïde analgetica (paracetamol, NSAID’s);
• Stap 2: Overstappen op of toevoegen van een licht opioïde (codeïne, tramadol)
• Stap 3: overstappen op of toevoegen van sterk opioïde
• Stap 4: sterke opioïden parenteraal toedienen

Question 16

In welke hoofdgroepen wordt analgetica ingedeeld?

Answer 16

• perifeer werkende analgetica
• centraal werkende analgetica

Question 17

Wat is perifeer werkende analgetica?

Answer 17

werken in op plaats van pijn. Hier gaat het vooral over pijnstillers die vrij te verkrijgen zijn bij apotheker.

Question 18

Wat zijn voorbeelden van perifeer werkende analgetica?

Answer 18

• paracetamol
• NSAID’s

Question 19

Wat is paracetamol?

Answer 19

oud, goedkoop en effectief middel met relatief weinig bijwerkingen

Question 20

Hoe lang werkt paracetamol?

Answer 20

Het werkt 6-8 uur

Question 21

Wat is de dosering van paracetamol?

Answer 21

Voor de meeste volwassenen is de effectieve dosering 2x 500mg per keer met een maximale dagdosis tot 4g per 24u

Question 22

Wat zijn de bijwerkingen van paracetamol?

Answer 22

• Weinig tot geen
• Minder maagbelastend dan NSAID’s
• kan tot leverschade leiden bij overdosering

Question 23

Wat zijn voorbeelden van middelen va paracetamol?

Answer 23

Dafalgan® Perdolan® …

Question 24

Wat zijn NSAID’s?

Answer 24

Deze analgetica zijn gekend als de dubbeldoelmedicijnen omwille van de zowel pijnstillende als ontstekingsremmende werking

Question 25

Wat zijn de bijwerkingen van NSAID’s

Answer 25

• irritatie van maag, misselijkheid, maagulcus, maagbloeding, waarvoor vaak maagbeschermer wordt voorgeschreven;
• vertraagde bloedstolling. Daarom opletten met gelijktijdige inname van anti-coagulantia;
• remmen de nierfunctie

Question 26

Welke middelen zijn voorbeelden van NSAID’s

Answer 26

Ibuprofen: Brufen®, Nurofen®, Algidril®
Naproxen: Naprosyne®, Aleve®
Diclofenac: Voltaren®

Question 27

Wat is centraal werkende analgetica?

Answer 27

-> remmen prikkeloverdracht van pijnprikkels in het ruggenmerg en de hersenen
- afgeleiden van opium (bekendste: morfine)
- sterke werking en verslavend

Question 28

Welke maatregelen moeten genomen worden bij centraal werkende analgetica?

Answer 28

instellingen de opioïden achter slot en grendel bewaard worden en moet worden geregistreerd wie, wanneer, aan welke zorgvrager, welk opioïde en welke dosering wordt toegediend

Question 29

Wat zijn de eigenschappen van morfine?

Answer 29

• Elke opioïde werkt net iets anders, doordat ze op andere receptoren inwerken
• Morfine en codeïne zijn bereid uit opium, andere opioïden zijn
  synthetisch ontwikkeld -> dezelfde werking als morfine => opiaatagonisten genoemd

Question 30

Wat zijn de bijwerkingen van morfine?

Answer 30

• sufheid;
• verwardheid, hallucinaties;
• misselijkheid en braken;
• obstipatie;
• jeuk;
• ademdepressie;
• urineretentie;
• hypotensie, bradycardie;
• luchtwegvernauwing