Addendum: medicatie bij het ademhalingsstelsel Flashcards
Welke pathologieën van het ademhalingsstelsel zijn er?
- Acute bronchitis
- Chronische bronchitis
- Longemfyseem
- COPD
- Pneumonie
- Astma
Wat is acute bronchitis?
- Een acute bronchitis is infectie van het slijmvlies van bronchiën.
- Na verkoudheid, keelpijn of griep als bijkomende infectie.
- Gaat vanzelf voorbij na 2 weken
Wat zijn de symptomen van acute bronchitis?
- hoesten met opgeven van kleurloos, geel, grijs of groen sputum
- pijn achter het sternum
- koorts
- dyspnoe
- piepende ademhaling
- pijn bij het hoesten
- vermoeidheid, algemeen gevoel van malaise
Wat zijn de oorzaken van acute bronchitis?
- Infectie veroorzaakt door MO in de bronchiën
- Het lichaam ruimt MO op door aanmaak sputum.
- Hoesten verwijdert sputum uit de longen, dus is nuttig.
Waaruit bestaat de behandeling van acute bronchitis?
- bronchodilatoren (bronchus verwijdende geneesmiddelen)
- mucolytica (slijmverdunnende geneesmiddelen)
- inhalatie corticosteroïden (IC, ontstekingsremmers)
- infectiebestrijding met breedspectrum antibiotica
*Amoxicilline®, Tobra® Indien van toepassing! - zuurstoftoediening:
*zuurstof wordt toegediend bij een te lage saturatie (< 95%)
*er mag maximum 2l O²/ minuut toegediend worden bij zorgvragers die lijden aan COPD.
Wat is chronische bronchiti?
= chronische ontsteking van het slijmvlies van de bronchiën.
- De bronchiën zwellen op -> dyspnoe.
- Sputumproductie neemt toe.
Wat zijn de symptomen van chronische bronchitis?
- langdurig hoesten
- sputum
- dyspnoe
- gevoel van benauwdheid, angst om te stikken
- piepende uitademing
- bemoeilijkte ademhaling, ook in rust
- vermoeidheid
Wat zijn de oorzaken van chronische bronchitis?
- Genetische aanleg
- Roken (90%)
- Milieuverontreiniging
- Infecties
- Beroepsmatig (blootstelling irriterende stoffen)
Waaruit bestaat de behandeling van chronische bronchitis?
Zie schema inhalatietherapie:
COPD: volgens classificatie van GOLD
- Gold 0: uitlokkende factoren vermijden
- Gold 1: kortwerkende bronchodilatator toevoegen
- Gold 2: langwerkend bronchodilatator toevoegen
- Gold 3: IC toevoegen
- Gold 4: bijkomende O2-therapie
Wat is longemfyseem?
- steeds meer alveolen verliezen hun elasticiteit, daardoor rekken
ze uit en barsten ze soms - wanden van de alveolen raken erg beschadigd, waardoor ze niet meer werken -> gasuitwisseling bemoeilijkt
- Beschadigde longblaasjes herstellen zich niet, die zijn voor altijd verloren
- Doordat er minder alveolen zijn, is het moeilijker om zuurstof op te nemen. De longcapaciteit is dan blijvend afgenomen
Wat zijn de symptomen van longemfyseem?
- dyspneu, dikwijls al bij geringe inspanning;
- sterk aangespannen hulpademhalingsspieren
- sterk verlengde expiratie met getuite lippen
- wheezing (piepende uitademing)
- cyanose door hypoxemie
- trommelstokvingers
- vatvormige thorax
Wat zijn de oorzaken van longemfyseem?
langdurige longaandoening zoals chronische bronchitis of astma
Waaruit bestaat de behandeling van longemfyseem?
- inhalatietherapie
- bronchodilatatie
*IC
- bronchodilatatie
- zuurstoftherapie
- ademhalingskiné
Wat houd COPD in?
= = Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronisch obstructief longlijden)
- verzamelnaam voor aantal aandoeningen van ademhalingsstelsel:
* chronische bronchitis;
* longemfyseem
- longen ontstoken en beschadigd -> ademhaling bemoeilijkt en zv minder energie (bv. bij traplopen, zich wassen en aankleden …).
Wat houd een pneumonie in?
- ontsteking van longweefsel of longontsteking.
- bronchiën, bronchiolen en alveolen ontstoken
- ontsteking kan voorkomen in één long of beide longen aantasten
- Wanneer beide longen geïnfecteerd zijn, sprekenwe van bilaterale pneumonie (dubbele longontsteking)
Wat zijn de symptomen van een pneumonie?
- vaak hoge koorts, voorafgegaan door koude rillingen
- hoesten met opgeven van geel of groen sputum, soms met bloed
- spierpijn, pijn in de borst, flank of rug
- dyspneu, tachypneu, cyanose
- algemeen gevoel van malaise, minder eetlust
Wat zijn de mogelijke oorzaken van een pneumonie?
- Meestal bacterie aan oorzaak (bv. Pneumokokken), soms viraal.
- lichaam probeert m.o. te bestrijden. Hierbij ontstaat sputum.
- Doordat sputum dikker is
dan normaal, wordt ophoesten bemoeilijkt. - alveolen kunnen door ontsteking en aanwezige sputum minder goed zuurstof opnemen.
Waaruit bestaat de behandeling van een pneumonie?
- AB
- zuurstof
- rust
- vocht toedienen
- AH kiné
- rechtop zittende houding
Wat houd astma in?
Astma is een aanval van erge
benauwdheid Die wordt veroorzaakt door contractie van bronchiale spieren en zwelling van het slijmvlies in de neus, de keel en de longen.
Wat zijn de symptomen van astma?
- plots optreden van aanvallen van dyspneu
- hoesten
- piepende in en uitademing (uitademing is ook zichtbaar bemoeilijkt)
- gebruik van hulp ademhalingsspieren
Wat zijn de mogelijke oorzaken van astma?
- Vaak erfelijk.
- (kleine) Luchtwegen reageren
overmatig op bepaalde prikkels of
stoffen - Uitlokkende factoren: lichamelijke inspanning, stress, emoties.
Waaruit bestaat de behandeling van astma?
- Vermijden van de uitlokkende factoren
- Medicatie:
- Bronchodilatatoren
- Corticoïden
- Anti-cholinergica (Atrovent®)
- Regelmatig sporten
Wat is allergische rhinitis?
allergische rinitis is een ontsteking van het neusslijmvlies door een overgevoeligheid voor bepaalde allergenen (bv. pollen en huisstofmijt)
Wat zijn de symptomen van allergische rhinitis?
- neusloop
- verstopte neus
- niezen
- jeukend neus en/of ogen
- rode en waterige ogen
- gevoel van slijm achteraan in de keel
- hoesten
- moeite met ademen door de neus
- keelklachten
Wat is Allergodil?
niet sederend antihistaminicum
Wat is de werking van een niet sederend antihistaminicum?
Histamine is de stof die vrijkomt uit de mestcel bij contact met een allergeen. Histamine zorgt voor symptomen zoals jeuk, zwelling van het slijmvlies van de bovenste luchtwegen en overproductie van vocht.
Hoe helpt een niet sederend antihistaminicum tegen allergische rhinitis?
Door een antihistaminica te geven worden de symptomen zoals neusloop, jeuk en neusverstopping tegengegaan
Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van een niet sederend antihistaminicum?
- bloedneus (epistaxis)
- verminderde of veranderde reuk
- bittere smaak in de mond
- vermoeidheid duizeligheid
- nausea
Wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten van een niet sederend antihistaminicum?
- werking: start na 15 min, totale duur werking = 12 uur
- neus op voorhand goed snuiten
- flesje goed schudden voor gebruik
- spray 1 x per neusgat
- tintelend of branderig gevoel meteen na gebruik is normaal
- bittere smaak is normaal en trekt na enkele dagen weg
Wanneer werkt cetrizine sederend?
In hoge dosering of in combinatie met alcohol
Wat werkt het snelst: een nasaal of oraal antihistaminicum?
Nasaal antihistaminicum werkt sneller
Wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten bij cetrizine?
- werking na +/- 1 uur
- inname 1 x daags 1 tablet
- ! inname vergeten: niet inhalen !
- bij bijwerkingen: dosis halveren en spreiden over 2 momenten: ½ ’s morgens + ½ ‘s avonds
- bij bijwerking vermoeidheid: ‘s avonds innemen
- mogelijke bijwerkingen: verwardheid, diarree, duizeligheid, vermoeidheid, hoofdpijn, zich niet goed voelen, verwijde pupillen, jeuk, rusteloosheid, sedatie, slaperigheid, gevoelloosheid, snel hartritme, ophouden van de urine
Wat is fluticason?
een corticosteroïde
Wat zijn corticosteroïden?
Natuurlijke corticosteroïden zijn hormonen die worden geproduceerd door bijnierschorsen en hebben een invloed op alle lichaamssystemen.
Corticosteroïden als geneesmiddel zijn synthetische analogen van natuurlijke vorm
Wat zijn de werkingsgebieden va ncorticosteroïden?
- ontstekingsremmend (anti-inflammatoir)
- immunosuppressief (anti-allergisch)
- substitutietherapie (toedienen van cortisol)
Grootste effect: nasale corticosteroïden of antihistaminica?
Nasale corticosteroïden hebben het grootste effect.
Wat zijn de bijwerkingen van corticosteroïden?
- bloedneus (epistaxis)
- hoofdpijn
- onaangename smaak/reuk
- droge, geïrriteerde neus/keel
- candidose (oraal, faryngaal en/of oesofagaal)
- heesheid
- faryngitis
- verhoogd risico op pneumonie
Wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten bij (nasale) corticosteroïden?
- schud de neusspray
- neus reinigen en/of snuiten
- neusgat dichtdrukken terwijl in andere neusgat de spray ingebracht wordt
- hoofd schuin naar voren tijdens toediening
- krachtig inademen door neus tijdens toediening
Wat zijn mogelijke uitlokkers voor astma?
- stof (huisstofmijt)
- pollen
- irriterende stoffen (uitlaatgassen, tabaksrook)
- grote temperatuurwisselingen, mist of koude lucht
- lichamelijke inspanningen (inspanningsastma)
- een infectie van de luchtwegen
Wat is ventolin?
β2(sympathico)agonist (mimeticum) > Kortwerkend = SABA
-> behandeling astma
Wat wil kortwerkende
β2-mimeticum zeggen?
- SABA = Short Acting B2 Agonist
- Werking: 4 tot 6 uur
Wat doet ventolin, kortwerkende
β2-mimeticum?
- β2-agonisten (mimetica) zorgen voor relaxatie van glad spierweefsel (= stimuleren sympathische werking) met als gevolg bronchodilatatie.
- Zorgen voor verminderde prikkelgevoeligheid.
- Helpt luchtwegen in longen te openen en vergemakkelijkt ademhaling
- Helpt om beklemming in borstkas, piepende ademhaling en hoest die optreden bij astma, te verlichten
Waarvoor wordt ventolin toegediend?
- symptomatische behandeling van astma en COPD (zo nodig)
- preventie en behandeling van inspanningsastma
- preventie van astmasymptomen ten gevolge van blootstelling aan allergenen
Welke niet medicamenteuze adviezen kunnen gegeven worden bij astma?
- niet roken
- afvallen bij zwaarlijvigheid
- prikkels voorkomen (bv. huisstofmijt, stof)
Welke voorzorgen kan je de zorgvrager aanbevelen bij het gebruik van Ventolin®?
- Bewaren onder 25°C, ter bescherming tegen licht.
- Krachtig schudden voor gebruik bij dosisaerosol.
- Bij verneveloplossing: houdbaarheid na opening is 1 maand
- Plastiek deel 1x per week schoonmaken: spoelen met water (vooraf spuitbus en beschermkapje verwijderen)
- 2x in lucht verstuiven bij eerste gebruik of als toestel 2 weken niet gebruikt is
- Correcte inhalatietechniek bij dosisaerosol: uitademen buiten het toestel, tegelijkertijd indrukken
en krachtig inademen. Indien dit niet lukt moet voorzetkamer gebruikt worden. - Stappenplan gebruik: zie bijsluiter
Wat is Serevent® (salmeterol)?
β2-mimetica > Langwerkend = LABA -> werking 12u
Waarvoor wordt Serevent® (salmeterol) toegediend?
Voorgeschreven als onderhoudsbehandeling van ernstige astma (in combinatie met ICS) en van COPD.
Wat is ICS?
inhalatiecorticosteroïd
Wat zijn exacerbaties?
plotse verergering van een verschijnsel of een ziekte
Waarvoor wordt ICS toegediend?
De inhalatiecorticosteroïden (ICS) zijn vooral actief door hun anti-inflammatoire werking, en zijn
in bijzonder doeltreffend bij eosinofiele ontsteking van luchtwegen, waargenomen bij astma. Ze onderdrukken lokaal immuniteitsreactie en Onderhoudsbehandeling bij astma
Wordt toegediend bij COPD stadium gold 3 samen met bronchodilatator en bij exacerbatie (een COPD-opstoot)
Wat is de belangrijkste veroorzaker van COPD?
- roken
Geef 2 vormen van COPD
- chronische bronchitis
- longemfyseem
