Hfst 1: Medicatie voor spijsverteringsstelsel Flashcards
Welke soorten middelen/ medicatiegroepen bij maagzuur zijn er?
- Maagzuurinhibitoren/ protonpompinhibitoren (PPI)
- Antacida
Wat is de werking van PPI’s?
maaginhoud wordt minder zuur door het afremmen van de productie van waterstofionen
Wat zijn de indicaties voor PPI’s?
- dyspepsie
- refluxoesofagitis
- Gastro-duodenale ulcera
- ulcera geïnfecteerd door helicobacter pylori
- preventie van ulcera bij NSAID’s
Wat zijn voorbeelden van PPI’s?
- Losec
- Nexiam
- omeprazol EG
- Pantomed, pantoprazol
Wat zijn aandachtspunten bij PPI’s?
- 1 uur voor maaltijd
- gestegen pH bemoeilijkt controle positie maagsonde
- pletbaarheid controleren
- plots stoppen -> rebound reflux
- gestegen pH -> deabsorptie andere geneesmiddelen
Wat zijn bijwerkingen van PPI’s?
- hoofdpijn
- misselijkheid
- braken
- diarree
- flatulentie
Welke soorten antacida zijn er?
- maagzuurbinders
- maagwandbeschermers
Wat is de werking van maagzuurbinders?
- neutraliseert maagzuur dor binden -> bufferen zure maaginhoud
- gevolg: pH maagsap stijgt
Wat is de werking van maagwandbeschermers?
Dubbele werking:
- neutraliseert maagzuur door binden
- beschermende laag in oesophagus en maag
Wat is een voorbeeld van maagwandbeschermers?
Enkel Gaviscon
Wat zijn de indicaties voor antacida?
- symptomatische behandeling van pijn bij:
- gastro-oesofagale reflux
- refluxoesofagitis
- gastritis
- dyspepsie
- pyrosis
voorbeelden antacida
- Maalox
- rennie
- gaviscon
Wat zijn de aandachtspunten bij antacida?
- korte werking -> meerdere inames per dag
- 1 uur na maaltijd of voor slapen
- 2 uur tussen gebruik ander GM
- interactie met andere GM
- gaviscon bevat veel zout
Welke bijwerking van antacida zijn er?
obstipatie of diarree
Wat is een synoniem voor middelen bij diarree?
antidiarreïca
Welke soorten middelen bij diarree zijn er?
- probiotica (en postbiotica)
- transinhibitoren
Wat zijn probiotica?
- voedingssupplementen met levende bacteriën die de darmflora herstellen
- effect niet bewezen
Hoe werken transinhibitoren?
vertraagd peristaltiek -> meer vocht door darmwand opgenomen -> feces worden vaster
Wat zijn de indicaties voor probiotica (antidiarreïca)?
- acute diarree bij kinderen <12 jaar
- preventie diarree bij gebruik breedspectrum AB om risico clostridium difficile infectie
Wat zijn de indicaties van transinhibitoren?
- symptomatische behandeling van acute en chronische diarree
- reizigersdiarree
Voorbeelden probiotica
Enterol
Voorbeelden transinhibitoren
immodium
Wat zijn de aandachtspunten bij transinhibitoren?
- niet toedienen bij kinderen <6 jaar-> centraal deprimerend effect (bv. respiratoire depressie)
Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van transinhibitoren?
obstipatie, opgeblazen gevoel en misselijkheid
- droge mond
- hoofdpijn en duizeligheid
- bewustzijns- en coördinatiestoornissen
Wat is een algemeen aandachtspunt bij diarree?
- diarree stopt meestal vanzelf -> vochtverlies => opvolgen vochtinname
Welke soorten laxativa zijn er?
- zwelmiddelen (bulkvormende)
- osmotische laxativa
- contactlaxativa
- rectale laxativa
Hoe werken zwelmiddelen?
middel met veel plantaardige onoplosbare vezels -> volume feces in colon groter maken + stimuleert peristaltiek
Hoe werken osmotische laxativa?
verhogen volume vocht in darmen -> feces zachter + meer volume
Hoe werken contactlaxativa?
verhoogd volume vocht in darmen -> feces zachter + verhoogd peristaltiek -> feces sneller naar rectum
Hoe werken rectale laxativa?
maken feces zachter door aantrekken vocht in rectum -> vergrote aandrang tot defeceren
Wat zijn de indicaties voor zwelmiddelen?
obstipatie
Wat zijn de indicaties voor osmotische laxativa?
- obstipatie
- hepatische encefalopathie -> diaree uitlokken en behouden
Wat zijn de indicaties voor contactlaxativa?
- obstipatie
- korte termijn: darmlediging voor operatie of onderzoek
Wat zijn de indicaties voor rectale laxativa?
- obstipatie
- fecalomen
- korte termijn: darmlediging voor operatie of onderzoek
Wat zijn voorbeelden van zwelmiddelen?
Colofiber
Wat zijn aandachtspunten van zwelmiddelen?
- inname met min 200ml water
- niet liggen bij inname
Wat zijn voorbeelden van osmotische laxativa?
- bifiteral
- duphalac
- forlax
- lactulose
- movicol
Wat zijn voorbeelden van contactlaxativa?
- bisadodil
- dulcolax bisacodyl
Wat zijn voorbeelden van rectale laxativa?
- cleen enema
- glycerine fagron
- laxavit
- microlax
Wat zijn mogelijke bijwerkingen van contactlaxativa?
prikkelend effect op darmen
Wat zijn mogelijke bijwerkingen van rectale laxativa?
irritatie van rectale mucosa
Wat zijn algemene aandachtspunten bij laxeermiddelen?
- voor opstarten eerst aanpassingen levensstijl voorstellen
- bijwerkingen: flatulentie, darmkrampen, dehydratatie
Wat is anti-emetica?
middelen bij misselijkheid en braken
Welke soorten anti-emetica zijn er?
- gastroprokinetica (dopamine-antagonisten)
- serotonine-antagonisten
Hoe werken gastroprokinetica?
- versnellen maaglediging
- brengen peristaltiek terug in normale richting
Hoe werken serotonine-antagonisten?
- remmen prikkeling braakcentrum
- enkel voorgeschreven wanneer prokinetica onvoldoende werken
Wat zijn de indicaties voor gastroprokinetica?
- symptomatische behandelingen van nausea en braken
- persistente hik (metoclopramide)
Wat zijn de indicaties voor serotonine-antagonisten?
- symptomatische behandeling van ernstige nausea en braken
- preventie van nausea en braken:
- post-operatief
- chemotherapie
- radiotherapie
Wat zijn voorbeelden van gastroprokinetica?
- motilium (domperidon)
- primperan (metoclopramide)
- litican
Wat zijn aandachtspunten bij gastroprokinetica?
- inname orale anti-emetica voor maaltijd
- alcohol vermijden
- interactie met andere GM
Wat zijn voorbeelden van serotonine-antagonisten?
- zofran (ondasetron)
- emend
Wat zijn de algemene bijwerkingen bij gastroprokinetica?
- slaperigheid/ sufheid
- obstipatie
- diarree
Wat zijn de aandachtspunten van motilium?
- <12 jaar: niet toedienen
- > 60 jaar: risico op hertritmestoornissen en hartstilstand
Wat zijn de aandachtspunten van primperan?
- <18 jaar : risico op extra-pirimidale stoornissen
Wat zijn de aandachtspunten van litican?
- < 18 jaar: niet toedienen
Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van serotonine-antagonisten?
- hoofdpijn
- warmteopwellingen
- obstipatie
- hik
