Heila/tauga Flashcards

1
Q

Glasgow coma scale lítur á hvaða 3 þætti?

A

3 þætti sem deteriorate-a eftir því sem comað verður dýpra

  • augu: stimulus to produce eye opening
  • tal: patient’s verbal response
  • hreyfing: best motor response
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Glasgow coma scale: hvað þýðir stigagjöfin?

A

15: fully conscious
3: completely unresponsive
8 eða minna: =coma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Management of the unconscious patient

A

A: airway
B: breathing
C: circulation
D: disability

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cerebral blood flow er mælt með hvernig jöfnu?

A

CPP = MAP - ICP

cerebral perfusion pressure = mean arterial pressure - intracranial pressure

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Orsakir hækkaðs ICP (intracranial pressure)?

A

expanding intracranial heamatoma
bólga: hyperaemia eða aukinn UFV -> ICP hækkar -> CPP lækkar -> ischeamia -> aukin bólga í heila
sýking: oft vegna skull fracture (meningitis/abscess)
flogaveiki: heilinn notar mikinn glúkósa og súrefni í köstum -> ischaemia getur orðið hratt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Merki um skull base fracture eru?

A

CSF rhinorrhea = glucosi í nasal discharge
CSF otorrhoea (ear discharge)
blæðing úr eyra (blóð í miðeyra frekar?)
bilateral periorbital bruising (racoon eyes)
mastoid bruising (Battle sign)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

hvað er battle sign?

A

Mastoid bruising - merki um skull base brot

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Extradural hematoma: einkenni?

A

bilaterally fixed + dilated pupils
coning (heilastofn í foramen magnum) -> terminal stage of compression
.. og hypertension, bradycardia, respiratory failure og að lokum hjartastopp

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvað er cushing’s response?

A

svar við hækkuðum intracranial pressure

- hypertension, bradycardia, respiratory failure (irregular breathing?)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvað er decompressive craniectomy?

A

Þegar hluti höfuðkúpu er tekinn af og ekki settur fyrir aftur eftir aðgerð til að leyfa heilanum að bólgna út í gatið.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Chronic subdural heamorrhage (heamatoma)?

  • hverjir
  • orsök
  • meðferð
A

algengt í cerebral atrophy hjá eldra fólki og alkóhólistum
- minor trauma veldur lítilli blæðingu í subdural space, svo er blóðið brotið niður og vökvi fer í subdural space vegna hyperosmolar breakdown product -> himna myndast
- svo stækkar þetta og þrýstir á heilann líkt og tumor
meðferð: lítil burr hole / mini-craniotomy -> vökvinn drainaður

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Heilaæxli (adult primary brain tumors) skiptast í? (yfirflokkar)

A
neuroepithelial origin
meningeal origin
nerve sheath cell origin
blood vessel origin
tumours of the sellar region
medulloblastoma
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

neuroepithelial æxli eru, skiptast í?

A

algengast er diffusely infiltrative gliomas

  • astrocytomas: astocytic differentiation
  • oligodendrogliomas: oligodendroglioma líkar frumur
  • ependymomas: ependymal differentiation (epethelium-like í mænuvökvakerfinu, á þátt í seytun CSF)
  • ofsa mörg önnur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hvað er glioma?

A

æxli frá glial frumum í heila eða mænu

80% malignant æxla í heila

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

meningeal æxli eru hver?

A

meningioma
upprunnin í arachnoid granulations
aðallega góðkynja en get fokkað í normal intracranial structures -> lífshættuleg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

nerve sheath cell origin æxli?

A

schwannoma: lík schwann frumum - oftast frá heilataug VIII
neurofibroma: líkar schwann frumum, perineural like cells og fibroblöstum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

blood vessel origin æxli?

A

heamangioblastomas:
- highly vascular tumours
- óþekkt histogenesa
- oftast frá posterior fossa eða spinal cord
- einkenni Von Hippel-Lindau disease

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Von Hippel-Lindau disease?

A

fullt af benign og malignant tumors t.d. heamangioblastomas í retinu
autosomal dominant

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

tumours of the sellar region?

A

pituitary tumors: functioning eða non-functioning

craniopharyngiomas: oft pituitary dysfunction - æxli frá pituitary gland embryonic tissue

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

4 þættir sem notaðir eru við stigun malignancy í heilaæxlum?

A

cellularity
mitoses
pleomorphism
necrosis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

4 presentasjónir (ástæður uppgötvunar) heilaæxla

A

hækkaður ICP
fits: seizures of late onset t.d.
neurological deficit
random check

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Dreifing heilaæxla í supra og infratentorial?

A
Fullorðnir:
- supratentorial: 80-85%
- infratentorial: 15-20%
Börn:
- supratentorial: 40%
- inrfatentorial: 60%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Algengustu heilaæxli í börnum?

A

medulloblastoma

cerebellar astorcytoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Í hvað skiptast intracranial hemorrhage?

A

intracerebral
subarachnoid
subdural

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

intracerebral hemorrhage, almennt, orsakir, einkenni

A

10-20% alltra stroke-a
hæst dánartíðni
orsakir: hypertension (langoftast), arteriovenous malformation, aneurysm, amyloid angiopathy, blæðing í tumor (sjaldgæft)
einkenni: sudden-onset headache, neurological deficit, etv. coma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

hvar er algengast að sjá intracerebral hemorrhage?

A

basal ganglia, thalamic region

27
Q

subarachnoid hemorrhage, orsakir, einkenni

A
trauma
spontaneous
- aneurysmal rupture 75-80%
- arteriovenous malformation (AVM) 5%
- óþekkt 15-20%
einkenni:
- sudden-onset headache, neck stiffness. oft fyrst smá höfuðverkur í 2-3 daga
- loss of consciousness, seizure, coma
- neurological deficit
- meningism (neck stiffness, photophobia, headache)
28
Q

hvað getur valdið dauða ca. 3-10 dögum eftir upprunalega subarachnoidal blæðingu?

A

cerebral ischemia vegna arterial vasospasm

29
Q

Chiari malformation hvað?

A

downward displacement of the posterior fossa structures -> anatomical malformation at the medullary spinal junction

30
Q

orsök communicating hydrocephalus?

A

CSF kemst í subarachnoid space en er ekki absorbed
- orsakast af einhverju sem fokkar í reabsorption með því að fokka í arachnoid granulations t.d.
subarachnoid haemorrhage, head injury, meningitis

31
Q

hydrocephalus skiptis í?

A

communicating og non-communicating

32
Q

orsök non-communicating hydrocephalus?

A
CSF kemst ekki í subarachnoid space
orsakir:
- intraventricular haemorrhage
- congenital anomalies
- intracranial masses
33
Q

hvað veldur offramleiðslu á CSF?

A

papilloma í choroid plexus

34
Q

einkenni hydrocephalus?

A

börn: vanþrif, stækkað höfuð, tense fontanelle, failure to upgaze (setting sun sign)
fullorðnir: einkenni hækkaðs ICP
elderly: confusion, ataxia, incontinence

35
Q

hvar er algengast, næst og þar næst algengast að fá spinal degenerative disease í hrygg?

A
  1. lumbar
  2. cervical
  3. thoracic
36
Q

acute disc prolapse, hvað gerist?

A

nucleus pulposus í intervertebral disc hernierar í gegnum annulus fibrosis og veldur þrýstingi á taugarætur (lateralt) eða cauda equina (centralt)

37
Q

hvað eykur verkinn niður í fætur sem fylgir acute disc prolapse í lumbar degenerative disease?

A

hósta og “straining”

38
Q

hvernig er verkurinn ef þrýst er á S1, L5, L4 (taugarót)?

A

S1: aftan í fótlegg og niður í il - minnkað ankle reflex
L5: utan á fótlegg, stóra tá, weakness í extensor hallucis longus
L4: innan á fótlegg, weakness í ankle dorsiflexion, minnkað hné reflex

39
Q

Cauda equina syndrome

A

vegna large central disc prolapse, oftast L5/S1
einkenni:
- back pain
- saddle paraesthesia (tingling á rassi, perineum, innan á lærum)
- bilateral sciatica (doði, verkur, weakness í fótum)
- urinary retention (þvagtregða)

þetta er surgical emergency

40
Q

Hver er munurinn á spinal og arterial claudication?

A

spinal: only relieved by sitting or lying down
arterial: can be relieved by standing still

41
Q

í hvað skiptist cervical degenerative disease?

A

myelopathy: damage to the cervical spinal cord
radiculopathy: damage to the cervical roots

getur verið bæði í einu, þá radiculopathy at the level of the lesion og myelopathy fyrir neðan

42
Q

cervical degenerative disease myelopathy: clinical features

A

þrýstingur veldur lower motor neuron lesion at that level og upper motor neuron lesion fyrir neðan

43
Q

lower motor neurone lesion vs. upper

A
lower:
- weakness
- hypotonia
- reduced/abscent reflexar
- fasciculations (vöðvakippir)
upper:
- hypertonicity
- brisk reflexes
- clonus
- extensor plantar response
44
Q

cervical degenerative disease radiculopathy: clinical features og orsakir

A

vegna acute lateral disc prolapse eða chronic posteophyte development
einkenni:
- pain (dermatomal)
- paraesthesia (t.d. tingling) (skyntruflanir, dofi)
- sensory level
- weakness (máttminnkun)
- absent reflexes (sinaviðbrögð)

45
Q

spinal tumors: skiptast hvernig?

A

extradural: back pain, myelopathy
intradural extramedullary: root pain, myelopathy (late cases)
intradural intramedullary: central cord syndrome (slow onset)
->lower motor neuron signs in arms
->upper motor neuron signs in legs

46
Q

Bakteriur sem valda intracranial sýkingu

A

frá sinusum eða miðeyra: S. milleri, S. pneumonie, B. fragilis, E. coli
heamatogenous: S. milleri, S. pneumonie, S. aureus
ónæmisbældir: Candida, Aspergillus, Nocardia, Toxoplasma, Listeria
Trauma: S. aureus

47
Q

meningitis einkenni:

A
hiti
höfuðverkur
hálsstirðleiki
hnignandi meðvitund
flog
48
Q

aðal organisms í spinal infection?

A

staphylococcus (90%)

49
Q

epidural hemorrhage, venous eða arterial?

A

arterial í fullorðnum (þarf mikinn þrýsting til að losa duruna frá beininu)
getur verið venous í börnum því duran er ekki fixed

50
Q

hvaða æð er líklegust til að valda epidural blæðingu?

A

middle meningeal artery

- vegna þess að hún liggur undir temporal beininu sem er víða mun þynnra en önnur bein

51
Q

hverjir fá subdural hemorrhage?

A

older patients: minni heili sem er þá svona floating innan dura svo geta æðarnar sem liggja í gegnum dura rofnað þar sem þær fara í gegn og þá fæst blæðing í subdura (bridging veins)

52
Q

hverjir fá subarachnoidal hemorrhage?

A

aneurismar

líka hægt í trauma, en það er þá ólíkt svona “venjulegum” subarachnoidal hemorrhage

53
Q

hvar stoppar epidural blæðing?

A

at the sutures

54
Q

hvaða myndgreiningar á að nota til að skoða taugar? t.d. taugarótarklemmu

A

ekki tölvusneiðmynd!!

55
Q

Hver er munurinn á myelination í CNS og PNS?

A

CNS: 1 oligodendrocyte myelinerar marga axona
PNS: 1 schwann fruma myelinerar 1 axon

56
Q

Hvað eru arachnoid granulations?

A

= arachnoid villi
gangar sem liggja gegnum dura inn í venous sinuses
-> hleypa CSF frá arachnoid og út í blóðrás

57
Q

Bjugur i heila

A

Interstitial
Cytotoxiskur
Vasogenic

58
Q

Normal pressure hydrocephalus triad

A
  1. Þvagleki
  2. Göngutruflun
  3. Dementia
59
Q

Liss

A

Sett lateralt a femur brot

Eins og cobraslanga i laginu til að hægt se að negla i epicondylinn

60
Q

LIH nagli / Hanson nagli

A

..

61
Q

Meralgia paresthetica

A

Dofi framanvert i læri, jafnvel verkur við snertingu
Rof a n. subcutaneous femoralis lateralis - ur lumbar plexus
Getur lika gerst i aðgerð ef liggur asnalega

62
Q

Til að lækka innankúpuþrýsting

A

Mannitól

Hyperventilera

63
Q

Nimotop lyf

A

Calcium ganga blokki

Notað til að minnka líkur á vasospasma eftir heilablæðingu