HC1 Inleiding

Question 1

Psychologie vs sociologie

Answer 1

Psychologie: individu
Sociologie: groepen, sociale context

Question 2

Neoliberalisme - Margaret Thatcher

Answer 2

Stelt dat er geen maatschappij is, maar alleen individuen en families, waarbij armoede wordt gezien als gebrek aan motivatie ipv een sociaal probleem.

Question 3

Paradox van de moderne samenleving

Answer 3

Individualiteit (autonomie, originaliteit, je eigen identiteit) is een belangrijke waarde in de moderne samenleving, maar mensen zijn sociale wezens

Question 4

Sociologisch perspectief

Answer 4

Helpt ons bewuster te zijn van de omgeving om ons heen, wat resulteert in een beter begrip van de samenleving en onze rol daarin.

Question 5

Debunking

Answer 5

Ongeloofwaardige ideeën ontkrachten
Door het sociologische perspectief kunnen we onderzoeken wat er wel en niet waar is in alledaagse denkbeelden, en onderscheiden welke overtuigingen gebaseerd zijn op feiten en welke niet.

Question 6

Begrip

Answer 6

Inzicht in omstandigheden
Het sociologische perspectief biedt beter inzicht in de omstandigheden waarin we ons bevinden, evenals de mogelijkheden en hindernissen waarmee we geconfronteerd worden.

Question 7

Empowering

Answer 7

Versterken van groepen
Het sociologische perspectief maakt de nadelen van bepaalde groepen zichtbaar en kan daardoor mobiliserend werken, waardoor we meer actieve rollen kunnen aannemen in de samenleving.

Question 8

(H)Erkenning

Answer 8

Diversiteit begrijpen
Het sociologische perspectief zorgt ervoor dat we een wereld begrijpen die gekenmerkt wordt door diversiteit, en draagt bij aan (h)erkenning van verschillende sociale groepen en hun omstandigheden.

Question 9

Verandering en stabiliteit in de samenleving

Answer 9

De samenleving verandert voortdurend, maar veel patronen blijven hetzelfde, wat betekent dat sociologen continu moeten herzien hoe ze bepaalde situaties interpreteren.

Question 10

Objectiviteit in de menswetenschappen

Answer 10

Het is moeilijk voor menswetenschappers om zowel betrokken te zijn bij hun onderwerp als objectief te blijven, aangezien te veel betrokkenheid de objectiviteit kan beïnvloeden.

Question 11

Sociologie en maatschappelijk debat

Answer 11

Sociologie wordt vaak onderdeel van maatschappelijke debatten, zoals over opleidingsniveau of etniciteit, en door het bedenken van nieuwe termen ontstaan er misverstanden over wie echt deskundig is.

Question 12

Sociale structuren bestaan zonder het individu

Answer 12

Sociale structuren, zoals familie of het rechtssysteem, bestaan onafhankelijk van individuen, wat betekent dat ze blijven bestaan, zelfs als de betrokken mensen verdwijnen.

Question 13

Durkheim’s studie van zelfdoding

Answer 13

Durkheim gebruikte zelfdoding als voorbeeld om het verschil tussen sociologie en psychologie aan te tonen. Zelfdoding is een sociaal bepaald fenomeen, ondanks dat het de meest individuele daad lijkt, afhankelijk van de mate van integratie in sociale groepen.

Question 14

Sociologische verbeelding

Answer 14

Helpt mensen te begrijpen hoe persoonlijke problemen sociaal van aard kunnen zijn. Dit verschilt afhankelijk van de omvang van het probleem in de samenleving, bijvoorbeeld werkloosheid.

Question 15

Sociologisch- vs. persoonlijk probleem

Answer 15

Het verschil tussen een persoonlijk en een sociologisch probleem ligt in de schaal: als een probleem slechts een klein aantal mensen betreft, is het persoonlijk, maar als het veel mensen aangaat, wordt het een sociaal probleem.

Question 16

Argumentatieregels - Zygmunt Bauman

Answer 16

1. Responsible speech - verantwoorde argumentatie
2. Size of the field - het overstijgen van de eigen sociale wereld
3. Making sense - verklaren en interpreteren van gedrag door figuren en instituties
4. Defamiliarize - het vermogen om vanzelfsprekende zaken ter discussie te stellen

Question 17

Niveaus van sociologie

Answer 17

Deze niveaus interacteren
Microniveau: dichtbij je staan, zoals vrienden of familie
Mesoniveau: groepen of instellingen zoals werk of universiteit
Macroniveau: grotere structuren zoals de overheid of het land waarin je woont

Question 18

Hoofdvragen van sociologie

Answer 18

1. Hoe is sociale (wan)orde dan mogelijk? We zijn van elkaar afhankelijk, maar we kennenelkaar niet. (Emile Durkheim)
2. Hoe is sociale (on)gelijkheid mogelijk? Denk aan de eigenaren van de fabriek en de mensen
   die er werken. (Karl Marx)
3. Hoe werkt het proces van rationalisering (modernisering) van de wereld? Zijn de baten groter dan de kosten, dan doe je het. (Max Weber)

Question 19

Premoderne samenleving

Answer 19

Jagers en verzamelaars
Nomadische samenlevingen
Agrarische samenlevingen

Question 20

Moderne samenleving

Answer 20

Industriële samenleving

Question 21

Postmoderne samenleving

Answer 21

Postindustriële samenleving

Question 22

Technologische determinisme: pas op!

Answer 22

• Technologie is niet neutraal, mensen bepalen hoe het wordt gebruikt
• Vijf typen samenleving geen opeenvolgende stadia of vooruitgang
• Technologie kent grenzen (geen oplossing voor alles)
• Technologie produceert nieuwe problemen
• Technologische vooruitgang stelt grenzen aan milieu

Question 23

Kenmerken van modernisering - Peter Berger

Answer 23

1. Kleine gemeenschappen verdwijnen (Gemienschaft).
2. Tradities verdwijnen en dit zorgt ervoor dat mensen meer keuzemogelijkheden hebben in hun leven.
3. Er is een toename van sociale diversiteit.
4. Er ligt een focus op de toekomst ipv het verleden.

Question 24

Moderne samenleving - Emilie Durkheim

Answer 24

Stelden voor dat de modernisering juist gekenmerkt werd door de arbeidsverdeling. De mechanische solidariteit werd hierbij vervangen door de organische solidariteit. Verder vreesden Durkheim er ook voor dat de moderne samenleving erg divers zou worden en dat dit zou leiden tot anomie. Op zowel solidariteit als anomie komen we later terug.

Question 25

Moderne samenleving - Max Weber

Answer 25

Zag moderniteit als het moment waarop een traditioneel wereldbeeld vervangen wordt door een rationeel wereldbeeld

Question 26

Moderne samenleving - Karl Marx

Answer 26

Vond dat de moderne samenleving hetzelfde was als het kapitalisme. Dit is de reden dat hij de industriële revolutie ook wel de kapitalistische revolutie noemde. Marx dacht dat de ongelijkheid zou zorgen voor rationale veranderingen wat uiteindelijk zou leiden tot maatschappelijke gelijkheid.

Question 27

Sociologie ontstaan door historische gebeurtenissen

Answer 27

1. Maatschappelijke veranderingen
2. Ontdekking van de samenleving

Question 28

1. Maatschappelijke veranderingen

Answer 28

Bestaande uit 3 veranderingen:
1. Economisch: groei kapitalisme en industriële revolutie
2. Politieke veranderingen: vrijheid, gelijkheid, solidariteit
3. Kerkelijke ontwikkelingen
4. Groei van steden leidt tot nieuwe problemen

Question 29

Sociologie, drie stadia - Auguste Comte

Answer 29

Theologisch
(Meta)fysisch
Wetenschappelijk
Comte dacht dat inzicht alleen kon worden verworven als het op wetenschappelijk onderzoek werd gebaseerd. Deze benadering wordt het positivisme genoemd.

Question 30

Theologisch stadium

Answer 30

In dit stadium verklaarden mensen de wereld door middel van goden en geesten. Men dacht dat de samenleving werd georganiseerd door Gods wil. Dit stadium duurde tot het einde van de Europese middeleeuwen

Question 31

(Meta)fysisch stadium

Answer 31

In dit stadium verklaarden men de wereld door abstracte en filosofische speculatie over de ‘natuurlijke orde’. Dit stadium duurde tot het einde van de renaissance.

Question 32

Wetenschappelijk stadium

Answer 32

In dit stadium verklaarden men de wereld door een wetenschappelijke verklaring en door objectieve waarneming. Dit stadium begon met het werk van Copernicus, Galilei en Newton.

Question 33

Ontstaan sociologie - 19e eeuw

Answer 33

• Opkomst sociaal-Darwinistisch denken
• Beschavingsarbeid
• Disciplinering (cf. Foucault)
• Volksopvoeding (Ons huis, Nivon)
• Vertrouwen in wetenschap
• De “sociale quaestie”

Question 34

Sociaal Darwinisme

Answer 34

Stelt dat organismen die zich het beste aanpassen aan hun omgeving overleven.

Question 35

Sociale quaestie

Answer 35

Verwijst naar de ellende veroorzaakt door urbanisatie en industrialisatie, zoals slechte leef- en werkomstandigheden. Het was een belangrijk thema voor sociologen zoals Karl Marx en Friedrich Engels.

Question 36

Paradigma

Answer 36

Een kijk op de samenleving die het onderzoek en het wetenschappelijk denken stuurt. Wat hiermee wordt bedoeld is dat er veel verschillende verhalen zijn die toch allemaal dezelfde werkelijkheid beschrijven.

Question 37

Voorbeeld paradigma - Kuhn cycle

Answer 37

1. Normal science: Er zijn een aantal vragen waar je geen antwoord op kan geven met de theorieën die je nu hebt. In jouw huidige wereldbeeld is dit probleem dus niet oplosbaar.
2. Model drift: In deze stap verschuif je eerdere theorie A naar een andere theorie B.
3. Model crisis: Doordat je nu theorie B aanneemt ontstaat er een crisis met betrekking tot theorie A.
4. Model revolutie: Er ontstaat een revolutie.
5. Paradigma verandering: Er ontstaat een ander paradigma.
   Er bestaan in de sociologie meerdere paradigmas naast elkaar.

Question 38

4 paradigma’s in de sociologie

Answer 38

1. Structureel-Functionalistisch paradigma
2. Conflictparadigma
3. Symbolisch interactionistisch paradigma
4. Rationele keuze paradigma

Question 39

Problemen paradigmata

Answer 39

• Sociologie staat niet los van de positie van de onderzoeker in de samenleving, maar maakt daar deel van uit
• Dit bepaalt kijk op samenleving
• Een compleet beeld/theorie van hoe de samenleving werkt bestaat niet
• Altijd beperkt en selecties: ‘partial perspectives’

Question 40

Positivistische sociologie

Answer 40

Deze benadering werkt volgens natuurkundige principes, zoals de biologische wereld. Ze zijn opzoek naar wetmatigheden en leggen nadruk op empirische feiten (Meten is weten). Verder is het objectief en te repliceren (dus de theorieën zijn altijd te toetsen) en deductief (van algemeen naar bijzonder).

Question 41

Humanistische/ interpretatieve sociologie

Answer 41

Deze benadering gaat over de betekenissen die mensen aan hun sociale werkelijkheid toekennen. Kunnen we het gedrag van mensen begrijpen? Je kan je inleven in bepaalde situaties. Het gaat dus om het begrijpen en subjectief interpreteren. Verder is het inductief dus je gaat in het onderzoek van specifieke waarnemingen naar een algemene conclusie. De voorkeur ligt dan ook bij kwalitatieve data.

Question 42

Kritische sociologie

Answer 42

Kritiek op positivisme. Focust zich op de noodzaak voor sociale verandering in de maatschappij. Deze sociologie heeft het idee dat een onderscheid tussen feiten en normen niet bestaat.

Question 43

Gender invloed op onderzoek binnen sociologie

Answer 43

1. Androcentrisme: De vraagstukken worden altijd vanuit het mannelijk perspectief behandeld.
2. Overgeneraliseren: Er wordt vaak data verzameld van één geslacht en dit wordt meteen gegeneraliseerd naar het andere geslacht.
3. Genderblindheid: Er wordt soms geen aandacht besteed aan gender.
4. Meten met twee maten: Soms worden er voor vrouwen en mannen andere normen gehanteerd.
5. Interferentie: Het geslacht van de onderzoeker kan het onderzoek verstoren.

Question 44

Sociologie - onderzoeksmethoden

Answer 44

1. Experimenten
2. Enquêtes
3. Participerende observatie
4. Bestaande bronnen