HC.1: Centrale zenuwstelsel en endocriene organen Flashcards
Belangrijke systemen lichaam
Zenuwstelsel: netwerk van cellen met uitlopers die contact maken
Endocrien systeem: hormonen via bloedsomloop
Hormonen
Circuleren in het bloed
Werken op doelwitcellen op afstand
Doelwitcellen reageren op hormonen waarvoor zij receptoren hebben
Effect afhankelijk van geprogrammeerde respons van de doelwitcel
Cel communicatie door hormonen
Endocrien: door bloedbaan
Paracrien: effect naar omliggende cel
Autocrien: effect op eigen cel
Belangrijke endocriene klieren
Hypothalamus
Hypofyse
Schildklier
Bijschildklieren
Bijnieren
Testis
Ovarium
Pancreas
Endocriene as
Hypothalamus produceert hypothalaam hormoon.
Dit hormoon activeert de hypofyse voorkwab wat een hypofyse voorkwab hormoon produceert.
Dit hormoon activeert perifere endocriene klieren wat een perifeer hormoon produceert.
Dit hormoon geeft effect op het doelwit orgaan
In dit schema vindt op meerde plekken negatieve feedback plaats
Hormonale disbalans
Endocriene ziekte
- Acromegalie
- Ziekte van Cushing
- Ziekte van Addison
- Ziekte van Graves
- Ziekte van Hashimoto
Hypothalamus
De hypothalamus bestaat uit grote en kleine cellichamen
- Grote cellichamen produceren AVP en OT en transporteren dit naar de achterkwab
- Kleine cellichamen produceren releasing hormonen en transporteren deze naar de primaire capillaire plexus
Hypofyse
De hypofyse bestaat uit een voorkwab en achterkwab
- De voorkwab produceert Oxytocin en ADH
- De achterkwab produceert TSH, ACTH, FSH/LH, GH, Prolactin, Endorphins
Verdeling van hormoon producerende cellen in de hypofyse voorkwab
Somatotroop (GH): 50%
Lactotroop (PRL): 15%
Corticotroop (ACTH): 20%
Thyrotroop (TSH): 5%
Gonadotroop (LH, FSH): 10%
Hypothalamus-hypofyse bijnier as
CZS produceert CRH/vasopressine. Dit stimuleert de hypofyse voorkwab tot productie van ACTH. ACTH stimuleert de bijnier tot productie van bijnierschorshormoon, cortisol en bijnieradrogenen. Deze hormonen remmen de hypofyse voorkwab en het CZS
Hypothalamus-hypofyse schildklier as
Het CZS produceert TRH. TRH stimuleert de hypofyse voorkwab tot productie TSH. TSH stimuleert de schildklier tot productie schildklierhormoon en T4. Deze hormonen remmen de hypofyse voorkwab en het CZS
Hypothalasmus-hypofyse groeihormoon as
Het CZS produceert GHRH. GHRH stimuleert de hypofyse voorkwab tot productie groeihormoon. GH stimuleert de lever tot productie IGF-I. IGF-I remt de hypofyse voorkwab en het CZS. Naast GHRH produceert het CZS somatostatine. Dit remt de hypofyse voorkwab. Daarnaast kan de maag ghreline produceren. Dit stimuleert de hypofyse voorkwab en GHRH
Hypothalamus-hypofyse gonaden as
Het CZS produceert GnRH. GnRH stimuleert de hypofyse voorkwab tot productie LH/FSH. LH/FSH stimuleert de testis/ovarium tot productie van testostering, oestradiol en progesteron. Deze hormoon remmen de hypofyse voorkwab en het CZS
Hypothalame hypofysiotrope hormonen
GH (gestimuleerd door GHRH en geremd door somatostatine)
ACTH (gestimuleerd door CRH & AVP)
TSH (gestimuleerd door TRH)
Prolactine (geremd door dopamine
LH en FSH (gestimuleerd door GnRH)
Hormonen die worden uitgescheiden via de hypofyse achterkwab
Vasopressine: Antidiuretisch hormoon (ADH), stimuleert reabsorptie van water in de nier –> bloeddruk omhoog
Oxytocine: baarmoeder contractie, borstklier bij zogen