HC Palliatieve behandeling en PIJN

Question 1

Welke fase heeft behandeling kanker?

Answer 1

Curatieve fase: behandeling gericht op genezing (voorkomen metastase, groei remmen, minderen metastase)
Palliatieve fase: behoud/verbetering kwaliteit van leven
Terminaal: behandeling gericht op kwaliteit sterven

Question 2

Welke symptomen bij palliatieve fase?

Answer 2

gewichtsverlies, droge mond, somber, vermoeid, misselijk, angst, hoesten, pijn (70%)

Question 3

Welke score wordt bij pijn gebruikt?

Answer 3

NRS ; 10 is ergste pijn en 2-3: pijn onder controle. De streefwaarde is <4

Question 4

Definitie pijn

Answer 4

pijn is een onplezierige sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging

Question 5

Welke fasen palliatieve zorg?

Answer 5

Ziektegerichte en symptoomgericht palliatie, palliatie in de stervensfase (zo danig pijn dat het niet te behandelen is met pijnstilling dat pt bewustzijn is, hoge dosis morfine/of sederen. Na sterven is er nazorg voor nabestaanden

Question 6

Welke fase van pijn?

Answer 6

Nociceptie-Pijngewaarwording, pijnbeleving, pijngedrag

Question 7

Welke pijntypen?

Answer 7

Nociceptieve pijn (viscerale pijn=pijn door rek organen), somatische pijn=weefselbeschadiging), neuropathische pijn, nociplastische pijn en bij kanker kunnen de eerste 2 als combinatie voorkomen

Question 8

Welke kenmerken nociceptieve pijn?

Answer 8

door weefselbeschadiging, lokaliseerbaar, constant aanwezig

Question 9

Viscerale pijn ?

Answer 9

veroorzaakt door druk of rek holle organen, constant of in golven, borend drukkend of krampend en vaak met misselijkheid

Question 10

Welke stappen na nonius stimulus (koud, hitte of druk of chemisch stof)

Answer 10

(omzetting naar elektrisch signaal) transductie,(naar dorsale hoorn of remming signalen hier) transmissie, modulatie.

Question 11

Waar kunnen de pijnsignalen heen na de thalamus?

Answer 11

naar het limbisch systeem (of naar
de cortex)

Question 12

Wat zijn vrije zenuwuiteindes die in je weefsels liggen?

Answer 12

nociceptoren (kunnen geprikkeld worden door hitte, kou, mechanische druk of endogene prikkels als histamine, brandykinine, arachidonzuur) + prikkeling door inflammatie

Question 13

C- vezels

Answer 13

langzaam, vage niet goed te lokaliseren zeurende pijn

Question 14

A-Delta vezels

Answer 14

langzaam constant aanwezige nociceptieve pijn, wel te lokaliseren

Question 15

Beta vezels

Answer 15

sneller dan delta vezels en kunnen deze remmen

Question 16

Neuropathische pijn

Answer 16

zenuwbeschadiging, zie je ook andere signalen als tinteling, doofheid, motorische uitval, pijn bij aanraking

Question 17

Welke dosering bij paracetamol?

Answer 17

chronisch; 3 gram per dag en acuut 4gram/dag

Question 18

Welke pijnmedicatie slaan we over bij kanker?

Answer 18

zwakke opioiden (tramadol, codeïne)

Question 19

Waar bevinden zich de opiaatreceptoren?

Answer 19

thalamus, hersenstam, ruggenmerg , vooral centraal dus (perifeer ook maar minder specifiek)

Question 20

Op welke receptor grijpen alle opiaten?

Answer 20

de mu receptor

Question 21

Welke antagonist?

Answer 21

naloxon

Question 22

Waarom kan opioidrotatie doen?

Answer 22

ze binden allen op de mu receptor

Question 23

Wat als je teveel naloxon geeft of als patient daarna naar huis gaat?

Answer 23

het heeft een korte halfwaardetijd, ze krijgen hernarcotisering als je patient daarna naar huis laat gaan, goed bewaken

Question 24

Welke bijwerkingen geeft de mu receptor?

Answer 24

euforie, ademhalingsdepressie (frequentie, diepte ademhaling, lage minuutvolume daarom verhoogt co2, kan coma ontstaan) afhankelijkheid, sedatie, obstipatie, braken

Question 25

Waarom ontstaat geen gewenning of verslaving bij kankerpatiënten als ze morfine gebruiken?

Answer 25

Patiënten hebben van zichzelf al endorfines(hebben veel stress en maken zelf dus endorfines en pijn), ze hebben minder erge HIGH en daarna de LOW (dit is minder dan bij mensen zonder kanker en gebruik morfine)

Question 26

Welke bijwerkingen zijn niet klinisch relevant bij oncologie?

Answer 26

ademhalingsdepressie (door pijn minder kans, pijn prikkelt ademhaling ), gewenning, verslaving

Question 27

Welke bijwerkingen zijn wel klinisch relevant?

Answer 27

Obstipatie (gaat niet over), misselijkheid braken (gaat vaak wel over), hyperalgesie (activatie zenuwstelsel, mensen krijgen juist meer pijn bij gebruik opiaten), sufheid

Question 28

Welke pijnstiller kan accumulatie geven?

Answer 28

methadon

Question 29

Welke voordelen / nadelen van morfine?

Answer 29

voordelen: veel toedieningsvormen, bij rectaal wel slijmvlies contact nodig, subbutaan (minder misselijk) CAVE oedeem, minder doorbloeding. nadeel: actieve metaboliet renaal geklaard dus bij slechte nierfunctie: intoxicatie (palliatief en dehydratie)

Question 30

Welke pijnstiller kan wel bij slechte nierfunctie? en wat zijn de voordelen van dit middel?

Answer 30

Fentanyl; minder obstipatie, minder sufheid, betere therapietrouw. Nadeel: lastig titreren, je moet 24u effect beoordelen, pleister afhankelijk van huiddoorbloeding.

Question 31

Welke voordelen en nadelen voor methadon?

Answer 31

bij neuropathisch component;NMDA component, voorschrijven in combinatie met ander opioid, geschikt bij neuropathische pijn, CAVE; grote interindividuele farmacokinetiek t1/2
Doseren:
-bij lage dosering morfine heb je relatief minder methadon extra nodig dan als je hele hoge dosering morfine hebt want bij hele hoge dosering heb je waarschijnlijk al weinig neuropathische pijn component daarom weinig methadon nodig om neuro pijn te tackelen

Question 32

Hydromorfon

Answer 32

potenter dan morfine, morfinederivaat, is IV te geven, gunstig bij nierfunctiestoornissen, vergelijkbaar bijwerk. profiel.

Question 33

Buprenorfine

wat als dit met morfine wordt gecombineerd of oxycodone? welke interactiesignaal?

Answer 33

Partiele mu agonist, plafond effect , hoge affiniteit kan andere verdringen, minder vaak obstipatie

Mechanisme:
Partiële agonisten/antagonisten gaan het effect van opioïd-agonisten ten dele tegen.
Klinische gevolgen:
Bij toevoeging aan een opioïd-agonist kunnen onthoudingsverschijnselen optreden: onder andere hunkering naar opioïden, rusteloosheid, verhoogde gevoeligheid voor pijn, misselijkheid, krampen, spierpijn, dysforie, slapeloosheid, angst, pupilverwijding, zweten, kippenvel, tachycardie, hypertensie, gapen en koorts

Buprenorfine is een partiele agonist op een mu receptor , hij bindt dan sterker dan oxycodon maar heeft minder effect dan oxycodon en verdringt de plek van oxycodon , je krijgt een plafond effect , dit leidt tot het krijgen van ontwenningsverschijnselen.

Er kan wel evt geswitcht worden van buprenorfine naar oxycodon maar dus niet andersom.

Question 34

wat zijn belangrijke regels bij doseerregime?

Answer 34

1. effect onderhoud beoordelen na 4-5x t1/2
2. bij onvoldoende effect: stapsgewijs dosering verhogen met 50%
3. er is geen maximum!
4. bij afname pijn door behandeling; 25-50% afbouwen per dag

Question 35

Welke type doorbraakpijn?

Answer 35

Voorspelbare doorbraakpijn
Onvoorspelbare doorbraakpijn
End of dose pijn

Question 36

Wat zijn rapid onset opiaten? (ROO)

Answer 36

Langere t1/2, werkt ongeveer kwartier langer door; oromucosaal, fentanyl buccaal, zuigtablet, sublinguaal en neuspray

Question 37

Wat zijn immediate release middelen?

Answer 37

Kortere t1/2, oxycodon tablet, oramorph drank, oxynorm drank

Question 38

Wat is de stap 4 van WHO pijnladder?

Answer 38

Parenteraal/invasief ;
1. continu toediening subcutaan of intraveneus (na druk op PCA pomp dan lock out van 6 minuten dat je jezelf niet overdoseert. )
2. epidurale (net voor durale laag toegediend wordt) of spinale katheter(intratecaal), dan meestal bupivacaine (lokaal anestheticum)
spinale analgesie: naald in de liqor (met morfine of bupivacaine dan geen gevoel vanaf punt dat geprikt wordt)
3. Neurodestructie ganglia of in ruggenmerg (fenol of alcohol ganglia legt lam)

Question 39

Welke behandeling bij neuropathische pijn?

Answer 39

1. anti-neuropatica ;pijnmodulatie , afdalende zenuwbanen kunnen beter werken(amitriptyline, nortriptyline (helpt ook bij beter slapen)
   nortriptyline niet avonds geven ivm nachtmerries , anti-epileptica (pregabalin Dikke enkels, gewichttoename), gabapentin(lastig te doseren) , snri als venlafaxine of duloxetine (vaker voor diabetische poli neuropathie)
2. tramadol (door serotonine heropname remming)
3. Cortico; dexametason (helpt bij botmetastase)kortdurend
4. Esketamine (NMDA antagonist)
   (IV) als te hoge dosis dan risk op High worden, hallucinaties
   5; cannabinoiden (bewijs bij jongere mensen, geeft sufheid, waarschijnlijk door minder pijnbeleving) bw; uitlokking psychose, duizeligheid, cardiaal.

Question 40

Gewichtsverlies: oorzaken cachexie en behandeling?

Answer 40

algemeen (dyspneu, moe, pijn, depressie), misselijk, diarree, cytokines patient (TNFalfa, IL1 en 6). –>
1. Verhoogd verlies/verbruik nutrienten
2. Verminderde inname of absorptie voedingsstoffen
3. Metabole veranderingen
Deze klachten leiden tot anorexie en cachexie (ontstaan uit de ziekte)

Question 41

Behandeling van cachexie?

Answer 41

1. Behandeling misselijkheid en obstipatie
2. Progestagenen (megostrol): verbeteren eetlust en zorgt voor aankomen
3. Glucocortico’s: dexametason: deze zorgen ervoor dat je je beter voelt en niet zo zeer voor gewichtstoename
4. Metoclopramide/domperidon
5. Energie en eiwitrijke drinkvoeding
6. Kunstvoeding:sonde/TPV (uitzonderlijk)
   Bij vertraag- de maagontlediging is metoclopramide het middel van eerste keuze, als er geen sprake is van volledige darmobstructie, aangezien metoclopramide een pro- kinetisch effect heeft. (verbetert darmmotiliteit)

Question 42

Wat is het voordeel van de combinatie NK1 antagonist en 5HT3antagonist?

Answer 42

Combinatie van 5HT3-receptorantagonist en NK-1 receptorantagonist: het duurt langer voordat een eerste episode van braken optreedt en het aantal patiënten dat niet misselijk is en niet braakt neemt toe. NK-1 receptorantagonisten versterken de anti-emetische werking van 5HT3-antagonisten.

Question 43

Referred pain

Answer 43

Komt voor bij viscerale pijn.
Mensen met hartaanval hebben pijn bij hals en linkerschouder (zenuwen van hart schakelen op hetzelfde niveau als zenuwen van hals en linkerarm en daarom registreert pijn alsof het uit de arm komt.