HC hormonale therapie Flashcards
Bij welke ziekte wordt hormonale therapie toegepast?
vaak bij prostaatkanker en borstkanker
Welke stadiering heeft prostaatkanker?
T1: primair kleine tumor
T3 of T4: en risicoprofiel: dan indicatie om hormonale therapie te starten
T4: primaire tumor is uitgezaaid: dit is de belangrijkste indicatie om te starten! Harde indicatie om te starten als uitzaaiing naar andere organen
Lokaal uitgebreid en hoog risicoprofiel of metastase: 1e keus is LHRHagonist (met androgeenblokker 1e maand) of LHRH antagonist
Met welke hormonale behandeling wordt gestart bij prostaatkanker ?
LHRH agonisten (busereline, gosereline, leuproreline)
Hoe werken LHRH AGOnisten?
LH zet testescellen aan om testosteron te produceren. Testosteron –> zet testes weer aan om te kunnen groeien + geeft negatieve feedbackloop richting hypofyse en hypothalamus –> gecontroleerde groei
Wat doen LHRH agonisten dus?
Overstimuleren hypofyse (dus in begin meer testosteron) –> op lange termijn weinig testosteron, zorgen voor negatieve feedbackloop richting hypofyse. Er ontstaan eerst FLAIRS, dus verergering van de ziekte, dit kan worden gereduceerd door eerste maand ANDROGEENBLOKKERS te geven
Hoe kunnen FLAIRS gereduceerd worden?
Door androgeenblokkers. zoals BICALUTAMIDE of FLUTAMIDE.
De testosteronspiegels blijven dan wel hoog MAAR het effect op de groei van de testescellen is laag door directe blokkade door androgeenblokkers
Noem een paar androgeenblokkers
Biculatimde, flutamide
Wat zijn LHRH ANTAgonisten? en het verschil met agonisten?
Abarelix en Degarelix
- Deze geven een directe daling van testosteron.
- Na 3 dagen zie je al een daling van 60% terwijl bij de agonisten een stijging is van 60%.
-Geen verschil in harde eindpunten in OS maar wel in PFS bij LHRH antagonist (wel groter onderzoek nodig) - Nadeel: maandelijks toedienen versus 1x per 3mnden + meer overgevoeligheidsreacties
Welke is sterker enzalutamide of de andere?
Enzalutamide is sterker. Bicalutamide reduceert flairs alleen. Enzalutamide kan als monotherapie gegeven wordenals LHRHantagonisten/agonisten gefaald hebben. (werkt sterker als androgeenblokker dan bicalutamide)
AndrogeenRECEPTOR zorgt voor groei van testescellen onder invloed van testosteron. Door blokkade geen groei meer.
Wat is het verschil tussen Niet-steroidale androgeen blokkers en sferoïdaal?
Niet-steroidaal: blokkeren androgeenreceptor alleen op testes, hebben weinig invloed op testosteronspiegels, kan zelfs een lichte stijging geven (opvliegers)
Steroidaal: ciprotonacetaat –> hypofyse wordt onderdrukt, testosteronspiegels dalen, minder flairs, maar minder onderzocht op effectiviteit
Hoe werken oestrogenen?
Bij prostaatkanker: werkt als negatieve feedbackloop op testosteron (remt hypofyse en hypothalamus) MAAR: risico op cardiovasculaire bw
Wat zijn algemene bijwerkingen bij hormonale behandeling?
door androgeendeprivatie gekoppeld aan testosteronspiegels: opvliegers, seksuele dysfunctie, botbreuken, obesitas, metabool syndroom, DM2, cardiovasculaire problemen als verhoogd risico op hartinfarct en trombose.
Wat is het juiste moment van starten met de behandeling bij prostaatcarcinoom?
Wegens bw en goed verloop is er discussie. Als direct starten dan langere PFS maar wel eerder kans op fracturen. In praktijk worden de wensen van de patiënt en klinisch beeld bekeken.
Hoe lang duurt het voordat het gewenste effect is bereikt bij LHRHagonisten?
1-4 weken
Hoe werkt de hormonale behandeling bij borstkanker? (pre-meno en postmenopauzaal)
Indien er overexpressie is van oestrogeenreceptoren + lymfeklierpositieve borstkanker dan kom je in aanmerking hiervoor
Pre-menopauzaal: oestrogenen
komen vooral uit eierstokken/ verwijdering eierstok. Tamoxifen geven om effect oestrogenen op borstweefsel direct te remmen
Post-menopauzaal: oestrogenen komen hier vooral uit vetweefsel –> aromataseremmers (anastrazol/exemestaan) of tamoxifen geven
