case based learning Flashcards
Zes weken later levert dezelfde patiënt wederom twee nieuwe recepten bij u in:
- Temozolomide, 1x daags 270mg
- Co-trimoxazol, 1x daags 480mg
temozolomide is te vroeg gestart hierbij moet 4 weken stop zijn. Repair mechanisme wordt onderdrukt , je voorkomt dan dat patient kan herstellen na die radiotherapie, patiënt moet wel herstellen daarom temozolomide moest 4 weken gestopt worden
interactie acenocoumarol en co-trimoxazol
Co-trimoxazol remt de infectie/behandelt het dus de patient moet hiermee behandeld worden. Of omzetten naar pentamidine
Co-trimoxazol; vaak bij urineweginfecties, maar hier pjp infectie dus het is belangrijk dit wel te behandelen met cotrimoxazol, eventuele alternatieven zijn aanwezig maar niet effectief genoeg of switchen naar een DOAC
Of allebei behouden maar pt extra monitoren met INR vaker prikken
Voor Alleen radiotherapie ,is er geen reden om cotrimoxazol te geven voor pjp infectie
Wat zijn radiosensitizers?
Radiosensitizers: cytostatica die het lichaam gevoeliger maken voor radiotherapie.
Voordeel van combinatie is dat temozolomide in redelijk lage dosering gegeven kan worden, omdat het effect van temozolomide bij radiotherapie niet zozeer de celschade is, maar juist het remmende effect op MGMT. Dit bereik je al door een relatief lage dosering van temozolomide.
Gedurende de combinatietherapie met radiotherapie is er geen stopweek van temozolomide, want de dosering is relatief laag (dus er zullen niet hele hoge topspiegels worden bereikt).
Hoe werkt dexametason bij emetogeen?
Dexamethason:
- Langere T1/2 dan prednisolon, daarom de voorkeur.
- Berust mogelijk op remming van prostaglandinesynthese
Hoe onstaat misselijkheid?
Bij misselijkheid en braken ten gevolge van een vertraagde maaglediging worden de prokinetica domperidon en metoclopramide toegepast.
- Misselijkheid en braken ten gevolge van chemotherapie:
o Acute fase: symptomen treden binnen 24 uur na toediening op
o Latere fase: symptomen na 24 uur
- Misselijkheid en braken als gevolg van chemo kan via perifere/centrale route optreden:
o Perifeer: voornamelijk gelokaliseerd in het MDK, betrokken bij acuut braken (chemo -> stimulatie darmen afgifte serotonine -> grijpt aan op 5HT3-receptoren in darmwand -> activatie braakcentrum via nervus vagus).
o Centraal: voornamelijk gelokaliseerd in hersenen, betrokken bij vertraagd (en soms acuut) braken (stimulering receptoren in braakcentrum door chemo).
§ Substance P, die de NK1-receptoren in het centraal zenuwstelsel stimuleert, is de belangrijkste neurotransmitter.
- Voorafgaand kuur (30-60 minuten voor chemo): behalve bij minimaal emetogeen (< 10%), preventief anti-emetica geven.
Werking dextrazoxaan
Dextrazoxaan is een analoog van EDTA: cardioprotectieve werking door afvangen van metaalionen. , waardoor wordt verhinderd dat ijzeranthracyclinecomplexen vrije radicalen vormen, die de hartspier beschadigen
Wat is restklaring?
hepatische klaring of klaring via eiwitten/zweten
Wat is de beste hydratatieschema voor cisplatin?
Beste hydratieschema: 0,9% NaCl
- 0,9% + mannitol: uit studies is gebleken dat deze combinatie geen meerwaarde heeft en opzichte van fysiologisch zout.
- Furosemide: nadeel dat de patient veel vocht kan verliezen, dit leidt tot slechtere vulling en dus slechtere klaring.
Bij geforceerde diurese juist wel furosemide gebruiken + dan ook veel vocht geven
- 2,9% NaCl: om vocht te onttrekken (door hoge osmotische waarde). In praktijk wordt dit eigenlijk bijna niet meer gedaan (omdat er te veel vocht intracellulair wordt onttrokken).
o Hypotoon zout wordt nog weleens gebruikt bij tumorlyse syndroom, maar rationale daarachter is niet duidelijk (docent: natrium bevindt zich namelijk vooral extracellulair).
Wat kan misgaan / fout zijn bij een MTX toediening?
- De dosering. (vaak 100-1000 mg/m2 of hoger). Bij lage nierfunctie (20-50mg/min/) dan 50% van de dosering.
- Is de nierfunctie recent? Is er gehydreerd hierbij?
- Zuurgraad urine (als te laag dan kans op uitkristallisatie, want MTX is bij lage pH ongeladen omdat het een zuur is )+ betere klaring als pH hoger want als opgelost dan diffundeert het moeilijker terug naar t bloed)
Wat is de rationale achter high dose MTX ? Via welk principe onderscheidt dit zich van low dosering MTX?
- MTX wordt opgenomen door gezonde cellen en tumorcellen (meer in tumorcellen)
- MTX blijft langer intracellulair werken omdat het gepolyglutameerd wordt in bij hoge dosis, hierdoor kan het de cel niet uit (molecuul wordt groter)
Voorwaarden polyglutamatie
1. Hoge dosis MTX
2. Hoge concentratie moet gedurende lange tijd behouden blijven (4-6 uur)
- Het blijkt dat sommige tumorcellen heel efficiënt zijn in het polyglutameren en dat gezonde cellen dit veel minder efficiënt doen
Wat is het effect van folinezuur? op basis van welk mechanisme kan het MTX effect beïnvloeden?
- Competitieve remming: ter vermindering van de toxiciteit van foliumzuurantagonisten werkt folinezuur door in competitie te treden voor dezelfde membraancarrier voor transport de cellen in.
- Folinezuur kan vrij MTX (in de bloedblaan) goed verdringen, er zal dan ook geen polyglutamatie plaatsvinden. In gezonde cellen heeft folinezuur dus m.n. effect. In tumorcellen waar vooral gepolyglutameerd MTX zit, heeft het een marginaal effect op de effectiviteit van MTX. Waarom wordt folinezuur dan niet vanaf de start gegeven? -> omdat MTX gepolyglutameerd dient te zijn.
Wat doe je als MTXspiegel op t=24 uur aan de hoge kant is?
Wachten totdat MTX verdeeld is -> MTX kent 2 compartimentskinetiek: eerst enorme daling, en vervolgens langzame klaring. Spiegel meten in 1e gebied: je zult een hogere spiegel meten omdat je dan nog in het eerste compartiment zit. Spiegel van 41 is heel normaal in het eerste gebied. Daarom wordt in dat gebied geen spiegel gemeten. 2e gebied wel want dat zegt iets over long term accumulatie van MTX.
Als MTX bij ALL goed werkt, kan het ook geadviseerd worden bij AML?
Over het algemeen zijn AML cellen slechte polyglutameerders dus afraden.
Welke compatibiliteitsproblemen hebben platinumverbindingen?
Platinumverbindingen kunnen complexen vormen met chloride verbindingen. Daarom is glucose geschikt als oplossing
Wat adviseer je bij een patient met irinotecan behandeling en diarree als bijwerking? + als het langer duurt dan 1 week?
- Cholinerg syndroom:
dit verwacht je binnen de 1e dag anders is het niet een direct effect irinotecan. Irinotecan is namelijk een directe remmer van cholinesterase. Cholinerge effecten verwacht je daarom binnen een dag. Effecten 5 dagen later -> GI-toxiciteit.
Het heeft dan niet veel zin om atropine te geven.
- Behandeling: loperamide geven en ORS.
o Werkt deze behandeling niet? Dit kan uiteindelijk een argument zijn om de dosis te verlagen (van oxaliplatin en eventueel 5-FU).
Dit is vaak een lastige beslissing voor de patiënt.
o Standaard dosis verlaging bij chemo: 25% verlaging, 50% verlaging daarna 75% verlaging en dan stoppen
o Andere therapie dan de FOLFIRINOX kuur zal niet zorgen voor langere survival.
- CTC-graad :common toxicity criteria (graad 5 ben je dood)
