H5: Rechterlijke macht: Hoven en rechtbanken Flashcards
Dubbele aanleg
De dubbele aanleg laat dus toe een zaak volledig te behandelen op een tweede echelon, een zaak wordt behandeld in eerste aanleg, dubbele aanleg laat toe dat diezelfde zaak vanaf nul volledig wordt herbehandeld in tweede aanleg.
Laag rechtscollege
Niveau van de rechtbanken
Hoog rechtscollege
Niveau van de hoven
Gezag van gewijsde
Houdt in dat een rechterlijke uitspraak (verzamelterm voor vonnissen en arresten) wordt geacht juist te zijn. Wat dus betekent dat die beslissing niet in vraag meer kan worden gesteld door een ander rechtscollege, door een bestuur, door iedereen die betrokken is in die zaak. Maar de rechter kan een fout gemaakt hebben, daarom heeft men ook voorzien van een dubbele aanleg en een beroepsmogelijkheid!
Vonnis
Rechtbanken spreken zich uit bij wijze van vonnis
Arrest
Hoven spreken zich uit bij wijze van arrest
Kracht van gewijsde
Als er geen verzet, beroep of cassatie meer mogelijk is omdat de rechtsmiddelen uitgeput zijn of omdat de termijn verstreken is.
Rechter
Rechter is zittende magistraat bij rechtbanken
Raadsheer
Raadsheer is zittende magistraat bij hoven, ook bij dames
Beschikking
Beslissing in een kortgeding of soortgelijke beslissing van een rechterlijke instantie, onderzoeksmaatregel of administratieve beslissing van een rechterlijke instantie
In kortgeding
Een kort durende civiele procedure voor spoedeisende zaken die naar hun aard snel beslist moeten worden.
Kanton
Verzameling van gemeenten of delen ervan
Vrederechter
De vrederechter is een alleenzetelende rechter. Staat het dichtst bij de bevolking
Algemene bevoegdheid van de vrederechter
De vrederechter is bevoegd voor alle vorderingen onder 5.000 EUR, met uitzondering van de bevoegdheden die uitsluitend toebehoren tot de bevoegdheid van de rechtbank van eerste aanleg, de familierechtbank, de arbeidsrechtbank, de ondernemingsrechtbank en de politierechtbank.
In eerste en laatste aanleg bij de vrederechter
Wat wil zeggen dat tegen zijn uitspraak geen hoger beroep meer mogelijk is. Een voorziening in cassatie blijft mogelijk. Bedraagt de inzet van het geschil niet meer dan 2.000 EUR, dan beslist de vrederechter in eerste en laatste aanleg.
Exclusieve bevoegdheid van de vrederechter
Bevoegd voor hele reeks conflicten ongeacht het bedrag, en dat onder meer met betrekking tot geschillen betreffende de verhuur van onroerende goederen, inzake begraafplaatsen, nutsbedrijven, telecomdiensten, de bescherming van de persoon van de geesteszieke enzovoort.
Rechtbank van Eerste Aanleg (REA)
De rechtbank van eerste aanleg, bestaat uit; burgerlijke rechtbank, correctionele rechtbank, familie- en jeugdrechtbank, strafuitvoeringsrechtbank
Gepersonaliseerde jurisdicties/rechtbank
Zoals beslagrechter, de onderzoeksrechter, de raadkamers
Fiscale kamers
Behandeling van fiscale geschillen
Burgerlijke rechtbank
Kamers voor burgerlijke zaken
Algemene bevoegdheid van de burgerlijke rechtbank
Neemt in eerste aanleg kennis van alle burgerlijk geschillen boven de 5 000 EUR.
In eerste en laatste aanleg bij Burgerlijke rechtbank (REA)
De vonnissen van de rechtbank van eerste aanleg waarbij uitspraak wordt gedaan over een vordering waarvan het bedrag 2500 EUR niet overschrijft, worden gewezen in eerste en laatste aanleg. Een voorziening in cassatie blijft mogelijk.
Familie- en jeugdrechtbank
De familie- en jeugdrechtbank bestaat uit de familiekamer(s) en de kamer(s) voor minnelijke schikking die de familierechtbank vormen en uit de jeugdkamer(s) die de jeugdrechtbank vormen.
Rechters van de familie- en jeugdrechtbank
De rechters van de familie- en jeugdkamers en van de kamers voor minnelijke schikking worden door de Koning aangewezen uit de rechters van de rechtbank van eerste aanleg. Het gaat om rechters met zogenaamde bijzonder mandaat, die een specifieke opleiding moeten hebben gevolgd.
Algemene bevoegdheid van familierechtbank
Bevoegd voor vorderingen betreffende de staat van personen (bv. Erkenning vaderschapsafstamming, nationaliteit enzovoort), tot nietigverklaring van de wettelijke samenwoning, betreffende het ouderlijk gezag, de verblijfsregeling, onderhoudsgelden, geschillen over het huwelijksvermogensrecht, de erfopvolging, schenkingen onder levenden of testamenten en verdelingen, het verlengen van een huisverbod enzovoort.
Familiedossier
Waarin alle bij de familierechtbank ingediende huidige en toekomstige vorderingen worden samengevoegd tussen partijen die ofwel samen een minderjarig kind hebben, ofwel gehuwd zijn of waren, ofwel wettelijk samenwonend zijn of waren.
Algemene bevoegdheid van de jeugdrechtbank
De bevoegdheid van de jeugdrechtbank heeft na de invoering van de familierechtbank specifiek betrekking op de bescherming van het kind tegen de ouders enerzijds en het optreden na aanloop van strafbare daden van minderjarigen anderzijds. Een bevoegdheid in het kader van beschermingsmaatregelen in het belang van de minderjarige tegen diens ouders, als die niet voldoen aan hun onderhoudsplicht of wanner er sprake is van mishandeling, misbruik of verwaarlozing. Het betreft maatregelen zoals het opleggen van een ouderstage, de volledige of gedeeltelijk omzetting uit het ouderlijk gezag enzovoort.
Uithandengeving
Voor minderjarigen vanaf de leeftijd van 16 jaar die een ernstig misdrijf hebben gepleegd of die eerder maatregelen opgelegd kregen, kan de jeugdrechter uitzonderlijk beslissen om de zaak ‘uit handen te geven’. De berechting gebeurt in dat geval door een bijzondere kamer binnen de jeugdrechtbank, samengesteld uit twee jeugdrechters en een strafrechter (Tenzij het hof van assisen bevoegd is)
De uitspraken van de jeugdrechter zijn steeds vatbaar voor hoger beroep.
Fiscale kamers
Die ongeacht het bedrag bevoegd zijn voor geschillen betreffende de toepassing van ene belastingwet. Het betreft hier zowel federale, regionale als lokale belastingen.
De uitspraken van de fiscale kamers zijn steeds vatbaar voor hoger beroep.
Beslagrechter
Belast met de vorderingen en de geschillen in verband met bewarend beslag en uitvoeringsmaatregelen (uitvoerend beslag), evenals voor een aantal specifieke vorderingen (roerende zakelijke zekerheden, vorderingen van de Dienst voor Alimentatievorderingen.)
Voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg
De voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg heeft de bevoegdheid om, ten voorlopige titel, alle zaken te behandelen die hij spoedeisen acht en die de wet niet aan de rechterlijke macht heeft onttrokken.
Ondernemingsrechtbank
De ondernemingsrechtbank is georganiseerd per rechtsgebied van een hof van beroep. De ondernemingsrechtbank bestaat uit een of meer kamers waarin een beroepsmagistraat en twee rechters in ondernemingszaken zetelen.
Rechter in de ondernemingszaken
De rechters in ondernemingszaken zijn lekenrechters , die bij de ondernemingsrechtbank zijn aangesteld.
Lekenrechter
Niet-beroepsrechter, in ondernemingszaken bv. leeftijd van dertig jaar bereikt te hebben en over ten minste tien jaar nuttige beroepservaring te beschikken. Het zijn derhalve niet noodzakelijk juristen, noch moeten zijn voldoen aan de voorwaarden om tot beroepsmagistraat te kunnen worden benoemd.
Algemene bevoegdheid ondernemingsrechtbank
Bevoegd om in eerste aanleg en ongeacht de waarde van het geschil kennis te nemen van de geschillen tussen ondernemingen, die niet vallen onder de bijzondere bevoegdheid van andere rechtscolleges en die, wat betreft natuurlijk personen, betrekking hebben op een handeling die niet kennelijk vreemd is aan de onderneming. Ook een vordering van een particulier tegen een onderneming.
Bijzondere bevoegdheid van ondernemingsrechtbank
bevoegd voor geschillen inzake vennootschappen, verenigingen of stichtingen, inzake wissel- en orderbrieven, marktpartijen, intellectuele eigendomsrechten enzovoort.
In eerste en laatste aanleg ondernemingsrechtbank
Tegen de vonnissen van de ondernemingsrechtbank kan hoger beroep worden ingesteld, tenzij het bedrag van de vordering 2 500 EUR niet overschrijdt. In dat geval zijn de vonnissen gewezen in eerste en laatste aanleg.
Arrondissementrechtbank
Bevindt zich op het niveau van arrondissement, bestaat uit de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, de voorzitter van de arbeidsrechtbank, de voorzitter van de ondernemingsrechtbank en de voorzitter van de vrederechters en rechters in de politierechtbank van het desbetreffende arrondissement.
Bevoegdheid arrondissementenrechtbank
De arrondissementsrechtbank behandelt betwistingen inzake bevoegdheid tussen die rechtbanken. Tegen de beslissingen (vonnissen) van de arrondissementsrechtbank kan geen hoger beroep worden aangetekend.
Hoven van beroep
In elk rechtsgebied bestaat een hof van beroep en een arbeidshof. Die zijn gevestigd in Brussel, Antwerpen, Gent, Luik en Bergen. De hoven van beroep zijn opgedeeld in kamers voor burgerlijke zaken, correctionele kamers, jeugdkamers en familiekamers waaronder kamers voor minnelijke schikking. Deze kamers zijn samengesteld uit 1 of 3 rechters, raadsheren genaamd.
Algemene bevoegdheid van hoven van beroep
De hoven van beroep nemen kennis van het hoger beroep ingesteld tegen de beslissingen gewezen in eerste aanleg door de rechtbank van eerste aanleg en door de ondernemingsrechtbank, alsook tegen de uitspraken in kort geding van hun voorzitters, behalve in de gevallen waarin geen hoger beroep mogelijk is. De (correctionele kamers van) de hoven van beroep behandelen ook het hoger beroep ingesteld tegen de uitspraken in eerste aanleg van de correctionele rechtbank. Ook bevoegd voor het vervolgen van misdrijven door ministers gepleegd tijden hun ambtsuitoefening, alsook voor de strafrechtelijke vervolging van bepaalde magistraten. (‘voorrang van rechtsmacht’).