H5: Rechterlijke macht: Hoven en rechtbanken Flashcards
1
Q
Dubbele aanleg
A
De dubbele aanleg laat dus toe een zaak volledig te behandelen op een tweede echelon, een zaak wordt behandeld in eerste aanleg, dubbele aanleg laat toe dat diezelfde zaak vanaf nul volledig wordt herbehandeld in tweede aanleg.
2
Q
Laag rechtscollege
A
Niveau van de rechtbanken
3
Q
Hoog rechtscollege
A
Niveau van de hoven
4
Q
Gezag van gewijsde
A
Houdt in dat een rechterlijke uitspraak (verzamelterm voor vonnissen en arresten) wordt geacht juist te zijn. Wat dus betekent dat die beslissing niet in vraag meer kan worden gesteld door een ander rechtscollege, door een bestuur, door iedereen die betrokken is in die zaak. Maar de rechter kan een fout gemaakt hebben, daarom heeft men ook voorzien van een dubbele aanleg en een beroepsmogelijkheid!
5
Q
Vonnis
A
Rechtbanken spreken zich uit bij wijze van vonnis
6
Q
Arrest
A
Hoven spreken zich uit bij wijze van arrest
7
Q
Kracht van gewijsde
A
Als er geen verzet, beroep of cassatie meer mogelijk is omdat de rechtsmiddelen uitgeput zijn of omdat de termijn verstreken is.
8
Q
Rechter
A
Rechter is zittende magistraat bij rechtbanken
9
Q
Raadsheer
A
Raadsheer is zittende magistraat bij hoven, ook bij dames
10
Q
Beschikking
A
Beslissing in een kortgeding of soortgelijke beslissing van een rechterlijke instantie, onderzoeksmaatregel of administratieve beslissing van een rechterlijke instantie
11
Q
In kortgeding
A
Een kort durende civiele procedure voor spoedeisende zaken die naar hun aard snel beslist moeten worden.
12
Q
Kanton
A
Verzameling van gemeenten of delen ervan
13
Q
Vrederechter
A
De vrederechter is een alleenzetelende rechter. Staat het dichtst bij de bevolking
14
Q
Algemene bevoegdheid van de vrederechter
A
De vrederechter is bevoegd voor alle vorderingen onder 5.000 EUR, met uitzondering van de bevoegdheden die uitsluitend toebehoren tot de bevoegdheid van de rechtbank van eerste aanleg, de familierechtbank, de arbeidsrechtbank, de ondernemingsrechtbank en de politierechtbank.
15
Q
In eerste en laatste aanleg bij de vrederechter
A
Wat wil zeggen dat tegen zijn uitspraak geen hoger beroep meer mogelijk is. Een voorziening in cassatie blijft mogelijk. Bedraagt de inzet van het geschil niet meer dan 2.000 EUR, dan beslist de vrederechter in eerste en laatste aanleg.
16
Q
Exclusieve bevoegdheid van de vrederechter
A
Bevoegd voor hele reeks conflicten ongeacht het bedrag, en dat onder meer met betrekking tot geschillen betreffende de verhuur van onroerende goederen, inzake begraafplaatsen, nutsbedrijven, telecomdiensten, de bescherming van de persoon van de geesteszieke enzovoort.
17
Q
Rechtbank van Eerste Aanleg (REA)
A
De rechtbank van eerste aanleg, bestaat uit; burgerlijke rechtbank, correctionele rechtbank, familie- en jeugdrechtbank, strafuitvoeringsrechtbank
18
Q
Gepersonaliseerde jurisdicties/rechtbank
A
Zoals beslagrechter, de onderzoeksrechter, de raadkamers
19
Q
Fiscale kamers
A
Behandeling van fiscale geschillen
20
Q
Burgerlijke rechtbank
A
Kamers voor burgerlijke zaken
21
Q
Algemene bevoegdheid van de burgerlijke rechtbank
A
Neemt in eerste aanleg kennis van alle burgerlijk geschillen boven de 5 000 EUR.
22
Q
In eerste en laatste aanleg bij Burgerlijke rechtbank (REA)
A
De vonnissen van de rechtbank van eerste aanleg waarbij uitspraak wordt gedaan over een vordering waarvan het bedrag 2500 EUR niet overschrijft, worden gewezen in eerste en laatste aanleg. Een voorziening in cassatie blijft mogelijk.
23
Q
Familie- en jeugdrechtbank
A
De familie- en jeugdrechtbank bestaat uit de familiekamer(s) en de kamer(s) voor minnelijke schikking die de familierechtbank vormen en uit de jeugdkamer(s) die de jeugdrechtbank vormen.
24
Q
Rechters van de familie- en jeugdrechtbank
A
De rechters van de familie- en jeugdkamers en van de kamers voor minnelijke schikking worden door de Koning aangewezen uit de rechters van de rechtbank van eerste aanleg. Het gaat om rechters met zogenaamde bijzonder mandaat, die een specifieke opleiding moeten hebben gevolgd.
25
Algemene bevoegdheid van familierechtbank
Bevoegd voor vorderingen betreffende de staat van personen (bv. Erkenning vaderschapsafstamming, nationaliteit enzovoort), tot nietigverklaring van de wettelijke samenwoning, betreffende het ouderlijk gezag, de verblijfsregeling, onderhoudsgelden, geschillen over het huwelijksvermogensrecht, de erfopvolging, schenkingen onder levenden of testamenten en verdelingen, het verlengen van een huisverbod enzovoort.
26
Familiedossier
Waarin alle bij de familierechtbank ingediende huidige en toekomstige vorderingen worden samengevoegd tussen partijen die ofwel samen een minderjarig kind hebben, ofwel gehuwd zijn of waren, ofwel wettelijk samenwonend zijn of waren.
27
Algemene bevoegdheid van de jeugdrechtbank
De bevoegdheid van de jeugdrechtbank heeft na de invoering van de familierechtbank specifiek betrekking op de bescherming van het kind tegen de ouders enerzijds en het optreden na aanloop van strafbare daden van minderjarigen anderzijds. Een bevoegdheid in het kader van beschermingsmaatregelen in het belang van de minderjarige tegen diens ouders, als die niet voldoen aan hun onderhoudsplicht of wanner er sprake is van mishandeling, misbruik of verwaarlozing. Het betreft maatregelen zoals het opleggen van een ouderstage, de volledige of gedeeltelijk omzetting uit het ouderlijk gezag enzovoort.
28
Uithandengeving
Voor minderjarigen vanaf de leeftijd van 16 jaar die een ernstig misdrijf hebben gepleegd of die eerder maatregelen opgelegd kregen, kan de jeugdrechter uitzonderlijk beslissen om de zaak ‘uit handen te geven’. De berechting gebeurt in dat geval door een bijzondere kamer binnen de jeugdrechtbank, samengesteld uit twee jeugdrechters en een strafrechter (Tenzij het hof van assisen bevoegd is)
De uitspraken van de jeugdrechter zijn steeds vatbaar voor hoger beroep.
29
Fiscale kamers
Die ongeacht het bedrag bevoegd zijn voor geschillen betreffende de toepassing van ene belastingwet. Het betreft hier zowel federale, regionale als lokale belastingen.
De uitspraken van de fiscale kamers zijn steeds vatbaar voor hoger beroep.
30
Beslagrechter
Belast met de vorderingen en de geschillen in verband met bewarend beslag en uitvoeringsmaatregelen (uitvoerend beslag), evenals voor een aantal specifieke vorderingen (roerende zakelijke zekerheden, vorderingen van de Dienst voor Alimentatievorderingen.)
31
Voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg
De voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg heeft de bevoegdheid om, ten voorlopige titel, alle zaken te behandelen die hij spoedeisen acht en die de wet niet aan de rechterlijke macht heeft onttrokken.
32
Ondernemingsrechtbank
De ondernemingsrechtbank is georganiseerd per rechtsgebied van een hof van beroep. De ondernemingsrechtbank bestaat uit een of meer kamers waarin een beroepsmagistraat en twee rechters in ondernemingszaken zetelen.
33
Rechter in de ondernemingszaken
De rechters in ondernemingszaken zijn lekenrechters , die bij de ondernemingsrechtbank zijn aangesteld.
34
Lekenrechter
Niet-beroepsrechter, in ondernemingszaken bv. leeftijd van dertig jaar bereikt te hebben en over ten minste tien jaar nuttige beroepservaring te beschikken. Het zijn derhalve niet noodzakelijk juristen, noch moeten zijn voldoen aan de voorwaarden om tot beroepsmagistraat te kunnen worden benoemd.
35
Algemene bevoegdheid ondernemingsrechtbank
Bevoegd om in eerste aanleg en ongeacht de waarde van het geschil kennis te nemen van de geschillen tussen ondernemingen, die niet vallen onder de bijzondere bevoegdheid van andere rechtscolleges en die, wat betreft natuurlijk personen, betrekking hebben op een handeling die niet kennelijk vreemd is aan de onderneming. Ook een vordering van een particulier tegen een onderneming.
36
Bijzondere bevoegdheid van ondernemingsrechtbank
bevoegd voor geschillen inzake vennootschappen, verenigingen of stichtingen, inzake wissel- en orderbrieven, marktpartijen, intellectuele eigendomsrechten enzovoort.
37
In eerste en laatste aanleg ondernemingsrechtbank
Tegen de vonnissen van de ondernemingsrechtbank kan hoger beroep worden ingesteld, tenzij het bedrag van de vordering 2 500 EUR niet overschrijdt. In dat geval zijn de vonnissen gewezen in eerste en laatste aanleg.
38
Arrondissementrechtbank
Bevindt zich op het niveau van arrondissement, bestaat uit de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, de voorzitter van de arbeidsrechtbank, de voorzitter van de ondernemingsrechtbank en de voorzitter van de vrederechters en rechters in de politierechtbank van het desbetreffende arrondissement.
39
Bevoegdheid arrondissementenrechtbank
De arrondissementsrechtbank behandelt betwistingen inzake bevoegdheid tussen die rechtbanken. Tegen de beslissingen (vonnissen) van de arrondissementsrechtbank kan geen hoger beroep worden aangetekend.
40
Hoven van beroep
In elk rechtsgebied bestaat een hof van beroep en een arbeidshof. Die zijn gevestigd in Brussel, Antwerpen, Gent, Luik en Bergen. De hoven van beroep zijn opgedeeld in kamers voor burgerlijke zaken, correctionele kamers, jeugdkamers en familiekamers waaronder kamers voor minnelijke schikking. Deze kamers zijn samengesteld uit 1 of 3 rechters, raadsheren genaamd.
41
Algemene bevoegdheid van hoven van beroep
De hoven van beroep nemen kennis van het hoger beroep ingesteld tegen de beslissingen gewezen in eerste aanleg door de rechtbank van eerste aanleg en door de ondernemingsrechtbank, alsook tegen de uitspraken in kort geding van hun voorzitters, behalve in de gevallen waarin geen hoger beroep mogelijk is. De (correctionele kamers van) de hoven van beroep behandelen ook het hoger beroep ingesteld tegen de uitspraken in eerste aanleg van de correctionele rechtbank. Ook bevoegd voor het vervolgen van misdrijven door ministers gepleegd tijden hun ambtsuitoefening, alsook voor de strafrechtelijke vervolging van bepaalde magistraten. (‘voorrang van rechtsmacht’).
42
Exclusieve bevoegdheid van hoven van beroep
meer beroepen tegen diverse (administratieve) beslissingen (onder meer beslissingen inzake verkiezingen gegeven door het college van burgemeester en schepenen en door de hoofdbureaus, beslissingen gegeven door Belgische consuls in het buitenland enzovoort), de beslissingen van de Vlaamse regering inzake herstel van zeker schade veroorzaakt aan private goederen door natuurrampen, de rechtsvorderingen met betrekking tot de vervallen verklaring van de nationaliteit.
43
Hof van beroep van Brussel
Specifiek in het hof van beroep van Brussel bestaan er ook kamers voor marktzaken. Deze kamers vormen samen het ‘Marktenhof’. Zij zijn bevoegd voor bepaalde geschillen met betrekking tot beslissingen van de Mededingingsautoriteit, de FSMA, het bIPT, de CREG en andere regulatoren.
Tegen de arresten van het hof van beroep kan geen hoger beroep worden aangetekend. Een voorziening in cassatie is wel steeds mogelijk.
44
Hof van Cassatie
Het hoogste rechtcollege
45
Bevoegdheid Hof van Cassatie
Is belast met de eenvormige interpretatie van de wet. Het Hof van Cassatie onderzoekt of de wet correct toegepast en of de substantiële of op de straffe van nietigheid voorgeschreven vormen (procedureregels) gerespecteerd werden. Doet uitspraak over de voorziening in cassatie tegen de beslissingen van de hoven en rechtbanken in alle zaken en gewezen in laatste aanleg. Een van de bevoegdheden is bijvoorbeeld is het beoordelen van attributieconflicten. Het Hof spreekt zich echter nooit uit over de grond van de zaak.
46
Attributieconflict
dat zijn conflicten die ontstaan tussen de bevoegdheid van de Raad van State en de rechterlijke macht.
47
Vernietigen met verwijzing
Het Hof van Cassatie kan in grote lijnen een beroep vernietigen. Met verwijzing: doordat het Hof van Cassatie geen uitspraak geeft over de feit of de zaak zelf, gaat het Hof van Cassatie die zaak doorverwijzen naar een lager rechtscollege (kan hetzelfde rechtscollege is, als dat het geval is zal dat anders moeten samengesteld worden.)
48
Vernietiging zonder verwijzing
Wordt niet verwezen naar een lager rechtscollege
49
Verwijzingsrechtbank
De rechtbank waar HvC de zaak naar doorverwijst, is vanaf het begin zich te schikken naar het oordeel van het Hof van Cassatie met betrekking tot het door het hof belechte rechtspunt. Tegen de beslissing van dat gerecht is dan ook geen nieuwe voorziening in cassatie meer mogelijk indien deze beslissing overeenstemt met het vernietigingsarrest.
50
Verwerping door Hof van Cassatie
het Hof van Cassatie komt tot de bevinding dat de wet in de aanhangig gemaakte zaken juist werd toegepast en dat de essentiële vormvereisten werden nageleefd, dan zal het Hof de voorziening verwerpen.
51
Arbeidsrechtbank
(spreekt vonnis uit) bestaat uit 3 kamers, waarvan minstens 1 met een alleenzetelende beroepsrechter, terwijl de overige zijn samengesteld uit een beroepsrechter, die wordt bijgestaan door 2 ‘rechters in sociale zaken’.
52
Rechters in sociale zaken
Dat zijn lekenrechters die worden benoemd uit lijsten voorgesteld door de organisaties van werkgevers, werknemers en zelfstandigen. De rechter in sociale zaken moet niet noodzakelijk jurist zijn, noch aan de voorwaarden voldoen om tot beroepsmagistraat benoemd te kunnen worden.
53
Algemene bevoegdheid arbeidsrechtbank
De arbeidsrechtbank neem ongeacht het bedrag van het geschil kennis van de arbeidsgeschillen (overuren, toepassing van CAO, sociale zekerheid), de geschillen betreffende sociale zekerheid, betreffende de sociale bijstand en de daaraan gerelateerde geschillen.
54
Arbeidsgeschillen
Arbeidsgeschillen betreffen de verhoudingen tussen werknemers en werkgevers (loon, aanwerving en ontslag, arbeidsvoorwaarden, vakantieregeling enzovoort).
55
Sociale zekerheid
De sociale zekerheid heeft betrekking op beroepsziekten, ziekteverzekering en invaliditeit, werkloosheid, pensioenen enzovoort.
56
Bijzondere bevoegdheid arbeidsrechtbank
Neemt de arbeidsrechtbank ook kennis van vorderingen met betrekking tot de collectieve schuldregeling.
De vonnissen van de arbeidsrechtbank zijn steeds, dat wil zeggen ongeacht het bedrag, vatbaar voor hoger beroep (Arbeidshof)
57
Arbeidshoven
gedeeltelijk samengesteld uit beroepsmagistraten en gedeeltelijk uit raadsheren in sociale zaken. Een kamer uit het arbeidshof bestaat uit 1 raadsheer en 2 of 4 raadsheren in sociale zaken. Arbeidshoven zijn territoriaal georganiseerd op niveau van de rechtsgebieden.
58
Algemene bevoegdheid van de arbeidshoven
De arbeidshoven nemen kennis van de beroepen ingesteld tegen de vonnissen van de arbeidsrechtbanken en de uitspraken in kort geding van hun voorzitters. Elke partij – de veroordeelde, de burgerlijke partij, de eisende partij, de verwerende partij of het arbeidsauditoriaat – kan in beginsel in beroep gaan tegen de beslissing van de arbeidsrechtbank.
59
Politierechtbank
In elk gerechtelijk arrondissement is er een politierechtbank die minstens één afdeling heeft. In totaal telt België 15 politierechtbanken.
60
Politierechter
(Zittende magistraat) is een alleen zetelende rechter
61
Openbaar ministerie
Het openbaar ministerie (staande magistraat) bij de politierechtbank in strafzaken wordt uitgeoefend door de procureur des Konings, zijn eerste substituten of substituten.
62
Algemene bevoegdheid politierechtbank
De politierechter neemt onder meer kennis van de strafvorderingen ingesteld wegens:
- Overtredingen (een indeling onder de misdrijven, een misdrijf dat bestraft wordt door een politiestraf)
- De misdrijven omschreven in de wetten en reglementen op het wegverkeer
- Alle gevallen van onopzettelijke slagen, verwondingen en dodingen die veroorzaakt worden door een verkeersongeval, gevallen van niet-verzekering van een motorrijtuig en dergelijke,
- Misdrijven bepaald in bijzondere wetten (onder andere Boswetboek)
- De zogenaamde gecontraventionaliseerde wanbedrijven. Dat zijn wanbedrijven die wegens verzachtende omstandigheden omgezet zijn in een overtreding en derhalve slechts strafbaar zijn met een politiestraf (die dus normaal gezien in een correctionele rechtbank zouden moeten behandeld worden)
ook kennis van het beroep tegen diverse soorten administratieve sancties, zoals bijvoorbeeld tegen beslissing tot het opleggen van gemeentelijke sancties (GAS-boetes)
Tegen de vonnissen van de politierechter kan hoger beroep worden aangetekend. (maar niet tegen uitspraken voor administratieve sancties)
63
Bevoegdheid van politierechtbank op burgerlijk vlak
Op burgerlijk vlak is de politierechter exclusief, ongeacht het bedrag, bevoegd voor alle vorderingen tot schadevergoeding ontstaan uit ene verkeers- of een treinongeval, zelfs indien het zich heeft voorgedaan op een plaats die niet toegankelijk is voor het publiek.
64
Correctionele rechtbank
Is een onderdeel van de rechtbank van eerste aanleg en bevindt zich dus op het niveau van de arrondissementen. De zaken worden in beginsel behandeld door een alleenzetelend rechter. Uitzonderingen zijn er om onder meer voor zedendelicten, zaken in hoger beroep…, waar de kamer drie rechters telt.
65
Bevoegdheid correctionele rechtbank
De correctionele rechtbank is bevoegd voor alle misdrijven (wanbedrijven) waarvan de straf hoger is dan een gevangenisstraf van 7 dagen (8dagen tot 5 jaar) en een geldboete van 25 EUR (nu allemaal tot maal 6). Dit omvat dus teven de gecorrectionaliseerde misdaden. Dit zijn misdaden die wegens verzachtende omstandigheden strafbaar zijn met een correctionele straf. In laatste aanleg neemt de correctionele rechtbank kennis van de beroepen ingesteld tegen de uitspraken van de politierechter. De vonnissen van de correctionele rechtbank uitgesproken in eerste aanleg, zijn vatbaar voor hoger beroep.
66
Strafuitvoeringsrechtbank
De strafuitvoeringsrechtbanken bestaat uit een beroepsmagistraat en twee assessoren in strafuitvoeringszaken die gespecialiseerd zijn in penitentiaire zaken en in de sociale re-integratie. . Men vindt de strafuitvoeringsrechtbanken in de rechtbanken van eerste aanleg van de arrondissementen waar teven een hof van beroep gevestigd is. Binnen de strafuitvoeringsrechtbanken bevinden zich zogenaamde ‘interneringskamers’
67
Assessor
iemand die in een vergadering of zitting van een college de voorzitter terzijde staat, bv. in een rechtbank,
68
Interneringskamers
waar een rechter samen met 2 assessoren uitspraak doet over het zorgtraject van de geïnterneerden.
69
Algemene bevoegdheid strafuitvoeringsrechtbank
Moet waken over de uitvoering van de straffen, uitgesproken door de hoven en rechtbanken. Oordeelt of iemand in aanmerking komt voor voorwaardelijke invrijheidsstelling, voor elektronisch toezicht of voor beperkte detentie (weekendarrest, halve vrijheid).
Tegen de beslissingen van de strafuitvoeringsrechtbank is alleen cassatieberoep mogelijk.
70
Onderzoeksrechter
De onderzoeksrechter is een rechter in strafzaken, die tezelfdertijd onderzoeksmagistraat is.
71
Onderzoeksmagistraat
Als onderzoeksmagistraat leidt de onderzoeksrechter het gerechtelijk onderzoek en voert hij alle onderzoeken uit die hem worden voorgelegd en vaardigt hij aanhoudsbevelen uit.
72
Hof van assisen
Er is een hof van assisen in Brussel en in elk van de 10 provincies. Het hof van assisen is geen permanent hof maar zetelt alleen als er zaken zijn. Het is samengesteld uit 3 beroepsmagistraten (een voorzitter en twee assessoren) en een jury van 12 leden.
73
Jury
De jury (12l leden) oordeelt over de schuldvraag. Bij het opstellen van de motivering en het bepalen van de strafmaat oordeelt de jury samen met de beroepsmagistraten.
74
Algemene bevoegdheid van Hof van Assisen
De hoven van assisen werden opgericht omdat de grondwetgever de zwaarste misdrijven, de persmisdrijven en de politieke misdrijven door een jury wilde laten berechten.
- Het berechten van misdaden (alle misdrijven die gestraft worden met een criminele straf: de opsluiting van meer dan 5 jaar), met uitzondering van die welke gecorrectionaliseerd werden
- Het berechten van de politieke misdrijven (bv. Aanslag op de koning)
- Het berechten van de persmisdrijven, met uitzondering van persmisdrijven van racistische of xenofobe aard, want die komen voor correctionele rechtbank. Persmisdrijven bestaan in een onwettige meningsuiting die via de drukpers openbaar werd gemaakt.
Tegen de arresten van het hof van assisen kan geen hoger beroep worden ingesteld. Zij zijn alleen vatbaar voor een voorziening in cassatie.
75
Motiveringsplicht
Er is ook een motiveringsplicht, nu moet het hof van assisen net zoals iedere rechter zijn arrest motiveren.
76
Openbare Ministerie / Parket
Is gelast met de uitoefening van de strafvordering, wat wil zeggen dat het op grond van de opportuniteit en rekening houden met de richtlijnen van het strafrechtelijk beleid beslist om al dan niet te vervolgen, dat wil zeggen dat de zaak voor de strafrechter te brengen. ook belast met de uitvoering van rechterlijke uitspraken over de strafvordering en verzamelt het in het kader van het opsporingsonderzoek de nodige bewijzen om aan de strafrechter voor te leggen.
77
Onderzoekgerechten
Zijn de raadkamer in eerste aanleg, en de kamer van inbeschuldigingstelling op niveau van het hof van beroep.
78
Raadkamer
Beslist over de uitslag van het gerechtelijk onderzoek van de onderzoeksrechter (al dan niet doorverwijzen naar vonnisrecht) en oordeelt over het verderzetten van de voorlopige hechtenis. De raadkamer is samengesteld uit een rechter, een griffier en een lid van het Openbaar Ministerie.
79
Kamer van inbeschuldigingstelling
De kamer van inbeschuldigingstelling behandelt beroepen tegen de beslissing van de raadkamer, en beslist onder meer over doorverwijzingen naar het hof van assisen.
80
Verdachte
De verdachte is de (eventueel niet-geïdentificeerde) persoon tegen wie tijdens het opsporingsonderzoek (parket) aanwijzingen van schuld rijzen.
81
Inverdenkinggestelde
De inverdenkinggestelde is de persoon aan wie de onderzoeksrechter (gerechtelijk onderzoek) heeft bekendgemaakt dat er in zijn hoofde ernstige aanwijzingen van schuld bestaan.
82
Beklaagde
De beklaagde is de persoon tegen wie vervolging zijn ingesteld, hetzij na doorverwijzing door de onderzoeksgerechten op het einde van gerechterlijk onderzoek, hetzij door dagvaardiging door het parket voor de bevoegde rechter.
83
Beschuldigde
De beschuldigde is de persoon die naar het hof van assisen is verwezen.
84
Vermoeden van onschuld/ onschuldpresumpte
Bepaalt dat eenieder voor onschuldig dient te worden gehouden tot het tegendeel is bewezen. Zolang de verdachte, de inverdenkinggestelde, de beklaagde of de beschuldigde niet definitief is veroordeeld, wordt hij geacht onschuldig te zijn
85
Administratieve rechtscolleges
Zijn rechtscolleges die door een wet (in de formele zin: een formele wet) zijn opgericht om uitspraak te doen over geschillen op het gebied van politieke rechten (bv. Toegang tot grondgebied), dus die niet door de rechterlijke macht worden behandeld want die behandelen altijd subjectieve rechten ( wél héél soms politieke rechten, maar meestal subjectieve rechten).
86
Raad van State
De Raad van State kent twee korpsen: ‘Raad’ en ‘Auditoraat’ en kent twee afdelingen ‘wetgeving’ en ‘bestuursrechtspraak’. Een arrest van de Raad van State is steeds gewezen in laatste aanleg: er staat geen (cassatie)beroep meer tegen open.
87
Raad (van de Raad van State)
Of de zetel genoemd ("zittende magistraten"). De Raad, bestaat dus uit staatsraden (= rechters) en is ingedeeld in kamers, het zijn de staatsraden die uiteindelijk de uitspraken (= arresten) wijzen in de afdeling bestuursrechtspraak en de adviezen verlenen in de afdeling wetgeving. us het korps van de Raad vindt u terug in beide afdelingen: er zijn dus kamers in de bestuursrechtspraak (bv die van de prof) en kamers in de afdeling wetgeving.
88
Auditoraat (van de Raad van State)
Het auditoraat bestaat ook uit magistraten, maar die worden "auditeurs" genoemd. Leden van het auditoraat werken, net als leden van de Raad, dus ook voor de afdeling wetgeving of voor de afdeling bestuursrechtspraak. Auditeursgeven adviezen aan de "Raad" (bv. in de bestuursrechtspraak zal de auditeur adviseren op de terechtzitting hou hij/zijde oplossing van het geschil ziet, maar het zal de staatsraad (of de kamer) die de beslissing (= het arrest) zal nemen. De taak van het auditoraat is een eerste onderzoek te doen over de zaak, te waken dat de procedure zijn voortgang vindt edm. Het is het eerste onderzoek in het dubbel onderzoek en het tweede, finale onderzoek gebeurt door de Raad. Het auditoraat is dus een heel klein beetje te vergelijken met het parket of openbaar ministerie. Beide korpsen zijn in hun onderzoek onafhankelijk: eenlid van de Raad kan aan een auditeur niet zeggen hoe een zaak wordt opgelost, en een auditeur kan niet zeggen hoe een lid van de Raad (of een van de kamers ervan)een zaak moet oplossen.
89
Afdeling wetgeving van de Raad van State
de afdeling wetgeving die een adviesopdracht heeft (bv. advies verlenen over een ontwerp van wet, een ontwerp van koninklijk besluit enz.), Die verleent een beredeneerd advies over wetsontwerpen en -voorstellen, ontwerpen en voorstellen van decreet of ordonnantie, ontwerpen van belangrijke reglementaire koninklijke besluiten enzovoort.
90
Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State
Dat is de afdeling die administratieve geschillen edm beslecht (bv. een beroep tegen een beslissing van de burgemeester om een caféte sluiten wegens drugsvondsten).
91
Vernietigingsbevoegdheid van de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State
De afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State beslist over beroepen tot nietigverklaring gericht tegen akten en reglementen van de onderscheiden administratieve overheden en van de wetgevende vergaderingen of van hun organen (dus bv. KB, MB, ..) Het vernietigingsarrest van de afdeling bestuurspraak van de Raad van State geldt erga omnes , en tot voor kort ook steeds ex tunc; Een arrest waarbij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een vernietigingsberoep verwerp, geldt niet erga omnes, maar inter partes .
92
Erga omnes
Erga omnes houdt in dat de uitspraak ten aanzien van iedereen geldt, waardoor de vernietigde verordening geacht wordt nooit te hebben bestaan.
93
Ex tunc
Ex tunc wil zeggen dat de beslissing teruggaat tot de dag waarop de vernietigde maatregel tot stand kwam. Indien de Raad van State het nodig acht, kan het de gevolgen van de vernietigde bepaling handhaven.
94
Inter partes
Hetgeen tussen partijen onderling geldt
95
Schorsingsbevoegdheid van de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State
Een schorsingberoep indienen, de raad van state kan gevat worden door een uiterst dringende noodzakelijkheid/zaak (UDN), waarbij onmiddellijk moet geoordeeld worden.
96
Algemene vergadering
Voor een aantal aangelegenheden zetelt de afdeling echter in ‘algemene vergadering’, dat wil zeggen met alle ‘staatsraden’ (rechters) samen. Dat is bijvoorbeeld het geval als een geschil aanleiding lijkt te kunnen geven tot een wijziging van vaste rechtspraak of met het oog op de eenheid van rechtspraak etc.
97
Legaliteitscontrole door de hoven en rechtbanken op algemene, provinciale en plaatselijke verordeningen
Artikel 159 Gw. Stelt dat ‘de hoven en rechtbanken algemene, provinciale en plaatselijke besluiten en verordeningen slechts toepassen in zover zij met de wetten overeenstemmen’. Deze regel heeft tot gevolg dat een algemeen provinciaal of plaatselijk besluit da tin strijd wordt bevonden met een hogere norm, door de rechter niet zal worden toegepast. (men spreekt niet over een vernietiging, want dat kan alleen rvs). De uitspraak van de rechter over het legaliteitsgeschil geldt enkel tussen de betrokken partijen (inter partes).
98
ART 159 GW.
De hoven en rechtbanken passen de algemene, provinciale en plaatselijke besluiten en verordeningen alleen toe in zoverre zij met de wetten overeenstemmen
99
Grondwettelijk hof
is een rechtscollege dat niet tot de rechterlijke macht behoort. Het is samengesteld uit 12 rechters, van wie 6 Nederlandstaligen en 6 Franstaligen. Bovendien bestaat het Hof voor de helft uit juristen en voor de andere helft gewezen politici. Het Hof telt ten minste één derde rechters van elk geslacht (genderquorum).
100
Bevoegdheid grondwettelijk hof
Het GwH doet bij wijze van arrest uitspraak over de schending van artikelen 10, 11 en 24 van de Grondwet of van andere aangewezen artikelen door de wet. Doet geen uitspraak over andere materiële bronnen. Grondwettelijk Hof heeft enerzijds de bevoegdheid tot vernietiging van wetten, decreten, ordonnanties, en anderzijds de bevoegdheid om prejudiciële vragen te beantwoorden.
101
Prejudiciële beslissing
Is een antwoord door een hoger rechtscollege, dat daar speciaal voor bevoegd is, op een vraag gesteld door een lager rechtscollege, naar aanleiding van een geschil dat voor het lager rechtscollege hangende is en waarbij door een van de partijen een rechtspunt naar voren gebracht wordt in verband met de interpretatie of de geldigheid van een rechtsregel.
102
Rekenhof
Een instelling van het parlement
103
Bevoegdheid van rekenhof
Het is belast met de controle op de begrotings-, boekhoudkundige en financiële verrichtingen van de federale staat, de Gemeenschappen en Gewesten, de provincies en de verschillende staatsdiensten.
Bv; gaan controleren op alle overheidsopdrachten correct zijn gebeurd.
