H4.1: Beïnvloeden van functies

Question 1

Laesie-studies

Answer 1

Het bestuderen van de relatie tussen natuurlijk voorkomend letsel en gedrag

Question 2

Expressieve afasie

Answer 2

Het selectieve onvermogen om zich verbaal uit te drukken bij gepreserveerd verbaal begrip
Schade in de linker anterieure hersenhelft (‘zone van Broca’)

Question 3

Nadelen laesie-studies (5)

Answer 3

Geen informatie over functioneren vóór leasie
Schade vaak niet beperkt tot één welbepaalde structuur → moeilijk om precieze banden vast te stellen
Geen experimentele controlefuncties
Sommige regio’s vatbaarder dan andere: selectiebias
Vroeger: noodzaak autopsie (→ lang wachten, drop-out)

Question 4

Experimentele ablatie

Answer 4

Weefsel doelbewust vernietigen
Bv. lobotomie: witte stof in frontale kwab verwijderen
Nog steeds toegepast voor klinische doeleinden

Question 5

Drie soorten experimentele ablatie

Answer 5

Radiofrequente (RF-) laesie
Excito-toxische laesie
Immuunmethodes

Question 6

Radiofrequente (RF-) laesie

Answer 6

1. Draadvormige elektrode wordt in hersenen gebracht, geïsoleerd behalve punt
2. Hoog-(radio)-frequente wisselstroom door draad
3. Vernietigt/verbrandt alle weefsels in nabijheid van elektrode (cellichamen én axonen)
4. Gedragsobservatie en verificatie locatie laesie

Question 7

Excito-toxische laesie

Answer 7

1. Cannula wordt ingebracht
2. Infusie van exciterend aminozuur loopt door buisje in hersenen
3. Vernietigt cellichamen die zich aan uitgang buisje bevinden, spaart nabijgelegen axonen

Question 8

Immuunmethodes

Answer 8

1. Toxische proteïne wordt gekoppeld aan antilichaampjes
2. Antilichaampjes binden selectief aan bepaalde eiwitten, die enkel voorkomen in specifieke neuronen

Question 9

Voordeel experimentele ablatie

Answer 9

Laten onderzoeken van causale verbanden toe

Question 10

Nadelen experimentele ablatie (3)

Answer 10

Al deze methoden zijn onomkeerbaar → impliceert between-subjects methodes
Al deze methoden produceren bijkomstige schade → noodzaak adequate controleprocedures (‘sham laesie’)
Veroorzaken leed

Question 11

Soorten tijdelijke beïnvloeding (6)

Answer 11

1. Lokale anesthesie (chemische inhibitie)
2. Elektrische stimulatie
3. Chemische stimulatie
4. Optogenetica
5. Non-invasieve hersenstimulatie
6. Targeted mutation

Question 12

Lokale anesthesie (chemische inhibitie)

Answer 12

Lokale injectie
Bv. muscimol: GABA agonist die het doorgeven van actiepotentiale in bepaalde regio’s voorkomt → tijdelijke verstoring in activiteit in deze regio omdat neuronen geen actiepotentiaal vertonen

Question 13

Elektrische stimulatie

Answer 13

Inplanting elektrode die cellen exciteert dmv elektrische stimulatie
Techniek gelijkend aan RF-laesie
Activeert zowel cellichamen als passerende axonen
Weinig specifiek/geïsoleerd, weinig ecologisch valide

Question 14

Chemische stimulatie

Answer 14

Infusie door al dan niet tijdelijke cannula
Exciterende aminozuren: kaïnezuur en glutamaat
Stimuleren specifieker (alleen soma en dendrieten)
Weinig specifiek/geïsoleerd, weinig ecologisch valide

Question 15

Optogenetica

Answer 15

! Enkel op proefdieren, niet op mensen
Genetische manipulatie van virussen die worden geïnjecteerd en neuronen infecteren
Zorgen voor productie lichtgevoelige proteïnen

Question 16

Non-invasieve hersenstimulatie:
Transcraniële magnetische stimulatie (TMS)

Answer 16

Brengt het weefsel geen schade op
Exciteren of verstoren functie van bepaalde regio dmv sterke magnetische (ritmische) pulsen
Tijdelijke effecten
Klinische toepassing bij depressie en diagnostiek functies

Question 17

Non-invasieve hersenstimulatie:
Transcraniële direct current stimulatie (tDCS)

Answer 17

Functies van hersenen testen
Kan enkel de oppervlakte van weefsel beïnvloeden
Verhogen of verlagen van prikkelbaarheid neuronen ↔ TMS: laten vuren
Vergelijking met TMS: minder focaal, veel goedkoper, draagbaar

Question 18

Targeted mutation

Answer 18

Gemuteerde genen inbrengen in chromosomen
(Voorwaardelijke) Knock-out / Knock-in genen

Question 19

Knock-out genen

Answer 19

Verhinderen genetische expressie

Question 20

Knock-in genen

Answer 20

Stimuleren genetische expressie

Question 21

Voorwaardelijke knock-out genen

Answer 21

Activeren enkel na toediening van een bepaalde substantie