H3.1: Cellen van het zenuwstelsel

Question 1

Membraan

Answer 1

Opgebouwd uit dubbele lipidenlaag met tal van membraaneiwitten in verankerd

Question 2

Cytoplasma

Answer 2

Waterige, gelatineuze massa
Bevat celorganellen

Question 3

Cytoskelet

Answer 3

Opgebouwd uit proteïnestrengen
Geeft cel structuur/stevigheid en vorm
Functies in oa. transport

Question 4

Nucleus

Answer 4

Productie ribosomen in nucleolus
Transcriptie: aanmaak mRNA

Question 5

Transcriptie

Answer 5

Gebeurt in de nucleus
Proces waarbij de nucleotidevolgorde van een stuk DNA naar messenger-RNA (mRNA) wordt overgeschreven

Question 6

Ribosomen

Answer 6

‘Vrije’ ribosomen in cytoplasma
Gebonden aan ER voor extern gebruik of membraaneiwitten
Translatie: mRNA → eiwit

Question 7

Translatie

Answer 7

Proces waarbij de eiwitcoderende sequentie van een mRNA-molecuul gebruikt wordt voor de synthese van een eiwit

Question 8

Enzymen

Answer 8

Producten die chemische reactie beïnvloeden, maar zelf niet veranderen en dus aanwezig blijven

Question 9

Nissl-substantie

Answer 9

Korreltjes die veel ribosomen bevatten
Komen vooral voor in (grote) neuronen
Wijzen op grote synthetische activiteit

Question 10

Endoplasmatisch reticulum

Answer 10

Opgebouwd uit parallelle membraanlagen
Aanmaak eiwitten

Question 11

Ruw endoplasmatisch reticulum

Answer 11

Ribosomen aangehecht

Question 12

Glad endoplamatisch reticulum

Answer 12

Zonder ribosomen
Productie van lipiden
Sorteren van moleculen

Question 13

Golgi-apparaat

Answer 13

Specifiek type glad endoplasmatisch reticulum
Verpakken van producten in membraanblaasjes (= vesikels)

Question 14

Mitochondria

Answer 14

Cruciale rol in energiehuishouding
Betrokken bij omzetten van voedingsstoffen in ATP
Hebben hun eigen DNA

Question 15

Endosymbiose theorie

Answer 15

De complexe levende wezens die nu de aarde bevolken ontstaan zijn door het versmelten van verschillende soorten en typen bacteriën

Question 16

Basisstructuur neuron

Answer 16

Soma (cellichaam)
Dendrieten (voelertjes)
Axon (zender)
Axonheuvel
Eindknopen

Question 17

Dendrieten

Answer 17

Ontvangen communicatie van andere neuronen
Meer of minder vertakt

Question 18

Axonen

Answer 18

Zender, éénrichtingsverker, elektrische boodschap
Isolerende myelineschede: bijna alle aconen in CZS, meeste aconen in PZS
Extreme lengte mogelijk

Question 19

Myelineschede

Answer 19

Isolerende laag rond een axon
Vetachtig buisje opgebouwd uit lange segmenten
Knoop van Ranvier: tussen segmenten ongeveer 1 µm ‘bloot’ axon

Question 20

Eindknopen

Answer 20

Indien elektrische boodschap uiteinde van axon bereikt: vrijgave van boodschapperstof die ander neuron zal beïnvloeden

Question 21

Axoplasmatisch transport

Answer 21

Proces waarbij eiwitten en andere stoffen die in het neurosoom worden gesynthetiseerd, via het cytoskelet naar de zenuwuiteinden worden getransporteerd (actief: kost energie)
→ Transport van en naar soma

Question 22

Anterograde transport

Answer 22

Fysiologische materialen verplaatsen naar presynaptische terminals
Soma → eindknoop

Question 23

Retrograde transport

Answer 23

Fysiologische materialen verplaatsen vanuit periferie naar cellichaam
Eindknoop → soma

Question 24

Glia

Answer 24

CZS: astrocyten, oligodendrocyten, microglia
PZS: Schwann-cellen
Cognitieve functies, bijeenhouden ZS, …

Question 25

Astrocyten

Answer 25

Functies: fysieke ondersteuning, synapsen isoleren, rommel opruimen, energietoevoer, …
Beperkte rechtstreekse opname glucose uit haarvaatjes in neuronen
Glucose → lactaat → neuronen
Beperkte opslag energiereserves: glycogeen
Fagocytose of vermeerden om dode cellen op te ruimen

Question 26

Oligodendrocyten

Answer 26

Ondersteunen axonen en vormen myelineschede

Question 27

Microglia

Answer 27

Betrokken bij fagocytose, immuunrespons, ontstekingen tgv. hersenschade

Question 28

Schwann-cellen

Answer 28

Gelijkaardige functie als oligodendrocyten, maar belangrijke verschillen:
Elke Schwann-cell vormt één myeline-segment
Opruimen debris
Vormen buizen waardoor nieuwgevormde axonale uitlopers oorspronkelijke contacten kunnen herstellen
Andere chemische samenstelling myeline

Question 29

Bloed-breinbarrière

Answer 29

Selectief permeabele barrière tussen bloed en CZS
Bescherming en bewaren balans extracellulair milieu
Zwakker in area postrema (controle van braken)