H4 When borders don’t matter: development and global culture Flashcards
(Sovjet) Communisme
een economisch systeem waarin een autoritaire staat de productiemiddelen in handen had en de markt reguleerde door prijzen, lonen, arbeidsomstandigheden en productiedoelen vast te stellen. Deze centrale planning moest zorgen voor economische gelijkheid, een fatsoenlijke levensstandaard voor elke burger en een rationeler gebruik van materiële en menselijke middelen.
Marktkapitalisme
een economisch systeem waarin particulieren en bedrijven de productiemiddelen bezitten, gedreven door privé-investeringen en concurrentie. Individuele vrijheid en mogelijkheden voor menselijk initiatief zouden leiden tot economische groei en de staat zou zich er zo min mogelijk mee moeten bemoeien.
Keynesiaanse economie
het idee dat marktwerking niet genoeg is om uit een crisis te komen, dat de overheid zich actief moet bemoeien met de economie door de overheidsuitgaven te verhogen om meer banen te creëren, zodat mensen meer te besteden hebben en de vraag groeit.
Bretton Woods
het economische systeem waarbij de Amerikaanse dollar een vaste prijs in goud kreeg en andere valuta’s aan de dollar werden gekoppeld, wat resulteerde in een systeem van praktisch vaste wisselkoersen voor veel valuta’s (1944-1970). Het systeem was een herinvoering van de goudstandaard.
Economisch protectionisme
de praktijk om de binnenlandse industrieën van een land af te schermen van buitenlandse concurrentie door invoer te belasten.
Groep van 77
coalitie van 134 ontwikkelingslanden om hun belangen in de VN te verdedigen, hogere prijzen voor hun grondstoffen te eisen en een breder herstelplan om decennia van imperialistische, neokoloniale uitbuiting goed te maken. Ze deden dit om minder afhankelijk te worden van het Noorden.
Welke twee economische modellen stonden tegenover elkaar na de Tweede Wereldoorlog?
Na de Tweede Wereldoorlog stonden het door de Sovjet-Unie geïnspireerde commando-economie model en het Westerse marktkapitalisme model tegenover elkaar.
Wat waren de doelen van het communistische centrale planningsmodel volgens zijn verdedigers?
Volgens de verdedigers was het communistische centrale planningsmodel ontworpen om economische gelijkheid, een fatsoenlijke levensstandaard voor alle burgers en een meer rationeel gebruik van menselijke en materiële middelen te waarborgen.
Waarom stonden de verdedigers van de vrije markt tijdens de eerste decennia van de 21e eeuw op hun standpunt?
Na de tragedies van het vorige kwarteeuw en de gebroken beloften van vooroorlogse pleitbezorgers van laissez-faire, stonden de verdedigers van de vrije markt op het standpunt dat hun fundamentele zorg de behoud van politieke democratie en individuele vrijheid betrof.
Wat wordt genoemd als een voorbeeld van technologische vooruitgang die de eerste wereldwijde economie symboliseerde?
Transoceanische telegraafkabels, uitgebreide spoorwegnetwerken, koelschepen en geavanceerde logistiek worden genoemd als voorbeelden van technologische vooruitgang die de eerste wereldwijde economie symboliseerden.
Wat waren de gevolgen van de twee wereldoorlogen en de Grote Depressie voor de internationale handels- en financiële activiteit?
De twee wereldoorlogen en de Grote Depressie leidden tot een scherpe inkrimping van internationale commerciële en financiële activiteit. Tijdens de Grote Depressie daalden de wereldhandel en de productie sterk, en landen namen maatregelen zoals hoge tariefmuren en importquota om hun binnenlandse industrieën te beschermen.
Wat was de wens van de bevolking in West-Europa, met name in Groot-Brittannië, na de Tweede Wereldoorlog?
De wens van de bevolking in West-Europa, met name in Groot-Brittannië, was een vorm van compromis tussen onbelemmerd kapitalisme en Sovjet-stijl collectivisme. Ze wilden een beleid dat de offers tijdens de strijd tegen het nazisme rechtvaardigde.
Wat markeerde het begin van een nieuw pad voor de Britse naoorlogse economie?
Het overtuigende succes van de Labour Party bij de algemene verkiezingen van mei 1945 markeerde het begin van een nieuw pad voor de Britse naoorlogse economie.
Waarom koos het Britse electoraat voor de Labour Party in 1945?
Ondanks de verrassende nederlaag van Churchill in 1945, koos het Britse electoraat voor de Labour Party, die zich inzette voor de oprichting van een welvaartsstaat waar belangrijke industrieën permanent onder de publieke sector zouden vallen.
Welke industrieën werden genationaliseerd onder premier Clement Attlee’s regering?
Onder premier Clement Attlee’s regering werden de kolen-, ijzer- en staalindustrieën genationaliseerd. Ook vielen spoorwegen, nutsbedrijven en telecommunicatie onder de overheidsbevoegdheid.
Wie was de belangrijkste woordvoerder voor het idee van “beheerd” kapitalisme na de oorlog?
De belangrijkste woordvoerder voor het idee van “beheerd” kapitalisme was de econoom John Maynard Keynes.
Wat was de belangrijkste bijdrage van Keynes aan economisch denken?
Keynes’ belangrijkste bijdrage aan economisch denken was te vinden in zijn baanbrekende werk “The General Theory of Employment, Interest and Money,” waarin hij betoogde dat onbelemmerde vrije marktprincipes de kans op hoge werkloosheid vergrootten. Hij pleitte voor overheidsinterventie om de economie te stimuleren, vooral in tijden van werkloosheid, via investeringen in onderwijs, arbeidstraining, openbare werken en gezondheidsdiensten.
Wat waren de belangrijkste doelen van de bijeenkomst in Bretton Woods in 1944?
De belangrijkste doelen van de bijeenkomst in Bretton Woods in 1944 waren het bieden van financiële hulp aan de geallieerden na de oorlog en het voorkomen van economische depressies in de toekomst.
Welke twee belangrijke internationale instellingen werden opgericht op de bijeenkomst in Bretton Woods?
Op de bijeenkomst in Bretton Woods werden de International Bank for Reconstruction and Development (World Bank) en het International Monetary Fund (IMF) opgericht.
Wat was het doel van de World Bank en het IMF?
Het doel van de World Bank was het verstrekken van wederopbouwleningen aan lidstaten, direct of door garantie van afzonderlijke leningen door particuliere instellingen. Het IMF had als taak wereldhandel te bevorderen door lidstaten met tijdelijke betalingsbalansproblemen in staat te stellen gebruik te maken van een gemeenschappelijke noodfondsenpool.
Waarom werd de Amerikaanse dollar de belangrijkste reservevaluta na Bretton Woods?
In plaats van goud werd de Amerikaanse dollar de belangrijkste reservevaluta van de niet-communistische wereld na Bretton Woods. Dit werd vastgesteld om het gemakkelijker te maken valuta over grenzen uit te wisselen.
Waarom werd de USSR geen lid van het IMF of de World Bank?
De USSR werd geen lid van het IMF of de World Bank omdat deze organisaties geen interesse hadden in het helpen van staten met marxistische economieën.
Wat waren de gevolgen van GATT voor de naoorlogse handel?
GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) zorgde ervoor dat belangrijke westerse machten, op aandringen van de VS, een overeenkomst sloten om protectionisme te voorkomen. Het stimuleerde robuuste grensoverschrijdende handel voor elke lidstaat en legde de basis voor de oprichting van de World Trade Organization (WTO) in 1995.
Hoe heeft Marshall Plan, World Bank, en IMF-financiering bijgedragen aan de wederopbouw van economieën na de Tweede Wereldoorlog?
Samen met Marshall Plan, World Bank en IMF-financiering maakten nieuwe handelsprotocollen het mogelijk voor de door oorlog getroffen economieën van West-Europa om te herstellen. De financiering stimuleerde ook de economische groei in Japan, Taiwan en Zuid-Korea.
Wat waren de belangrijkste doelen van de Amerikaanse bezetting van Japan na de Tweede Wereldoorlog?
De belangrijkste doelen van de Amerikaanse bezetting van Japan na de Tweede Wereldoorlog waren het bevorderen van economisch herstel onder democratische beginselen, het doorbreken van de economische invloed van een kleine elite van landeigenaren en industriëlen, en het moderniseren van de Japanse economie.
Wat waren enkele belangrijke veranderingen in de Japanse samenleving als gevolg van de Amerikaanse bezetting?
Enkele belangrijke veranderingen waren het aannemen van een nieuwe grondwet in 1947, het ontnemen van de goddelijke status van de keizer, het invoeren van parlementair bestuur, het garanderen van individuele burgerrechten, het uitvoeren van uitgebreide landhervormingen, en het erkennen van vakbonden en het recht op collectieve onderhandelingen.
Waarom werden de zaibatsu, de grote holdingmaatschappijen in Japan, niet opgesplitst tijdens de Amerikaanse bezetting?
De zaibatsu werden niet opgesplitst tijdens de Amerikaanse bezetting vanwege vrees voor economische chaos en de aanwezigheid van grote Amerikaanse bedrijven met investeringen in deze Japanse bedrijven.
Welke rol speelde Japan tijdens de Koreaanse oorlog (1950-1953) in relatie tot de Verenigde Staten?
Tijdens de Koreaanse oorlog werd Japan een strategische basis voor de Amerikaanse strijd tegen het communisme in Korea. In 1951 ondertekenden de Amerikanen een veiligheidspact met Japan.
Hoe heeft Japan zijn economie hersteld na de Tweede Wereldoorlog?
Japan herstelde zijn economie door royaal Amerikaanse ontwikkelingshulp te gebruiken, reparaties te betalen aan landen in Zuidoost-Azië, handelsrelaties te verbeteren, een snelle demografische verschuiving van platteland naar steden te ervaren, en zich te richten op kwaliteit en innovatie in sectoren zoals auto-industrie.
Wat waren enkele van de uitdagingen waarmee Japan werd geconfronteerd in de latere jaren van economische groei?
Enkele uitdagingen waren de vertraging van de economische groei in de jaren 1990, een verouderende bevolking en een afname van het arbeidsaanbod. Dit leidde tot nieuwe focusgebieden zoals kunstmatige intelligentie, robotica en hybride voertuigen.