Ginekologia Flashcards
Badania hormonalne w dg niepłodności
- gonadotropiny (FSH, LH)
- steroidy płciowe (estradiol, progesteron, testosteron)
- prolaktyna
- hormony tarczycy
- markery oceny rezerwy jajnikowej (AMH, inhibina-B)
Badania immunologiczne w dg niepłodności
- antykoagulant toczniowy, p/ciała antykardiolipinowe IgG IgM, p/ciała przeciw beta2-glikoproteinie I
- p/ciała anty-endomyzjalne i anty-gliadynowe
17-beta-estradiol
> 50 pg/ml w fazie folikularnej
<400 pg/ml w fazie owulacyjnej
17-beta-estradiol- spadek
Hipogonadyzm hipogonadotropowy i hipergonadotropowy
Wzrost kortyzolu
- ciąża
- choroba Cushinga
- otyłość
- nadczynność tarczycy
- depresje
Spadek kortyzolu
- niewydolność wątroby
- farmakoterapia GKS
Przez co wytwarzany 17-OH-progesteron?
- Jajnik
- Kora nadnerczy
- Jądra
- W ciąży: łożysko
Norma LH:FSH
Faza folikularna
2:1
PCOS
LH:FSH >2
Stan hipogonadotropowy
FSH, LH <5jm/l
- przed dojrzewaniem
- niewydolność podwzgórzowo-przysadkowa
Stan hipergonadotropowy
FSH> 30jm/l, LH> 20jm/l
- po menopauzie
- dg przedwczesnego wygaszania jajników
- pierwotna niewydolność jajników
Oznaczane androgeny i prekursory
DHEA DHEA-S Androstendion Testosteron Wolny testosteron 17-OH-progesteron
Norma testosteronu u kobiet
0.08-0.86 g/ml
Test gestagenowy
-pierwotny/wtórny brak miesiączki
- 5-10 dni 10 mg progesteronu dziennie
- dodatni jeśli po 2-3 dniach od odstawienia pojawia się krwawienie
(Jajniki w normie)
Kiedy test gestagenowy jest ujemny?
- ciąża
- wady anatomiczne macicy/pochwy
- niewydolność pierwotna/wtórna jajników
Test estrogenowy
- gdy test gestagenowy ujemny
- przez 10 dni estrogeny (lub dod. gestageny)
- dodatni gdy po 2-3 dniach krwawienie z odstawienia
Dodatni test estrogenowy
Niewydolność hormonalna jajnika
Ujemny test estrogenowy
Brak funkcjonalnej błony śluzowej macicy
Test z klomifenem
- skuteczność układu podwzgórze-przysadka
- klomifen 50mg/doba przed 5 dni od 5 dnia cyklu
- oznaczanie stężeń hormonów wyjściowo, w 10, w 15 dniu cyklu
Test z klomifenem- prawidłowo
Zwiększenie stężeń LH do 40-80 IU/L
Test stymulacji gonadoliberyną
- przy niskim stężeniu gonadotropin przy zatrzymaniu miesiączki
- oznaczamy wyjściowe LH, FSH
- podajemy 100 ug GnRh
- oznaczamy LH, FSH po 30,60,90,120 min
Test stymulacji gonadoliberyną- prawidłowo
W 30 min- wzrost LH x8-10
W 60 min- wzrost FSH x3-4
Potem dalszy liniowy wzrost
Test stymulacji gonadoliberyną- brak wzrostu LH, FSH
Hipogonadyzm hipogonadotropowy
Zaburzenia miesiączkowania- dg w 1 rzucie
FSH
Estradiol
TSH
PRL
Przyczyny genetyczne- hipogonadyzm hipogonadotopowy
Zespół Kallmana
Zespół Prader-Willi
Zespół Noonan
Przyczyny genetyczne- hipogonadyzm hipergonadotropowy
- Zespół Turnera
Zespół niewrażliwości androgenowej- defekt
Choroba recesywna sprzężona z X
Defekt w genie AR (Xq11-12)
Diagnostyka różnicowa fenotypu kobiety z 46,XY
- Zsp niewrażliwości na androgeny
- mutacja AR
- mutacja HSD 17B3
- mutacja LHR - Zsp Sweyera
- mutacje lub delecje genu SRY - Zsp kobiety XY z dysplazją kampomeliczną
- mutacja genu SOX9
Wtórny brak miesiączki- przyczyny
- Hipoestrogenizm
- Hiperprolaktynemia
- Nadmiar androgenów
- Inne zaburzenia endokryno
- Zespół Ashermana- gdy hormony w normie
Wartości prawidłowe prolaktyny
K: 5-20 ng/ml
M: do 5 ng/ml
Prolaktyna a zaburzenia płodności u mężczyzn
- hypogonadyzm
- niepłodność
- astenkzoospermia
- impotencja
Przyczyny hiperprolaktynemii niefizjologiczne
- prolaktynoma
- przerwanie szypuły przysadki
- niedoczynność tarczycy
- PCOS
- niewydolność wątroby, nerek
- leki: neuroleptyki, p/depresyjne, p/nadciśnieniowe, estrogeny, opioidy itd
Laboratoryjne potwierdzenie makroprolaktynemii
Poddanie próbki działaniu 25% glikolu polietylenowego (precypitacja)
Dg hiperprolaktynemij- badania laboratoryjne
- parametry wątrobowe, nerkowe
- test ciążowy
- hormony tarczycy
- [PRL]
- obecność makroprolaktyny
- pełny profil hormonalny przysadki
Test z metoklopramidem
- MCP blokuje receptory D2 w dawce 10 mg
- wzrost PRL (<100 ng/ml lub <600%)
Brak wzrostu: prolaktynoma
Nadmierny wzrost: hiperprolaktynemia czynnościowa
Hiperandrogenizm nadnerczowy- dg
17-OH-progesteron podstawowy i po podaniu ACTH
-krew pobrana rano do 10 dni cyklu
FAH: >10 ng/ml po 60 min w teście ACTH
Podstawowe >2ng/ml
PCOS- badania laboratoryjne
- estrogeny >50 pg/ml
- wzrost androgenów
- wzrost LH
- norma FSH
- LH:FSH >2
- wzrost insuliny, IGT/cukrzyca
Przedwczesne przekwitanie- badani biochemiczne
Wzrost LH, FSH
Spadek estrogenu
Co fizjologicznie wzrasta w ciąży?
- TBW (40-50%)
- V krwi
- całkowity Na
- synteza aldosteronu
- całkowite białka w osoczu
Zmiany fizjologiczne w ciąży- morfologia
Spadek:
Hb, Hct, RBC, kwas foliowy
Wzrost:
LEU, OB, fibrynogen
Niedokrwistość w ciąży
Hb <10 g/dl
Hct <30%
Zmiany fizjologiczne w ciąży- krzepnięcie
Wzrost:
Fibrynogen, D-dimery, cz. Krzepnięcia
Spadek:
PLT, białko S
Zmiany fizjologiczne w ciąży- nerki
- Wzrost eGFR
- Proteinuria
- Spadek mocznik, kreatynina
Zmiany fizjologiczne w ciąży- tarczyca
- wzrost TBG, T4
- spadek TSH
Zmiany fizjologiczne w ciąży- spadek jonów
K, Ca, Mg, dwuwęglany
Zmiany fizjologiczne w ciąży- lipidy
Wzrost:
cholesterolu całk.
HDL
TG
Badania w ciąży- do 10 tyg
- grupa krwi, Rh
- pciała odpornościowe do ag krwinek
- morfologia krwi, badanie ogólne moczu
- badanie cytologiczne
- glukoza na czczo
- VDRL (kiła)
- pciała HIV, HCV
- toksoplazmoza, różyczka (IgG, IgM)
- TSH
Badania w ciąży- 15-20 tyg
Morfologia krwi i badanie ogólne moczu
Badania w ciąży- 21-26 tyg
- OGTT
- badanie ogólne moczu
- pciała anty-D (przy Rh-)
- toksoplazmoza jeśli ujemne wcześniej
Badania w ciąży- 27-32 tyg
- morfologia krwi i badanie ogólne moczu
- pciała anty-D
- podanie immunoglobuliny anty-D
Badania w ciąży- 33-37 tyg
- morfologia krwi i badanie ogólne moczu
- ag HBs
- badanie HIV
- paciorkowce B-hemolizujące
- VDRL, HCV
Badania w ciąży- 38-39 tyg
Morfologia krwi i badanie ogólne moczu
Przy jakim B-HCG rozważamy ciążę ektopową?
1000-2000 mIU/ml + objawy w USG
> 2000 gdy brak objawów
Wykrycie zakażenia parwowirusem B19 u płodu
Płyn owodniowy lub surowica na DNA parwowirusa- real time PCR
Badania przesiewowe- dg prenatalna
USG 11+0 - 13+6 tyg
USG 18-24 tyg
Badania biochemiczne I i II trymestru
Etapy dg prenatalnej
- USG I trymestru (CRL 45-84mm)
- Badania biochemiczne I trymestru
- Inwazyjne
- Badania biochemiczne II trymestru (15-18 t)
- USG II trymestru
Przy jakim ryzyku wystąpienia aberracji chromosomowych rozważamy badania inwazyjne?
≥ 1/300
Dg prenatalna- badania genetyczne
- Hodowla komórkowa- analiza cytogenetyczna (techniki prążkowe), analiza mikroskopowa chromosomów, FISH
- Izolacja DNA- analiza DNA (choroby monogenowe), cytogenetyczne badania molekularne (macierz CGH)
Inwazyjne metody dg prenatalnej
- Amniopunkcja
- Biopsja kosmówki
- Kordocenteza
Badania przesiewowe I trymestr
- wolna podjednostka B-HCG
- białko A ciążowe
- PAPP-A + NT (USG)
Zespół Downa- badania przesiewowe I
Spadek PAPP-A
Wzrost wolnego B-HCG i NT
Zespół Edwardsa i Patau- badania przesiewowe I
Spadek PAPP-A i B-HCG
Wzrost NT
Badania przesiewowe II trymestr
Test potrójny 15-19 tyg
- podjednostka B-HCG
- AFP
- nieskoniugowany estriol (uE3)
Zespół Downa- badania przesiewowe II
Spadek AFP (30%)
Spadek uE3
Wzrost B-HCG (100%)
Test zintegrowany
PAPP-A w 11-13 tyg
+ test potrójny 15-20 tyg
Patologie płodu- wzrost AFP
- otwarte wady cewy nerwowej
- ubytki ściany brzucha, wady pp
- cystic hygroma
- IUGR
- choroby skóry
NIPT
Nieinwazyjne testy prenatalne- ryzyko aneuploidii przez detekcję materiału genetycznego dziecka (cffDNA) krążącego we krwi obwodowej matki
(10-24 tyg)
Monosomia X
Zespół Turnera
XXY
Zespół Klinefeltera
Zespół mikrodelecji 5p
Zespół kociego krzyku
NIPT w ocenie innych zaburzeń
Grupa krwi płodu
Płeć płodu
