Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Interna > Gastroenterologia > Flashcards

Gastroenterologia Flashcards

1
Q

Ból brzucha: somatyczny def

A
  • nagły ostry ból
  • powstaje przez pobudzenie rec bólowych:
  • otrzewnej ściennej
  • ściany brzucha
  • np ostry brzuch
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Ból brzucha: somatyczny cechy

A
  • dobrze ograniczony
  • nasilony przez: ruch, kaszel, głęboki oddech, zmianę pozycji ciała
  • najsilniej boli w miejscu zmienionym oddechowo
  • może towarzyszć np obrona mięśniowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Ból brzucha: somatyczny - przyczyny

A
  1. zatrucia: ołów, arsen, rtęć, grzyby
  2. ch. endokrynologiczne: przełom ryreotoksyczny, enteropatia cukrzycowa, przełom nadnerczowy, przełom hiperkalcemiczny
  3. choroby alergiczne
  4. ch. metabol: ketonowa kwasica cukrzycowa, porfiria, mocznica
  5. choroby wątroby i dróg żółciowych
  6. OZT
  7. Choroby naczyń: zator t. krezkowej, zakrzepica żył trzewnych, rozwarstwienie aorty, układowe zap naczyń
  8. pęknięcie śledziony
  9. choroby żołądka i jelit
  10. ChNS, zawał, zap mm sercowego, zap osierdzia, zap płuc i opłucnej, ZP
  11. choroby nerek: kamica nerkowa, ostre odmiedniczkowe zap nerek, ostre zap pęcherza mocz
  12. przyczyny ginekologiczne: skręt/ torbiel jajników, ciąża pozamaciczna, ostre zap przydatków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Ból brzucha: trzewny - def

A
  • zwykle to przewlekły ból brzucha
  • pobudzenie rec bólowych:
  • narządów wew
  • otrzewnej trzewnej
  • trwa lata/miesiące
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Ból brzucha: trzewny cechy

A
  • tępy, słabo zlokalizowany
  • może narastać i ustępować stopniowo (ból kolkowy) lub nasilać się w spoczynku
  • często zlokal symetrycznie
  • mogą towarzyszyć objawy wegetatywne: nudności, wymioty, pocenie się
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Ból brzucha: trzewny - przyczyny

A
  • kamila pęcherzyka i dróg żółciowych
  • nowotwory jamy brzusznej
  • choroby żołądka i jelit
  • zab czynnościowe
  • PZT
  • choroby ukł nerwowego: stwradnienie rozsiane, półpasiec, nerwoból
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Ból brzucha: odniesiony def

A
  • zlokalizowany powierzchownie w obębie skóry lub mięśni okoicy odpowiadającej dermatomom unerwianym przez ten sam segment rk. co włókna trzewne
  • np ból pleców i prawej łopatki - choroby dróg żółciowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Dysfagia przedprzełykowa: def

A
  • trudność w formowaniu kęsa i przesuwaniu go w kierunku gardła
  • truność z rozpoczęciem ruchów połykowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Dysfagia przełykowa

A
  • trudność w przechodzeniu kęsa przez przełyk do żołądka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Dysfagia przedprzełykowa: przyczyny

A
  1. ciało obce
  2. nowotwory, gardła, języka
  3. zapalenia jamu ustnej, gardła, migdałków
  4. ucisk z zewnątrz - wole, powiększone węzły
  5. zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
  6. choroby naczyń mózgowych np udar
  7. guz mózgu
  8. miopatie i neuropatie
  9. inne przyczyny neurologiczne
  10. układowe choroby tk łącznej - twardzina układowa, toczeń, zap. skórno-mięśniowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Dysfagia przełykowa: przyczyny

A
  1. zwężenie przełyku: rak przełyku, wpustu, GERD
  2. zab motoryki przełyku: achalazja, rozlany kurcz przełyku, cukrzyca
  3. ucisk na przełyk: wady zastawki mitralnej, wole, guzy śródpiersia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Dysfagia: objawy

A
  1. uczucie zalegania kęsa za mostkiem
  2. rozpierania i gniecenie w klatce
  3. uczucie zatrzymywania się pokarmu w przełyku
    * d. przełykowa - tylko problemy z pokarmem stałym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Odynofagia: def

A
  • ból związany z przełykaniem
  • może towarzyszyć dysfagii i być powodowana przez te same przyczyny
  • tak jak dysfagia objaw alarmowy i konieczna gastroskopia by wykluczyć neo wpustu żołądka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Dyspepsja: def

A
  • uciążliwy ból w nadbrzuszu >= 1 msc
  • bólowi mogą towarzyszyć:
  • poposiłkowe uczucie pełności
  • wczesne uczucie sytości
  • nudności, wymioty
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Dyspepsja: niediagnozowana

A
  • objawy niedawno i nie były diagnozowane
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Dyspepsja: organiczna (wtórna)

A
  • objawy ustępuja po wyleczeniu organicznej przyczyny dyspepsji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Dyspepsja: czynnościowa

A

wykluczono organiczną przyczynę + spełnione kryteria rzymskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Dyspepsja: organiczne przyczyny

A
  1. H. pylori
  2. polekowe uszkodzenie błony śluzowej przełyku, żołądka lub dwunastnicy
  3. choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy
  4. nowowory złośliwe
  5. zapalenie wątroby
  6. zap lub torbiele rzekome trzustki
  7. niedokrwienie jelita, tętniak aorty brzusznej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Dyspepsja: objawy alarmowe (8)

A
  • nagła utrata mc
  • ból brzucha wybudza w nocy
  • żółtaczka
  • krwawienie z przewodu pok
  • niedokrwistość niedobarwliwa
  • dysfagia
  • powtarzające się wymioty
  • guz w nadbrzuszu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Dyspepsja: gastro kiedy tryb pilny

A
  • wiek > 45 rż

- jeśli dyspepsja + objaw alarmowy (USG tez robimy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Dyspepsja: co robimy jeśli nie ma trybu pilnego

A

> nieinwazyjny test w kierunku H. PYLORI
empiryczne leczenie
- IPP
- H2- blokery (cymetydyna, ranitydyna, famotydyna)
- leki prokinetyczne (itopryd, cizapryd, metoklopramid, trimebutyna)
jeśli leki pomogą to dyspepsja pozostaje niezdiagnozowaną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Dyspepsja: kryteria rzymskie IV

A

A (musi być >=1):

  • uciążliwe uczucie pełności poposilkowej
  • uciążliwe wczesne uczucie sytości
  • uciążliwy ból w nadbrzuszu
  • pieczenie w nadbrzuszu

B - brak organicznej przyczyny obajwów (także w endoskopii)

C- objawy >=3msc

D- początek objawów przed >= 6 msc

A+B+C+D

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Dyspepsja: czynnościowa - epidemiologia

A

10-30%
czynniki ryzyka: płeć żeńska, starszy wiek i zakażenie H. pylori
- nie ma związku z piciem alko i kawy i słaby z paleniem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Dyspepsja: leczenie

A
  1. odstawienie leków wywołujących dyspepsję
  2. leczenie przyczyny dyspepsji np eradykacja
  3. farmakologiczne: IPP, H2-blokery, leki prokinetyczne
  4. amitryptylina i psychoterapia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Wymioty: ostre i przewlekłe

A 
ostre 1-2 dni:
- infekcje
-leki 
- toksyny
przewlekłe > 7 dni:
- objaw chorób przewlekłych, w tym psychicznych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Powikłania wymiotów:

A
  • odwodnienie
  • zab elektrolit: hipokaliemia, hipochloremia
  • zasadowica metaboliczna
  • zachłsytowe zap płuc
  • zespół Boerhaavego
  • zespół Mallory’ego i Weissa
  • niedożywienie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Wymioty leczenie objawowe

A
  1. leki przeciwhistaminowe I generacji: dimenhydrnat, prometazyna
  2. pochodne fenotiazyny - chlorpromazyna, tietylperazyna
  3. haloperidol
  4. leki prokinetyczne: metoklopramid, itopryd
  5. antagoniści 5-HT3 - setrony
  6. GKS iv - deksametazon, metyloprednizolon
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Przełyk: anatomia

A
  • 40 cm od siekaczy do żołądka
  • ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku (LES): 10-30 mmHg
  • długość przełyku ok 23-25cm
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Zaburzenia motoryki przełyku: wtórne - przyczyny

A
  1. twardzina układowa
  2. cukrzyca
  3. nadużywanie alko i inne zab psychiczne
  4. ch. Chagasa = trypansomnoza amerykańka
  5. starzenie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Zaburzenia motoryki przełyku: pierowtne: wymienić

A
  • achalazja - NAJCZĘŚCIEJ
  • rozlany kurcz przełyku (przełyk korkociagowy)
  • bolesne skurcze przełyku (przełyk typu dziadka do orzechów)
  • nieswoiste zab motoryki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja

A
  • upośledzenie rozkurczu LES
  • czasem podwyżsozne ciśnienie spoczynkowe LES
  • brak perystaltyki trzonu przełyku
  • najczęściej koło 20-40 rż
  • postępujący przebieg
  • wpust żołądka i dolna część przełyku są zwężone i pozostają pod stale wzmozonym napięciem -> zastój i zaleganie pokarmu -> rozszerzenie przełyku, kształt workowaty
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja objawy

A
  • dysfagia
  • zarzucanie treści pokarmowej do jamy ustnej
  • ból w klatce
  • zgaga, przewlekły kaszel, krztuszenie się
  • utrata mc
  • niedożywienie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja - powikłania

A
  • zachłystowe zapalenie płuc, ropień płuca
  • zap bł. śluzowej przełyku
  • uchyłki przełyku
  • krwawienie
    30x wzrost ryzyka płaskonabłonkowego przełyku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja - rozpoznanie

A
  • rtg z kontrastem -> ptasi dziób
  • endoskopia
  • manometria przełyku (wskaznia do zabiegu )
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja - leczenie

A
  • dieta rozdrobniona
  • spanie z uniesionym wezgłowiem
  • leki zmniejszające napięcie LES np diazotan izosorbidu
  • ENDOSKOPOWE !:
    a. mechaniczne rozszerzenie przełyku
    b. wstrzyknięcie toksyny botulinowej do LES
    c. przezustna miotomia endoskopowa (POEM)
  • operacyjne: kardiomiotomia - metodą Hellera
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Rozlany skurcz przełyku:

A
  • to zab motoryki przełyku o nieznanej etiologii, przeciwieństwo achalazji
  • SILNE SKURCZE mięśniówki przełyku na różnych poziomach
  • skurcze nieskoordynowane i nieefektywne i bolesne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Rozlany skurcz przełyku: objawy i w jakim wieku najczęściej

A
  • najczęściej po 40 rż
  • ból zamostkowy w kl piersiowej
  • dysfagia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Rozlany skurcz przełyku: rozpoznanie

A
  1. rtg z kontrastem -> korkociąg
  2. endoskopia
  3. manometria przełyku - silne odcinkowe skurcze > 150 mmHg, prawidłowe napięcie LES
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Rozlany skurcz przełyku: leczenie

A
  • mało skuteczne
  • doraźnie nifedypina, diazotan izosorbidu, nitrogliceryna
  • IPP celem hamowania wydzielania żołądkowego
    NIE wykazano przewagi lecz operacyjnego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): def

A
  • to objawy lub uszkodzenie bł śluz przełyku spowodowane patologicznym zarzucaniem treści z żołądka do przełyku na skutek zaburzenia funkcji LES
  • NAJCZĘSTSZA choroba przewodu pokarmowego
  • dotyczy nawet 30% populacji - 30-60 rż
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): czynniki sprzyjające

A
  1. przepuklina rozworu przełykowego
  2. otyłość
  3. ciąża i doustna antykoncepcja
  4. wtórne zab motoryki przełyku
  5. zab hormonalne
  6. leki obniżające ciśnienie LES (DSA, azotany, blokery kanału wapniowego, metyloksantyny - teofilina, kofeina, B2- mimetyki, leki przeciwcholinergiczne, morfina, BDZ)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): objawy przełykowe

A
  1. zgaga 75%
  2. cofanie treści żoł do przełyku
  3. odbijanie
  4. bolesne połykanie (odynofagia)
    nasilają się w pozycji leżącej, przy pochyleniu oraz parciu, a także po obfitym, tłustym posiłku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): objawy pozaprzełykowe

A
  • z ukł oddechowego - kaszel, duszność, napady astmy
  • laryngologiczne - chrypka, ból gardła
  • stomatologiczne - uszkodzenie szkliwa zębów
  • ból w klatce - GERD najczęstszą przyczyną niesercowego bólu zamostkowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): objawy alarmowe

A
  • dysfagia
  • odynofagia
  • niezamierzona utrata mc
  • krwawienie z GOPP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): rozpoznanie

A
  • typowy wywiad !!!

- złotym standardem jest 24h pH-metria przełykowa z impedencją przełykową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): leczenie

A
  1. wywiad + wiek < 40 + bez objawów alarmowych -> IPP 20mg omeprazolu 2x dz przez 2 tyg
  2. wiek > 40 lub objawy alarmowe -> ENDOSKOPIA
  3. Objawy pozaprzełykowe -> pH-metria przezprzełykowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): klasyfikacja Los Angeles

A

A- >= 1 nadżerka, każda z nich <= 5 mm
B - >= 1 nadżerka > 5 mm
C >=1 nadżerka całej długości między 2 fałdami bł. śluzowej obejmująca < 75% obwodu przełyku
D- nadżerki / owrzodzenia >= 75% obwodu przełyku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): leczenie

A
  • zmiana stylu życia
  • IPP
  • leki zobojętniające kwas solny i osłaniające śluzówkę: magnez, glin, sukralfat, kwas alginowy
  • leki prokinetyczne jako uzupełnienie leczenia - Itopryd
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): leczenie operacyjne

A

> fundoplikacja Nissena metoda laparoskopową

> skuteczność jak IPP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Choroba refluksowa przełyku (GERD): powikłania

A
  1. przełyk Barretta
  2. zwężenie przełyku
  3. krwawienie z p. pok
  4. rak gruczolowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Przełyk Barretta: def

A

zamiast nabłonka wielowarstwowego płaskiego -> nabłonek walcowaty

  • metaplazja jelitowa
  • zwykle nie powoduje dolegliwości i jest rozpoznawany w wycinkach z endoskopii
  • leczenie jak w GERD
  • wykrywane zwykle u M po 60rż z GERDA od > 10 lat
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Przełyk Barretta: stan przedrakowy

A
  • predysponuje do gruczolakoraka przełyku
  • występuje u 5-10% chorych, a jego ryzyko wzrasta 30-60 krotnie
  • jak dyspazja dużego stopnia -> do rozważenia ensoskopia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Eozynofilowe zap przełyku: def

A
  • młodzi mężczyźni
  • przyczyna 10% refluksów
  • reakcja zapalna wywołana kom immunologicznymi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Eozynofilowe zap przełyku: objawy

A
  • dysfagia
  • epizody uwięźnięcia kęsów pokarmowych
  • objawy GERD
  • ból zamostkowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Eozynofilowe zap przełyku: diagnostyka

A
  • u większości inne choroby atopowe: astma, alergiczny nieżyt nosa, AZS
  • wzrost IgE dla alergenów pokarmowych i wziewznych oraz eozynofilia
  • podstawa rozpozniania: endoskopia z badaniem histologicznym pobranych wycinków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Eozynofilowe zap przełyku: kryteria rozpoznania

A
  • objawy zab czynności przełyku
  • w bipotatach przełyku >= 15 eozynofilów
  • wykluczenie innych przyczyn
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Eozynofilowe zap przełyku: leczenie

A
  • IPP - remisja u 60%
  • dieta eliminacyjna lub GKS miejscowo
  • leki biologiczne, endoskopowe poszerzanie przełyku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Uchyłki przełyku: etiologia od lokalizacji

A
  1. górna część przełyku - zab relaksacji górnego zwieracza przełyku
  2. środkowa cz przełyku - wzrost ciśnienia spowodowany równoległymi skurczami mm okrężnych, pociąganie z zewnątrz
  3. dolna cz przełyku - zab motoryki przełyku - achalazja, rozlany skurcz przełyku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Uchyłki przełyku: uchyłek Zenkera (gardłowo-przełykowy) def

A
  • najczęstszy uchyłek
  • uwypuklenie osłabionej tylnej ściany gardła i przełyku w rejonie górnego zwieracza wskutek zab czynności mm pierścienno - gardłowego
  • może wymagać chirurgicznego przecięcia tego mięśnia (miotomii)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

uchyłki przełyku: objawy

A
  • dysfagia
  • chrypka
  • uczucie bulgotania podczas połykania
  • nieprzyjemny zapach z ust
  • Zenkera przy znacznym wypełnieniu można wyczuć po lewej stronie krtani
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

uchyłki przełyku: rozpoznanie

A

rtg z kontrastem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

uchyłki przełyku: leczenie

A
  • małe uchyłki do 2cm - miotomia

- duże -> miotomia + resekcja uchyłku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Zespół Plummera - Vinsona

A

zapalenie przełyku, dysfagia + anemia z niedoboru żelaza.

- stan przedrakowy -> rak płaskonabłonkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Zespół Mallory’ego - Weissa

A
  • to pęknięcie błony śluz w okolicy połączenia przełykowo - żołądkowego, które powoduje krwawienie
  • wymioty u alkoholików, napady drgawek, czkawki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

Zespół Boerhaave’a

A
  • pęknięcie całej ściany przełyku spowodowane albo gwałtownymi wymiotami albo bardzo znacznym wzrostem ciśnienia w jamie brzusznej np. podnoszenie ciężarów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: def

A

= gastritis

  • grupa chorób o niejednorodnej etiologii i różnorodnym obrazie klinicznym
  • > 90% przyczyną H. pylori
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: ostre zapalenie - etiologia

A
  1. mechaniczne
  2. termiczne
  3. popromienne
  4. niedokrwienne
  5. czynniki infekcyjne - H. pylori
  6. chemiczne, alkohol, NLPZ
  7. zab neurogenne
  8. zab endokrynne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: przewlekłe zapalenie - etiologia

A
  • infekcja H. pylori - najczęściej
  • mechanizmy autoimmunolog
  • leki
  • żółć
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: leki uszkadzające bł śluzową przełyku i żołądka

A
  • ASA i NLPZ
  • niektóre antybiotyki p.o. - głównie doksycyklina, erytromycyna, ampicylina
  • naparstnica
  • teofilina
  • sole żelaza lub potasu
  • blokery kanału wapniowego
  • azotany
  • GKS (nasilają efekt NLPZ, same w sobie nie wywołują gastropatii)
  • bisfosfoniany
  • chemioterapia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: gastropatie

A 
- sub. chemiczne:
> leki 
> alkohol
> żółć 
- czynniki fiz 
- niedokrwienie 
drażnienie błony śluzowej bez wywołania nacieku zapalnego 
- rozpoznanie na podstawie wywiadu i obrazu endoskopowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: zapalenie wywołane H. pylori - % zakażeń, droga zakażenia, co powoduje

A
  • 80-90% gastritis jest wywołanych zakażeniem bak H.pylori
  • kolonizacja H. pylori ponad 50% przypadków następuje w dzieciństwie i u osób do 20 rż
  • zakażenie drogą pokarmową, w obrębie wlasnej rodziny
  • bak wywołuje reakcję zapalną i początkowe zwiększanie wydzielania HCL wskutek stymulacji kom G wydzielających gastrynę
  • zak przewlekłe -> zanik bł. śluzowej i bezkwaśności
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: zapalenie wywołane H. pylori - objawy

A
  • 30% przebieg bezobjawowy
  • niecharakterystyczne:
  • ucisk, ból lub gniecenie w nadbrzuszu (objawy dyspeptyczne)
  • wzdęcia, nudności
  • utrata apetytu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: zapalenie wywołane H. pylori - nasilenie dolegliwości w jakich sytuajach

A
  1. błędy dietetyczne
  2. stosowanie NLPZ
  3. nadużywanie alko
  4. sezon wiosenno- jesienny
  5. stres
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: zapalenie wywołane H. pylori - powikłania i odległe następstwa

A
  1. choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
  2. rak żołądka
  3. chłoniak żołądka typu MALT
  4. pierwotna małopłytkowość immunologiczna
  5. niedokrwistość z niedoboru żelaza
  6. zespół rozrostu bak
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: zapalenie wywołane H. pylori - metody wykrywania inwazyjne

A 
- endoskopia:
wycinki mogą być badane:
1. szybkim testem ureazowym
2. metodą histopatologiczną 
3. za pomocą hodowli 
odstawić IPP na 2 tyg przed gastroskopią
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: zapalenie wywołane H. pylori - metody nieinwazyjne

A

mocznikowy test oddechowy !
- to złoty standard diagnostyczny

  • inne testy
  • test wykrywający antygen H. pylori w stolcu
  • testy serologiczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: zapalenie wywołane H. pylori - schemat leczenia

A

terapia poczwórna z bizmutem przez 14 dni - dokładamy bizmut bo wysoka oporność na klarytromycynę

1 wybór: 80% skuteczności
IPP + cytrynian bizmutu + tetracyklina + metronidazol
2 wybór:
IPP + amoksycylina + klarytromycyna + metronidazol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: autoimmunolog metaplastyczne zanikowe zap bł sluz żołądka (AMAG): def

A
  • to przewlekły stan zapalny bł śluz żołądka, który prowadzi do jej nieodwracalnego zaniku
  • powstają pc:
    > przeciw kom. okładzinowym PCA
    > przeciw czynnikowi wewnętrznemu Caste’a IFA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: autoimmunolog metaplastyczne zanikowe zap bł sluz żołądka (AMAG): przebieg

A
  • bezobjawowo nawet gdy całkowity zanik bł śluz żołądka

- pc mogą prowadzić do niedoboru B12 -> niedokrwistośc megaloblastyczna Addisona i Biermera

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: autoimmunolog metaplastyczne zanikowe zap bł sluz żołądka (AMAG): rozpoznanie

A
  • obraz endoskopowy:
    1. wczesny obraz - liczne polipy rzekome trzonu i dna żołądka
    2. późny obraz - zmniejszenie lub brak fałdów żołądkowych, cienka zanikowa śluzówka z prześwitywaniem naczyń
  • obecność autopc we krwi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: autoimmunolog metaplastyczne zanikowe zap bł sluz żołądka (AMAG): leczenie

A
  • nie ma swoistego leczenia

- B12 jeśli niedobór

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: autoimmunolog metaplastyczne zanikowe zap bł sluz żołądka (AMAG): ryyzko raka żołądka

A

2-3x większe niż w populacji ogólnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: choroba Menetriera: def

A
  • rzadki rodzaj zap
  • idiopatyczny nadmierny przerost fałdów bł śluzowej żołądka (>1cm)
  • dorośli 30-60 lat, częściej u M
  • u dzieci może współwystępować zak. wirusem CMV
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: choroba Menetriera: objawy

A 
Przyczyny nie znane
Objawy:
- bóle w nadbrzuszu
- nudności, wymioty
- biegunka, utrata mc
- rzadko krwawienie z pp
- hipoalbuminemia i jej objawy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: choroba Menetriera: rozpoznanie

A
  • na podst badania hist-pat pobranych podczas gastroskopii
  • zwiększenie wysokości i szerokości fałdów bł śluz żołądka, które maja przebieg kręty i przypominają korę mózgu i znikają pod wpływem insuflacji
  • znaczna ilość śluzu w żołądku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

Zapalenie bł. śluzowej żołądka: choroba Menetriera: leczenie

A
  1. eradykacja H. pylori
  2. cetuksymac - pc przeciw EGFR
  3. oktreotyd
  4. resekcja żołądka
    - to stan przedrakowy żołądka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: wrzód trawienny def

A

to ograniczony ubytek bł śluzowej sięgający poza jej blaszkę mięśniową z naciekiem zapalnym i martwicą skrzepową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
88
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: epidemiologia

A
  • 5-10% dorosłych
  • wrzody dwunastnicy 3x częściej 3x częściej u M
  • wrzód żołądka M=K
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
89
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: ostre wrzody - czynniki

A
  1. rozległe oparzenia (wrzody Curlinga)
  2. ciężkie urazy wielonarządowe
  3. urazy czaszkowo- mózgowy (wrzody Cushinga)
  4. miejscowe niedokrwienie
  5. leki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
90
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: z jakich powodów nawracają

A
  1. zak H. pylori
  2. stosowanie NLPZ
  3. z. Zollingera i Ellisona
  4. GKS + NLPZ
  5. inne leki - chlorek potasu, bisfosfoniany, mykofenolan mofetyu
  6. leczenie na OIT
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
91
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: stres, alko, jedzenie palenie - jak wpływa

A
  • stres, alkohol i sposób odzywiania NIE wpływają na powstawanie owrzodzeń
  • papierosy utrudniają gojenie wrzodu i zwiększają ryzyko jego nawrotu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
92
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: objawy

A
  1. ból/ dyskomfort w nadbrzuszu:
    - 1-3h po posiłku
    - ustępuje po spożyciu posiłku lub przyjęciu leków zobojętniających kwas solny
    - w nocy/ wcześnie rano
  2. nudności i wymiot
  3. bezobjawowo 30%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
93
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: rozpoznanie

A
  • bad endoskopowe

- pobieramy wycinki z dna i obrzeża wrzodu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
94
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: lokalizacja

A

dwunastnica -> 50% na przedniej ścianie opuszki

żołądka -> krzywizna mniejsza oraz na granicy trzonu i części przedodżwiernikowej (kąt żołądka)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
95
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: czy równoczasowo diag w kierunku H. pylori

A

OCZYWIŚCIE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
96
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: leczenie

A
  1. regularne posiłki
  2. niepalenie
  3. unikanie NLPZ
    * po typowym leczeniu eradykacyjnym kontynuujemy IPP do czasu wygojenia wrzodów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
97
Q

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: powikłania

A
  1. krwawienie z GOPP (najczęstsze)
  2. perforacja przewodu pok
  3. zwężenie odźwiernika
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
98
Q

Zespół Zollingera i Ellisona: def

A
  • choroba wrzodowa wywołana guzem gastrinoma

- najczęściej w dwunastnicy, głowie trzustki i wydziela gastrynę -> uporczywie nawracające wrzody trawienne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
99
Q

Zespół Zollingera i Ellisona: epidemiologia gastrinoma - czy pojedyncze/ mnogie ? złośliwe czy nie ? czy guzy występują sporadycznie ? składowa jakiego zespołu

A

> 50% guzy mnogie
2/3 - guzy złośliwe
2/3 guzy sporadyczne
1/3 składowa zespołu MEN1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
100
Q

Zespół Zollingera i Ellisona: objawy

A
  1. 50% bezobjawowy
  2. uporczywa i trudna do leczenia choroba wrzodowa: mnogie, nietypowa lokalizacja, dodatkowo ciężkie zap przełyku, nawroty wrzodów
  3. biegunka tłuszczowa
  4. MEN1 (wyspiak trzustki, guz przysadki/ nadczynność przytarczyc)
  5. guz złośliwy - przerzuty do ww chłonnych, wątroby, śledziony, śródpiersia i kości
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
101
Q

Zespół Zollingera i Ellisona: rozpoznanie

A
  1. obraz kliniczny
  2. nieprawidłowości w bad pomocniczych:
    - st gastryny >=10x powyżej normy przy pH soku żoł < 2,1 - rozpoznanie pewne
    * jak poziom gastryny mniejszy to test sekretynowy
  3. guz w bad obrazowych
    * diagnostyka MEN1
    * w endoskopii
    - > 90% przerost fałdów bł śluz żołądka
    - wrzody trawienne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
102
Q

Zespół Zollingera i Ellisona: leczenie

A
  1. wygojenie wrzodów - duże dawki IPP

2. usunięcie gastrinoma - lecz operacyjne -> stan u 50% po usunięciu jest wiele lat dobry, reszta leczenie onkolog

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
103
Q

Chłoniaki żołądka: rodzaj

A
  • nieziarnicze chłoniaki >=95% z limf B
  • najczęstszym chłoniakiem żołądka: pozawęzłowy chłoniak strefy brzeżnej grudek chłonnych zlok w obrębie bł śluzowych (MALT) - chłoniaki indolentne (powolny przebig)
  • drugi najczęstszy jest agresywny chłoniak rozlany z dużych kom B (DLBCL)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
104
Q

Chłoniaki żołądka: epidemiologia

A
  • 4% neo żołądka
  • drugi najczęstszy neo żołądka
  • w każdym wieku
  • stosuje się zmodyfikowaną skalę Ann Arbor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
105
Q

Chłoniaki żołądka: objawy

A
  • dyspeptyczne
  • niedokrwistość
  • objawy ogólne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
106
Q

Chłoniaki żołądka: diagnostyka

A
  • gastroskopia
  • badanie hist pat
  • do oceny głebokości nacieku endosonografia (EUS)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
107
Q

Chłoniaki żołądka: leczenie

A

90% z MALT jest spowodowane H. pylori

  • leczenie H. pylori !
  • skuteczność eradykacji ok 60%
  • jeśli nie ma H. pylori -> radioterapia
  • ew. immuno- / chemioterapię
  • leczenie operacyjne jak wskazania pilne typu perforacja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
108
Q

Chłoniaki żołądka: rokowanie

A

5-letnie przeżycie > 50 %:

  1. calkowita remisja 100% 10 lat
  2. częściowa remisja 80% 10 lat
  3. pierwotne leczenie nieskuteczne - 50% nie przezywa roku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
109
Q

Gastropareza: def

A

to opóźnienie opróżniania żołądka niezwiązane z przeszkodą mechaniczną
- zaleganie pokarmu i rozciąganie ścian żołądka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
110
Q

Gastropareza: objawy

A
  • nudności i wymioty
  • pełność po posiłkach
  • ból w nadbrzuszu o wzdęcia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
111
Q

Gastropareza: przyczyny

A
  1. idiopatyczna
    - 20% może CMV, EBV, HHV-3 (VZV)
  2. cukrzyca
    * rzadkie
    - zabiegi operacyjne
    - leki (opioidy, antycholinergiczne, analogi GLP-1)
    - twardzina układowa, toczeń rumieniowaty układowy
    - zespoły paranowotworowe
    - amyloidoza, mastocytoza układowa
    - niedokrwienie jelit
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
112
Q

Gastropareza: rozpoznanie

A

typowe objawy kliniczne _ stwierdzenie opóźnienia opróźniania żołądka (scyntygrafia ze standaryzowanym posiłkiem znaczonym radioaktywnym technetem)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
113
Q

Gastropareza: leczene

A
  • żywieniowe
  • leki prokinetyczne
  • rzadko: elektroniczna stymulacja żołądka, lecz. chirurgiczne, akupunktura
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
114
Q

Biegunka: def

A
  • częste >= 3x/ dzień oddawanie stolca o zbyt luźnej konsystencji - 6/7 wg bristolskiej skali uformowania stolca
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
115
Q

Biegunka: mechanizmy powstawania

A
  1. upośledzenie wchłaniania w jelicie cienkim/ grubym:
    - przyspieszona motoryka
    - uszukodzenie nabłonka jelita
    - w jelicie sub osmotycznie czynne
  2. zwiększenie wydzielania wody i elektrolitów (biegunka sekrecyjna) przez:
    - enterotoksyn bakterii
    - mediatory reakcji zapalnej (bieg. zapalna)
    - enterohormony
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
116
Q

Biegunka: podział ze względu na czas trwania

A
  1. ostra <= 14 dni
  2. przetrwała 15-29 dni
  3. przewlekła >=30 dni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
117
Q

Biegunka: ostra - przyczyny

A
  • 90% zak p. prok lub spożyciem toksyn bak !
  • rzadziej
  • D.N. leków (antybiotyki, B-blokery, diltiazem, ACEI, diuretyki, NLPZ, SSRI, teofilina, fluorouracyl. H2-blokery, metformina, h. tarczycy
  • toksyny niebakt
  • nadwrażliwośc pokarmowa
  • ostre zap uchyłków, niedokrwienne zap okrężnicy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
118
Q

Biegunka: zatrucie pokamowe: patogen - pokarm

A

B. cereus (egzotoksyna) - gotowany/ smażony ryż, wołowina, kurczak, kremy
S. aurerus - wyroby mleczne, cukierniczne, szynka, kremy
Y. enteroclitica - czekolada, mleko, wieprzowina po 7 dniach
L. monocytogenes - mleko, sery, surowe warzywa, drób, wołowina
C. jejuni - kurczak, wołowina po 7 dniach
E. coli, - sałatki, mleko, wołowina - 1-7 dni
Salmonella: jaja, mięso, kurczak, produkty mleczne - 3 dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
119
Q

Biegunka: zatrucie - które do sanepidu ?

A
  • cholera
  • czerwonka bak
  • dur brzuszny i rzekomy A-C
  • jersinioza (Y. enetocolitica, Y. pseudotuberculosis)
  • kampylobakterioz (c. jejuni)
  • krwotoczne zap j. przez E. coli (EHEC, EIEC)
  • salmonellozy odzwierzęce
  • kryptosporydiozy (C. parvum) i gardiozy (C. lamblia)
  • biegunek wirusowych
  • o etiologii zakaźnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
120
Q

Biegunka: podróżnych: szczep, region, leczenie

A

80% - szczepy enterotoksyczne E.coli (ETEC) i Campylobacter

  • Afryka, Am Łacińska, Azja południowa, Bliski Wschód
  • równiez przez zmianę diety i stres
  • jeśli ciężki przebieg:
  • azytromycyna 1g p.o 1x lub 500mg 1x dz przez 3 dni
  • fluorochinolony lub ryfaksymina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
121
Q

Biegunka: szpitalna

A
  • w szpitalu lub 3 dni po
  • działania niepożądane leków
  • żywienie dojelitowe hiperosmotycznymi dietami płynnymi
  • zabiegi na przewodzie pokarmowym
  • reakcja na stres
  • przyczyna najczęściej niezakaźna, a jak już to najczęściej:
    C. difficile - co przyjmują antybiotyki, z gorączką, wymiotami i kurczowym bólem brzucha
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
122
Q

Biegunka: przewlekła - przyczyny

A

> 90% to:

  • nieswoiste zapalenie jelit
  • rak okrężnicy
  • z. jelita drażliwego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
123
Q

Biegunka przewlekła: podział ze względu na mechanizm (5) + ich przyczyny

A
  1. sekrecyjna:
    - leki i toksyny
    - kw. żółciowe
    - kw. tłuszczowe
    - neo czynne hormonalnie
  2. biegunka osmotyczna:
    - leki
    - produkty z sorbitolem, mannitolem lub ksylitolem
    - niedobór laktazy i innych disacharydaz
    - z. krótkiego jelita, przetoki jelitowe
  3. b. tłuszczowe;
    - zab trawienia i wchłaniania (celiakia, giardioza, ch. Whipple’a, niedokrwienie jelita, abetalipoproteinemia, naczyniakowatość limf jelit)
  4. b. zapalna:
    - zap j.grubego - popromienne, niedokrwienne
    - leki, nadwrażliwośc pok
    - pierwotne i wtórne niedobory odporności
    - pierwotniaki jelitowe
  5. przyspieszony pasaż jelitowy
    - z. jelita drażliwego
    - nadczynność tarczycy
    - leki prokinetyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
124
Q

Biegunka rzekoma: def

A
  • małe ilości płynnego, brązowego stolca, czasem z nietrzymaniem
  • rozdęcie okreżnicy z powodu przeszkody w esicy lub odbytnicy - ciężkie zaparcie, neo JG
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
125
Q

Biegunka: wskazania do badań mikrobiologicznych stolca

A
  • b. krwista
  • b. śluzowa
  • kolkowy ból brzucha
  • objawy sepsy
  • b + gorączka
  • b > 7 dni z odwodnieniem dużego stopnia
  • podejrzenie b szpitalnej
  • b > 2 tyg
  • objawy pozajelitowe np zapalenie stawów
  • podejrzenie Salmonella, Shigella, Campylobacter, Yerisia, C. difficile
  • dochodzenia epidemiologczne
  • podejrzenie cholery, duru brzusznego lub durów rzekomych
  • bad na nosicielstwo
  • biegunka po surowej wieprzowinie
  • obfita b po pobycie w rejonie endemicznym lub spożyciu surowych owoców morza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
126
Q

Biegunka: przewlekła diagnostyka

A
  • ocena wyglądu stolca
  • pozostawienie na czczo by znać charkater biegunki
  • st sodu, luki osmotycznej i zawartości sub redukujących w stolcu
  • st. elektrolitów we krwi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
127
Q

Biegunka: sekrecyjna - charakterystyka

A
  • stolce obfite, wodniste
  • Na+ w stolcu > 70 mmol/l
  • luka osmotyczny < 50 mOsm/l
  • potas nie zmniejsza liczby i obj stolców
  • bez bólu brzucha, biegunka budzi w nocy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
128
Q

Biegunka: osmotyczna - charkaterystyka

A
  • stolce pieniste, tryskające
  • Na+ < 70
  • luka osmotyczna > 125 mOsm/l
  • potas zmniejsza liczbe i V stolców
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
129
Q

Biegunka: diagnostyka b. przewlekłej od podejrzenia na jakie badanie kierujemy

A

a. podejrzenie RJG -> kolonoskopia
b. podejrzenie celiakii -> gastroduodenoskopia z biopsją
c. podejrzenie nieswoistej choroby zap jelit -> ileokolonoskopia z biopsją
d. podejrzenie IBS - kryteria rzymskie
e. nietolerancja laktoza - wodorowy test oddechowy z 25g laktozy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
130
Q

Biegunka: odwodnienie na podst ubytku mc

A

3-5% - odwod. łagodne (wzmożone pragnienie, podsychające śluzówki)
5-10% - umiarkowane (sucha bł. śluz, podkrążone oczy, skąpomocz, hipotensja ortostatyczna, powrót kapilarny > 1,5 s, wolne rozprostowaie fałdu skórnego)
>= 10% - ciężkie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
131
Q

Biegunka: wskazania do hospitalizacji w odwodnieniu

A
  • odwodnienie ciężki - wstrząs hipowolemiczny
  • odwodnienie w podeszłym wieku
  • ciężki stan ogólny
  • jeśli niemożliwe nawadnianie doustne
  • niepowodzenie nawadniania doustnego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
132
Q

Biegunka: rehydratacja

A
  • 3-4h doustne płyny nawadniające w V równej ubytkowi mc
    a. bezz cech odwodnienia do 20ml/kg mc
    b. łagodne 50ml/kg
    c. umiarkowane 50-100ml/kg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
133
Q

Biegunka: leczenie przeciwbiegunkowe

A
  • loperamid, diosmektyd, oktreotyd
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
134
Q

Zaparcie: def

A
  • wypróżnienia <= 2x / tydz lub stolce twarde, oddawane z wysiłkiem, uczucie niepełnego wypróżnienia
  • ciężkie zaparcie - <=2x w msc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
135
Q

Zaparcie: mechanizmy

A
  1. przeszkoda organiczna w pasażu treści pokarmowej
  2. zwolniony pasaż jelitowy
  3. spożywanie pokarmów małoresztkowych
  4. niedostateczna siła propulsywna defekacji
  5. defekacja dyssynergiczna - paradoksalny skurcz lub brak rozkurczu mm dna miednicy podczas defekaji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
136
Q

Zaparcie: główna przyczyna

A
  • 90% idiopatyczne ( w tym IBS i zaparcie czynnosciowe)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
137
Q

Zaparcie: czynnościowe wg kryteriów rzymskich

A 
A (>=2):
- zwiększone parcie podczas 25% defekacji
- grudkowaty lub twardy stolce > 25%
- uczucie niepełnego wypróżnienia > 25%
- konieczność ręcznego wspomagania wypróżnienia 
< 3 samoistne wypróżnienia tyg 
\+
B - nie ma organicznej przyczyny
\+
C - objawy >= 3 msc
\+
D - początek >= 6 msc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
138
Q

Zaparcie: inne przyczyny

A
  1. choroby JG, odbytu i odbytnicy:
    - uchyłki
    - neo
    - zwężenia
    - skręt jelita
    - guzki krwawnicze
    - szczelina odbytu
  2. choroby endokryno i metabol.:
    - cukrzyca
    - niedoczynność tarczycy, przysadki
    - guz chromochłonny
    - porfiria
    - mocznica
    - nadczynność przytarczyc
  3. leki:
    - przeciwbólowe
    - przeciwdepresyjne
    - przeciwdrgawkowe
    - preparaty żelaza
    - przeciwnadciśnieniowe
    - DSA
    - przeciwparkinsonowskie
  4. choroby miednicy mniejszej: guz jajnika, macicy, endometrioza
  5. choroby obw. UN
    - rzekoma niedrożność, ch. Hirschprunga, ch. Chagasa, neuropatia np cukrzycowa
  6. ciąża
  7. ch. OUN
  8. ch. tk. łącznej: twardzina, zap skórno- mm
  9. ch. psychiczne np depresja, jadłowstręt
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
139
Q

Zaparcie: wykluczuć objawy alarmowe

A
  • gorączka
  • zmniejszenie mc
  • krew w stolcu
  • niedokrwistość
  • nieprawidłowości w bad przedmiotowym
  • ból brzucha budzi w nocy
  • wywiad rodzinny RJG
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
140
Q

Zaparcie: badania

A
  • wywiad + fizykalne (per rectum)
  • morfologia, glukoza, st wapnia, TSH
  • krew utajona w stolcu
  • kolonoskopia - niezbędna > 50rż
  • biopsja odbytnicy
  • bad czynnościowe jelita grubego i odbytu
  • manometria
  • test hintona
  • wlew kontrastowy JG
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
141
Q

Zaparcie: leczenie

A
  • przyczynowe
  • wlewki fosforanowe (Enema), makrogole,
  • leczenie niefarmakologiczne
  • lecz farmakologiczne jak powyższe nieskuteczne:
  • leki osmotyczne: makrogole, laktuloza, glicerol, fosforany
  • leki pobudzające - antranoidy, bisakodyl
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
142
Q

Celiakia: def

A
  • choroba jelita cienkiego o podlożu immunolog
  • w wyniku ekspozycji na gluten - produckja pc:
    1. przeciwko transglutaminazie tkankowej TG2
    2. przeciwko endomysium - EMA
    3. przeciwko deamidowanym peptydom gliadyny - DGP
  • pc powodują autoimmunolog reakcję zapalna -> zanik kosmków bł. śluz jelita cienkiego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
143
Q

Celiakia: predyspozycje genetyczne

A
  • antygeny HLA-DQ2 lub HLA-DQ8 u 30-40% populacji ogólnej ALE u prawie każdej chorej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
144
Q

Celiakia: epidemiologia

A

1% populacji
- częstość wzrasta
kobiety 2x częściej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
145
Q

Celiakia: grupy ryzyka

A
  • cukrzyca typu 1
  • autoimmunolog ch tarczycy
  • autoimmunolog ch wątroby
  • Z. Downa
  • Z. Turnera
  • Z. Williamsa
  • nefropatia IgA
  • niedobór IgA
  • u krewnych 1. stopnia chorych na celiakię
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
146
Q

Celiakia: objawy ze strony p.pok

A
  1. przewlekła biegunka
  2. ból brzucha
  3. objawy refluksu
  4. objawy IBS
  5. niedożywienie / utrata mc
  6. nawracające afty jamy ustnej
  7. wymioty
  8. zaparcia
  9. niealko. stłuszczenie wątroby
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
147
Q

Celiakia: objawy pozajelitowe

A

a. zap opryszczkowate skóry - ch. Duhringa
b. niedokrwistość
c. opóźnienie dojrzewania płciowego i pierwszej mieisączki
d. padaczka, migrena, depresja, ataksja, polineuropatia obwodowa
e. osłabienie mięśniowe, tężyczka, niski wzrost, hipoplazja szkliwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
148
Q

Celiakia: postacie kliniczne - klasyczna

A
  • objawy gł z przewodu pok
  • +EMA/TGA
  • w bipsji: zanik kosmków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
149
Q

Celiakia: postacie kliniczne - atypowa

A
  • objawy gł pozajelitow
    • EMA/TGA
  • zanik kosmków w biopsji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
150
Q

Celiakia: postacie kliniczne - niema

A
  • bezobjawowa
    • EMA/TGA
  • w biopsji zanik kosmków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
151
Q

Celiakia: postacie kliniczne - latentna

A
  • bezobjawowa
    • EMA/ TGA
  • błona śluzowa prawidłowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
152
Q

Celiakia: czynniki przyspieszające ujawnienie sie choroby:

A
  • ciąża
  • biegunka
  • nieżyt żoł- jelitowy
  • zabieg chiru w obrębie p. pok
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
153
Q

Celiakia: powikłania

A
  1. z przewodu pok: rak gardła, przełyku, rak i chłoniak jelita cienkiego
  2. hematologicznych: hiposplenizm, chłoniak nieziarniczy
  3. ginekologiczne: niepłodność, poronienia nawykowe, poród przedwczesny, przedwczesna menopauza
  4. osteoporoza i osteomalacja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
154
Q

Celiakia: diagnostyka

A
  • diagnozować można jeśli przez >= 6 tyg był jedzony gluten w >= 1 posiłku
  • badania serologiczne i biopsja dwunastnicy
  • diag genetyczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
155
Q

Celiakia: wskazania do diagnostyki w kierunku celiakii

A
  1. dorośli z objawami celiakii lub wynikami badań wskazującymi na zab wchłaniania
  2. bezobjawowi krewni 1. stopnia chorych na celiakie
  3. zwiększone aminotransferazy o niewyjaśnionej przyczynie
  4. przesiewowo u chorych na cukrzyce typu 1
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
156
Q

Celiakia: diagnostyka serologiczna

A
  • pc przeciw transglutaminazie tkankowej (TG2) w klasie IgA
  • również całkowite st. IgA
  • jak niedobór IgA to oznaczamy TG2/ DGP w klasie IgG
  • 2-15% celiakii seronegatywna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
157
Q

Celiakia: diag histologiczna

A
  • wycinka bł. śluz j. cienkiego - PODSTAWA u dorosłych - u dzieci nie trzeba jeśli pc przeciz TG2 > 10x ggn, warunkiem dod pc przeciwendomysialnych EMA-IgA
  • w endoskopii: wygładzenie i zmniejszenie liczby fałdów dwunastnicy, spłaszczenie lub całkowity zanik fałdów, mozaikowa struktura powierzchni bł śluz i prześwitujące naczynia krwionośne
  • w wybranych wycinkach ocenia się stopień zaniku kosmków w tzw. skali Marsha (I - IV)
  • wycinki z dwunastnicy:
  • 1-2 z opuszki
  • > = z części pozaopuszkowej
  • zanik kosmków jelitowych
  • przerost krypt
  • wzrost liczby limf śródnabłonkowych
  • zmiany mogą być nieciągłe i o różnym nasileniu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
158
Q

Celiakia: leczenie

A
  • dieta bezglutenowa do końca życia
  • regeneracja kosmków od kilku tyg do kilku miesięcy, a nawet kilka lat u dorosłych
  • jeśli silny zanik kosmków to czasem dieta bezlaktozowa
  • jeśli objawy pomimo przestrzegania diety - celiakia oporna na leczenie -> leki immunosupresyjne np. GKS, azatiopryna, cyklosporyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
159
Q

Celiakia: monitorowanie

A
  • o przestrzeganiu diety świadczy nieobecność pc przeciw TG2 i EMA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
160
Q

Alergia na pszenicę: charakterystyka

A
  • mechanizm: alergiczny
  • 0,4-4% populacji
  • kurczowy ból brzucha, wymioty, nudności
  • nieżyt nosa, pokrzywka, astma (“płuco piekarza”),
    anafilaksja zależna od pszenicy, indukowana wysiłkiem
161
Q

Nietolerancja laktozy: def

A

przy niedobrze laktazy w bł śluzowej j. cienkiego laktoza jest rozkładana przez florę bak JG

162
Q

Nietolerancja laktozy: objawy

A
  1. wzdęcia, uczucie napięcia i pełności brzucha
  2. przelewanie i kruczenie
  3. bóle brzucha
  4. wiatry
  5. biegunki
163
Q

Nietolerancja laktozy: epidemiologia

A
  1. całkowity niedobór laktazy - rzadki

2. hipolaktazja - 20- 37% osób dorosłych

164
Q

Nietolerancja laktozy: diagnostyka

A
  • wodorowy test oddechowy po obciążenie laktozą

- endoskopia z biopsją i ocena akt laktazy w rąbku szczoteczkowym

165
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: def

A

to rozlane nieswoiste zap bł śluz:
-odbytnicy
- odbytnicy i okrężnicy
zmiany mają charakter ciągły i obejmują tylko JG i TYLKO bł śluzową

166
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: patogeneza

A

Czynniki genetyczne:

  1. rodzinne występowanie 6-7% przypadków
  2. bak. flory jelitowej - E.coli i B. vulgatus
  3. osoby po appendektomii wykonanej przed 20 rż rzadziej chorują na WZJG
  4. palenie nie wpływa na przebieg choroby

czynniki immunologiczne:
- akt limf Th2
zwiększona synteza pc
- przewaga cytokin prozapalnych

167
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: objawy

A
  • biegunka
  • domieszka krwi w kale
  • osłabienie, utrata mc
  • zajęcie odbytnicy -> zaparcie, krwawienie z DOPP
  • ciężki rzut -> gorączka, odwodnienie, tachykardia, obrzęki, bolesność uciskowa brzucha
168
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: czynniki wywołujące rzuty

A
  1. stres psychiczny
  2. zmiany w sposobie odżywiania
  3. leki przeciwbólowe
  4. zakażenia lecz antybiotykami
169
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: ciężkość rzutu na podst kryteriów Truelove’a i Wittsa

A

LEKKI:

  • < 4 wypróżnienia z domieszką krwi
  • temp < 37,5 st
  • HR < 90/min
  • Hb > 11,5g/dl
  • OB < 20mm po 1h
  • CRP w normie

UMIARKOWANY:
- cechy pośrednie między rzutem lekkim i ciężkim

CIĘŻKI:
- >= 6 wypróżnień z krwią/ 24h
\+ co najmniej 1:
a. T > 37,8 st
b. HR > 90/min
c. Hb < 10,5 g/dl
d. OB > 30mm po 1h
e. CRP > 30 mg/l
170
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: rozpoznanie

A
  1. obraz kliniczny +
  2. endoskopia +
  3. wynik hist-pat
171
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: Fiberosigmoidoskopia

A
  • pierwsze badanie
  • bez przygotowania aby nie zmieniać obrazu endoskopowego choroby
  • na podst wyglądu bł śluzowej ocenia się akt choroby
  • do rozpoznania wycinek do bad hist pat
172
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: zmiany w badaniach endoskopowych

A
  • owrzodzenia błony śluzowej
  • polipy rzekome
  • zanik haustracji i skrócenie jelita - obraz rury
  • zwężenie światła JG
173
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: w bad lab

A
  • ceny stanu zapalnego
  • niedokrwistość, hipoalbuminemia, zab elektrolitowe
  • pc pANCA u 60% pacjentów
  • wzrost kalprotektyny w kale
  • w każdym zaostrzeniu badamy czy zakażenie C. difficile
174
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie dzieli się na

A
  • indukujące remisje
  • leczenie podtrzymujące
  • jak powikłania i leczenie nieskuteczne -> to lecz operacyjne
175
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie rzut umiarkowany i lekki

A

Zapalenie odbytnicy:

  • mesalazyna (czopki lub wlewki) p.r. 1g/d
  • ew. dodać mesalazyne p.o lub GKS p.r

Postać lewostronna lub rozległa:

  • mesalazyna - wlewki 1g/dz p.r + p.o >= 2g/d
  • ew. budezonid MMX (doustnie, ale uwalnia się w JG)

POUCHITIS - zap zbiornika wytworzonego operacyjnie w trakcie proktokolektomii:

  • metronidazol
  • cyprofloksacyna
176
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie rzut ciężki

A
  • bezwględna hospitalizacja
  • badania:
  • w kierunku C. difficile
    *ssigmoidoskopia bez przygotowania
    *pobranie wycinków CMV
    *rtg jamy brzusznej
  • uzupełnienie wody, elektrolitów, albuminy
  • profilaktyka przeciwzakrzepowa
  • GKS iv: hydrokortyzon, metyloprednizolon - ee. cyklosporyna
  • Jeśli brak poprawy po 3 dniach:
    > cyklosporyna
    > infliksymab
    > takrolimus
    > adalimumab, golimumab
    > tofacytynib
  • Jeśli brak poprawy po kolejnych 4 - 7 dniach - rozważenie kolektomii
177
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie podtrzymujące - niefarmakologiczne

A

UNIKAĆ:

  • stresu
  • zak przewodu pok
  • antybiotyków doustnych
  • NLPZ
  • mleka w diecie
178
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie podtrzymujące - farmakologiczne

A
  • mesalazyna

* jeśli niskuteczne: azatiopryna, merkaptopuryna

179
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: powikłania jelitowe

A
  1. polipowatość zapalna - Najczęstsze u 13%
  2. ostre rozdęcie okrężnicy
  3. RJG
  4. perforacja okrężnicy, krwotok z jelita, zwężenie jelita, przetoki, ropnie, szczelina odbytu
180
Q

Wrzodziejące zap jelita grubego: monitorowanie

A
  • markery wątrobowe

- kolonoskopia - po 8 latach - pobranie wycinkó z całej długości jelita

181
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: def

A
  • przeważnie ziarniniakowe zap o nieznanej etiologii
  • pełnościenne
  • zmiany odcinkowe
  • na każdym odc przewodu pok
182
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: epidemiologia

A
  • młodzi < 30rż

- kraje skandynawskie, anglosaskie i Belgii

183
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: objawy

A
  1. osłabienie
  2. gorączka u ok 30%
  3. utrata mc - u 60% z powodu niedostatecznego odżywiania lub upośledzonego wchłaniania
184
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: postać klasyczna

A
  • zajęcie końcowego odc jelita krętego (40-50% chorych)
  • początek skryty
  • pierwsze objawy: niedokrwistość, gorączka, czasem zgięciowy przykurcz w prawym stawie biodrowym wywołany ropniem zakątniczym
  • ból brzucha - 80%nasila się po posiłkach
  • biegunka rzadko z domieszką krwi
  • guz w prawym dolnym kwadrancie jamy brzusznej
  • może być zespół upośledzonego wchłaniania
185
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: postać z zajęciem JG

A

30-40% razem z jelitem cienkim, 20% izolowane

  1. objawy jak WZJG
  2. pierwszy objaw - biegunka
  3. ból brzucha
186
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: inne objawy uzależnione od lokalizacji

A
  1. jama ustna - ból, afty, owrzodzenia
  2. przełyk - dysfagia, odynofagia
  3. żołądek i dwunastnica - ból brzucha, wymioty
  4. okolica odbytu - wyrośla skórne, owrzodzenia, szczeliny, ropnie i przetoki okołoodbytowe
187
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: rozpoznanie

A

odcinkowe zmiany zapalne w przewodzie pok o charakterze zap ziarniniakowego w bad.:

  • endoskopowych
  • radiologicznych
  • histologicznych
188
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: Ilekolonoskopia

A
  • podst bad diag
  • > = 2 wycinki z jelita krętego i każdego segm JG
  • wczesne zmiany to aftowate owrzodzenia bł śluzowej
  • później nieregularny obrzę i głębokie owrzodzenia o różnym kształcie
  • typowo linijne owrzodzenia poprzeczne i podłużne - efekt “brukowania”
189
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: bad lab

A
  • pc przeciwko Saccharomyces cerevisiae (ASCA) - różnicowanie z WZJG
  • wzrost kalprotektyny i laktoferyny w kale
  • badamy czy C. difficile przy zaostrzeniach
190
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: ocena akt choroby

A

u dorosłych indeks CDAI

u dzieci indeks w modyfikacji Ryżki i Woynarowskiego

191
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: leczenie

A

MAŁA/ UMIARKOWANA akt choroby:
- budezonid p.o. przez 12 tyg

UMIARKOWANA/ DUŻA akt:
- GKS przez 12 tyg 
*steroidozależność ew po 12 tyg:
\+ azatipryna/ merkaptopuryna/ metotreksat 
*steroidoodporność:
lek biologiczny
192
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: leczenie żywieniowe

A

u dzieci można na samym żywieniu indukować remisje - dieta pełnobiałkowa zastąpiona dietą elementarną przez 6-8tyg

193
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: wskazania nagłe do zabiegu operacyjnego:

A
  1. całkowita niedrożność wskutek zw. j. cienkiego
  2. masywny krwotok
  3. perforacja z rozlanym zap otrzewnej
194
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: wskazania PILNE do zab operacyjnego

A

brak wyraźnej poprawy w ciągu 7-10 dni intensywnego leczenia zachowawczego, cięzkiego rzutu rozległej choroby okrężnicy

195
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: wskazania najczęstsze do zab operacyjnego

A
  1. przetoki zewn i wewnętrzne
  2. infekcyjne powikłania wewnątrzbrzuszne
  3. rozległe zmiany okołoodbytowe
  4. stwierdzenie lub podejrzenie raka
  5. przewlekłe inwalidzctwo z powodu stałych objawów
  6. opóżnienie rozwoju fiz z zahamowaniem wzrastania u dzieci
196
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: powikłania jelitowe

A
  1. przetoki wewnętrzne i zewnętrzne
  2. ropnie międzypętlowe
  3. zwężenie światła jelita z objawami niepełnej niedrożności, rzadko ostra niedrożność jelit
  4. masywny krwotok
  5. wolna perforacja z rozlanym zap otrzewnej
  6. zwiększenie ryzyka RJG
197
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna i CU: powikłania pozajelitowe

A
  1. kostno - stawowe: zap stawów najczęstsze
  2. zmiany w wątrobie i drogach żółciowych: stłuszczenie wątroby, pierwotne stwardniejące zap dróg żółciowych, rak dróg żółciowych
  3. zmiany skórne: rumień guzowaty, zgorzelinowe zap skóry
  4. zmiany oczne: zap spojówek, zap tęczówki, zap naczyniówki
  5. powikłania naczyniowe: ŻChZZ
  • dodatkowo w ChLC:
  • kamica żółciowa
  • palce pałeczkowate
  • kamica moczowa
198
Q

Choroba Leśniowskiego i Crohna: kryteria Ryżki i Woynarowskiego wymienić co tam jest

A 
bóle brzucha
stolce
samopoczucie
st. Hb
OB
albuminy
wskaźnik Cole'a
bad palpacyjne brzucha
zmiany okołoodbytnicze
objawy pozajelitowe
199
Q

Zespół jelita drażliwego (IBS): epidemiologia

A
  • częstość 11 % w populacji ogólnej
  • zachorowania we wszystkich grupach wiekowych
  • 2x częściej u K
  • 70-90% z IBS współistnieją zab psychiczne
200
Q

Zespół jelita drażliwego (IBS): patogeneza

A
  1. zab regulacji osi mózg-jelita
  2. zab mikrobioty jelitowej
  3. nieprawidłowa motoryka przewodu pok
  4. nadwrażliwość trzewna i zab funkcji immunolog błony jelita
  5. przebycie biegunki infekcyjnej
  6. czynniki genetyczne, dietetyczne i psychospołeczne
201
Q

Zespół jelita drażliwego (IBS): objawy

A
  1. ból brzucha:
    - stały lub nawracający
    - w podbrzuszu i lewym dolnym kwadrancie
    - może być ostry, kurczowy i nękający
    - nie budzi w nocy
    - jest zw. ze zmianą rytmu wypróżnień
    ew. domieszka śluzu, wzdęcie, nudności, wymioty, zgaga
  2. biegunka: po posiłkach, w syt stresowych, w godzinach porannych
  3. zaparcia
202
Q

Zespół jelita drażliwego (IBS): postacie

A
  • z dominującą biegunką
  • z dominującym zaparciem
  • ze zmiennym rytmem wypróżnień
  • nieokreśloną
203
Q

Zespół jelita drażliwego (IBS): wytyczne rzymskie IV

A 
A >=2 z poniższych:
- ma związek z wypróżnieniem
- ma związek ze zmianą częstotliwości wypróżnień
- ma związek ze zmianą uformowania (wyglądu)
\+ 
B - ból >= 1 dzień w tyg 
\+ 
C objawy >= 3 msc
\+
D początek objawów >= 6 msc
204
Q

Zespół jelita drażliwego (IBS): kiedy kolonoskopia

A
  • > 50 rż
  • młodsi + objawy alarmowe
  • czynniki ryzyka choroby organicznej
  • biegunka utrzymująca się mimo leczenie
205
Q

Zespół jelita drażliwego (IBS): objawy alarmowe

A
  1. gorączka
  2. zmniejszenie mc
  3. krew w stolcu
  4. niedokrwistość
  5. nieprawidłowości w bad przedmiotowym
  6. rak lub zapalne choroby jelit w wywiadzie rodzinnym
206
Q

Zespół jelita drażliwego (IBS): leczenie niefarmakologiczne

A
  • edukacja pacjenta
  • stosowanie diety bogatej w błonnik
  • olejek z mięty pieprzowej
207
Q

Zespół jelita drażliwego (IBS): leczenie farmakolog

A
  1. leki rozkurczowe - hioscyna, drotaweryna
  2. amitryptylina, SSRI
  3. ryfaksymina - z dominującą biegunką terapia 14 dni
  4. makrogole (glikol polietylenowy) - postać z dominującym zapariem
  5. loperamid - postać z domnującą biegunką
  6. symekton, dimekton - na wzdęcia
208
Q

Mikroskopowe zap JG: def

A
  • zmiany mikroskopowe bez zmian makroskopowych i radiologicznych
209
Q

Mikroskopowe zap JG: podtypy

A
  1. kolagenowe

2. limfocytowe

210
Q

Mikroskopowe zap JG: objawy

A
  1. wodnista biegunka
  2. naglące parcia na stolec, nietrzymanie stolca
  3. kurczowy ból brzucha
  4. niewielka utrata mc
211
Q

Mikroskopowe zap JG: rozpoznanie

A
  • badanie hist-pat wycinków z JG pobranych podczas kolonoskopii
    1. zap kolagenowe: pogrubienie warstwy kolagenu u podstawy kom nabłonka
    2. zap limfocytowe - zwiększona liczba limf śródnabłonkowych
212
Q

Mikroskopowe zap JG: leczenie

A 
Budezonid 9mg/d p.o. przez 6-8 tyg 
ew. GKS p.o.
mniej skuteczne:
- bizmut, cholestyramina, loperamid
- ew. leki biologiczne i immunosupresyjne:
*infliksymab
*adalimumab
*azatiopryna
*6-merkaptopuryna
213
Q

Uchyłki Jelita Grubego:

A

to drobne przepukliny błony śluzowej okrężnicy przez błonę mm okrężnicy -> uchyłki rzekome

214
Q

Uchyłki Jelita Grubego: epidemiologia

A

> = 50% po 60 rż

- najczęściej w esicy >90% nigdy w odbytnicy

215
Q

Uchyłki Jelita Grubego: czynniki ryzyka

A
  • starszy wiek
  • skłonność do zaparć
  • dieta ubogoresztkowa
  • ch. tkanki łącznej (Z. Marfana, Ehlersa- Danlosa, z. Williamsa)
  • wielotorbielowatość nerek
216
Q

Uchyłki Jelita Grubego: objawy

A

-80% bezobjawowe - tak wykryte nazywamy uchyłkowatością okrężnicy
- postać objawowa = choroba uchyłkowa okrężnicy:
> ból w lewym dolnym kwadrancie
> zmiana rytmu wypróżnień
> objawy sugerujące niedrożność - przemijające zatrzymanie wypróżnień i gazów

217
Q

Uchyłki Jelita Grubego: ostre zap uchyłków

A
  • 5% z uchyłkowatością

- zaczyna się w pojedynczym uchyłku i szerzy wzdłuż okrężnicy, formując ropień przyokrężniczy -> miejscowe zap otrzewnej

218
Q

Uchyłki Jelita Grubego: inne powikłania uchyłkowatości

A
  1. perforacja p. pok
  2. ropień śródbrzuszny
  3. przetoki
  4. niedrożność p.pok
  5. krwotok z uchyłku
219
Q

Uchyłki Jelita Grubego: powikłane zap uchyłków - klasyfikacja Hincheya

A

Stopień I - zap uchyłka z perforacją ograniczoną do ropnia okołookrężniczego
II - perforacja w przebigu zap uchyłka, która ulega oklejeniu z powstaniem ropnia w odległej lokaliacji
III - oklejona perforacja zmienionego zapalnie uchyłka z rozlanym zap otrzewnej
IV - perforacja z wolną komunikacją światła okrężnicy z otrzewną, powodującą kałowe zap otrzewnej

220
Q

Uchyłki Jelita Grubego: ostre zap uchyłków bad diag

A
  • tk jamy brzusznej i miednicy

- kolonoskopia NIE

221
Q

Uchyłki Jelita Grubego: leczenie

A
  • wzrost błonnika
  • ryfaksymina co miesiąc przez 7 dni
  • drotaweryna
  • mesalazyna
  • probiotyki
  • antybiotyk p.o. 7-10 dni
  • w powikłanej chorobie - leczenie operacyjne
222
Q

Rzekomobłoniaste zap jelit: epidemiologia

A
  • 30%biegunki zw. z antybiotykoterapią
  • 70-80% biegunek w trakcie lub 2 msc po zakończeniu antybiotykoterapii
  • 15-25% - C. difficile
223
Q

Rzekomobłoniaste zap jelit: toksyny jakie i co powodują

A

A i B

- wytrzwanie błon rzekomych w postaci szarożółtych tarczek na pow śluzówki JG

224
Q

Rzekomobłoniaste zap jelit: czynniki ryzyka

A
  1. antybiotykoterapia aktualnie lub ostatnio;
    - klinda
    - fluorochinolony
    - cefalosporyny
  2. hospitalizacja lub pobyt w domu opieki
  3. podeszły wiek
  4. ch. współistniejące
  5. stosowanie IPP lub antagonstów H2
  6. zabiegi chiru jamy brzusznej, utrzymywanie sondy żołądkowej
225
Q

Rzekomobłoniaste zap jelit: objawy

A
  1. biegunka - 30 wypróżnień, wodnista
  2. kurczowy ból brzucha w dolnych kwadrantach
  3. gorączka
  4. w ciężkich przypadkach - odwodnienie, wstrząs
226
Q

Rzekomobłoniaste zap jelit: rozpoznanie

A
  • typowy obraz endoskopowy oraz potwierdzenie zakażenia C. diffiile (obecnosć w stolcu)
227
Q

Rzekomobłoniaste zap jelit: przebieg ciężki - jakie leukocyty i kreatynina ?

A
  • leukocyty > 15tys

- st kreatynony > 1,5 mg/dl

228
Q

Rzekomobłoniaste zap jelit: przebieg piorunujący

A
  • hipotensja
  • wstrząs
  • niedrożność jelit
  • ostre rozdęcie okrężnicy
229
Q

Rzekomobłoniaste zap jelit: wskazania do lecz. farmakologicznego

A
  1. gdy objawy nie ustępują po odstawieniu antybiotyku
  2. w przypadku potwierdzonego zw. choroby z C. difficile
  3. w oczekiwaniu na wyniki badań mikrobiologicznych u chorych z dużym prawdopodobieństwem zakażenia
230
Q

Rzekomobłoniaste zap jelit: leczenie pierwszego zakażenia

A

przebieg łagodny:

  • wankomycyna
  • fidoksomycyna
  • metronidazol

Przebieg ciężki
- wanko
Fidaksomycyna

Przebieg piorunujący:
wanko + metronidazol

231
Q

Żółtaczka: przy jakim st bilirubiny się pojawia ?

A

> 43 umol/l (2,5mg/dl)

- najpierw na twardówkach, później na skórze, ustępuje w odwrotnej kolejnośći

232
Q

Żółtaczka: podział ze względu na etiologię

A
  1. przedwątrobowe
  2. wewnątrzwątrobowe
  3. pozawątrobowe
233
Q

Żółtaczka: przedwątrobowa

A
  • podwyższenie wolnej bilirubiny we krwi
  • nadprodukcja bilirubiny na skutek hemolizy wewnątrz lub zewnątrznaczyniowej
  • może też wynikać z upośledzonego sprzęgania bilirubiny z kwasem gukuronowym
234
Q

Żółtaczka przedwątrobowa: nadprodukcja bilirubiny - hemoliza wewnątrz lub zewnątrznaczyniowa przyczyny

A
  1. wrodzone niedokrwistości hemolityczne
  2. hemoliza immunologiczna
  3. uszkodzenie erytrocytów:
    - sztuczna zastawka serca
    - hemoglobinuria marszowa
    - zakrzepowa plamica małopłytkowa
    - HUS
    - DIC
  4. zakażenia:
    > sepsa
    > malaria
    > toksoplazmowa
  5. ciężkie oparzenia
  6. hipersplenizm
  7. nocna napadowa hemoglobinuria
235
Q

Żółtaczka przedwątrobowa: upośledzenie sprzęgania bilirubiny - przyczyny

A
  • Z. Gilberta

- Z. Criglera i Najjara

236
Q

Żółtaczka wewnątrzwątrobowa:

A
  • podwyższone st wolnej i sprzężonej bilirubiny we krwi
  • uszkodzenie wątroby:
    1. marskość
    2. zak. wirusowe i bak
    3. uszkodzenie przez leki i toksyny
237
Q

Żółtaczka wewnątrzwątrobowa: przyczyny

A
  1. marskość w.
  2. WZW
  3. zak bak:
    > sepsa
    > ropnie wątroby
    > kiła wrodzona
    > kiła drugorzędowa
    > leptospiroza
  4. toksyczne uszkodzenie wątroby:
    - ostre alko zap wątroby
    - grzyby, alkaloidy roślinne
    - czterochlorek węgla, alkohole
  5. autoimmunolog zap wątroby
  6. pierwotne zap dróg żółciowych
  7. polekowe uszkodzenie wątroby
  8. neo wątroby pierwotne i przerzutowe
  9. chłoniaki
  10. zab naczyniowe:
    - zespół Budda i hiariega
    - HF
    1.. ostre stłuszczenie wątroby ciężarnych
238
Q

Żółtaczka pozawątrobowa:

A

= żółtaczka mechaniczna / cholestaza zewnątrzwątrobowa
- podwyższone st bilirubiny Sprzęzonej we krwi

  • upośledzony przeływ żółci:
    > kamica przewodowa
    > rak trzustki, rak dróg żółciowych
    > zap dróg żółciowych zewnątrzwątrobowcyh
239
Q

Żółtaczka pozawątrobowa: inne objawy

A
  • świąd skóry - nasila się w godz wieczornych po rozgarzaniu skóry
  • drapanie powoduje liczne zadrapania (przeczosy) na kończynach i tułowiu
240
Q

Żółtaczka: badania diagnostyczne

A
  1. wywiad i bad fiz
  2. bad lab:
    - bilirubina sprzężona i nie
    - ALT, AST
    - ALP, GGTP
    - albumina
241
Q

Żółtaczka: zmiany w moczu i stocu

A

żółtaczka przedwątrobowa: stolec cimny, mocz prawidlowy
żółtaczka pozawątrobowa:
- stolce odbarwione
- mocz ciemny

242
Q

Żółtaczka: diagnostyka

A

wzrost bili:
1. sprzężona < 25%
- inne wyniki ok - to żółtaczka przedwątrobowa
- inne wyniki złe to sprawdzamy ALT, ASP:
A.
> ALT > 2Xggn
> ALP < 1x ggn
to TYP WĄTROBOWOKOM (uszkodzenie wątroby)
B.
> ALT < 1x ggn
> ALP > 2x ggn
to TYP cholestatyczny -> USG -> jeśli poszerzone przewody żółciowe to CHOLESTAZA ZEWNĄTRZWĄTROBOWA -> TK/ MRCP
-> jeśli nieposzerzone to CHOLESTAZA WEWNĄTRZWĄTROBOWA -> biopsja wątroby

243
Q

WZW: wrirusy wtórnie hepatotropowe

A
  • EBV
  • CMV
  • HSV1
  • HSV-2
  • HHV
  • wirus różyczki
  • wirus ospy wietrznej
  • odry
  • żółtej gorączki
  • echowirusy
  • adenowirusy
  • parwowirus B19
  • Ebola
  • Coxsackie
244
Q

WZW: drogi przenoszenie w zależności od wirusa

A
  1. drogą pokarmową - HAV, HEV

2. drogą parenteralną - HBV, HCV, HDV

245
Q

WZW: okres objawów zwiastunowych

A
  • objawy grypopodobne
  • brak apetytu
  • nudności
  • ból i ucisk w prawym nadbrzuszu
246
Q

WZW: okres objawów wątrobowych, żółtaczka ?

A
  • jeśli jest żołtaczka to ułatwia rozpoznanie ale 70% przebiega bezżółtaczkowo
247
Q

WZW: powikłania

A
  1. ostra niewydolność wątroby
  2. przewlekłe zap wątroby:
    - > 50% WZW C
    - 5-10% WZW B
    - BRAK w WZW A
248
Q

WZW: odchylenia w bad lab w przebiegu ostrego WZW

A
  • ALT, AST > 2x ggn
  • wskaźnik de Ritisa (AST/ALT) <1
  • GGTP H
  • Fe - H (2-3x ggn)
  • cholinesteraza L
  • kompleks protrombina - fibrynogen L
  • Albuminy L
  • bilirubina H
249
Q

WZW: A ogólne info

A
  • RNA
  • droga przenoszenia: fekalno- oralna
  • azja pd, afryka
250
Q

WZW A: okres wylęgania, zakaźności, czynniki ryzyka, wiek zachorowania

A
  • wylęganie 15-50 dni
  • okres zakaźności: 1-2 tyg przed wystąpieniem objawów klinicznych i 1 tydzień po ich wystąpieniu
  • najczęściej młodzi dorośli 25-29 lat i małe dzieci w przedszkolach i żłobkach
  • czynniki ryzyka:
    >pobyt na obszarze występowania
    > bliski kontakt z chorym lub dziećmi ze żłobka lub przedszkola
    > owoce morza
    > kontakty analne
    > usuwanie odpadów i nieczystości
251
Q

WZW A: objawy i przebieg

A

przebieg: bezobjawowy lub subkliniczny
Objawy: typowe dla ostrego WZW, w postaci żółtaczkowej - żółtaczko cholestatyczna z dominującym świądem, ciemnym moczem i odbarwionymi stolcami
* cięższy przebieg u osób po 50rż i niedożywionych

252
Q

WZW A: rozpoznanie

A
  • pc anty -HAV w klasie IGm

- wydłużenie czasu PT > 5sek sugeruje rozwijającą się ostrą niewydolność wątroby

253
Q

WZW A: powrót do normlanej akt życiowej

A

trwa zazwyczaj do 6 msc

254
Q

WZW A: zapobieganie zachorowaniu

A
  • szczepienie
  • immunoprofilaktyka bierna
  • staranne mycie rąk po pobycie poza domem
  • izolacja kontaktowa chorych przez 1 tydz od wystąpienia objawów
  • zachorowanie zgłaszamy do Powiatowej Stacji sanitaro- epidemiologicznej
255
Q

WZW B: typ i antygeny

A
  • DNA
  • HBsAg - na pow HBV - wykrywany w surowicy, świadczy o obecności wirusa
  • HBcAg - w rdzeniu wirionu i w hepatocycie - niewykrywalny w surowicy
  • HBeAg - marker intensywnej replikacji wirusa i dużej zakaźności chorego

*adekwatnie powstają pc

256
Q

WZW B: droga przenoszenia, okres wylęgania

A
  • pozajelitowa (krew, narzędzia), płciowa i okołoporodowa
  • okres wylęgania: 28-160 dni
  • zakaźność gdy we krwi HBeAg
257
Q

WZW B: czynniki ryzyka

A
  • bliski kontakt z chorym
  • inwazyjne procedury diagnostyczne lub lecznicze
  • hemodializy
  • przetoczenia krwi
  • tatuaże
  • narkomani
  • więźniowie
  • pracownicy ochrony zdrowia i instytucji opiekuńczych
258
Q

WZW B: objawy

A
  • w postaci cholestatycznej mogą się nawet utrzymywać 24 tyg
  • typowe dla WZW
  • przebieg na ogół bezobjawowy ale na ogół ciężdzy niż w WZW A
259
Q

WZW B: diagnostyka

A
  1. DNA HBV - jako pierwsze - śr 30 dni po zakażeniu
  2. HBsAg (1,5-4tyg po DNA HBV) -> HBeAg
  3. anty-HBc i anty- HBe (gdy zanika HBeAg) , anty-HBs (gdy zanika HBsAg)
260
Q

WZW B: rozpoznanie

A

HBsAg i pc anty-HBc w klasie IgM

- w okresie okna rdzeniowego pc anty-HBc w kl IgM są jedynym potwierdzeniem

261
Q

WZW B: leczenie

A
  • jak WZWA - nawodnienie, odżywianie, odpoczynke
  • GKS NIE
  • ew. przeszczep
262
Q

WZW B: monitorowanie

A
  • kontrola serologiczna po 6 msc w celu wykluczenia zap przewlekłego
  • w ciągu 3 msc możliwe nawroty
263
Q

WZW B: ostre -> przewlekłe u kogo

A
  • 90% noworodków i niemowląt
  • 30% dzieci w wieku 1-5 lat
  • 2-5% dzieci starszych i dorosłych
264
Q

WZW B: powikłania

A
  • nadostre i piorunujące zap wątroby 1%
  • powikłania pozawątrobowe związane z kompleksami immunolog:
    a. guzkowe zap tętnic
    b. polimialgia reumatyczna
    c. rumień guzowaty
    d. KZN i z. nerczycowy
    e. zap mm sercowego
    f. krioglobinemia mieszana
    g. Z. Guilliaina i Barrego
265
Q

WZW C: typ, droga przenoszenia, występowanie

A
  • RNA

- droga przenoszenia: kontakt z krwią i jej pochodnymi, płciowa, okołoporodowa

266
Q

WZW C: okres wylęgania

okres zakaźności, czynniki ryzyka

A
  • wylęganie: 15-160 dni
  • zakaźność gdy RNA HCV we krwi
  • czynniki ryzyka jak w WZWB
  • zakażonych 40% narkomanów
267
Q

WZW C: przebieg

A
  • zazwyczaj bezobjawowy, przypominać moze WZW A/B o łagodnym przebiegu
268
Q

WZW C: diagnostyka

A
  1. RNA-HCV 1-3 tyg od zakażenia ale pojawia się okresowo - badanie powtórzyć
  2. pc anty- HCV 4-10tyg od zakażenia
    Podstawowe znaczenie ma odróżnienie ostrego WZWC od zapalenia przewlekłego
269
Q

WZW C: kryteria odróżnienia ostrego od przewlekłego

A
  1. udowodniona ekspozycja na HCV w ciągu ostatnich 4 msc
  2. dwa wyniki anty-HCV: pierwszy ujemny, drugi dodatni - udokumentowana serokonwersja
  3. dodatni wynik RNA HCV
  4. akt ALT >= 1-x ggn przy wartościach prawidłowych w ciągu ostatniego roku
270
Q

WZW C: leczenie

A
  • objawowe jak w WZWA
  • terapia bezinterferonowa
  • monitorowanie jak w A i B
271
Q

WZW C: eliminacja wirusa

A

u 15-50% chorych gł w przypadku przebiegu objawowego

- jesli nie doszło do eliminacji to zak przewlekłe, a u 5-20% z nich w ciągu 20-25 lat dochodzi do marskości wątroby

272
Q

WZW C: powikładnia

A
  1. nadostre lub piorunujące zap wątroby < 1%
  2. powikłania pozawątrobowe związane z kompleksami immunologicznymi:
    - wtórne KZM
    - krioglobulinemia mieszana
  • izolacja chorych nie jest wymagana, kobieta z HCV może karmić piersią, podczas kontaktów seksualnych - prezerwatywa
273
Q

WZW D: typ wirusa, zakażenie

A
  • RNA
  • zak tylko jeśli zak HBV
  • zak równoczesne drogą parenteralną (koinfekcja)
  • nadkażenie nosiciela HBV
  • droga przenoszenia, czynniki ryzyka jak w HBV
274
Q

WZW D: okres wylęgania

A

21- 140 dni

275
Q

WZW D: nadkażenie nosiciela HBV

A
  • proces się zaostrze aż do nadostrego lub piorunującego zap i ostrej niewydolności wątroby
276
Q

WZW D: diagnostyka

A
  1. HDAg (antygen delta) - we krwi w pierwszych dniach choroby
  2. HDV RNA - wykrywa się wcześnie i przejściowo
  3. anty-HDVw kl IgM - przez 6 tyg, później w IgM
  4. koinfekcja wysokie st anty-HDV i anty-HBc IgM
  5. nadkażenie -> obecność anty- HDV igM, brak pc anty-HBc IgM
  6. HBsAg może występować w niskim mianie, gdyż ulega supresji przez HDV
277
Q

WZW D: postać przewlekła

A

u 70-90% osób nadkażonych

278
Q

WZW E: typ, droga przenoszenia, występowanie

A
  • RNA
  • droga przenoszenia: fekalno-oralna (HEV1 i 2), zoonoza (HEV 3 i 4), krwiopochodna (HEV3)
  • występowanie: zak. epidemiczne HEV 1,2 - azja śr i południowo-wschodznia, afryka
279
Q

WZW E: okres wylęgania

280
Q

WZW E: czynniki ryzyka

A

HEW 1,2:
>spożycie wody zanieczyszczonej fekaliami
HEV 3,4:
>niedogotowane mięso zak zwierząt, kontakt z odchodami zwierząt
HEV3 - zak od bezobjawowych dawców krwi będących w okresie wiremii

281
Q

WZW E: śmiertelność HEV 1,2

A

0,2-4%
u dzieci < 2 rż 10%
u ciężarnych 10-25%

282
Q

WZW E: diagnostyka

A
  1. anty-HEV IgM - wczesna faza zak, znikają w ciągu 4-5 msc
  2. HEV RNA we krwi - 2-6 tyg od zakażenia i utrzymuje się przez 2-4tyg
  3. HEV RNA w stolcu - najbardziej miarodajny - tydzień przed wystąpieniem objawów i utrzymuje się kolejne 4-6 tyg po zaniku we krwi
283
Q

WZW E: powikłania dla ostrego i przewlekłego

A
  1. neurologiczne: neuropatie obwodowe, poliradikulopatie, Z. Guillaina i Barrego, ataksja, porażenie Bella
  2. KZN - błoniastorozplemowe i błoniaste
  3. małopłytkowość, niedokrwistość aplastyczna i hemolityczna
  4. gammapatie monoklonalne (w tym krioglobulinemie)
284
Q

Przewlekłe WZW: def

A
  • trwająca > 6 msc choroba wątroby
  • ze zmianami martwiczo - zapalnymi
  • może prowadzić do raka wątrobowokom
  • HAV nie ma przewlekłego
285
Q

Przewlekłe WZWB: jaka płeć, częstotliwość spośród wszystkich przewlekłych WZW

A
  • najczęstsze przewlekłe

- 5x częściej u M

286
Q

Przewlekłe WZWB: objawy

A
  • bezobjawowo
  • zmęczenie, obniżony nastrój
  • mierne powiększenie wątroby
  • okresowe zaotrzenia przypominają WZW ostre - nasilają włóknienie wątroby -> marskość
287
Q

Przewlekłe WZWB: faza intensywnej replikacji

A

+ HBsAg i HBeAg

- duże nasilenie wiremii

288
Q

Przewlekłe WZWB: faza immunoreaktywności

A

DNA HBV maleje

  • okresowy podwyżki ALT
  • w zależności od obecności HBeAg dzielimy na dodatnie i ujemne
289
Q

Przewlekłe WZWB: kryteria rozpoznania

A
  1. HBsAg > 6 msc
  2. DNA HBV > 2000 IU/ml
  3. stałe lub okresowe H ALT
  4. biopsja wątroby - przewlekłe zmiany martwiczo zapalne
290
Q

Przewlekłe WZWB: elastografia

A

nieinwazyjan ocena włóknienia wątoby

291
Q

Przewlekłe WZWB: leczenie

A
  • zakaz picia alko
  • szczepienie WZW A
  • brak przeciwwskazań do pracy i sportu
  • leczenie przeciwwirusowe
292
Q

Przewlekłe WZWB: leki

A
  • interferon PegIFN-alfa2a 1x/ tydz przez 48 tyg

- II rzut: analogi nukleozydów (AN): entekawir i tenofowir

293
Q

Przewlekłe WZWB: rokowanie

A
  1. leczenie interferonem powoduje serokonwersję anty-HBe u 30%
  2. u > 90% chorych leczonych tenofowirem i entekawirem po upływie 3-5 lat DNA HBV jest niewykrywalny
  3. w ciągu 5 lat umiera 14-20% chorych w wyrównaną marskością, z niewyrównaną do > 80%
294
Q

Przewlekłe WZWB: powikłania

A
  1. marskość wątroby
  2. rak watrobowokom
  3. choroby spowodowane kompleksami immunologicznymi jak w ostrym WZW B
295
Q

Przewlekłe WZWB: ciąża

A
  • nie ma przeciwwskazań
  • wszystkie leki poza tenofowirem są przeciwwskazane
  • ryzyko transmisji wertykalnej 5-15%
  • każdy noworodek urodzony przeż matkę zakażoną HBV powinnien otrzymać Immunoglobulinę anty- HBV
296
Q

Przewlekłe WZWC: objawy

A 
- objawy jak WZWB, u 70% pozawątrobowe:
> błoniastorozplemowe lub błoniaste KZM 
> plamica uniesiona
> liszaj płaski
> porfiria skórna późna
>łuszczyca 
> immunolog plamica małopłytkowa 
> neuropatia obwodowa
> zap naczyń mózgowia 
> symetryczne zap stawów
> zespół Sjorgena
> z. antyfosfolipidowy
> toczeń rumieniowaty układowy
> zapalenie naczyń związane z krioglobulinemią
297
Q

Przewlekłe WZWC: kryterium rozpoznania

A

RNA HCV > 6 msc

  • biopsja nie wymagana do rozpoznania
  • do ustalenia schemtau leczenia określa się genotyp HCV
298
Q

Przewlekłe WZWC: leczenie ogólnie

A
  • zakaz alko
  • szczepienie przeciw WZW A i B
  • redukcja mc u otyłych
  • brak przeciwwskazań do pracy i sportu
  • korzyść przynosi pice kawy
  • celem leczenia: eradykacja HCV
299
Q

Przewlekłe WZWC: stosowane leki

A
  1. leki o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym (DAA) - bardzo skuteczne ! w ciąży przeciwwskazane
  2. Rybawiryna - w skojarzeniu z innymi lekami
300
Q

Przewlekłe WZWC: powikłania

A
  1. marskość wątroby - w 10 lat 10% z łagodną postacią, umiarkowaną 44%, ciężką 100%
  2. rak wątrobowokom w 20 lat 3-5% chorych
  3. pozawątrobowe manifestacj immunolog zak HCV - jak w HBV
301
Q

Przewlekłe WZWD: kryteria rozpoznania i leczenie

A
  1. HBsAg
  2. anty-HDV
  3. HDV RNA > 6msc
    leczenie: PegIFN-alfa2a prez 48tyg
302
Q

Przewlekłe WZWE:

A
  • genotyp HEV 3 i 4 -gł z niedoborem odporności
  • zmniejszenie dawek leków immunosupresyjnych u chorych po przeszczepieniu
  • rybawiryna - u chorych z gentotypem 3
303
Q

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW): def

A
  • przewlekły, nieustępujący samoistnie proces martwiczo-zapalny tk wątrobowej
  • zwiększone st gamma-globulin w osoczu i krążące autoprzeciwciała tkankowe
304
Q

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW): epidemiologia

A

-40-60 rż
K 4x częściej
- + inne choroby autoimmuno (cukrzyca1, Hashimoto, Graves i Basedow, niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość samoistna, RZS, z. Sjorgena )

305
Q

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW): przebieg

A
  • bezobjawowy lub jak w ostrych i przewlekłych zap wątroby
  • przewlekłe ZMĘCZENIE
  • zaostrzenia i remisje -> marskość
  • 75% żołtaczka o zmiennym nasileniu
  • 25% objaw marskości wątroby i jej powikłań już w chwili rozpoznania
  • u młodszych przebieg bardziej agresywny
306
Q

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW): pojawia się jako objawy innej przewlekłej choroby wątriby

A
  1. pierwotne zap dróg żołciowych
  2. pierwotne stwardniejące zap dróg żołciowych
  3. przewlekłe WZW
  • zespoły nakładania
307
Q

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW): diagnostyka

A
  1. wykluczenie WZW
  2. ocena obecności pc: - ANA, SMA, anty-LKM1, anty-SLA/LP
  3. oznaczenie st IgG w surowicy
  4. wykonanie bad histopatologicznego wycinka wątroby
308
Q

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW): leczenie

A
  1. bezwględna abstynencja alko
  2. leczenie immunosup, gdy:
    > akt AST > 10X ggn
    > AST > 5X GGN i st. gamma-globulin > 2x ggn
    > w bad hist martwica przęsłowa lub wielozrazikowa
  3. przeszczep wątroby
309
Q

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW): leki

A

Indukcja remisji i leczenie podtrzymujące: GKS po oraz azatiopryna
leczenie > 3 lat i kończy się jeżeli w biopsji wątroby nie ma cech zapalenia

310
Q

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PBC): def

A
  • przewlekła choroba autoimmunolog o nieznanej etiologii
    = pierwotna marskość żółciowa wątroby
  • przebiega z cholestazą spowodowaną niszczeniem drobnych wewnątrzwatrobowych przewodzików żółciowych
311
Q

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PBC): epidemiologia

A 
kobiety 40-60 rż
- dzieci nie chorują 
- towarzyszą inne choroby autoimmunolog:
>z sjorgena
> autoimmunolog ch tarczycy
> RZS
> twardzina układowa
> celiakia
> niedokrwistość złośliwa
> SLE
312
Q

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PBC): patogeneza

A
  • kom nabłonka dróg żółciowych (cholangiocyty) są niszczone przez ukł odpornościowy
  • pc przeciwmitochondrialne (AMA)
313
Q

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PBC): objawy

A
  • bezobjawowo
  • przewlekłe zmęczenie
  • świąd
  • scuhość śluzówek
  • rzadko szybko postępująca żółtaczka i zaawansowany zanik dróg żółciowych bez cech marskości
314
Q

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PBC): diagnostyka

A
  1. ALP H
  2. obecnośc pc AMA
  3. typowy obraz histologiczny wycinka biopsyjnego jeśli 1 i 2 to 3 niekonieczne
315
Q

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PBC): bad pomocnicze

A
  • H ALP, GGTP, AST, ALT, hipercholesterolemia, hiperbilirubinemia
  • H IgM, AMA, ANA, anty-GP210/ SP100
  • elastografia
  • usg jamy brzusznej
316
Q

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PBC): leczenie

A
  • umiarkowany wysiłek fiz i regularne ćwiczenia
  • leczenie objawowe świądy, suchości jamy ustnej i spojówek
  • na spowolnienie postępu choroby: kwas ursodeoksycholowy (UDCA)
  • ew. przeszczep
317
Q

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PBC): powikłania

A
  1. osteoporoza
  2. niedobór wit rozp w tł
  3. marskość
  4. rak wątrobowokom.
318
Q

Ostra porfiria przerywana: def

A
  • zab syntezy hemu z powodu zmniejszenia lub braku aktywności enzymów (deaminazy porfobilinogenu) biorących udział w jego syntezie
  • AD wrodzone zab syntezy hemu
  • napadowe zab nerwów obwodowych i ukł. wegetatywnego
319
Q

Ostra porfiria przerywana: objawy

A

> 90% nigdy nie pojawiają się objawy

  • jak już to koło 20-0 rż w postaci napadów
  • napady jak ostry brzuch: rozlany ból, nudności, wymioty, czasem niedrożność porażenna; brzuch miękki i nie ma objawów otrzewnowych
320
Q

Ostra porfiria przerywana: objawy

A
  • ostry brzuch
  • tachykardia
  • wzrost CTK
  • objawy neurologiczne(symetryczne niedowłady i porażenia, przeczulica, drętwienia, zab oddawania moczu, zab oddychania i połykania) oraz objawy psychiatryczne (bezsenność, lęk, omamy, z. paranoidalny, depresja)
  • ciemne oddawanie moczu
321
Q

Ostra porfiria przerywana: czynniki wywołujące napad porfirii

A
  • alkohol
  • leki stymumulujące ukł P450 w hepatocytach np. DSA
  • palenie tytoniu lub maryhy
  • głodzenie, diety z ograniczeniem kcal
  • zakażenie
  • stres
  • zabieg chiru
322
Q

Ostra porfiria przerywana: kryteria rozpoznania

A
  1. w trakcie napadu - H ALA i PBG w moczu (prawidłowe st wyklucza porfirię)
  2. między napadami i przesiewowo - L PBG
323
Q

Ostra porfiria przerywana: leczenie

A
  1. unikanie znanych czynników porfirogennych
  2. leczenie napadu:
    - hospitalizacja
    - lezenie heminą iv co 12h przez 3-6 dni
    - brak heminy lub niepewne rozpoznanie: wlew 10% glukozy iv - pomaga opanować jedynie łagodny napad
324
Q

Ostra porfiria przerywana: rokowanie

A
  • zwiększone ryzyko marskości wątroby, raka wątrobowokom i przewlekłej niewydolności nerek
325
Q

Choroba Wilsona: def

A
  • gromadzenie miedzi w tkankach
  • dziedziczony AR defekt białka transportującego miedź zlokalizowanego w bł. hepatocytów
  • gromadzi sie w wątrobie, mózgu, nerkach i rogówce, powodując ich uszkodzenie
326
Q

Choroba Wilsona: przebieg

A
  • każdy wiek 5-40 rż
  • objawy nieswoiste: osłabienie, ból brzucha, brak apetytu
  • nieleczona -> marskość wątroby
327
Q

Choroba Wilsona: zmiany wątrobowe

A
  • powiększenie/ stłuszczenie watroby
  • ostre/ przewlekłe zap wątoby
  • marskość z objawami nadciśnienia wrotnego
  • ostra niewydolność watroby
328
Q

Choroba Wilsona: zmiany neurologiczne

A

u 40% chorych, rzadko u dzieci:

  • akineza i sztywność “ młodzieńczy parkinsonizm”
  • drżenie
  • dystonie
  • ataksja, dyzartia
329
Q

Choroba Wilsona: zmiany psychiczne

A

10% chorych

  1. zab osobowości - zmienność nastroju, kłopoty w szkole lub pracy
  2. zab afektywne
  3. psychozy
330
Q

Choroba Wilsona: zmiany w innych narządach

A
  1. zmiany oczne - pierścień Kaysera i Fleischera, zaćma
  2. niedokrwistość hemolityczna z żółtaczką
  3. opóźnienie dojrzewania płciowego, niepłdosność, brak miesiączki
  4. niedoczynność tarczycy lub przytarczyc, osteomalacja, osteoporoza i inne
331
Q

Choroba Wilsona: kryteria rozpoznania

A
  1. L ceruloplazminy w surowicy
  2. H wydalanie miedzi z moczem
  3. obecność pierścienia Kaysera i Fleischera
332
Q

Choroba Wilsona: leczenie

A
  • NIE alkohol
  • NIE pokarmy z dużą zawartością międzi
  • początkowo lek cheltujący: penicylamina lub tretylenotetramina
  • później lek chelatujący + cynk
  • przeszczep jak marskość
333
Q

Hemochromatoza: def

A
  • gentycznie AR
  • zwiększone wchłanianie w jelicie cienkim co prowadzi do przeładowania żelazem czyli nadmiernego gromadzenia żelaza w tkankach - watroba, serce, gruczoły dokrewne
334
Q

Hemochromatoza: podział

A
  • dziedziczna (HH):
    > zależną od mutacji henu Hfe
    > zw. z mutacjami innych genów
  • inne genetycznie uwarunkowane choroby zw z przeładowaniem żelaza
  • inne przyczyny wtórnego przeładowania żelazem
335
Q

Hemochromatoza: patogeneza

A

nieprawidłowa czynność hepcydyny (białko w watrobie produkowane w odpowiedzi na stan zapalny lub st żelaza we krwi)

336
Q

Hemochromatoza: objawy

A
  • u M objawy koł 40-50 rż
  • u K 10 lat póxniej
  • objawy przy Fe > 20g w tkankach
  • osłabienie, obniżenie libido i ból stawów
337
Q

Hemochromatoza: rozpoznanie

A
  1. H transferyna (>45%) i ferrytyny

2. homozygotyczna mutacja C282Y lub heterozygotycznej C282Y/H63D

338
Q

Hemochromatoza: bad pomocnicze

A
  1. H Fe, ferrytyna, wysycenie tarnsferyny, ALT, AST

2. usg, tk- cechy marskości watroby i jej powikłań

339
Q

Hemochromatoza: leczenie

A
  • upusty krwi (flebotomia) co 1-2 tyg
  • jeśli niemożliwe to deferoksaminę
  • ograniczenie alko
  • unikanie suplementów żelaza i wit C
  • szczepienia
340
Q

Hemochromatoza: powikłania

A

bez leczenie od rozpoznanie przeżywa 1/3 w ciągu 5 lat

  • marskość wątroby - rak wątrobowokom
  • cukrzyca
  • kardiomiopatia rozstrzeniowa, artropatia, hipogonadyzm hipogonadotropowy
341
Q

Hemochromatoza: inne stany przeładowania żelazem:

A
  1. niedokrwistości z nadmiarem żelaza
  2. wielokrotne prztoczenia KKCz, długotrwała dializoterapia
  3. przewlekłe ch wątroby
  4. mieszane : czynniki środowiskowe i genetyczne
342
Q

Alkoholowa choroba wątroby: def

A

alko etyl ->kwas octowy -> aldehyd octowy -> uszkodzenie wątroby

Alko stłuszczenie w. -> alko zap w. -> alkoholowa marskość wątroby

istotne predyspozycje genetyczne

343
Q

Alkoholowa choroba wątroby: stłuszczenie wątroby

A
  • nagromadzenie kropli tłuszczu w hepatocytach
  • najczęściej bezobjawowe
  • po zaprzestaniu picia ustępuje w ciągu 4-6 tyg, przy kontynuowaniu prowadzi do zap i marskości u 35%
344
Q

Alkoholowa choroba wątroby: stłuszczenie wątroby rozpoznanie

A
  1. wywiad
  2. cechy stłuszczenia w usg
  • w bad lab: H GGTP, ALT, ASP (ASP> ALT), MCV
345
Q

Alkoholowa choroba wątroby: zapalenie wątroby

A
  • zmiany martwiczo - zapalne w wątrobie
  • objawy: żółtaczka, utrata łaknienia, osłabienie, ból w prawym podżebrzu, gorączka
  • po całkowitym zaprzestaniu picia - objawy ustępują u 70%
346
Q

Alkoholowa choroba wątroby: zapalenie w: rozpoznanie

A
  1. bad histologiczne wycinka wątroby
  2. obraz kliniczny:
    * nagłe wystąpienie lub nasilenie żółtaczki
    * AST/ALT > 1,5
    * >3 porcji u M i > 2 porcji dla K przez > 5 lat i do 4 tyg przed wystąpieniem objawów
347
Q

Alkoholowa choroba wątroby: zapalenie w: inne odchylenia w bad

A
  1. H ALP, GGTP, Fe, ferrytyny, bilirubiny PT
  2. L Na, K, Mg, H Cl
  3. zasadowica oddechowa
  4. leukocytoza z neutrofilią, niedokrwistoś makrocytarna, małopłytkowość
348
Q

Alkoholowa choroba wątroby: marskość wątroby, jakie objawy

A
  • często z zaostrzeniami w wyniku alko zap wątroby
  • silnie wyrażone objawy hipogonadyzmu i feminizacji
  • rozpoznanie na podst obrazu klinicznego
349
Q

Alkoholowa choroba wątroby: leczenie

A
  • NIE alko
  • dieta ubogotłuszczowa, leczenie niedożywienia, zab elektrolitowych i niedoborów witamin
  • w ciężkim alkoholowym zapaleniu - GKS po lub iv
  • leczenie powikłań marskości i niewydolności watroby
350
Q

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD):

A

stwierdzany po wykluczeniu innych przyczyn np:

  • nadużywanie alko
  • przyjmowanie leków hepatotoksycznych
  • chorób genetycznych powodujących stłuszczenie wątroby
351
Q

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD): epidemiologia

A
  • najczęstsza przyczyna zwiększonej akt amiontransferaz we krwi
  • najczęstsza przewlekła choroba wątroby w krajach rozwiniętych
  • obejmuje:
    1. NAFL - niealko. stłuszczenie wątroby
    2. NASH - niealko. stłuszczeniowe zap wątroby
352
Q

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD): patogeneza

A
  • zab metaboliczne, insulioopornosć, zab regulacji adiponektyny, stres oksydacyjny oraz predyspozycje genetyczne
  • zazwyczaj towarzyszy otyłości brzusznej - u 90% z BMI > 40 kg/m2
  • jako wątrobowa manifestacja zespołu metabolicznego (ZM)
353
Q

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD): czynniki ryzyka

A
  • otyłość
  • cukrzyca typ 2, dyslipidemia, z. metaboliczny
  • PCOS
  • niedoczynność tarczycy, przysadki, hipogonadyzm
  • stan po pankreatoduodenektomii
  • łuszczyca
354
Q

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD): objawy

A
  • zwykle bezobjawowo

- zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie, uczucie dyskomfortu w prawym górnym kwadrancie

355
Q

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD): przebieg

A
  • włóknienie wątroby - powoli, u 20% może być szybki
  • nieleczone do marskości i raka wątrobowokom
  • gł. przyczyną zgonów choroby ukł krążenia
356
Q

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD): rozpoznanie

A
  1. stłuszczenie >= 5% hepatocytów w bad histologicznym wycinka watroby
    lub
  2. zaw. tłuszczy > 5,6% w protonowej spektroskopii rm
    NAF: NAFLD bez zwyrodnienia balonowatego hepatocytów
    NASH: NAFLD z zap zrazikowym i wrotnym oraz zwyrodnieniem balonowatym hepatocytów

NAFL -> NASH -> włóknienie -> marskość -> rak

357
Q

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD): leczenie

A
  1. zmiana stylu życia

2. NASH potwierdzony histologicznie - wit E 800IU/d (przeciwwskazana w marskości i cukrzycy) do roku lub pioglitazon

358
Q

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD): monitorowie

A

kontrola ALT, AST co 2-3 msc

w NASH bad USG co 6 msc

359
Q

Marskość wątroby: mechanizm

A

w następstwie uogólnionego uszkodzenia miąższu wątroby -> włóknienie
- tworzą się guzki regeneracyjne -> zab czynności wątroby i struktur ukł naczyniowego -> nadciśnienie wrotne

360
Q

Marskość wątroby: nadciśnienie wrotne wartości i konsekwencje

A
  • ciśnienie w żyle wrotnej > 12 mmHg
  • prowadzi do:
    > rozwoju krążenia obocznego wrotno-układowego w obrębie przełyku, odbytu i powłok brzucha
    > powiększenia śledziony i hiperspleniuzmu
    > wodobrzusza
    > gastropatii wrotnej
361
Q

Marskość wątroby: przyczyny

A
  1. WZW B,C, D
  2. alkoholowa choroba wątroby
    1 i 2 -> najczęściej
  3. choroby metaboliczne:
    - hemochromatoza i inne stany przeładowania żelazem
    - choroba Wilsona
    - niedobór alfa1- antytrypsyny
    - mukowiscydoza
    - porfiria skórna późna, wrodzone teleangiektazje
    - galaktozemia, tyrozynemia, glikogenozy
    - hiperwitaminoza A, abetalipoproteinemia
    - NASH
  4. autoimmunolog zap wątroby
  5. choroby dróg żółciowych:
    - niedrożność dróg żółciowych
    - pierwotne zapalenie dróg żołciowych
    - pierwotnie stwradniejące zap dróg żółciowych
  6. utrudnienie odpływu żylnego:
    - choroba zarostowa żył wątrobowych
    - Z. Budda i Chiariego
    - PK NS
  7. Leki: metotreksat, metyldopa, amiodaron
  8. toksyny
  9. jelitowe zespolenie omijające ( w lecz otyłości)
  10. marskość kryptogenna o nieznanej przyczynie
362
Q

Marskość wątroby: objawy

A
  • 30-40% bezobjawowo
  • osłabienie i łatwe męczenie się
  • stan podgorączkowy
  • zmniejszenie mc, utrata łaknienia
  • wygląd “kasztanowego ludzika” - szczupłe kończyny i powiększony obwód brzucha
  • bolesne kurcze mięśni, zwłaszcza w nocy
  • świąd
  • teleangiektazje
  • ginekomastia
  • kepki żółte (wokół oczu na powiekach)
  • hipogonadyzm
  • głowa meduzy
  • żółtaczka
  • wybroczyny
  • rumień dłoniowy
  • naczyniak gwiaździsty
  • leukonychia
363
Q

Marskość wątroby: wyrównana

A

kiedy nie ma objawów zab metabolicznych i powikłań nadciśnienia wrotnego

364
Q

Marskość wątroby: objawy zw. z przewodem pokamowym

A
  1. nudności i wymioty, wzdęcia
  2. powiększenie śledziony (60%)
  3. pobolewanie w okolicy prawego podżebrza
  4. wodobrzusze
  5. przepukliny brzuszne - przepuklina pępkowa
  6. obrzęk ślinianek, wygładzenie języka - B12
365
Q

Marskość wątroby: klasyfikacja Childa Pugha ABCDE

A
  • ocena niewydolności wątroby
    1. Encefalopatia:
    brak - 1
    stopień 1-2 2
    stopień 3-4 3
    2. Wodobrzusze
    brak 1
    umiarkowane 2
    napięte 3
    3. Bilirubina
    < 2mg/dl 1
    2-3 mg/ dl 2
    > 3 mg/dl 3
    4. Albumina
    > 3,5g/dl 1
    2,8 - 3,5 2
    2,8 g/dl 3
    5. czas protrombinowy
    1-4s ponad norme 1
    5-10 s ponad norme 2
    10 s ponad norme 3

5-6 pkt A
7-9 pkt B
10-15 pkt C

366
Q

Marskość wątroby: obraz histologiczny

A
  1. guzki regeneracyjne
  2. włóknienie w stadium IV
  3. zmiany charakterystyczne dla choroby będącej przyczyną marskości
367
Q

Marskość wątroby: odchylenia w bad lab

A
  1. małopłytkowość
  2. H AST, ALT, ALP, GGTP, AFP, L cholinesteraza
  3. hipergammaglobulinemia
  4. hiperglikemia, hipercholesterolemia
  5. zab krzepnięcia
  6. w marskości niewyrównanej: hiperbilirubinemia, hipoalbuminemia, H amoniak, L Na i K, hipoglikemia
368
Q

Marskość wątroby: zmiany w USG

A
  1. przerost lewego płata i płata ogoniastego, zmniejszenie płata prawego i nieregularny policykliczny zarys krawędzi wątroby
  2. cechy nadciśnienia wrotnego
  3. często powiększenie pęcherzyka żółciowego
  4. hipoechogeniczna zmiana ogniskowa - podejrzenie raka wątrobowokom
369
Q

Marskość wątroby: a gastroskopia

A

wykonuje się rutonowo, celem wykluczenia lub rozpoznania żylaków przełyku, gastropatii wrotnej lub wrzodów

370
Q

Marskość wątroby: zalecenia ogólne

A
  1. zakaz picia i palenia
  2. zrównoważona dieta
  3. nie poleca się stosowania leków hepatoprotekcyjnych (poza sylimaryną), metioniny i aminokwasów
  4. akt fiz
  5. suplementacja wit D3
371
Q

Marskość wątroby: monitorowanie

A
  1. co 3-6 msc ALT, AST, ALP, GGTP, PT, albumina, bilirubina, AFP
  2. co 6 msc USG jamy brzusznej
  3. gastroskopia co 1-3 lata
372
Q

Marskość wątroby: powikłania wymienić

A
  • krwawienie z przewodu pok
  • encefalopatia wątrobowa
  • hipersplenizm
  • zespół wątrobowo- płucny
  • zespół wątrobowo- nerkowy
  • samoistne bakteryjne zap otrzewnej
  • wodobrzusze
  • krwawienie z p. pok
373
Q

Marskość wątroby: wodobrzusze ogólnie

A

> 150 ml wolnego płynu w jamie otrzewnej

  • NAJCZĘSTSZE i jedno z najwcześniejszych powikłań marskości wątroby
  • zw. z zatrzymaniem sodu i wody przez nerki, nadciśnieniem wrotnym i hipoalbuminemią
  • jego ekwiwalentem płyn w jamie opłucnej (prawa strona)
374
Q

Marskość wątroby: wodobrzusze - leczenie w zależności od stopnia

A

Stopień I (tylko w usg) i II (w bad przedmiotowym > 500 ml)
- ograniczenie sou i diuretyki: spironolakton, furosemid, torasemid
Stopień III (brzuch napięty, pępek wygładzony lub przepuklina pępkowa) - lecznicze nakłucie jamy otrzewnej

375
Q

Marskość wątroby: samoistne bak zap otrzewnej:

A
  • 10-30% z wodobrzuszem
  • zak płynu puchlinowego bez widocznego źródła infekcji, prawdopodobnie wskutek translokacji bak ze światła przewodu pok
  • rozpoznanie na podstawie badania płunu puchlinwego
  • w leczeniu stosuje się cefotaksym lub cyprofloksacynę, a w zapobigenaiu - norfloksacynę
376
Q

Marskość wątroby: encefalopatia wątrobowa

A
  • to zespół zab czynności OUN w przebiegu ciężkich ostrych lub przewlekłych chorób wątroby
  • objawy: zab zachowania, nastroju, osobowości, czynności intelektualnych, świadomości i aktywności nerwowo- mięśniowej - o różnym stopniu nasilenia
  • charakterystyczny objaw: drżenie grubofaliste (asterixis)
377
Q

Marskość wątroby: encefalopatia wątrobowa: rozpoznanie

A
  1. charkaterystyczne objawy neuropsychiczne
  2. zmiany w EEG
  3. wzrost amoniaku we krwi
378
Q

Marskość wątroby: encefalopatia wątrobowa leczenie

A
  1. usunięcie czynnika wyzwalającego
  2. ścisłą dietę przez 24-48h z następczym żywieniem dojelitowym
  3. laktulozę - zmniejsza wchłanianie amoniaku z przewodu pok
  4. ornitynę
  5. antybiotyki - ryfaksymina
379
Q

Marskość wątroby: z. wątrobowo- nerkowy HRS

A
  • to czynnościowa przednerkowa niewydolność nerek
  • 50% zgonów w przebiegu zaawansowanej marskości wynika z niewydolności nerek
  • spadek przesączania kłębuszkowego
380
Q

Marskość wątroby: z. wątrobowo- nerkowy HRS: typy

A
  1. HRS AKI - ostra niewydolność nerek, rozwija się w ciagu kilku dni
  2. HRS NAKI - wolno narastająca niewydolność nerek
381
Q

Marskość wątroby: z. wątrobowo- nerkowy leczenie

A
  • przeszczep wątroby
  • terlipresyna - obkurczenie naczyń łożyska trzewnego
  • albuminy - wypełnienie łożyska naczyniowego
  • oktreotyd - zahamowanie endogennych związków wazodylatacyjnych
382
Q

Marskość wątroby: z. wątrobowo- płucny

A
  • poszerzenie naczyń płucnych

- wewnątrzpłucny przeciek tętniczo- żylny i zab stosunku wentylacji do perfuzji

383
Q

Marskość wątroby: z. wątrobowo- płucny objawy i diagnostyka

A

platypnea - nasilenie duszności w pozycji stojącej lub siedzącej i zmniejszenie w pozycji leżącej
ortodeoksja - spadek utlenowania krwi w pozycji stojącej
kontrastowe echo - iv mocno wstrząśnięty roztwór soli fizjologicznej

384
Q

Marskość wątroby: hipersplenizm

A
  • powiększenie wątroby + niedokrwistość + LEUKOPENIA + trombocytopenia
385
Q

Ostra niewydolność wątroby:

A
  • nagłe i szybko postępujące pogorszenie czynności watroby u chorego bez przewlekłej choroby wątroby
386
Q

Ostra niewydolność wątroby: charakterystyczne 3 zaburzenia

A
  1. żółtaczka
  2. osoczowe zab krzepnięcia (INR > 1,5)
  3. encefalopatia watrobowa
387
Q

Ostra niewydolność wątroby: podział ze względu na czas

A
  1. nadostra: w ciągu 7 dni od początku żółtaczki
  2. ostra - 8-28 dni od początku żółtaczki
  3. podostra - 5-12tyg
388
Q

Ostra niewydolność wątroby: przyczyny

A
  1. WZW A,B,C,D,E (zwłaszcze E w ciąży)
  2. CMV, EBV, HSV, paramyksowirusy, wirusy gorączek krwotocznych
  3. Leki:
    - paracetamol !
    - halotan
    - izoniazyd
    - sulfonamidy
    - fenytoina
    - statyny
    - zioła chińskie
  4. toksyny- alfa amanityna, czterochlorek węgla
  5. wstrząs (m.in. septyczny)
  6. niedokrwienie watroby
  7. choroba Wilsona
  8. autoimmunolog zap watroby
  9. Z. Reye’a
  10. Z. Budda i Chiariego
  11. zakrzepica żyły wrotnej
  12. ostre stłuszczenie wątroby ciężarnych, z. HELLP
389
Q

Ostra niewydolność wątroby: przebieg

A
  • utrata łaknienia, biegunka, gorączka, osutka
  • pierwszym najczęściej ŻÓŁTACZKA
  • koagulopatia, encefalopatia, niewydolność nerek, wodobrzusze, napady padaczkowe, niestabilność hemodynamiczna
390
Q

Ostra niewydolność wątroby: postać nadostra - przebieg

A
  • ciężka koagulopatia i istotny wzrost akt aminotransferaz
  • większe szanse na wyzdrowienie niż w postaci podostrej
  • jeśli się nie zastosuje leczenia w trybie pilnym to:
  • śpiączka wątrobowa
  • obrzęk mózgu
  • niewydolność wielonarządowa
391
Q

Ostra niewydolność wątroby: bad lab

A
  • H AST, ALT
  • H PT o 4-6 s
  • hipoglikemia
  • H amoniaku
  • H mleczany (niekorzystne rokowniczo w zatruciu paracetamolem)
392
Q

Ostra niewydolność wątroby: eeg

A 
fale trójfazowe (st I-III)
fale delta (st IV)
393
Q

Ostra niewydolność wątroby: leczenie

A
  1. żywienie, białko 60g/d
  2. N-acetylocysteina: u wszystkich chorych, do 5 dni
  3. IPP po lub iv - w profilaktyce gastropatii krwotocznej
  4. antybiotykoterapia empiryczna - z encefalopatią 3 lub 4 stopnia
  5. leczenie encefalopatii
  6. zapobieganie obrzękowi mózgu (uniesienie o 30st)
  7. leczenie zaburzeń hemodynamicznych i niewydolności nerek
  8. leczenie hipoglikemii - wlew glukozy
394
Q

Ostra niewydolność wątroby: kryteria King’s college hospital

A 
do przeszczepu pilnego wątroby w zatruciu paracetamolem:
pH < 7,3 
lub
PT > 100 sek + kreatyninemia > 3,4 mg/dl
\+ st encefalopatii III lub IV

szansa na przeżycie jeśli przeszczep w ciągu 48h

395
Q

Ostra niewydolność wątroby: kryteria CLICHY

A
  • wskazania do pilnego przeszczepu spowodowanej zakażeniem wirusowym:
    1. encefalopatia III/IV
    oraz
    2. poziom czynnika V < 20% dla biorców < 30 lat, a < 30% dla biorców > 30 lat
396
Q

Ostra niewydolność wątroby: krteria KING’S COLLEGE HOSPITAL dla niezatrutych paracetamolem i nie z zak wirusowym

A 
1. PT > 100s (INR > 7)
lub
2. 3 lub więcej z poniższych:
a. <10 lat lub > 40 lat
b. bilirubinemia całk > 18 mg/dl
c. żółtaczka > 7 dni przed encefalopatią
d. PT > 50s
e. etiologia
397
Q

Zespół Gilberta: def

A
  • najczęstsza hiperbilirubinemia wrodzona
  • mutacja genu UGT1A1
  • 3-12% populacji
    1,5- 7x częściej u M
  • dziedziczona AR
  • akt enzymu ok 30% i nie powoduje objawów
398
Q

Zespół Gilberta: kiedy pojawia się żółtaczka

A

kiedy zwiększona produkcja bilirubiny,a sprzęganie staje się niewydolne
głód, po wysiłku, stresie, alkoholu, przed miesiączką

399
Q

Zespół Gilberta: rozpoznanie

A
  • identyfikacja mutacji genu UGT1A1

Interna (8 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions