Diabetologia Flashcards

1
Q

Cukrzyca: epidemiologia

A

8% populacji - 3 mln

25-30% chorych nie wie że choruje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Cukrzyca: objawy hiperglikemii

A
  • wielomocz
  • polidyspsja
  • niezamierzona utrata mc
  • osłabienie, wzmożona senność, zmiany ropne na skórze oraz stan zapalny narządów moczowo-płciowych
  • kwasica i śpiączka ketonowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cukrzyca: badanie przesiewowe co ile w jakim wieku

A

1x na 3 lata u każdego > 45rż

1x w roku w grupach ryzyka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cukrzyca: czynniki ryzyka zachorowania na cukrzycę

A
  • nadwaga i otyłość > 25 kg/m2 lub obwód w talii > 80 cm K; > 94 cm M
  • cukrzyca w rodzinie
  • niska akt fiz
  • grupy środowiskowe lub etniczne narażone na cukrzycę
  • stan przedcukrzycowy
  • urodzenie dziecka o mc > 4kg
  • NT
  • dysplipidemia
  • PCOS
  • Ch. sercowo- naczyniowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cukrzyca: typ 1 co się dzieje, etiologia, pc

A
  • zniszczenie kom B trzustki przez proces autoimmunolog
  • zapoczątkowany działaniem czynników wyzwalających u osób z predyspozycją genetyczną
  • Coxsackie B
  • rotawirus
  • świnka
  • różyczka
  • pc przeciwwyspowe: anty-GAD, ICA, IAA, Zn8
  • znikcięcie peptydu C z surowicy oznacza całkowite zniszczenie kom B - bezwzględny niedobór insuliny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cukrzyca typu 1: co jeśli cukrzyca ujawnia się w 4. lub 5. dekadzie

A
  • normlanie typu 1 < 30 rż

- jeżeli później to myślimy o LADA (Latent autoimmune diabetes in adults) - na poczatku nie wymagają insuliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Cukrzyca typu 1: pierwsze objawy u dzieci

A

ponieważ rezerwy wydzielnicze kom B trzustki wyczerpują się nagle to początek równie nagły (kwasica i śpiączka ketonowa)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cukrzyca typu 2: e jakim mechanizmie i z jaka częstość spośród cukrzyc ?

A
  • najczęstsza 80%

- insulinooporność -> upośledzone wydzielanie insuliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cukrzyca typu 2: insulinooporność

A
  • obniżona wrażliwość tkanek na działanie insuliny
  • może mieć charakter pierwotny (uwarunkowany genetycznie) lub wtórny (nabyty)
  • genetycznie lub spowodowana otyłością brzuszną i małą akt fiz (nadmiar kwasów tłuszczowych prowadzi do kompensacyjnego wydzielania insuliny przez kom B i może prowadzić do stopniowego wyczerpania ich rezerw i załamania metabolizmu glukozy)
  • może się ujawniać przez poniższe zaburzenia:
  • upośledzona tolerancja glukozy
  • cukrzyca typu 2
  • hipercholesterolemia
  • hipertriglicerydemia
  • otyłość typu androidalnego
  • NT
  • hiperurykemia
  • rec insulinowe w największej liczbie w:
    a. adipocytach
    b. kom wątroby
    c. mm poprzecznie prążkowanych
  • typy insulinooporności:
    1. oporność przedreceptorowa
    2. oporność receptorowa
    3. oporność postreceptorowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cukrzyca typu 2: wskaźnik insulina/ glikemia

A

> 0,3 -> insulinooporność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cukrzyca typu 2: wskaźnik HOMA-IR

A

insulinemia na czczo x glikemia na czczo/ 22,5

R > 0,91 +/- 0,38 - insulinooporność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Cukrzyca MODY:

A
  • cukrzyca monogenowa AD
    Najczęściej:
    -HNF1A (MODY3) -> pochodne sulfonylomocznika
    -glukokinazy (MODY2) -> dieta z wyłączeniem cukrów prostych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Cukrzyca MODY 3:

A
  • wczesny początek < 25 rż
  • brak zależności od insuliny
  • wywiad rodzinny obejmujący co najmniej 2 pokolenia
  • brak autoprzeciwciał dla cukrzycy 1
  • wysoki bardzo cukromocz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Cukrzyca MODY 2:

A
  • mutacja w genie glukokinazy
  • podwyższona glikemia na czczo
  • niewielki przyrost glikemii w OGTT (<83mg/dl)
  • wartość HbA1c < 7,5%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Cukrzyca noworodkowa:

A
  • zachorowanie < 9 mż
  • mutacja w genie KCNJ11 kodująca białko Kir6.2
  • leczenie pochodnymi sulfonylomocznika
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Cukrzyca: kiedy nie przeprowadzać diagnostyki

A
  • ostra faza innej choroby
  • po urazie/ zabiegu operacyjnym
  • w trakcie stosowania leków mogących zwiększyć glikemię (GKS, diuretyki tiazydowe, B-blokery - metoprolol, a karwedilol działa korzystnie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Cukrzyca: rozpoznanie

A
  1. przygodna glikemia >= 11,1 (200mg/dl) + objawy hiperglikemii
  2. przygodna glikemia >=11,1 bez objawów hiperglikemii i jednokrotnie glikemia na czczo >= 7,0 mmol/l
  3. 2-krotnie glikemia na czczo >= 7,0 mmol/l
  4. glikemia w 120min OGTT >= 11,1 mmol/l
  5. HbA1c >= 6,5%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Cukrzyca: nieprawidłowa glikemia na czczo

A

100- 125 mg/dl

5,6 -6,9 mmol/l

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Cukrzyca: OGTT wskazania

A
  • 1x lub 2x glikemia na czco: 100-125 mg/dl

- przy prawidłowej glikemii na czczo istneije uzasadnione podejrzenie nieprawidłowej tolerancji glukozy lub cukrzycy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Cukrzyca: OGTT u dzieci

A
  • od 3 rż

- dawka glukozy 1,75g/kg mc (max 75g)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Cukrzyca: OGTT kiedy nie wykonujemy badania

A
  • jeśli pacjent miał już rozpoznaną cukrzycę
  • zespół upośledzonego wchłaniania
  • stan po resekcji żołądka
  • świeży zawał mm sercowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Cukrzyca: OGTT wyniki

A
w 120min:
nieprawidłowa tolerancja glukozy:
- 140-199 = 7,8-11,0
cukrzyca
- >= 200 = >= 11,1 mmol/l
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Cukrzyca: cel HbA1c

A

ogólny <= 7
kobiety w II, III trymestrze ciąży <= 6,0%
kobiety planujące ciąże i kobiety w I trymestrze; w cukrzycy typu 1; krótkotrwała cukrzyca typu 2; cukrzyca u dzieci i młodzieży, niezależnie od typu choroby <= 6,5%
chorzy starsi, z wieloletnią cukrzycą i istotnymi powikłaniami makroangiopatycznymi i/lub licznymi chorobami towarzyszącymi <= 8,0%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Cukrzyca: cel CTK

A

130/80
< 65 rż 120-129
>= 65 rż 130-140

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Cukrzyca: insuliny ludzkie - podział

A

krótkodziałajace i o pośrednim czasie działania (NPH)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Cukrzyca: analogi insuliny ludzkiej

A

szybkodziałające (aspart, glulizynowa, lispro) i długodziałające (detemir, glargine, degludec)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Cukrzyca: przykładowy schemat wstrzyknięć insuliny

A
  1. analog szybko działający:
    - przed śniadaniem 20%
    - przed obiadem 20%
    - przed kolacją 20%
  2. analog długo działający
    - przed snem ok 22 (40%)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Cukrzyca: pompa insulinowa wskazania

A
  1. duże wahania poziomu cukru
  2. zjawisko brzasku (rano wysokie wartości)
  3. u kobiet w ciąży i w trakcie leczenia stopy cukrzycowej
  4. jeśli małe dawki insuliny
  5. brak dobrej kontroli przy pomocy wstrzyknięć
  6. gdy nawracające epizody hipoglikemii
  7. gdy pacjent nie czuje hipoglikemii
  8. nieregularny styl życia i niereguralne posiłki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Cukrzyca: co powoduje niedocukrzenia = hipoglikemie

A
  • zbyt dawki insuliny
  • alkohol
  • ++ wysiłek fiz
  • stres
  • zmniejszecie kcal posiłków
  • pogorszenie wydolności nerek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Cukrzyca typu 1: towarzyszące endokrynopatie

A
  • celiakia
  • choroby autoimmunolog tarczycy
  • ch. kory nadnerczy - ch. Addisona
  • niedokrwistośc z powodu B12
  • kolagenozy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Cukrzyca: metformina działanie

A
  • lek I rzutu
  • zmniejsza produkcję glukozy w wątrobie
  • poprawia wrażliwość obwodową na insulinę
  • obniża ryzyko sercowo- naczyniowe
  • obniża insulinę w osoczu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Cukrzyca: metformina - przeciwwskazania

A
  • niewydolność oddechowa, serca, hipoksja, odwodnienie
  • niedokrwienie narządów (udar mózgu, niedokrwienia kończyn dolnych, zawał serca)
  • niewydolność nerek
  • < GFR 30 nie stosujemy
  • > = 60 - monitoruj czynność nerek 1x na rok
  • 45-59 można stosować ale monitorowanie nerek 1x na 3-6 msc

Kwasica mleczanowa jest d.n. metforminy, powyższe stany ją powodują

  • uszkodzenie wątroby
  • nadużywanie alko
  • kwasica
33
Q

Cukrzyca: metformina - kiedy przestaje wystarczać monoterapia ? jakie grupy leków wtedy dokładamy ?

A
  1. jeśli w max lub tolerowanych dawkach po 3-6 msc nie wystarcza
  2. dodajemy:
    - drugi lek doustny
    - agoniste rec GLP-1
    - insulinę bazalną
34
Q

Cukrzyca: inne leki przeciwcukrzycowe niż metformina: wymienić

A
  1. pochodne sulfynylomocznika
  2. Akarboza
  3. Gliflozyny
  4. Pioglitazon
  5. Inh DPP-4 (gliptyny)
  6. Agoniści GLP-1
35
Q

Cukrzyca: pochodne sulfynylomocznika

A
  • zwiększa wydzielanie insuliny
  • ryzyko hipoglikemii
  • zwiększa mc
  • zwiększa insulinę w osoczu
36
Q

Cukrzyca: akarboza

A
  • spowolnia trawienie wielocukrów w jelicie
  • zmniejsze/ opóźnia wchłanianie węgli
  • slaba siła działania hipoglikemizującego
37
Q

Cukrzyca: pioglitazon

A
  • zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę
  • zwiększa mc
  • wysokie działanie hipoglikemizujące
38
Q

Cukrzyca: gliflozyny

A
  • indukcja glukozurii przez blokowanie reabsorbcji glukozy z moczu pierwotnego - inh SGLT2
  • zmniejsza mc
  • zmniejsza ryzyko sercowo-nazyniowe (empagliflozyna, kanagliflozyna)
  • wysokie działanie hipoglikemizujące
39
Q

Cukrzyca: Inh DPP-4

A
  • zwiększa st inusliny wydzielanej w zależności od nasilenia hiperglikemii
  • średnie działenie hipoglikemizujące
40
Q

Cukrzyca: Agoniści GLP-1

A
  • podobny mechanizm jak inh DPP-4 więc nie mogą być podawane razem
  • jedyne oprócz insuliny podawane podskornie
  • hamują łaknienie
  • duża siła działania hipoglikemizującego
  • zmniejsza mc
  • obniża ryzyko sercowo-naczyniowe (liraglutyd)
41
Q

Cukrzyca: wskazania do insulinoterapii w typie 2

A
  • przeciwwskazania do leków doustnych
  • nieskuteczne leczenie lekami doustnymi:
  • HbA1c > 7%
  • czasowe leczenie w ostrych chorobach:
    a. ostry zespół wieńcowy, angioplastyka przeskórna
    b. udar mózgu
    c. zabiegi operacyjne
    d. ciąża
    e. kortykoterapia
    f. ostre stany zapalne
42
Q

Cukrzyca: dawka początkowa insuliny w typie 2

A

0,1-0,2j./kg mc - ok. 10j

po kilku dniach po kontrolach glikemii można zwiększać o 2/3 jednostki

43
Q

Cukrzyca: leczenie skojarzone leki doustne + metformina

A

metformina + 1 wstrzyknięcie insuliny bazowej

  • u wszystkich dążyć do utrzymania metforminy
  • jeśli nadwaga/ otyłość to terapia skojarzona metforminą z inh-SGLT2 lub agonistą GLP-1
44
Q

Cukrzyca: insulina prosta w typie 2

A
1. jedno wstrzyknięcie insuliny bazowej 
LUB
2. stosowanie insuliny doposiłkowej 
LUB
3. jedno wstrzyknięcie mieszanki insulinowej/ mieszanki analogu
45
Q

Cukrzyca: insulinoterapia złożona

A
  • > = 2 wstrzyknięcia dziennie
  • należy kontynuować leczenie metforminą
  • korzystne też skojarzenie z gliflozyną
  • należy odstawić pochodne sulfynylomocznika oraz odstawić lub zredukować dawkę pioglitazonu
46
Q

Cukrzyca: leki zalecane u pacjentów z niewydolnością nerek

A
  • linagliptyna
  • kanagliflozyna
  • insulina
47
Q

Cukrzyca: leki zalecane u otyłych

A
  • metformina
  • gliptyny
  • gliflozyny
  • liraglutyd
  • nawet jeśli nie mają działania zmniejszająego mc to nie mają ryzyka hipoglikemii - podjadania.
48
Q

Cukrzyca: a ChNS

A
  • to główna przyzyna zgonu u chorych z cukrzycą
  • lezymy tak jak normlanie
  • badania kontrolne 1x na rok
49
Q

Cukrzyca: alternatywne metody leczenia

A
  1. przeszczep trzustki
  2. przeszczep wysp Langerhansa
  3. wszczepialna pompa insulinowa sterowana glikemią
  4. operaje bariatryczne
50
Q

Cukrzyca: samokontrola glikemii przy intensywnej insulinoterapii

A
  1. rano na czczo
  2. przed każdym głównym posiłkiem
  3. 60-120 min po każdym głównym posiłku
  4. przed snem
51
Q

Cukrzyca: samokontrola glikemii podczas doustnych leków

A

1x/tydzień skrócony profil glikemii (na czczo i 2h po głownych posiłkach)
codziennie 1x o róznych porach

52
Q

Cukrzyca: samokontrola glikemii leczona stałymi dawkami insuliny

A

1x/msc dobowy profil glikemii
1x/tydz skrócony profil glikemii (na czczo i 2h po posiłku)
codziennie - 2 pomiary

53
Q

Cukrzyca: a udar

A
  • silnym czynnikiem ryzyka udaru
  • podwyższenie glukozy u 60% hospitalizowanych z powodu ostrego udaru mózgu
  • hiperglikemia stwierdzana w ostrym okresie udaru jest czynnikim niekorzystnym rokowniczo
  • insulinoterapia >= 180mg/dl i utrzymywać między 140-180 mg/dl
  • unikać glukozy < 110 mg/dl
54
Q

Cukrzyca: ostre powikłania

A
  1. hipoglikemia ! - najczęściej
  2. powikłania hiperglikemiczne:
    - cukrzycowa kwasica ketonowa
    - zespół hiperglikemiczno-hiperosmolarny
    - kwasica mleczanowa
55
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy:

A
  • miażdżyca -> mikroangiopatia
  • nefropatia cukrzycowa: jawna klinicznie u 3-50%
  • retinopatia cukrzycowa
  • neuropatia cukrzycowa - Najczęstsza !
56
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: zmiany w nerkach

A
  1. zmiany w błonie podstawnej
  2. wzrost p wewnątrzkłębuszkowego -> na skutek hiperglikemii
  3. zwiększenie przesączania albuminy na skutek powyższych zmian
  4. szkliwienie kłębuszków
  5. włóknienie tkanki śrómiąższowej
  6. rozwój niewydolności nerek
    - to najczęstsa przyczyna schyłkowej niewydolności nerek i rozpozynania przewlekłej dializoterapii
57
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: nefropatia - 4 okresy choroby

A
  1. bezobjawowy
  2. albuminuria 30-300mg/24h
  3. białkomocz jawny
  4. niewydolność nerek
58
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: nefropatia rozpoznanie

A
  • jeśli albuminuria i wykluczenie innych przyczyn
  • jeśli nie stwierdza się bialkomoczu to wskaźnik albumina/ kreatynina
  • dwukrotnie wynik dodatni >30 mg/g
  • ryzyko zgonu serc-naczyniowego u osób z cukrzycą i albuminurią jest 2x większe niż u choryh bez białkomoczu
59
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: nefropatia badania przesiewowe

A
  1. cukrzyca typu 1 od 5. roku trwania choroby
  2. cukrzyca typu 2 lub współistniejące NT od momentu rozpoznania
  • tak samo w przypadku retinopatii i neuropatii
60
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: nefropatia - spowolnienie postępu choroby

A
  • kontrola glikemii, CTK, lipemii oraz zaprzestanie palenia
  • jeśli albuminuria to stosujemy ACEI/ARB -> zmniejszaja ryzyko nefropatii
  • cukrzyca typu 2 + PChN -> inh SGLT2 lub agonista GLP-1 -> działanie nefroprotekcyjne
61
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: inne choroby ukł moczowego

A
  1. ZUM
  2. martwica brodawek nerkowych
  3. tubulopatie
  4. AKI
62
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: retinopatia cukrzycowa

A
  • najczęstsze i najcięższe powikłanie - u 5% w chwili rozpoznania cukrzycy; po 15 latach u 98%
  • towarzyszy jej cukrzycowy obrzęk plamki (makulopatia): gł przyczyna utraty wzroku - po 30 latach choroby u 60%
63
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: czynniki ryzyka rozwoju i progresji retinopatii cukrzycowej

A
  1. czas trwania cukrzycy
  2. niewyrównanie metaboliczne cukrzycy
  3. NT
  4. zab gospodarki lipidowej
  5. cukrzycowa choroba nerek
  6. okres ciąży u kobiet chorujących na cukrzyće
  7. okres dojrzewania
  8. operacja zaćmy
  9. stan po transplantacji trzustki lub nerki
64
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: inne powikłania oczne

A
  • zaćma
  • jaskra wtórna krwotoczna
  • zaburzenia refrakcji
  • porażenie nn czaszkowych
65
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: neuropatia cukrzycowa

A
  • najczęstsze powikłanie cukrzycy

- bad podmiotowe u 25% chorych na cukrzycę, w bad neurologicznym u 50%, a w EMG/ENG u 90%

66
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: neuropatia cukrzycowa - patogeneza

A

hiperglikemia powoduje:

  • odcinkową demielinizację
  • zanik aksonów
  • zwyrodnienie aksonów
  • zanik neuronów w rogach przednich i zwojach międzykręgowych
  • cechy regeneracji nerwów
  • zmiany w naczyniach odżywczych nerwów
67
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: neuropatia cukrzycowa rozpoznanie

A

2 z 3:

  • objawy podmiotowe
  • osłabienie lub zniesienie czucia
  • zniesienie odruchów ścięgnistych
68
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: neuropatia cukrzycowa - leczenie

A
  • wyrównanie cukrzycy

- ból neuropatyczny: pregabalina, SNRI, gabapentyna

69
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: zespół stopy cukrzycowej

A
  • to zakażenie/ owrzodzenie/ destrukcja tkanek głębokich stopy spowodowane uszkodzeniem nerwów obwodowych lub naczyń stopy
70
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: zespół stopy cukrzycowej podział

A
  1. neuropatyczna
  2. naczyniowa
  3. mieszana
71
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: zespół stopy cukrzycowej oceny stopnia zaawansowania

A

PEDIS oraz SINBAD

72
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: zespół stopy cukrzycowej powikłania

A
  • owrzodzenie

- neuroosteoartropatia Charcota

73
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: zmiany skórne: wymienić

A

1, zmiany zanikowe skóry

  1. pęcherzyca cukrzycowa
  2. tłuszczowate obumieranie skóry
  3. rumieniec cukrzycowy
  4. plamica cukrzycowa
  5. cukrzycowa twardzina obrzękowa
  6. zakażenia skóry
  7. złogi lipidowe - kępki żółte na powiekach
  8. rogowacenie ciemne
  • u 25-30% chorych na cukrzycę
74
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: zmiany stawowe

A
  1. zespół ograniczonej ruchomości stawów (cheiroatropatia)
  2. zespół cieśni nadgarstka
  3. choroba Dupuytrena
  4. neuroosteoartropatia Charcota
75
Q

Przewlekłe powikłania cukrzycy: zmiany kostne

A
  1. osteopenia i osteoporza uogólniona lub miejscowa
    - suplementacja Ca i wit D
    - w zaawansowanym zespole stopy cukrzycowej - bisfosfoniany
76
Q

Leki stosowane w stanie przedcukrzycowym lub otyłości:

A
  • metformina
  • akarboza
  • orlistat
77
Q

Stan przedcukrzycowy: def

A
  • to pośrednie stadium zaburzeń gospodarki węglowodanowej pomiędzy prawidłowym st glukozy na czco i prawidłową tolerancją glukozy, a jawną cukrzycą:
  • nieprawidlowa glikemia na czczo IFG
  • nieprawidłowa tolerancja glukozy IGT
78
Q

Stan przedcukrzycowy: predyspozyje nowotworowe

A
  • rak wątrobowokom
  • rak endometrium
  • neo przewodu pokarmowego
79
Q

Stan przedcukrzycowy: kontrolne OGTT

A
  • 1x/rok

- jeśli bierze metforminę to odstawić na > 1 tydzień przed badaniem