farmakoterapia Flashcards
o ile % zmniejszać dawki leków w wieku 65-75 ?
10-15%
o ile % zmniejszać dawki leków w wieku 75-85 ?
20-25%
o ile % zmniejszać dawki leków w wieku >85 ?
30-50%
Ryzyko upadków w BDZ - głównie dlaczego ? (2)
- niekorzystny wpływ na ff poznawcze
2. działanie miorelaksujące
Przez co metabolizowane BDZ ?
P450 3A4
Ryzyko upadków w lekach moczopędnych (3)
- spadek ciśnienia -> ryzyko hipotonii ortostatycznej
- zaburzenia elektrolitowe (zaburzenia ff serca, mózgu, mięśni)
- nietrzymanie moczu
Objawy hipokaliemii (6)
- zaburzenia rytmu serca, niewydolności serca
- znaczne osłabienie mm i odruchów ścięgnistych
- nudności, wymioty, brak łaknienia, niedrożność porażenna jelit
- osłabienie mm oddechowych -> utrudnienie oddychania
- zaburzenia psychiczne
- upośledzenie zagęszczenia moczu prowadzące do wielomoczu
Najczęstsze przyczyny hipokaliemii (3)
- Leki wydalające potas:
- diuretyki: tiazydowe, tiazydopodobne, pętlowe
- leki przeczyszczające
- mineralo- i glikokortykoidy
- teofilina - Leki przesuwające potas do komórek:
- betamimetyki(standardowa dawka wziewna - spadek stężenia K+ o 0,2-0,4 mmol/l w 1-4h)
- insulina - mała podaż w diecie
- zasadowica metaboliczna - przemieszczenie do wnętrza komórek
Inhibitory P450 (25)
I. PRZECIWARYTMICZNE:
- amiodaron
- chinidyna
II. CCB:
- diltiaz
- werapamil
III. AB:
- erytromycyna
- klarytromycyna
- chloramfenikol
- cyprofloksacyna
- izoniazyd
- metronidazol
- sulfonamidy
IV. P/GRZYB:
- flukonazol
- ketokonazol
V. P/DEPRA:
- fluoksetyna
- imipramina
VI. na DNE moczanową:
- allopurynol
- fenylbutazon -NLPZ
VII. ALKO:
- etanol
- disulfiram - uzależnienei od alko
VIII. INNE:
- chloropromazyna - poch. fenotiazyny, przeciwpsych
- cymetydyna -H2 bloker
- indynawir - p/HIV
- omeprazol - IPP
- sok grejpfrutowy
- doustne środki antykoncepcyjne
Starzenie - zmiany w układzie sercowo-naczyniowym (8)
- dysfunkcja śródbłonka
- wzrost grubości intima-media ściany naczyniowej
- wzrost sztywności naczyń
- wzrost grubości LK
- wzrost wymiarów LP
- spadek progu dla przeciążenia komórek jonami
- spadek rezerwy sercowo-naczyniowej
- zmiany degeneracyjne zastawek serca
SPADEK ryzyka hipotonii ortostatycznej wraz z wiekiem - jakie elementy ? (3)
- zwiększenie stężenia NA w osoczu
- zwiększone uwalnianie ADH w odpowiedzi na odwodnienie
- słabsze rozszerzanie naczyń przez receptory beta-adrenergiczne
Przyczyny hipotonii poposiłkowej (5)
- dysfunkcja autonomiczna
- cukrzyca
- nadciśnienie
- choroba Parkinsona
- przewlekła niewydolność nerek/DIALIZY
Hipotonia poposiłkowa - definicja
spadek CTK o 20 i więcej mmHg w ciągu 2h od rozpoczęcia posiłku
Hipotonia poposiłkowa - jakie postępowanie ? (4)
- przerwać podawanie leków w porze posiłku
- utrzymać adekwatną podaż płynów
- częstsze i mniejsze posiłki, raczej chłodniejsze
- spacer po posiłku
Leki nasilające działanie leków przeciwcukrzycowych (6)
- wodorowęglan magnezu, dwuwęglan sodu
- NLPZ(fenylbutazon),
- AB - sulfonamidy przeciwbakteryjne(sulfafenazol), chloramfenikol
- kardio - propranolol, dikumarol
- salicylany
- H2 blokery
- steroidy anaboliczne,
- p/grzybicze - ketokonazol, flukonazol
Miłorząb dwuklapkowy - interakcje (6)
- Warfaryna, acenokumarol - hamowanie płytkowego czynnika krzepnięcia, spontaniczne krwawienia
- ASA - samoistne krwawienia
- diuretyki - podwyższone CTK
- fenelzyna, trancylcypronina, trazodon - wzmożone działanie tych leków aż do śpiączki
- ibuprofen, diklofenak, ketoprofen - ryzyko wrzodów
- omeprazol - osłabia działanie leku
leki hamujące metabolizm teofiliny (4)
- makrolidy(erytro, klarytro, josamycyna)
- fluorochinolony( kwas pipemidowy, cyprofloksacyna, pefloksacyna, norfloksacyna)
- cymetydyna
- doustne środki antykoncepcyjne
leki pobudzające metabolizm teofiliny (4)
- barbiturany
- ryfampicyna
- fenytoina
- preparaty dziurawca
kaskada: NLPZ -> retencja wody -> ?
->NT -> leki nadciśnieniowe
kaskada: Ca2+ bloker dihydropirydynowe -> obrzęki -> ?
-> furosemid
kaskada: hydrochlorotiazyd -> dna ->
->NLPZ -> leki przeciwnadciśnieniowe
kaskada: pseudoefedryna-> retencja moczu -> ?
-> alfa bloker
kaskada: naparstnica -> metoclopramid -> ?
-> parkinsonizm -> madopar
kaskada: NLPZ -> H2 bloker -> ?
-> delirium -> haloperidol
kaskada: ACEI -> nietrzymanie moczu(bo kaszel) -> ?
oksybutynina(zmniejsza napięcie i częstość skurczów mm gładkich pęcherza)
Grupy leków, które mogą zwiększać ryzyko upadków u osób starszych (3)
- NEURO:
- przeciwlękowe/nasenne(BDZ i inne)
- neuroleptyki
- przeciwdepresyjne
- przeciwpadaczkowe
- leki przeciw zawrotom głowy - KARDIO:
- przeciw-NT
- antyarytmiczne
- naparstnica
- nitraty i inne wazodylatatory
- beta blokery - INNE:
- p/bólowe(opioidy, NLPZ)
- p/histaminowe
- hipoglikemizujące
- miorelaksujące
- urologiczne rozkurczowe oraz antymuskarynowe
Grupy leków wpływajace na upośledzenie ff poznawczych (6)
- NEURO:
- BDZ
- neuroleptyki
- leki stosowane w chorobie Parkinsona
- przeciwdepresyjne
- przeciwpadaczkowe - Terapia bólu:
- opioidy
- NLPZ
- GKS - AB
- H1 i H2 blokery
- leki antycholinergiczne
- sercowo-naczyniowe
Działanie antycholinergiczne (8)
- zmniejszone wydzielanie śliny -> owrzodzenia śluzówek, próchnica
- zmniejszone wydzielanie oskrzelowe -> zaczopowanie małych dróg u chorych z astmą czy POCHP
- obniżenie pocenie -> hipertermia
- poszerzeni źrenic -> zaostrzenie jaskry, zaburzenie akomodacji, zaburzenia widzenia
- wzrost HR -> zaostrzenie choroby wieńcowej, OZW
- trudności w oddawaniu moczu -> rostrzeń pęcherza, zatrzymanie moczu
- obniżenie motoryki PP -> zaparcia
- Efekty centralne - zaburzenia koncentracji, majaczenie, pogorszenie uwagi, zaburzenia pamięci
Jaki stan jonowy nasilania działanie glikozydów naparstwnicy ?
hiperkalcemia, hipokaliemia
Jaki stan jonowy osłabia działanie glikozydów naprastnicy ?
hiperkaliemia, hipokalcemia
glikozydy naparstnicy + A/NA/rezerpina/MAOI -> ?
ryzyko wystąpienia arytmii
Digoksyna + węgiel/ metoclppramid/ cholestyramina/ kolestypol/ neomycyna/ sullfasalazyna/ kwas paraaminosalicylowy -> ???
upośledzone wchłanianie digoksyny z PP -> osłabienie działania
Digoksyna + fenobarbital, fenylbutazon, ryfampicyna, fenytoina, preparaty dziurawca -> ???
pobudzenie biotransformacji glikozydów nasercowych -> osłabienie działania
Efekt makrolidów i tetracyklin na wchłanianie naparstnicy
wzrost stężenia digoksyny bo zahamowanie jelitowej glikoproteiny P
statyny + erytromycyna/klarytromycyna lub azolowe leki p/grzybicze -> ???
wzrost ryzyka miopatii i uszkodzenia wątroby
Warfin - wzrost efektu antykoagulacyjnego
- paracetamol
- amiodaron
- cipro
- kotrimoksazol
- metronidazol
- omeprazol
- sertralina
Warfin - spadek efektu antykoagulacyjnego
- KBZ
- chlorodiazepoksyd
- trazodon
- sucralfat
- avocado(! xd 1)
NT - od czego rozpocząc leczenie u chorych >80rz ?
diuretyk tiazydodobny -> ACEI
Skala CHA2DS2 VASc - jaki wynik wskazanie do przewlekłej antykoagulacji ?
> =2 pkt
CHA2DS2 VASc - jakie kryteria ?
C- zastoinowa niewydolność serca LUB dysfunkcja lewej komory H - NT A - wiek >75 D - cukrzyca S - przebyty udar mózgu/TIA
V - choroba naczyń
A - wiek 65-74 lata
Sc - płeć żeńska
skala HAD-BLED - co określa ?
wynik >=3 to duże ryzyko krwawienia
Memantyna - p/w
- chorzy na padaczke, z drgawkami
2. nie stosować równolegle z amantadyną, ketaminą, dekstrometorfanem
Sertralina - z czym nie łączyć, żeby uniknąć zespołu serotoninowego
tramadol, tryptany, ziele dziurawca, MAOI
Zespół serotoninowy (3)
- nadpobudliwość nerwowa:
- wzmożenie odruchów ścięnistych
- obustronny objaw Babińskiego
- kloniczne kurcze, mioklonie
- drżenie, sztywność - nadmierne pobudzenie współczulne(wzrost temperatury, tachykardia, obfite pocenie)
- zaburzenie świadomości, splątanie, niepokój psychoruchowy
Objawy hiponatremii w stanie równowagi(7)
- złe samopoczucie
- zawroty głowy
- nudności, wymioty
- bóle głowy
- kurcze mm
- wzmożona senność
- splątanie
Objawy ostrej hiponatremii (7)
- oddech Cheyna-Stokesa
- udar
- śpiączka
- OBRZĘK MÓZGU
- wgłobienie mózgu
- zatrzymanie oddechu
- śmierć
Stany związane z ostrą hiponatremią (10)
- przygotowanie do kolonoskopii
- okres pooperacyjny
- stan po resekcji stercza
- polidypsja
- wysiłek fizyczny
- niedawno rozpoczęte leczenie tiazydami
- niedawno rozpoczęte leczenie desmopresyą
- niedawno rozpoczęte leczenie terlipresyną lub wazopresyną
- oxytocyna
- cyklofosfamid i.v.
- MDMA, XTC