Esboniadau biolegol- cortisol a straen main Flashcards
System SAM a HPA
Pan fydd unigolyn yn dod ar draws straenachoswr, mae ymateb SAM yn cael ei actifadu. Ar yr un pryd, mae ail ymateb arafach yn dechrau o’r enw acsis HPA. Mae hyn yn cynnwys:
Sut mae system SAM a HPA yn gweithio?
Hyphothalwms yn dod ar draws y bygythiad a rhyddhau CRH I lif y gwaed syn ysgogir chwarren bitiwidol i rhyddhau ACTH syn ysgogir cortecs y chwarren adrenal I rhyddhau cortisol.
Lacey et al (2000)
ymchwiliad rhagsyllol
=lefelau uwch o cortisol awr cyn yr arholiad
swydd normal cortisol
system nerfol ganolog
=ymwneud a dysgu ar coff ac yn rheoleiddio a storio glwcos ac yn y system imwinedd
>lleihaur sensitifrwydd i boen a rhyddhau glwcos i gynhyrchu egni: ddelio ar ddirboenwyr parhaus, ond all amharu ar y cof a lleihaur ymateb imiwnedd
effeithiau iechyd
system imiwnedd yn cau er mwyn i egni mynd i gyfeiriad arall
=laihaur llid a achosir gan ymateb y system imiwnedd sydd gallu rhoir unigolyn mewn perygl o ddal salwch: ‘Syndrom Cushing’
AA3- Gall lefelau isel o cortisol hefyd achosi salwc
nid ywr salwch yn ymddangos nes ir ddirboenwr ddiflannu, efallai y cwymp sydd yn ahosir salwch a nid y cynnydd
Heim et al (2000)
llawer o astudiaethau yn cysylltu lefelau isel o cortisol gyda chyflyrau ee. PTSD
=cydbwysedd o cortisol dros gyfnod o amse syn bwyssig, a nid ei ryddhad
>ond yn ystyried lefelau a nid newid, herio yr esboniad, ddim yn gwybod wir effaith cortisol
-gall lefelau isel o cortisol hefyd fod yn negyddol, gall diferion sydyn ar ôl straen achosi iechyd gwael ac effaith ymfflamychol.
Nestor lopez-duran (2004)
mae rhyddhau cortisol plant yn amrywio mewn sefyllfaoedd llawn straen. Digwyddodd rhyddhau cortisol brig 10-60 munud ar ôl straen.
>anodd pennu achos/effaith oherwydd pan fydd pobl dan straen mae nifer o ffactorau’n newid ee. patrwm cysgu
Lewis et al (2007)
gostymgiad o 58% a rhai yn weld cynnydd o 95% a rhai yn weld dim yn y lefelau cortisol fel canlyniad i straen
=amryw o ffactorau, fel hyd a natur y ddirboenwr, wedi gallu acosir amrywiaeth yn y canlyniadau
>lleihoal, un esboniad biolego ddim yn digonol