Eksamen Vrae Aarde Flashcards
In watter rigting beweeg die aarde om die son?
Antikloksgewys
Teen watter spoed beweeg die aarde om die son?
108 000 km per uur
30km per sekonde
Hoelank neem dit die aarde om een maal om die son te beweeg?
365 en 1/4 dae = 1 jaar
Wat noem ons die beweging van die aarde om die son?
Omwenteling
Wat is die naam van die wentelbaan waarin die aarde om die son beweeg?
Wentelbaan
Is die aarde gedurende die verskillende seisoene op dieslefde plek in sy wentelbaan?
Nee
In watter rigting draai die aarde om sy eie as?
Antikloksgewys
Wes na oos
Hoelank neem dit die aarde om een rotasie te maak?
24 uur = 1 dag
Hoekom voel ons nie die spoed waarteen die aarde beweeg nie?
Omdat ons saam beweeg.
Wat word die oppervlak van die aarde genoem?
Die kors
Waaruit bestaan die aarde se kors/oppervlak?
Rots en grond
Wat hou lewe op aarde instand?
Noem 4 faktore.
Grond, lug, water en sonlig
Waarvoor benodig plante grond?
Veodsel te vervaardig uit voedingstowwe en water in die grond
Wortels te anker
Hoe is diere afhanklik van grond om te lewe?
Hulle het plante vir kos nodig en plante het die grond nodig.
Beskryf bo-grond
Donker van kleur
Bevat reste van dooie plante en diere - voedingstowwe, maak dit vrugbare grond
Het die tweede laag grond ook voedingstowwe in.
Ja, wanneer dit reen word voedingstowwe uit die bogrond tot in die ondergrond gespoel.
Hoe hou grond lewe op aarde instand?
Dis die habitat van sommige diere
Plante kry voedingstowwe daaruit
Hoe vorm bogrond?
Rotse op die oppervlak word afgebreek tot kleiner deeltjies.
Dooie plant- en dier materiaal meng met stukkies rots.
Hoe word rotse tot kleiner deeltjies afgebreek?
Noem 2 redes hoekom rotse breek
Rotse kom in kontak met water en lug, chemiese stowwe in die water en lug laat die rotse verswak en verkrummel.
Die wortels van plante groei in krake en maak die krake groter sodat rotse breek.
Wat word grrot korrels grond genoem?
Sandkorrels
Wat word baie klein korrels sand genoem?
Kleikorrels
In watter 3 hoofsoorte word grond verdeel?
Sandgrond
Kleigrond
Leemgrond
Beskryf sandgrond
Meer growwe as fyn korrels
Voel growwerig
Beskryf leemgrond
Mengsel glyke hoeveelhede klei-, sand- en ander grondkorrels
Bevat humus
Lig en vol voedingstowwe
Beskryf kleigrond
Meer fyn korrels as growwe korrels
Voel glad wanneer dit droog is
Voel klewerig wanneer dit nat is
Hoelank neem dit grond om te vorm?
Duisende jare
Hoekom is dit belangrik om grond te bewaar?
Plante het bogrond met baie voedingswaarde nodig om te groei
Mense en diere het plante nodig
Bogrond kan nie maklik vervang word nie
Wat kan grond erosie veroorsaak?
Noem 3 faktore
Water weggespoel Deur wind weggewaai Gravitasie (klippe rol) Oorbewieding Swak boerdery metodes
Hoelank neem dit om sediment gesteentes te vorm?
Baie lang tyd
Noem die 5 stappe hoe sedimentgesteentes gevorm word
- Rots breek tot kleiner korreltjies af
- Modder en sand word deur wind en water verskuif
- Modder, stof en sand word in laagliggende gebiede afgeset.
- Nuwe lae modder en sand word bo-op bestaande lae afgemeet
- Die lae word saamgepers en verhard, en voem sedimentgesteentes
Wanneer laat val die wind en water die sand of stukkies rots?
Wanneer dit spoed verloor en ophou beweeg
Noem 3 voorbeelde van sedimentgesteentes
Skalie
Sandsteen
Kalksteen
Wat is skalie?
Sedimentgesteentes uit moddder
Wat is sandsteen?
Sedimentgesteentes uit sand
Waaruit bestaan kalksteen?
Reste van dooie seediertjies.
Bene en skulpe
WArvoor word kalksteen gebruik?
Sement
Wat is sement en hoe word dit gemaak?
Grys of wit poeier vir bou bedryf
Kalksteen word fyngedruk en met klei gemeng, verhit tot 1500 grade celsius in hoogoond
Waarvoor word skalie en sandsteen gebruik?
Bou bedryf
Boublokke of teels
Skalie ook fyn maal en met water meng om klei te maak, kan dan vorm en bak
waaruit vorm liggaamsfossiele?
Die harde dele van plante en diere soos bene, tande, skulpe, blare, stamme en sade.
Wat gebeur met die sagte loggaamsdele soos spiere en vel
Dit vrot weg of word deur ander diere opgeëet.
Noem voorbeelde van spoorfossiele
Voetspore, neste, eiers, gte, mis
Wat voorsien ons van inligting oor hoe die dier geleef het?
Gee 2 voorbeelde
Spoorfossiele
Fossielvoetspore kan sê f die dier op 2 of 4 voete geloop het
Fossielmis kan sê wat die dier geëet het.
Waarop kan spoorfossiele ook dui?
Dat liggaamsfosiele naby is
Byvoorbeeld fossielgate kan dalk fossielbene bevat
Noem ‘n voorbeeld van hoe fossiele vir ons sê hoe lewende dinge met verloop van tyd verander het.
Fossiele van die eerste insekte sê vir ons dat insekte van miljoene jare gelede baie groter was as vandag s’n.
Maar sekere plant- of dierfossiele lyk amper dieselfde as die plante en diere vandag en nie veel verander het oor tyd nie, soos broodbome
Wat is broodbome?
Plante met harde stekelrige blare en groot keëls.
Noem die 4 lae grond.
Bogrond
Ondergrond
Stukke rots en grond
Soliede rots
Wanneer is grond vrugbaar?
Wanneer dit ontbinde diere en plant reste bevat wat voedingstowwe verskaf sodat plante maklik kan groei.
Noem 2 tipes fossiele
Liggaamsfossiele
Spoorfossiele
