Diarreia Crônica Flashcards
Definição
> 4 semanas
Abordagem geral
Características (topografia e mecanismo) Comorbidades Medicações Terapias prévias (cirurgias, radioterapia, etc) Orgânica x não orgânica
Sinais de alarme
Acorda o paciente Sangue Muco Pus Perda de peso Sinal de disabsorção
Não orgânica
SII (dor) Diarreia funcional (sem dor)
Diagnóstico diferencial de diarreia crônica não orgânica
Incontinência fecal (perda involuntária em idoso - NÃO é diarreia)
Exames complementares
Causas orgânicas com sinais de alarme
Laboratoriais, endoscópicos e imagem
Exames laboratoriais
Sangue: individualizado
Respiratório (H²): disabsorção
Análise fecal: pH, calprotectina, gap osmolar fecal e elastase
Métodos endoscópicos
Colonoscopia: diarreia inflamatória ou secretória, biopsias seriadas
Endo/Enteroscopia: disabsorção
Métodos de imagem
Diferenciar doença inflamatória intestinal, tumores ou doença pancreática
Disabsorção
Fase luminal → borda em escova → circulação
Manifestações clínicas da disabsorção
Diarreia crônica
Desnutrição (geral ou seletiva dependente do nutriente envolvido)
Deficiências específicas na disabsorção de macronutrientes
Gorduras: esteatorreia
Proteínas: hipoalbuminemia e anasarca
Carboidratos: flatulência
Deficiências específicas na disabsorção de micronutrientes
Vitamina B12 e ácido fólico: macrocitose Ferro: microcitose Vitamina B3 (niacina): pelagra Vitamina A: cegueira noturna Vitamina K: coagulopatia
Análise da disabsorção de gorduras
Sudam III (qualitativo fecal) Elastase-1 fecal
Análise da disabsorção de carboidratos
D-xilose
Lactose
Respiratórios
Análise da disabsorção de proteínas
Clearance alfa-1-antitripsina
Tratamento da disabsorção
Tratar a causa
Reposição nutricional
Tumor carcinoide
Tumor neuroendócrino
Bem diferenciado (Ki-67 < 3%)
Produção hormonal (histamina, cininas e serotonina)
Síndrome carcinoide
Locais de preferência do TU carcinoide no TGI
Intestino delgado (principalmente íleo distal)
Reto
Apêndice (principal neoplasia do apêndice)
Estômago (tipos 1, 2 e 3)
Metástase no tumor carcinoide
Acometimento ileal aumenta o risco de metástase
Geralmente associado a síndrome carcinoide
Quadro clínico da síndrome carcinoide
Flush Diarreia secretória Dor abdominal Valvopatia (D > E) Broncoespasmo Telangiectasias Pelagra
Diagnóstico do tumor carcinoide
Podem ser achados incidentais
Imagem (TC, RM, PET-TC)
EDA/Colonoscopia (biopsias)
Laboratório (5-HIAA urinário e cromograninas)
VIPoma
Produz peptídeo intestinal vasoativo (VIP) Síndrome de Verner-Morrison Localizado na cauda pancreática Solitários Metástases já ao diagnóstico
Quadro clínico do VIPoma
Diarreia secretória Sem dor Flush Hipocloridria Hipocalemia Hipercalcemia (NEM-1)
Diagnóstico do VIPoma
Diarreia secretória \+ VIP > 200 pg/ml \+ Imagem
Síndrome de Zollinger-Ellison
Causada pelo gastrinoma
Localização mais comum: duodeno (a partir da segunda porção)
Associada a NEM-1
Quadro clínico da síndrome de Zollinger-Ellison
Úlceras pós-bulbares Úlceras refratárias Sintomas pépticos Diarreia Perda ponderal
Diagnóstico da síndrome de Zollinger-Ellison
Gastrina > 1000
pH gástrico < 2
Dúvida diagnóstica: teste da secretina
Fisiopatologia da doença celíaca
Intestino delgado (genética / HLA DQ2 ou DQ8) → glúten (gliadina) → inflamação intestinal e disabsorção
Manifestações clínicas da doença celíaca
Disabsorção
Extraintestinais
Doenças associadas
Disabsorção na doença celíaca
Diarreia crônica Flatulência Déficit de crescimento "Penias" (ferropenia) Intolerância à lactose
Manifestações extraintestinais na doença celíaca
Transaminite (alterações inespecíficas de transaminases)
Neuropatia periférica
Hipoesplenismo
Doença renal (IgA)
Doenças associadas à doença celíaca
Dermatite herpetiforme (clássica) Doenças autoimunes (tireoidite de Hashimoto, DM1) Deficiência de IgA (diagnóstico) Linfoma (EATL) Síndrome de Down
Diagnóstico da doença celíaca
Sinais e sintomas \+ Marcadores laboratoriais \+ Endoscopia com biopsia
Marcadores laboratoriais da doença celíaca
Anti-transglutaminase tecidual IgA
Anti-endomísio IgA
Anti-transglutaminase tecidual IgA
Melhor sensibilidade Barato Screening IgG perde eficácia Negativa com dieta isenta de glúten
Anti-endomísio IgA
Melhor especificidade Caro Seguimento IgG perde eficácia Negativa com dieta isenta de glúten
Anticorpos na doença celíaca
Deficiência de IgA: anti-gliadina deaminada IgG
HLA DQ2/DQ8: suscetibilidade, valor preditivo negativo
Endoscopia + biopsia na doença celíaca
Bulbo e 2ª porção duodenal Achados de: Linfocitose intraepitelial Atrofia de violasidades Hipertrofia de criptas
Tratamento da doença celíaca
Dieta isenta de glúten: monitorização com lab e EDA
Tratamento global: suporte nutricional, vacinação pneumococo, dapsona (dermatite herpetiforme)
Imunossupressão: raramente
Ciclo de Looss
Gera a síndrome de Löeffler
Gera reação inflamatória pulmonar
Síndrome de Löeffler
Tosse seca
Broncoespasmo
Pneumonia intersticial
Eosinofilia
Parasitas que causam síndrome de Löeffler
Ascaris lumbricoides Necator americanus Toxocara canis Ancylostoma duodenale Strongyloides stercoralis
Etiologia da amebíase
Entamoeba histolytica
Vínculos mentais da amebíase
Colite
Pode simular DII
Abscessos (hepático)
Ameboma
Tratamento da amebíase
Intraluminal: nitazoxanida
Extraluminal: tinidazol, metronidazol, secnidazol
Abscesso hepático amebiano
Único, lobo direito Homens 20-40 anos Febre, dor em HD, sudorese, sinal de Torres-Homem Líquido achocolatado, sem cheiro Baixa associação com quadro intestinal
Etiologia da giardíase
Giardia lamblia
Vínculos mentais da giardíase
Diarreia disabsortiva
Sem eosinofilia
Recorrência (deficiência IgA, hipogamaglobulinemia, HIV)
Tratamento da giardíase
Tinidazol
Secnidazol
Metronidazol
Albendazol (5 dias)
Etiologia da estrongiloidíase
Strongyloides stercoralis
Vínculos mentais da estrongiloidíase
Sintomas abdominais inespecíficos
Lesões serpiginosas (larva currens)
Disseminada: imunossupressão, sepse por gram negativos
Tratamento da estrongiloidíase
Ivermectina (também para profilaxia)
Albendazol
Tiabendazol
Etiologia da ascaridíase
Ascaris lumbricoides
Vínculos mentais da ascaridíase
Sintomas inespecíficos
Obstrução intestinal
Eliminação de vermes vivos
Complicações biliopancreáticas
Tratamento da ascaridíase
Albendazol
Mebendazol
Levamizol
Pamoato de pirantel
Tratamento da obstrução intestinal por ascaridíase
Piperazina + óleo mineral
Etiologia da teníase
Taenia solium: porco
Taenia saginata: boi
Vínculos mentais da teníase
Carne infectada por ovos
Eliminação de proglotes
Neurocisticercose: convulsão
Tratamento da teníase
Praziquantel
Mebendazol
Albendazol
Tratamento da neurocisticercose
Praziquantel + albendazol + corticoide +/- anticonvulsivante
Etiologia da esquistossomose
Schistosoma mansoni
Vínculos mentais da esquistossomose
Fase aguda: febre de Katayama + dermatite cercariana
Fase crônica: hepatoesplênica, fibrose de Symmers
Ovos: reto e sigmoide (biopsia retal)
Tratamento da esquistossomose
Praziquantel
Graves: associar corticoide
Etiologia da toxocaríase
Toxocara canis (mais comum) Toxocara cati
Vínculos mentais da toxocaríase
EOSINOFILIA INTENSA
Graves: febre, hepatomegalia, hipergamaglobulinemia, SNC, miocárdio
Tratamento da toxocaríase
Albendazol
Mebendazol
Graves: associar corticoide
Etiologia da ancilostomíase
Necator americanus (mais comum) Ancylostoma duodenalis
Vínculos mentais da ancilostomíase
Sintomas abdominais Anemia ferropriva Eosinofilia Hipoalbuminemia Amarelão (Jeca Tatu)
Tratamento da ancilostomíase
Albendazol
Mebendazol
Tiabendazol
Ivermectina
Etiologia da enterobíase
Enterobius vermicularis
Vínculos mentais da enterobíase
Oxiuríase
Prurido anal
Fita gomada ou parasitológico
Tratamento da enterobíase
Albendazol
Mebendazol
Pamoato de pirantel
Etiologia da tricuríase
Trichuris trichiura
Vínculos mentais da tricuríase
Prolapso retal
Crianças
Diarreia invasiva
Tratamento da tricuríase
Albendazol
Mebendazol