Diagnoza funkcjonalna Flashcards
Uniwersalny model diagnozy bada objaw pod względem
- cech podmiotowych identyfikowanego pacjenta
- kontekstu rodzinnego
- kontekstu społecznego
- czynników predyspozycji
W uniwersalnym modelu diagnozy za czynniki predyspozycji uważa się
cechy genetyczne, ale też np. przebywanie w ośrodku dla młodzieży
W uniwersalnym modelu diagnozy objaw rozumie się jako
zachowanie, sytuacja rodzinna, niepokojące zachowania w grupie
W uniwersalnym modelu diagnozy kontekst społeczny (i kulturowy) składa się z informacji
- zgodność kulturowa rodziny i kontekstu społecznego
- sytuacja szkolna i rówieśnicza (do której klasy chodzi uczeń, jak radzi sobie w szkole i z rówieśnikami)
- sieć wsparcia rodziny
- sieć wsparcia społecznego (czy funkcjonuje w innych grupach społecznych, czy jest na obrzeżach grupy/liderem)
W uniwersalnym modelu diagnozy kontekst rodzinny składa się z informacji
- status socjoekonomiczny (jaka jest sytuacja w rodzinie, gdzie mieszka)
- relacja małżeńska
- relacja między rodzeństwem
- wzory komunikacji
- przekaż międzypokoleniowy
- +na jakim etapie rozwoju jest rodzina, jakie wydarzyły się ostatnio trudne sytuacje (np. żałoba, kataklizm)
Czynniki omawiane w uniwersalnym modelu diagnozy działają
cyrkularnie, nie przyczynowo-skutkowo
Cechy podmiotowe dziecka i rodziców
- stan zdrowia
- temperament
- cechy osobowości
- predyspozycje genetyczne
Na diagnozę kompleksową składają się
- stan zdrowia
- mozliwości umysłowe, procesy poznawcze
- rozwój emocjonalny
- poziom wiadomości szkolnych
- diagnoza sytuacji szkolnej
- diagnoza rodziny
Implikuje ona wielomodalne postępowanie terapeutyczne i korekcyjne
Specyfika pracy z osobami w wieku rozwojowym
- wieloznacznosć ról (równowaga między podejściem do jednej osoby a interesem grupy)
- wewnętrzna sprzeczność ról (psycholog vs. wychowawca)
- ryzyko (zagrożenie psychiczne i fizyczne)
- wysoki stopień samodzielności i wolności
Na system pomocy osobom w wieku rozwojowym składają się
edukacja, pomoc społeczna, ochrona zdrowia, sądownictwo, jednostki pozarządowe
Ochrona zdrowia - trzy poziomy referencyjne (reforma 2020)
system pomocy
- poradnie psychologiczno-psychoterapeutyczne
- oddziały dzenne (ambulatoria, psychiatrzy)
- oddziały stacjonarne (oddziały zamknięte)
Pomoc społeczna: jednostki
system pomocy
- asystent społeczny, rodzinny
- placówki interwencyjne
- placówki socjalizacyjne
- centra pomocy rodzinie
- ośrodki interwencji kryzysowej
- świetlice terapeutyczne
Typy placówek opiekuńczo-wychowawczych
system pomocy
- rodzinne
- wsparcia dziennego
- interwencyjne
- socjalizacyjne
- resocjalizacyjne (podlegają pod MEN)
Na sądownictwo skłądają się
system pomocy
- kurator
- sąd rodzinny
- policja
- izby dziecka
- domy poprawcze
Edukacja - jednostki systemu pomocy
system pomocy
- psycholog szkolny
- poradnie psychologiczno-pedagogiczne
- poradnie specjalistyczne
- młodzieżowe ośrodki wychowawcze
- zespoły szkół specjalnych
Sytuacje, gdy dziecko jest kierowane na diagnozę psychologiczno-pedagogiczną
- dojrzałość szkolna
- trudności w nauce
- niepowodzenia szkolne
- poważne zaległości programowe
- trudności społeczne w grupie
- trudności emocjonalne i społeczne
- trudności rodzinne
- choroba somatycza/niepełnosprawność
- przygotowanie do podjęcia decyzji o dalszym kształceniu
8 faz życia rodziny (Duvall)
- małżeństwo bez dzieci
- rodzina wychowująca małe dzieci
- rodzina z dzieckiem w wieku przedszkolnym
- rodzice z dzieckiem w wieku szkolnym
- rodzina z dorastajacymi dziećmi
- rodzina z dziećmi opuszczajacymi dom
- stadium pustego gniazda
- starzejący się rodzice
Satir: funkcje rodziny
- rodzenie i wychowywanie dzieci
- zaspokojenie potrzb w zakresie życia seksualnego rodziców
- kooperacja ekonomiczna
- utrzymywanie granic między generacjami i strategia relacji (poczucie przynależności, zachowanie autonomii, rozpoznanie ról)
- przekaz kulturowy (role społeczne, nieznane środowisko, komunikacja werbalna i niewerbalna, ekspresja emocji)
- rozpoznanie kiedy członek rodziny nie jest dzieckiem i przygotowanie do roli dorosłego
- opieka nas starzejącymi sie rodzicami
ICF (międzynarodowa klasyfikacja funkcjonowania, niepełnospawności i zdrowia)
- WHO, 2001
- nie dotyczy tylko niepełnosprawności, opisuje wszystkie aspekty zdrowia i stany związane ze zdrowiem
Niepełnosprawność wg. ICF
skutek lub wynik złożonych wzajemnych związków pomiędzy staen zdrowia jednostki i czynnikami osobowymi a czynnikami zewnętrznymi, czyli warunkami, w jakich jednostka żyje
Formalne źródło umożliwiajace określenie ram diagnozy funkcjonalnej
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, które definiuje zadania pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniom polega na
- rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych
- rozpoznawaniu indywidualnych możlwiości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływajacych na jego funkcjonowanie w placówce
- wspieraniu potencjału rozwojowego ucznia i stwarzaniu warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu placówki
Badanie psychologiczne ma na celu
- poznanie dziecka, jego możliwości rozwoju, zachowań, specyfiki trudności w funkcjonowaniu szkolnym, indywidualnym, w relachach rodzinych czy rówieśniczych
- wyjaśnienie mechanizmów psychologicznych i genezy zgłaszanych problemów
- badanie inteligencji i procesów poznawczych
Badanie pedagogiczne obejmuje
- ocenę umiejętności czytania i pisania
- badanie sluchu fonematycznego i pamięci słuchowej bezpośredniej
- spostrzeganie w materiale literowym oraz bezpośrednią pamięć wzrokową
- szczegółową analizę błędów w czytaniu u pisaniu pod kątem symptomatyki zaburzeń
- ocenę poziomu graficznego pisma i znajomości zasad ortografii
- analizę zeszytsów szkolnych i samodzielnych wytworów pisemnych
- stan wiedzi i praktycznych umiejętności
Przykadowy schemat etapów diagnozy funkcjonalnej
- gromadzenie informacji
- opis zachowania problemowego
- sformułowanie operacyjnej definicji zachowania problemowego (operacjonalizacja): co o nim wiemy, kiedy występuje, co je poprzedza i ci po nim następuje, czy widoczny jest wzór zależności, jaka może być jego hipotetyczna funkcja, czy jest formą unikania czy zwrócenia na siebie uwagi
Opracowanie planu pomocy: pytania
- jeśli chce uwagi, w jaki inny sposób może ją otrzymać?
- jeśli unika, co go do tego skłania?
- jakie emocje temu towarzyszą?
- jak można operacyjnie określić pożądane zachowanie oczekiwane od ucznia w warunkach idealnych?
- jakie zachowanie mozna uznać za przejściowe, przed przyjęciem pożądanego?
Diagnoza funkcjonalna kompetencji społeczno-emocjonalnych - pytania
- Czy są jeszcze inne osoby, oprócz nauczyciela i ucznia, które mogą pomóc mu opanować nowe zachowanie i będą wzmacniać pozytywnie jego pojawienie się? Koledzy? Rodzice? Jakie są możliwości nagradzania ucznia za przejawianie pożądanych zachowań? Jakie są czynniki hamujące ucznia przed przejawianiem zachowania pożądanego?
- Pomiar sukcesu realizowanego planu: W jaki sposób można sprawdzić, czy nowe zachowanie występuje coraz częściej? I czy zachowanie problemowe pojawia się coraz rzadziej?
Diagnoza funkcjonalna ma na celu
- określenie poziomu funkcjonowania dziecka w sferach rozwojowych
- określenie mocnych i słabych stron dziecka
- pomoc w konstruowaniu programów terapeutycznych
Profil Psychoedukacyjny PEP-R: 7 obszarów rozwoju
naśladowanie, odwzorowywanie, motoryka mała i duża, funkcjonowanie społeczne, intelektualne i rówieśnicze
Skala zachowań PEP-R
- nawiązywanie kontaktów
- zainteresowanie zabawą i przedmiotami
- reakcja na bodźce i mowę
Test PEP-R: dodatkowe info
- dzieci w wieku 6 miesięcy - 7 lat (max. do 12 jeśli funkcje są na poziomie 7latka)
- opiera się na założeniu Lwa Wygotskiego o sferze najbliższego rozwoju (czego dziecko jest się w stanie nauczyć w najbliższym czasie)
