Diabetes Flashcards
1
Q
diabetes
A
- link met cardio
- belangerijke cardiovasculaire risicofactor
- 2 tot 4x meer kans
- diabetes patient = cardiovasculaire patient - bloedglucose
- 70-125mg/dl overdag
- <100mg/dl na 8u vasten
- na maaltijd >160mg/dl
- hyperglycemie = >125 nuchter of 180 na maaltijd - effecten
- pathologie bij hypo & hyperglycemie
–> time in range
- hyperglycemie meer schadelijk
2
Q
insuline
A
- insuline cascade
- te hoog bloedglucose
- insuline afgifte door beta-cellen in pancreas
- opname van glucose in lever = omzetting tot glycogeen & spieren = substraat
- daling van bloedglucose - specifieke functies
- absorptie van glucose in vellen
- activatie van signaling pathway door binding op receptoren
–> glucose als energiebron of glycogenese
- supressie glucagon
3
Q
glucagon
glycogeen wordt welk soort suiker
A
- glucagon cascade
- te laag bloedglucose
- glucagon afgifte door alfa-cellen in pancreas
- omzetting glycogeen -> pyrodruivensuiker in spier & glucose in lever
- stijging bloedglucose - specifieke functies
- glycogenolyse = omzetting van glycogeen naar glucose in lever
- gluconeogenese = synthese van glucose uit andere bronnen
4
Q
insuline signaling pathway
welke cascade in cel
A
- glucose in bloedstroom
- productie van insuline
- binding op insuline receptoren in lever, spier, nier & adipeus weefsel
- tyrosine kinase signaal transductie cascade
- activatie GLUT4-transporters
- opname van glucose
5
Q
andere anti-insuline hormonen
A
= tegenregulerende hormonen
- adrenaline
- afgifte door OS
- stimulatie glycogenolyse & glucogenese
- inhibitie insuline
- onmiddelijke werking - cortisol
- spier & vet cellen minder gevoelig maken voor insuline
- hogere glucose productie lever
- activatie enkele uren - groeihormoon
- spier & vet cellen minder gevoelig voor insuline
- activatie enkele uren
6
Q
algemeen diabetes mellitus
A
- aandoening
- chronische hyperglycemie
- type 1 = geen of te weinig productie insuline door auto-immuun ziekte
- type 2 = niet effectief gebruik = resistentie
- dubbel type ook mogleijk - prevalentie
- 8,8% van de bevolking
- 9,9% tegen 2045
- 6,1% in belgie - classificatie
- 90% type II
- 5% type I
- 5% andere types
7
Q
diabetes type 1
A
- diagnose
- vooral bij erg jonge kinderen
- altijd >40j
- 40-70j meer mannen
- 70+ meer vrouwen - stoornis
- insuline-afhankelijke diabetes
- geen of te weinig insuline
- auto-immuunreactie
–> niet genetisch bepaald, wel hogere kans = testen - therapie
- insuline therapie = pen of pomp
- gezonde voeding & fysieke activteit voor minder insuline moeten spuiten
8
Q
diabetes type II
A
- diagnose
- >40 jaar
- laatste jaren vroeger vallen = negatieve trend
- mannen = vrouwen - stoornis
- niet-insuline afhankelijke diabetes
- insuline resistentie
- overwerking Langerhanscellen = decompensatie
- wegvallen insuline productie - therapie
- heel duidelijke oorzaak obesitas & inactiviteit
–> dieet & lichaamsbeweging
9
Q
orale glycose tolerantie test
A
- normaal
- snelle stijging van insuline
- kleine stijging glucose
- goede compensatie door insuline piek - resistentie
- veel hogere insuline productie
- alsnog hogere piek in bloedglucose - diabetes
- nauwlijks of geen insuline productie
- grote stijging glucose
10
Q
oorzaken diabetes type 2
A
- beïnvloedbare factoren
- obesitas
- sedentaire levensstijl
- dieet
- hypertensie
- dyslipidemie = TG & HDL
- metabool syndroom - niet-beïnvloedbare
- ethniciteit
- leeftijd
- familiale voorgeschiedenis
- zwangerschapdiabetes
- PCOS polycyteus ovarium syndroom
11
Q
andere types diabetes deel 1
A
- zwangschapdiabetes
- zwangerschap = stijging resistentie
–> bij vrouwen dia al dicht tegen drempel waarde zaten
- verhoogd risico voor latere DMII bij vrouw & kind
- risicofactoren = gewichtstoename tijdens zwangerschap, overgewicht & leeftijd - diabetes insipidus
- stoornis productie of gevoeligheid ADH
- polydipsie & polyurie
12
Q
andere types diabetes deel II
A
- LADA latent auto-immune diabetes in adults
- pas ontwikkelen op 20-30j
- tragere evolutie = minder symptomen - MODY maturity onset diabetes of the young
- autosomaal dominant
- diagnose 10-25j
- iedereen met diabetes laten testen voor risico kinderen
13
Q
diagnose DM
A
- sympromen van hyperglycermie
- onverklaarbaar gewichtsverlies
- polydipsie = veel drinken & polyurie = veel urineren
- recurrente infecties - HOMA-IR homeostasis measurement assessment of insulin resistance
- glucose x insuline
- hoge waarde = meer resistentie
- >2 = resistentie - HBA1C
- toont TIR van afgelopen 6-8weken
- 5,7-6,4% = prediabetes
- >6,5 = diabetes
opvolging
- 7% = streefdoel
- 8% = streefdoel bij patienten met gelimiteerde levensverwachting & ernstige complicaties
14
Q
bloedname diabetes
A
- nuchtere bloedname
- 8u geen calorische inname
- <100mg/dl = normaal
- 100-125 = gestoorde glucose
- >126 = diabetes
- als tijdens normale meting >200 dan altijd diabetes - insuline resistentie
- 75g in 250ml in 10 min drinken
- bloedstalen om 30min
- bepalen plasma glucose & insuline
- <140 = normaal
- 140-199 = verlaagde tolerantie
- >200 = diabetes
15
Q
acute complicaties DM
A
- TIR
- time in range
- hypo & hyperglycemie
- aanleiding tot chronische complixaties - hypo
- kan leiden tot bewustzijns verlies
- hoofdpijn, wisselend humeur, moe, zweten, honger, … - hyper
- kan leiden tot ketoacidose
- altijd glucagon noodpen hebben
- polyurie, droge tong, moeheid, veel drinken
16
Q
chronsiche complixaties DM
A
- microangiopathie
- stoornis bloedvaten
- slecht/afwezigheid van bloedvaten
- slecht genezen van wondjes + niet voelen = diabetes voet
–> hoogste oorzak morbiditeit - limited joint mobility
- binding van glucose op weefsel = minder elastisch
- vooral perifeer
- prayers sign: kunnen sluiten of niet - nefropathie = nierlijden
- retinopathie = slechtzien & blindheid
17
Q
chronsiche complixaties DM deel 2
A
- cardio- & macrovasculaire complixaties
- hypertensie
- macropathie grote bloedvaten
–> necrose = amputatie - myopathie
- minder spiermassa
- daling grootte & aantal spiervezels
- veranderingen van oxidatieve mitochondrionale functie
- intramusculaire accumulatie van vetzuren
18
Q
microvasculaire complicaties
A
- sensibele neuropathie
- aantasting sensibele uiteinden
- paresthesieën, jeuk, tintelingen, kuitkrampen
- vermidnering van pijn, temp, druk & proprioceptie
- LOPS loose op protecting sensation
–> ontwikkeling diabetes voet - motorische neuropathie
- vooral atrofie kleine voetspieren
–> veranderde voetstand & gedaalde kracht - autonome neuropathie
- zwelling aders, warmte & roodheid
- kloven, fissuren, droge & atrofische huid
- verhoogde kans osteoporose
19
Q
hypoglycemie bij diabetes
A
- probleem
- hypo ondanks tegenregulerende hormonen niet probleem is
- als diabetes volgt degradatie van tegenregulerende hormonen altijd & snel - verlaagde werking glucagon
- falen van A-cellen door progessieve verslechtering
- geen/lagere productie van glucagon
- altijd kort na diagnose - verlaagd antwoord adrenaline
- lichaam geraakt gewoon aan vaker hypo = minder grote reactie
- verlaagde glucose threshold voor afgiste adrenaline, cortisol & groeihormoon
–> normaal 65-70 mg/dl
20
Q
relatie DM & alcohol
A
- net na drinken
- hyperglycemie
- vaak ook veel suiker in alcoholische dranken - uren later
- eerste focus lever = ethanol verwerken
- tweede focus = glycolyse
–> inhibitie hierop door alcohol
- zorgt voor laattijdige hypoglycemie - gevolgen
- 8-12u hypo
- herkennen van symptomen ≈alcohol - preventie
- geen insuline inspuiten voor iniële hyperglycemie
- alcoholische dranken met weinig KH
21
Q
fysieke activiteit & v. fitheid
A
- fysieke fitheid
- wat iemand maximaal aankan
- VO2max = aeroob
- evenwicht
- maximale spierkracht
- veranderen door inspanningstraining - functionele reserve
- fysieke activiteit
- wat iemand echt doet
- actieve & inactieve keuze
- vb: aantal stappen
- veranderen door gedrag op langetermijn
daling activiteit leidt tot daling van fitheid
22
Q
fysiek functioneren als risicofactor
A
- MET metabolic equivalent
- 1 MET = energie verbruik bij nuchter liggen
- 3,5mlO2/kg
- MET minuten of uren = MET x tijd
- VO2max -> MET door delen door 3,5
- vb: VO2max = 35 dan is maximale inspanning 10MET’s - predictor
- duidelijke relatie hogere MET’s & maximale kracht
- onderzoek tussen postbode & telefonier
–> duidelijk verschil in cardiovasculaire aandoeningen
- hogere fysieke activiteit = lagere kans CVA, myocard infarct, diabetes, & kanker - prognose
- zowel primaire > secundaire preventie
- mensen die al hebben = grote daling mortaliteit
23
Q
psychisch functioneren
A
- effecten
- 20-40% mensen na AMI symptomen van depressie
–> belangerijke predictor van her-infarct
- lagere participatie revalidatie programma
- hogere symptomen bij parters van patienten door stress & overprotectie - doel van revalidatie
- verbetereken van:
- kennis van aandoening & interpretatie fysiek kunnen
- angstvoor beweging & levenkwaliteit
- zelfcontrole
24
Q
cardiale risicofactoren
A
- beïnvloedbare risicofactoren
- algemeen = metabool syndroom & overgewricht
- roken & alcohol
- DMII & gestoord lipideprofiel
- inactiviteit
- hypertensie
- pyshische factoren - niet-beïnvloedbaar
- erfelijkheid
- geslacht (mannelijk)
- leeftijd
25
roken
1. prevalentie
- 15-20% van alle doden in België kunnen aan roken toegeschreven worden
- andere delen nog meer
2. rookstop
- onmiddelijk effect
- binnen 3 jaar grote vermidnering kans coronair letsel
- vermidnering mortaliteit na hartaanval binnen 3-5j
3. doel
- volledige rookstop
- training: volgen van revalidatie programma na AMI
26
obesiteit
1. definitie
- afh van BMI = Kg.m^2
- <18,5 = ondergewicht
- 18,5 - 25 = normaal gewicht
- 25 - 30 = overgewicht
- 30 - 40 = obees
- >40 = morbide obees
2. BMI
- verlaging van vetmassa
- 100kg gespierd is geen probleem
- sarcopenisch obees = lage spiermassa & hoge vetmassa
- gezonde dikke & ongezonde dunne afh van lipide profiel
3. doel
- verlagen vetweefsel BMI<25
27
buikomtrek
1. definitie
- <94 cm bij mannen & <80cm bij vrouwen = normaal
- 94-102 bij mannen & 80-88 = verhoogd risico
- >102 & >88 = sterk verhoogd risico
- meting van visceraal vet
2. doel
- <94 cm bij mannen & <80cm bij vrouwen
3. training
- vooral effect van dieet
- training met lage intensiteit & grotere volumes
- grootste effect = combinatie
- ook positief effect op visceraal vet
28
dyslipidemie
1. definitie HDL
- <40 mg/dl = lage HDL, verhoogd risico hart && vetaandoening
- 40-60 = medium
- > 60 = hoog HDL, optimale conditie preventie
2. definitie LDL
- <100 = optimale LDL
- 100-130 = bijna optimaal
- 130-160 = borderline hoge LDL
- 160-190 = hoge LDL
- >190 zeer hoge LDL
3. doel
- HDL > 40 & LDL <100
--> hoog risicopatienten = <70
4. training
- als reeds op medicatie = weinig effect
- groot effect voor preventie tegen medicatie
- overschakeling LDL -> HDL
29
Ozempic
= semaglutide
1. gebruik
- beste geneesmiddel voor diabetes type 2 patiënten = afvallen
- veel gebruik door niet zieke mensen = tekort
--> regel: diabetes type 2 & obees mag enkel gebruiken
2. mechanisme
- GLP-1 RA: glucagon like peptide 1 receptor antagonist
- vetraging lediging maag & promoten van verzadiging
--> activatie hypothalamus & prefontrale cortex
30
hypertensie
1. definitie
- SBP > 140 mmHg
- DBP > 85mmHg
- = doel
2. traning
- langetermijn = daling beide drukken
- effect groter bij hypertensie als normotensie
- dieet = lagere zoutinname & medicatie
31
training voor hyperglycemie & DMII
richtlijnen
1. streef en gezond gewicht na & behoudt dit
2. fysiek actief zijn = 30min matig-intense activiteit op de meeste dagen
--> doel = 150min/week
3. gezond dieet met vermijding van suiker & gesatureerde vetten
4. vermijden van tabak
5. prediabetes: dieet & fysieke activiteit is effectiever als medicatie
doel
- nuchtere glucose <100mg/dl
- HbA1c <5,7%
32
metabool syndroom
1. definitie
- abdominale obesitas = buikomtrek
- + 2 minimun 2 van golgende
- verhoogde triglyceriden = >150mg/dl
- verlaagde HDL = < 40
- hypertensie = 130-85
- verhoogde bloedglucose = > 100
- of alreeds behandeld / gekende hypertensie & DMII
2. fysieke inactiviteit
- 150min per week activiteit boven MET 3
--> hogere hartslag & zweten
- comibanait aeroob & weerstandtrainging
- verhoging fitheid & activiteit
33
soorten inspanningstesten
1. CPET of cycloergometrie
- maximale inspanningstest = goudenstandaard
- niet mogelijk door kinesitherapeut
2. spierkracht = belangerijke prognostische waarde
3. fysieke activiteit
4. 6MWT
- vooral bij sterk gedaalde capaciteit
- gezonde mensen = plateau-effect
--> VO2max gaat hoger maar wordt niet weergegeven op test = S-vormige curve
- geen effectieve test door niet uitdagend genoeg
5. MIP
- maximal inspiratoiry pressure
- enkel bij indicatie voor daling van capaciteit
34
verschil standaard ET & CPET
1. standaard
- maximale load
- HF & BD in rust, submaximaal & maximaal
- ECG abnormaliteiten
2. CPET
- bijkomend = zuurstof masker
- peak VO2 meten = gouden standaard voor interpretatie van capaciteit
- ventilatoire tresholds = an- & aerobe drempel
- VO2 & HF op deze tresholds
- RER = respiratoiry exchange ratio = verhouding VO2/VCO2
35
maximale inspanninstest uitvoering
1. protocol
- incremental = stapsgewijs
- ramp = continue stijging
2. duur = 8-10 min
3. toestel = fiets vergeleken met loopband
- accurater & minder arefarcten door minder beweging
- lagere VO2piek
- veilig
- verschillende fietsgroottes nodig
- nauwkeuriger bepalen van load
4. bepalen van maximale inspanning
- VO2max = VO2piek = goudenstandaard
- RER > 1,1
- Borg > 7/10
- >85HF% predmax
36
indicaties maximale inspanningstest
1. absolute contra-indicaties
- onstabile angina & ongectonroleerde artimieën/hartfalen
- recente longembolie of trombose van OL
- erstige aortastenose
- obstructieve cardiomyopathie
- acute infectie
- relatieve = SBP > 200
2. indicaties voor vroegtijdig stopzetten
- ischemie: suggestieve pijn of ischemie
- val van SBP 20mmHg
- hypertensie: 250+SBD & 120+DBD
- ernstige desaturatie < 80%
- verlies van coördinatie, bleekworden, duizeligheid & verwardheid
37
functionele inspanningscapaciteit
1. 6MWT
- submaximale test
- maximale afstand in 6min al wandelend
- in gestandaardiseerde setting: gang, aanmoedinging
2. sit-to-stand test
- verschillende protocollen
--> 5xSTS binnen 14sec, maximale in 30sec of 1min
- relatie met ADL
- prognostische factor in verschilende chronische populaties
38
krachtmeting
= belangerijke prognostische waarde
1. spiergroepen
- perifere spierkracht = handgrijpkracht & quadriceps
- respiratoire spierkracht bij hartfalen
2. testing
- isometrische testing of 10/1RM
- heel specifiek per spiergroep
39
meting van fysieke activieit
1. vragenlijst
- makkelijke controle
- lage kost & snelle date
- lage sensitiviteit & accuraatheid
- recall bias
- sociaal menselijk gedrag = altijd voorbeeldiger antwoorden
2. activiteit monitor vb: smartwatch
- duur & goedkope toestellen zijn niet accuraat
- objectieve meting
- directe feedback
- meerdere uitkomstmaten
--> stappen per dag & minuten van matig/hoge activiteit
40
interpretatie van inspanningscapaciteit
1. VO2piek = VO2 max
- maximale zuurstofconsuptie per kg lichaamsgewicht
- standaard maat van condititi
- omzetting naar MET = berekenen welke maximale activiteiten patient kan uitvoeren
2. 6MWT
- prognostische waarde
3. fysieke activiteit
- 150min matig/hoog intesnte >3MET per week
- >7500/10000 stappen per dag
4. prognostische rode vlaggen
- VO2 < 5MET
- 3MWT < 300m
- fysieke activiteit < 5000 stappen/dag
41
te kennen VO2max waardes
= 60-65 jarigen
1. mannen
- heel slecht: <21
- slecht: 21-24
- oke: 25-28
- gemiddeld: 29-32
- goed: 33-36
- zeer goed: 37-40
- uitstekend: >40
2. vrouwen
- heel slecht: <16
- slecht: 16-18
- oke: 19-21
- gemiddeld: 22-24
- goed: 25-27
- zeer goed: 28-30
- uitstekend: >30
42
% van voorspelde waarde
= predctieve waardes
100% is gemiddelde
waardes
1. >100% = supranormaal
2. 100% = normaal
3. 80-100% = licht verlaagd
4. 60-80 = matig verlaagd
5. <60% = ernstig verlaagd
6. <50% = zeer ernstig verlaagd
43
risicoprofielen maximale inspanninstest
1. laag risico
- VO2max>80%pred of >7MET
- geen angor of complexe ventriculaire aritmie
- ongecompliceerde myocardinfarct
- bewaarde linker ventrikel EF >50%
2. matig risico
- VO2max<80%pred of <5MET of <7MET met symptomen
- angor tijdens bepaalde activiteiten
- voorgeschiedenis silent inschemia
- EF van 40-49% = matig gedaald
3. hoog risico
- complexe/frequente ventriculaire aritmiëen
- erstige ECG ischemie
- duizeligheid, kortademigheid, angina pectoris in rust
44
intensiteit van uithouding
1. aeroob
- 0-100% O2-metabolisme
- geen accumulatie van lactaat
--> geen buffering nodig
- lage & matige intesniteit
2. aerobe drempel
3. aeroob-anaeroob transitie
- 100% O2-metabolisme + anaerobe contributie
- opstapeling van lactaat & H+
--> met voldoende buffering
- hoge intensiteit
4. anaerobe drempel
5. aeroob/anaeroob
- 100% O2-metabolisme + grote contributie
- hoge opstapeling van lactaat & H+
--> insufficiënte buffer capaciteit
- zeer hoge intensiteit
45
bepalen van drempels
= altijd grafieken bekijken
1. V-slope methode
- VCO2 tov. VO2
- kijken naar knikpunt in grafiek = aerobe drempel
2. equivalenten
- EqO2 & EqCO2 t.o.v. tij
- aerobe drempel = 1e grote stijging op VE/VO2 curve
- anaerobe drempel:
- 2e kleine stijging op VE/VO2-curve
- 1e stijging op VE/VCO2-curve
3. RER = 1
- minst betrouwbaar
- afh van substraatgebruik patient
46
alternatieven van bepalen van drempels
bij alle = 60%
2. 1. karvonen
- HF-reserve
- Hrust + 60% (HFmax-HFrust)
--> gebruik van rest hartfrequentie!!
- HFmax = gemeten, niet voorspellen door formule
--> veel variatie in maximaal HF door medicatie
2. 60% van maximale wattage
3. 60% van maximale VO2max
4. RPE = 12/20
47
evalutatie trainingsrespons
1. significatie
- MCID minimal clinically important difference
- kleinste gunstige effect dat waardevol voor patiënt is
- verbeterde prognose
2. waardes
- VO2max = 2.0ml/min/kg
- 6MWT = 30m
