Deskundigen in verkeerszaken

Question 1

Wat is de definitie van een deskundigenonderzoek in juridische context?

Answer 1

Een deskundigenonderzoek is geen bewijsmiddel op zich, maar een interpretatie en duiding van andere bewijselementen in het dossier, zoals rechtstreekse of onrechtstreekse vaststellingen ter plaatse. Een deskundige verzamelt in principe geen bewijzen maar geeft uitleg bij bestaand bewijsmateriaal.

Question 2

Op welke drie domeinen zijn adviezen van deskundigen gericht?

Answer 2

Adviezen van deskundigen hebben betrekking op:

1.	Het bewijs van de feiten, opsporing van de daders en de bestanddelen van het misdrijf.
2.	De keuze en inhoud van de straf- of beveiligingsmaatregel die moet worden opgelegd.
3.	De bepaling van de schade en de schadevergoeding.

Question 3

Wat zijn de constitutieve voorwaarden voor een deskundige in formeel-juridische zin?

Answer 3

De constitutieve voorwaarden voor een deskundige zijn:

1.	Opdracht.
2.	Aanstelling.
3.	Eedaflegging als deskundige

Question 4

Wat is de bijzondere positie van een deskundige in een rechtszaak?

Answer 4

Een deskundige heeft een bijzondere positie: hij is geen getuige, geen partij, geen opsporingsambtenaar en geen rechter. Hij mag enkel advies geven aan de rechter, is volledig onafhankelijk en moet zijn opdracht in eer en geweten vervullen, waarbij hij alle hypotheses à charge en à décharge onderzoekt.

Question 5

: Wat is de taak van een deskundige in een rechtszaak?

Answer 5

De taak van een deskundige is om als een onpartijdige en onafhankelijke technisch raadsman de rechterlijke macht te informeren over bepaalde feitelijke elementen van de zaak.

Question 6

Welke artikelen in het Wetboek van Strafvordering (Sv.) maken melding van deskundigenonderzoek?

Answer 6

Artikelen 43, 44 en 44bis Sv. maken melding van deskundigenonderzoek en bepalen de bevoegdheid van de Procureur des Konings (PdK) bij een op heterdaad ontdekte misdaad of wanbedrijf.

Question 7

Wat zegt artikel 2 van het Gerechtelijk Wetboek (Ger.W.) over de toepassing van regels in strafzaken?

Answer 7

Artikel 2 Ger.W. stelt dat de regels in het Gerechtelijk Wetboek van toepassing zijn op alle rechtsplegingen, tenzij deze specifiek geregeld worden door andere wetsbepalingen of rechtsbeginselen.

Question 8

Welke artikelen in het Gerechtelijk Wetboek zijn van toepassing op de taken van de gerechtsdeskundige in strafzaken?

Answer 8

Artikelen 555/6 tot en met 555/16 van het Gerechtelijk Wetboek zijn van toepassing op de taken die door de gerechtsdeskundige in strafzaken worden uitgevoerd.

Question 9

Wie is bevoegd om de titel van gerechtsdeskundige te voeren en opdrachten als gerechtsdeskundige te aanvaarden?

Answer 9

Enkel personen die opgenomen zijn in het nationaal register voor gerechtsdeskundigen zijn bevoegd om de titel van gerechtsdeskundige te voeren en om opdrachten als gerechtsdeskundige te aanvaarden en uit te voeren.

Question 10

Wanneer kan de aanstelling van een deskundige worden bevolen?

Answer 10

De aanstelling van een deskundige kan zowel gedurende het vooronderzoek als tijdens het onderzoek ter terechtzitting worden bevolen.

Question 11

Wat is de rol van het KB van 28 december 1950 in het kader van deskundigenonderzoek?

Answer 11

Het KB van 28 december 1950 vormt een onderdeel van het wettelijk kader dat de regels en procedures omtrent deskundigenonderzoek verder specificeert.

Question 12

Is deskundigenonderzoek expliciet geregeld in het Wetboek van Strafvordering?

Answer 12

Nee, deskundigenonderzoek is eigenlijk niet expliciet geregeld in het Wetboek van Strafvordering; we baseren ons voornamelijk op bepalingen in het Gerechtelijk Wetboek.

Question 13

Wat is de bevoegdheid van de Procureur des Konings (PdK) tijdens het opsporingsonderzoek bij ontdekking op heterdaad volgens artikel 43 van het Wetboek van Strafvordering?

Answer 13

Artikel 43 Sv. geeft de PdK de algemene bevoegdheid om eigenmachtig een deskundige aan te stellen bij ontdekking op heterdaad. Deze bevoegdheid eindigt zodra een onderzoeksrechter is gevat.

Question 14

Wat bepaalt artikel 44bis van het Wetboek van Strafvordering over de aanstelling van deskundigen bij ontdekking op heterdaad?

Answer 14

Artikel 44bis Sv. geeft de PdK de specifieke mogelijkheid om bij ontdekking op heterdaad een geneesheer te gelasten medische vaststellingen te doen door middel van een bloedmonster met betrekking tot de staat van dronkenschap van de vermoedelijke dader en het slachtoffer van het misdrijf. Dit geldt niet voor verkeersovertredingen, waarvoor artikel 63 en 64 van de Wegverkeerswet gelden.

Question 15

Kan de PdK buiten ontdekking op heterdaad deskundigen raadplegen?

Answer 15

Ja, hoewel er geen specifieke wettekst is, is het algemeen aanvaard dat de PdK buiten ontdekking op heterdaad het recht heeft om informatie in te winnen bij een deskundige. Dit wordt echter niet beschouwd als een echt deskundigenonderzoek maar als het inwinnen van informatie.

Question 16

Welke vormvereisten gelden voor het inwinnen van informatie door de PdK buiten ontdekking op heterdaad?

Answer 16

Er zijn geen specifieke vormvereisten en geen eedaflegging vereist voor het inwinnen van informatie door de PdK buiten ontdekking op heterdaad. Deze informatie heeft de waarde van een inlichting en kan door de strafrechter gebruikt worden in zijn overtuiging.

Question 17

Wat is de algemene bevoegdheid van de Onderzoeksrechter (OR) tijdens een gerechtelijk onderzoek volgens artikel 56 van het Wetboek van Strafvordering?

Answer 17

Artikel 56 Sv. geeft de OR de volheid van bevoegdheid om deskundigen aan te stellen om alle elementen te verzamelen die kunnen bijdragen aan het ontdekken van de waarheid. De OR beoordeelt de opportuniteit van een deskundigenonderzoek en kan dit gelasten wanneer hij het nodig of nuttig acht.

Question 18

Hoe kiest de OR een deskundige voor een onderzoek?

Answer 18

De OR heeft een vrije keuze bij het aanstellen van een deskundige, maar de gekozen deskundige moet wel zijn opgenomen in het nationaal register van gerechtsdeskundigen.

Question 19

Wat zijn de vereisten voor de aanstelling van een deskundige door de OR?

Answer 19

De aanstelling van een deskundige door de OR dient schriftelijk te gebeuren. In dringende zaken kan de aanstelling mondeling gebeuren, mits de expertiseverrichtingen nauwkeurig worden beschreven in een proces-verbaal.

Question 20

Welke rechtsmiddelen zijn beschikbaar als de OR een deskundigenonderzoek beveelt of weigert?

Answer 20

De PdK kan zich niet verzetten tegen de aanstelling van een deskundige door de OR, maar kan beroep doen op artikel 61quinquies Sv. of een vordering indienen. Als de OR weigert in te gaan op de vordering van de PdK, kan de PdK binnen 24 uur verzet aantekenen bij de Kamer van Inbeschuldigingstelling (KI). De verdachte of burgerlijke partij kan zich niet verzetten tegen een door de OR bevolen deskundigenonderzoek, maar kan de weigering van de OR om een deskundige aan te stellen wel aanvechten voor de KI.

Question 21

Wat is de bevoegdheid van de raadkamer met betrekking tot het aanstellen van deskundigen?

Answer 21

Wat is de bevoegdheid van de raadkamer met betrekking tot het aanstellen van deskundigen?

Question 22

Wat bepaalt artikel 228 van het Wetboek van Strafvordering (Sv.) over de bevoegdheden van de Kamer van Inbeschuldigingstelling (KI)?

Answer 22

Artikel 228 Sv. geeft de KI uitgebreide bevoegdheden, waaronder de mogelijkheid om rechtstreeks nieuwe onderzoekingen te bevelen en om de onderzoeksrechter op te dragen een bepaald deskundigenonderzoek te bevelen.

Question 23

: Kunnen vonnisgerechten tijdens het onderzoek ter terechtzitting een deskundigenonderzoek bevelen?

Answer 23

Ja, de bevoegdheid van vonnisgerechten om een deskundigenonderzoek te bevelen is algemeen aanvaard. Zij hebben de vrije beoordeling van de opportuniteit en de keuze van de deskundige, zelfs wanneer de partijen aandringen op een deskundigenonderzoek.

Question 24

Wat zijn de kwaliteitseisen voor een deskundigenonderzoek volgens artikel 555/8 van het Gerechtelijk Wetboek?

Answer 24

Een deskundigenonderzoek moet voldoen aan de kwaliteitseisen van artikel 555/8 Ger.W., wat onder andere inhoudt dat het deskundigenonderzoek grondig, objectief en zorgvuldig moet worden uitgevoerd.

Question 25

Mogen partijen tijdens het onderzoek ter terechtzitting zelf stukken toevoegen aan het dossier?

Answer 25

Ja, partijen mogen tijdens het onderzoek ter terechtzitting zelf stukken toevoegen aan het dossier, zoals het verslag van hun eigen deskundige.

Question 26

Wie bepaalt de opdracht van de deskundige en wat zijn de kenmerken van deze opdracht?

Answer 26

De opdracht van de deskundige wordt soeverein bepaald door de aanstellende magistraat, die hierbij grote vrijheid heeft. De opdracht moet twee kenmerken hebben: specialiteit (geen juridische aard, maar een specifieke opdracht binnen het vakgebied van de deskundige) en techniciteit (technisch en feitelijk onderzoek).

Question 27

Wat houdt het kenmerk ‘specialiteit’ in voor de opdracht van een deskundige?

Answer 27

Specialiteit betekent dat de deskundige geen opdracht van juridische aard krijgt, zoals het beoordelen van het morele element van een misdrijf. De deskundige is een technische raadsgever van de rechter en moet zich richten op specifieke, niet-juridische aspecten van de zaak.

Question 28

Wat houdt het kenmerk ‘techniciteit’ in voor de opdracht van een deskundige?

Answer 28

Techniciteit betekent dat de opdracht van de deskundige beperkt moet blijven tot het onderzoeken van technische en feitelijke elementen van het probleem waarvoor de rechter advies nodig heeft. De deskundige kan bijvoorbeeld niet de aansprakelijkheid voor een verkeersongeval bepalen, maar wel de technische elementen aanbrengen die nodig zijn voor deze beoordeling.

Question 29

Hoe verloopt de uitvoering van de opdracht van een deskundige bij strafrechtelijke expertise?

Answer 29

Bij strafrechtelijke expertise, die uitsluitend betrekking heeft op de strafvordering of een gemengd karakter heeft (zowel strafvordering als burgerlijke vordering), wordt de uitvoering van de opdracht door het Openbaar Ministerie (OM) geregeld.

Question 30

Hoe verloopt de uitvoering van de opdracht van een deskundige bij burgerlijke expertise?

Answer 30

Bij burgerlijke expertise, die uitsluitend betrekking heeft op de afhandeling van de burgerlijke belangen nadat de strafrechtelijke aspecten volledig zijn afgehandeld, wordt de uitvoering van de opdracht door de partijen geregeld.

Question 31

: Is de rechter verplicht het advies van de deskundige te volgen?

Answer 31

Nee, de rechter is niet verplicht het advies van de deskundige te volgen. Het advies dient ter ondersteuning van de rechter bij het vormen van zijn oordeel.

Question 32

Wat gebeurt er tijdens het vooronderzoek bij de aanstelling van een deskundige?

Answer 32

Tijdens het vooronderzoek bepaalt de aanstellende autoriteit de opdracht van de deskundige. Dit kan door de rechter gebeuren voor specifieke vragen die buiten het juridische vakgebied vallen en technische expertise vereisen.

Question 33

Kan een deskundige een opdracht weigeren en wat zijn de gevolgen van een weigering na de wet van 2019?

Answer 33

In principe kan een deskundige een opdracht niet weigeren omdat expertise in strafzaken wordt beschouwd als een openbare dienst. Na de wet van 2019 is de strafsanctie voor weigering opgeheven, maar een deskundige kan wel geschorst of geschrapt worden uit het register. Er zijn echter rechtmatige overwegingen die een deskundige kunnen toestaan om de opdracht met behoorlijke redenen te weigeren.

Question 34

Wat was de sanctie voor een deskundige die een opdracht weigerde voor de wet van 2019?

Answer 34

Voor de wet van 2019 was een weigering strafbaar met een geldboete.

Question 35

Wat is de eedaflegging van een deskundige en wat zijn de gevolgen bij het ontbreken ervan?

Answer 35

De eedaflegging is een substantiële vormvereiste voor een deskundige. Het ontbreken van de eedaflegging leidt tot de nietigheid van het deskundigenverslag en elk vonnis dat daarop gebaseerd is.

Question 36

Hoe veranderde de eedaflegging voor deskundigen na de wet van 10 april 2014?

Answer 36

Na de wet van 10 april 2014 is de eedaflegging gewijzigd naar een eenmalige eed in het nationaal register voor gerechtsdeskundigen, wat geldig is voor alle toekomstige opdrachten. Voor de wet van 2014 moest de deskundige bij elke nieuwe aanstelling een eed afleggen.

Question 37

Wat zijn de mogelijke rechtmatige overwegingen voor een deskundige om een opdracht te weigeren?

Answer 37

Een deskundige kan een opdracht weigeren als er behoorlijke redenen zijn, zoals een belangenconflict, gebrek aan expertise voor de specifieke opdracht, of persoonlijke omstandigheden die het uitvoeren van de opdracht onmogelijk maken.

Question 38

Wat is de eedformule voor een deskundige en hoe kan deze worden afgelegd?

Answer 38

e eedformule kan schriftelijk of mondeling worden afgelegd. De precieze tekst van de eed varieert, maar het niet afleggen van de eed leidt tot de nietigheid van het deskundigenverslag.

Question 39

Wat is de sanctie voor het niet naleven van de eedaflegging door een deskundige?

Answer 39

De sanctie voor het niet naleven van de eedaflegging is de nietigheid van het deskundigenverslag en van elk vonnis dat zich daarop baseert.

Question 40

Wat besliste het GwH op 24 juni 1998 over tegenspraak in het vooronderzoek?

Answer 40

Het GwH besliste dat tegenspraak in het vooronderzoek niet vereist is en dat het ontbreken van tegensprekelijkheid geen inbreuk vormt op de regels van een eerlijke behandeling van de zaak. Dit werd bevestigd door het Hof van Cassatie, dat oordeelde dat er geen miskenning van het recht van verdediging is.

Question 41

: Is eenzijdigheid in het vooronderzoek een schending van het recht van verdediging?

Answer 41

Nee, eenzijdigheid in het vooronderzoek wordt niet gezien als een schending van het recht van verdediging. Er is wel een mogelijkheid om de deskundige ter terechtzitting op te roepen en zijn verslag te bespreken, wat enige mate van tegenspraak biedt.

Question 42

Wat besliste het GwH op 30 april 1997 over tegenspraak in het onderzoek ter terechtzitting?

Answer 42

Het GwH besliste dat een gebrek aan tegenspraak in het onderzoek ter terechtzitting niet redelijk verantwoord is, omdat er identiek dezelfde belangen op het spel staan voor strafrechter en burgerlijke rechter, hoewel tegenspraak enkel in burgerlijke procedures verplicht is.

Question 43

Wat is het onderscheid in tegensprekelijkheid tussen burgerlijke en strafzaken volgens Cass. 8 februari 2000?

Answer 43

Voor burgerlijke zaken is tegensprekelijkheid verplicht. Voor strafzaken, als de expertise door een vonnisgerecht wordt bevolen om de strafvordering te beoordelen, beslist de rechter over de modaliteiten, rekening houdend met het recht van verdediging en de vereisten van de strafvordering. Onderzoek door deskundige is dus niet van rechtswege tegensprekelijk.

Question 44

Waarom kan tegensprekelijkheid in bepaalde strafzaken beperkt worden?

Answer 44

Tegensprekelijkheid kan in bepaalde strafzaken beperkt worden om de sereniteit van de debatten te bewaren. De actieve tussenkomst van de partijen kan soms de kwaliteit en sereniteit van een deskundigenonderzoek aantasten.

Question 45

Hebben partijen een medewerkingsplicht aan een deskundigenonderzoek in strafzaken waarvoor tegensprekelijkheid is bevolen?

Answer 45

Nee, partijen kunnen niet worden gedwongen om mee te werken aan een deskundigenonderzoek in strafzaken waarvoor tegensprekelijkheid is bevolen.

Question 46

Wat zijn de kernprincipes voor de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van een deskundige?

Answer 46

Een deskundige moet te allen tijde onafhankelijk en onpartijdig blijven, geen opsporings- of onderzoeksambtenaar zijn, en het vermoeden van onschuld eerbiedigen door geen uitspraken te doen over de schuldvraag. Dit blijft de beoordeling van de strafrechter.

Question 47

Welke vrijheid heeft een deskundige bij de uitvoering van zijn opdracht?

Answer 47

Een deskundige heeft volledige onafhankelijkheid en vrijheid in de organisatie en uitvoering van zijn opdracht, mits hij zich strikt aan de gegeven opdracht houdt en geen dwang uitoefent op de te onderzoeken persoon.

Question 48

Wat moet een deskundige doen om zich van nuttige inlichtingen te voorzien?

Answer 48

Een deskundige moet actief op zoek gaan naar alle technische gegevens die relevant zijn voor het feitelijke probleem en mag geen listen gebruiken. Alle gebruikte stukken moeten aan tegenspraak onderworpen worden, zodat partijen kennis kunnen nemen van deze stukken.

Question 49

Wanneer moet een deskundige een voorverslag en een eindverslag opstellen?

Answer 49

Een deskundige moet een voorverslag en een eindverslag opstellen indien de expertise tegensprekelijk is, zodat partijen hun opmerkingen kunnen maken. Indien de expertise niet-tegensprekelijk is, volstaat een definitief eindverslag.

Question 50

Wat moet het verslag van een deskundige bevatten?

Answer 50

Het verslag moet de vaststellingen, methodes en opinies van de deskundige bevatten. Vaststellingen zijn de waarnemingen tijdens de uitvoering van de opdracht, methodes zijn nodig voor tegenspraak en bescherming van het recht van verdediging, en opinies zijn de interpretaties en conclusies van de deskundige.

Question 51

Wat is de bewijswaarde van het verslag van een deskundige?

Answer 51

De rechter mag de deskundige geen mening toeschrijven die hij niet heeft geuit, noch vaststellingen die hij niet heeft gedaan, en dient de tekst van het verslag te eerbiedigen. De bewijswaarde van het verslag is onderworpen aan de vrije appreciatie van de rechter en heeft geen beslissingswaarde; het dient slechts als advies of inlichting.

Question 52

Wie draagt de kosten van het deskundigenonderzoek in strafzaken?

Answer 52

De kosten van het deskundigenonderzoek in strafzaken worden gedragen door de strafvordering.