College 5 auto-immuunziekten van het oog (patient demonstratie 1) Flashcards

1
Q

wat zijn voorbeelden van immunologische ziektes aan het oog?

A
  • uveitis
  • (epi)scleritis
  • keratoconjunctivitis sicca
  • conjunctivitis
  • optic neuritis
  • orbitale pseudotumor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

wat is een uveitis?

A

Intra-oculaire ontsteking van de
- iris
- corpus ciliare
- choroidea

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

wat is de incidentie van een uveitis?

A

52,4 per 100 000 PY
Periode prevalentie: 115,3 per
100 000 PY

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

wat zijn vaak door oorzaken van een uveitis?

A
  • infecties
  • systeemziekten
  • idiomatisch
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

waarin kan uveitis worden opgedeeld?

A

Anatomisch:
1. anterior = voorste oogkamer, iris en corpus ciliare –> MEEST
2. intermediair = perifere retina, pars plana en glasvocht –> MINST
3. posterior = retina, choroid en soms n. opticus
4. panuveitis = ≥ 2 delen

Pathologisch:
1. granulomateus
2. non-granulomateus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Welke uveitis komt het meest voor?

A

Anterior 60-90%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat is het beloop van een anterieure uveitis?

A
  • meestal self limiting
  • meestal benigne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

wat zijn oorzaken van een anterieure uveitis?

A
  • idiopatisch
  • heterochromie van Fuchs vaak tgv rubella
  • HLA-B27 geassocieerd
  • Juveniele idiopatische artritis –> kind
  • sarcoidose
  • tubulointerstitiele nefritis en uveitis –> kinderen
    • infectieus:
      a) HSV
      b) VZV
      c) CMV

BELANGRIJKST:
- HLA B27 geassocieerd
- juveniele idiopatische artritis
- heterochromie van Fuchs vaak tgv rubella
- CMV

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wat is kenmerkend voor een intermediaire uveitis?

A

snowballs op de retina te zien

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

wat zijn oorzaken van intermediaire uveitis?

A
  • idiopatisch –> meestal
  • MS
  • ziekte van Lyme
  • Sarcoidose
  • infectieus: rubella
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

wat is vaak het eerste teken van MS? Wat zijn nog meer verschijnselen?

A

1e teken: vaak diplopie (dubbelzien)

  • evenwichtsstoornissen
  • tintelingen
  • neurologische uitvalsverschijnselen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hoe vaak komt een posterieure uveitis voor? wat is kenmerkend?

A

In 10%

kenmerkend:
- chronisch
- progressief
- recidiverend

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

wat zijn oorzaken van een posterieure uveitis?

A
  • idiopatisch
  • Birdshot retinopathie
  • sarcoidose
  • infectieus:
    a) toxoplasmose (VAAK!!)
    b) syfilis
    c) CMV, HSV, VZV
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

wat zijn oorzaken van een panuveitis?

A
  • idiopatisch
  • sarcoidose
  • ziekte van behcet
  • Vogt-Kohanagi-Harada (VKH)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

wat zijn klachten van uveitis (per segment)?

A

Anterieur
- pijn
- fotofobie
- soms verminderde visus

Posterieur en intermediair:
- vaak pijnloos
- vaker visus verlies door vertroebeling glasvocht en verminderde scherpte

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

In hoeveel van de gevallen is een uveitis idiopathisch?

A

1/3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat zijn belangrijke infectieuze verwekkers van een uveitis?

A

Bacterieel:
1. treponema gondii (syfilis)
2. borrelia (lyme)
- bartonella
- mycobacterium tuberculosis
- N. leptospira
- Rickettsiae

Viraal;
1. HSV
2. VZV
- CMV
- rubella
- mazelen
- EBV
- Rift valley fever

Parasitair:
1. toxoplasmose
- toxocara
- onchocerca
- cystericus

Fungi:
1. candida
2. aspergillus
- cryptococcus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wat is m. Bechterew?

A

Spondylitis ankylpoetica
- verstijving van de wervels waardoor kyfose en moeilijke ademhaling
- ochtend stijfheid
- avond: inflammatoire rugpijn
- sacro-iliitis
- lopen gebogen
- 25% heeft last van perifere artritis

EN een niet-granulomateuze Anterieure uveitis met hypopyon (moeilijk behandelbaar)
HLA-B27 geassocieerd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat doet het rubella virus op het oog?

A
  • op de iris –>atrofie –> verschillende oogkleur

Fuchs-heterochrome uveitis: kleurverschil tussen ogen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

wat is Fuchs-heterochrome uveitis? waarbij kan het voorkomen? Hoe stellen we dit vast?

A

= een vorm van unilaterale uveitis waardoor een heterochromasie ontstaat wat een kleurverandering geeft in het aangedane oog –> hierdoor kleurverschil tussen beide ogen omdat maar 1 oog aangedaan is

Vaak:
unilaterale uveitis anterior
+ heterochromie van de iris
+ cataract

bij:
- rubella
- CMV
- hepres

Vaststellen:
Door transilluminatie = met een lamp schijnen op het oog om verschil goed zichtbaar te maken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

welke vormen van uveitis kan het rubella virus veroorzaken?

A
  • anterieure uveitis
  • intermediaire uveitis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

wat is kenmerkend aan het CMV uveitis?

A
  • unilaterale hypertensie anterieure uveitis
  • vaak met verhoogde oogdruk
  • descemet stippen bij kijken met spleetlamp = kleine stipjes leukocyten tegen cornea
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

bij wie kan een CMV uveits voorkomen?

A
  • immuun gecompromitteerde mensen
  • immuun competente mensen
24
Q

wat is de meest voorkomende oorzaak van een uveitis posterior?

A

toxoplasmose

25
Q

Waardoor kan toxoplasmose worden overgedragen?

A

Katten zijn de host –> oocysten in feces
- contact met katten feces
- eten van rauw vlees van koeien en varkens (die het hebben binnen gekregen via voedsel)
- gecontamineerde groenten

  • bloedtransfusie
  • verticale transmissie
26
Q

wat zijn kenmerken van een toxoplasmose posterieure uveitis? wat is de prognose?

A

Verworven:
- littekens op retina –> geen blindheid
- BELANGRIJKST: pijnloze unilaterale visusdaling

Congenitaal:
- blindheid kind door littekens op de retina
- malformaties

Prognose:
gunstig ALS niet op macula

27
Q

wat is de diagnostiek van toxoplasmose?

A

Niet serologisch onderzoek –> virus wordt niet geklaard

Analyse oogvocht

28
Q

wat is het beeld van syfilis? waardoor kan het beloop verergeren?

A

Verworven:
- huiduitslag
- arthralgie
- roseola
Oog:
- iritis
- multifocale choroiditis
- vasculitis
- neuroretinitis
- loslating retina

Congenitaal
- keratitis

Beloop verergerd icm AIDS

29
Q

Hoe vaak wordt een uveitis veroorzaakt door syfilis?

A

1-3%
–> stijgend

30
Q

Wat is sarcoidose?

A

Een granulomateuze ontsteking die zich in allerlei organen kan manifesteren
- vaak in de longen
- kan ook in ogen

31
Q

wat zijn kenmerken van sarcoidose?

A
  • X-thorax: bilaterale vergrote LK (vn hilair)
    –> hoeft niet afwijkend te zijn
  • histopathologie: granulomen –> schade aan organen
32
Q

Hoe verloopt de diagnostiek van een uveitis?

A
  1. klinisch beeld
  2. Lab: algemeen bloedbeeld, oorzaak opsporen
  3. Fluorescentie angiogram of OCT
    a) fluorescentie angiogram: doorbloeding netvlies met contrastvloeistof –> littekens op retina ook zien
    b) Optical coherence tomografie: plaatsjes van de lagen van de retina –> oog laag voor laag onderzoeken
  4. X-thorax/PET/CT: uitsluiten TBC en sarcoidose (of Andere oorzaken)
  5. Analyse voorste oogkamerwater en/of glasvocht
    - punctie oog
    - hierop PCR
    - Goldmann Wittmer coefficient: specifiek zoeken naar Ab
33
Q

Wat zijn behandelingsmogelijkheden van een uveitis? wat is een veel voorkomende complicatie?

A

Afhankelijk van de oorzaak:

  • oogdruppels: steroiden
  • injectie in oog: steroïden
  • oraal prednison of immuunmodulerende medicatie

Complicatie: stijging oogbal druk en cataract

34
Q

Hoe verloopt de behandeling van een uveitis?

A
  1. prednison
  2. a) cyclosporine en methotrexaat
    b) aziothioprine en mycofenolaat
  3. Adalimumab en infliximab
  4. cyclofosfamide (of tocilizumab of retuximab)
35
Q

wat is een scleritis en wat is een episcleritis?

A

Scleritis: ontsteking in de diepte van de sclera

episcleritis: ontsteking oppervlakte van sclera

36
Q

wat zijn de kenmerkende verschillen tussen een scleritis en een episcleritis?

A

Episcleritis:
- vervelend dof gevoel
- diffuse of nodulaire uiting
- na toediening vasoconstrictieve druppels (oppervlakkige vaten): witte kleur

scleritis:
- doffe, borende, heftige pijn met uitstraling naar kaak en oor
- diffuse of nodulaire uiting
- necrotiserende scleritis –> let op perforatie van de sclera (scleromalacia perforans)
- VERLAAGDE VISUS
- Na toediening vascoconstrictieve druppels: oog blijft Rood van kleur

37
Q

wat is kenmerkend voor een scleritis?

A

Visus daling met een doffe/borende pijn uitstralend naar de kaak of oor

38
Q

wat gebeurt er bij een necrotiserende scleritis?

A

afbraak van de sclera –> oog minder beschermd –> risico op perforatie

  • scleromalacia perforans: necrotiserende scleritis zonder perforatie –> wel risico op oculaire perforatie
39
Q

Wat is vaak de oorzaak van een scleritis?

A

50-70% onderdeel van een systeem ziekte

40
Q

hoe kan de diagnose scleritis of episcleritis gesteld worden?

A
  • soms macroscopisch
  • soms echo van oog voor achterkant sclera –> typisch is T-sign = achter de sclera loopt een zwarte lijn (vocht) die een T vormt met de oogzenuw
    En verdikking van sclera op echo
41
Q

Bij welke systemische ziekten komt scleritis voor?

A
  • RA: vn in proximale gewrichten van de falangen en metacarpale gewrichten
  • GPA (wegener)
  • polychondritis
  • SLE
42
Q

wat is altijd het beleid bij een patiënt met een scleritis?

A

Doorsturen naar de internist om onderliggend lijden uit te sluiten

43
Q

wat zijn complicaties van een uveitis?

A
  • cystoid macula oedeem: ontstekingsfactoren tasten de retina-bloed barrière aan waardoor vocht lekkage –> ophopen in cysten
  • cataract
44
Q

wat is kenmerkend voor een uveitis bij juveniele idiomatische artritis?

A
  • jeugd reuma
  • pijnloze uveitis anterior zonder symptomen –> SCREENING nodig
  • complicaties: glaucoom en cataract
    CAVE: amplyopie = lui oog
  • risicofactoren:
    a) ANA+
    b) oligoartritis
    c) meisjes
  • wanneer: < 4 jaar
45
Q

wat is amblyopie? waarbij is dit belangrijk?

A

= een neurovisuele ontwikkelingsstoornis (lui oog genoemd)
onderontwikkeling van verschillende visuele vaardigheden zoals o.a.
- gezichtsscherpte
- oogbewegingen
- oogsamenwerking
- stereoscopisch dieptezicht

ontwikkelingsstoornis waarbij een oog neurologisch slecht geïntegreerd is geraakt (oog zelf is volledig gezond)

–> symptomen kenmerken zich aan 1 oog

BELANGRIJK BIJ:
juveniele idiopatische artritis

46
Q

wat is vaak de uiting van een CMV gerelateerde uveitits?

A

Unilaterale hypertensieve anterieure uveitis bij immuun gecompetente mensen in Azie

Uveitis posterior bij immuun gecompromitteerden

47
Q

wat zijn de meest voorkomende oorzaken van de uveitissen?

A

Anterieur:
- HLA-B27 geassocieerd
- Juveniele idiopatische artritis
- heterochromie van fuchs vaak door rubella
- CMV

Intermediair:
- meestal idiopatisch

Posterieur:
- Toxoplasmose –> meest
- syfilis

Panuveitis:
- sarcoidose

48
Q

wat zijn klachten van sarcoidose?

A

= idiopatisch granulomateuze ziekte

Ogen:
- droge ogen
- blurry vision

Vergrote LK

Long:
- droge hoest
- hemoptoe
- verlittekening
- vergrote LK (vaak hilair)

hart: complicaties

Hapatosplenomegalie

Gewrichten (knieën vaak)
- pijn
- artritis
- zwelling

Huid:
- Rash
- lupus pernio
- erythema nodosum
- laesies op de rug
- subcutane nodules

49
Q

Hoe kan men het best onderscheid maken tussen een scleritis en een episcleritis?

A

Toedienen van vasoconstrictieve oogdruppels –> werkt op oppervlakkige vaten

Episcleritis: sclera wordt weer wit van kleur

scleritis: oog zal rood blijven omdat middel niet bij diepe gebied komt

50
Q

wat is de behandeling van een scleritis?

A

Afhankelijk soort en ernst
- oogdruppels met steroïden of NSAIDs
- NSAID
- prednison
- immuunmodulerende medicatie

LET OP:
een ingreep aan de sclera bvb injectie, biopt of incisie –> kan scleritis luxeren

51
Q

wat zijn belangrijke kenmerken om uit te vragen bij uveitis, scleritis, episcleritis?

A

Algemeen:
- koorts
- malaise
- gewichtsverlies

Reumatologisch:
- gewrichtsafwijkingen
- rugklachten

Huidaandoeningen
- erythema
- vitiligo
- insecten beten

Neurologisch:
- hoofdpijn
- tinnitus

Luchtweg klachten

Gastro-intestinaal:
- klachten
- aften

Urogenitaal:
- SOA’s
- ulcera

52
Q

Op welke manier probeert het lichaam oog infecties te voorkomen?

A
  1. Het is een immune privileged side
    met bloed retina barrière waardoor niks erbij kan komen –> VOORKOMT GEEN INFECTIES
  2. IgA en lysozymen in tranen
  3. Bescherming oog met cornea (epitheel)
  4. hoge expressie van MHC-1
  5. expressie van oppervlakte moleculen die de complement activatie remmen
  6. lokale immunosuppressieve cytokine productie (IL-10, TGF-b)
  7. aanwezigheid neuropeptiden
  8. FAS ligand expressie: controle van FAS+ lymfoide cellen –> zodat geen reactieve lymfocyten het oog binnen komen
53
Q

welke delen van het oog kunnen worden aangedaan door immunologische ziekten?

A

Vrijwel elk deel

54
Q

Welke oog ontstekingen zijn vaak geassocieerd met systemische ziektes?

A
  • uveitis
  • scleritis
55
Q

Hoe behandelen we veel oog ontstekingen?

A

Auto-immuun ziekte met immunosuppressiva

56
Q

wat is het syndroom van Susac?

A

= auto-Ab die zorgen voor vasculitis in kleine vaatjes waardoor occlusie
Vaak in
- oren: slechter zien
- ogen: slechter horen
- hersenen: verwardheid en hoofdpijn

57
Q
A