College 5 auto-immuunziekten van het oog (patient demonstratie 1) Flashcards

1
Q

wat zijn voorbeelden van immunologische ziektes aan het oog?

A
  • uveitis
  • (epi)scleritis
  • keratoconjunctivitis sicca
  • conjunctivitis
  • optic neuritis
  • orbitale pseudotumor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

wat is een uveitis?

A

Intra-oculaire ontsteking van de
- iris
- corpus ciliare
- choroidea

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

wat is de incidentie van een uveitis?

A

52,4 per 100 000 PY
Periode prevalentie: 115,3 per
100 000 PY

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

wat zijn vaak door oorzaken van een uveitis?

A
  • infecties
  • systeemziekten
  • idiomatisch
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

waarin kan uveitis worden opgedeeld?

A

Anatomisch:
1. anterior = voorste oogkamer, iris en corpus ciliare –> MEEST
2. intermediair = perifere retina, pars plana en glasvocht –> MINST
3. posterior = retina, choroid en soms n. opticus
4. panuveitis = ≥ 2 delen

Pathologisch:
1. granulomateus
2. non-granulomateus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Welke uveitis komt het meest voor?

A

Anterior 60-90%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat is het beloop van een anterieure uveitis?

A
  • meestal self limiting
  • meestal benigne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

wat zijn oorzaken van een anterieure uveitis?

A
  • idiopatisch
  • heterochromie van Fuchs vaak tgv rubella
  • HLA-B27 geassocieerd
  • Juveniele idiopatische artritis –> kind
  • sarcoidose
  • tubulointerstitiele nefritis en uveitis –> kinderen
    • infectieus:
      a) HSV
      b) VZV
      c) CMV

BELANGRIJKST:
- HLA B27 geassocieerd
- juveniele idiopatische artritis
- heterochromie van Fuchs vaak tgv rubella
- CMV

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wat is kenmerkend voor een intermediaire uveitis?

A

snowballs op de retina te zien

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

wat zijn oorzaken van intermediaire uveitis?

A
  • idiopatisch –> meestal
  • MS
  • ziekte van Lyme
  • Sarcoidose
  • infectieus: rubella
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

wat is vaak het eerste teken van MS? Wat zijn nog meer verschijnselen?

A

1e teken: vaak diplopie (dubbelzien)

  • evenwichtsstoornissen
  • tintelingen
  • neurologische uitvalsverschijnselen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hoe vaak komt een posterieure uveitis voor? wat is kenmerkend?

A

In 10%

kenmerkend:
- chronisch
- progressief
- recidiverend

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

wat zijn oorzaken van een posterieure uveitis?

A
  • idiopatisch
  • Birdshot retinopathie
  • sarcoidose
  • infectieus:
    a) toxoplasmose (VAAK!!)
    b) syfilis
    c) CMV, HSV, VZV
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

wat zijn oorzaken van een panuveitis?

A
  • idiopatisch
  • sarcoidose
  • ziekte van behcet
  • Vogt-Kohanagi-Harada (VKH)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

wat zijn klachten van uveitis (per segment)?

A

Anterieur
- pijn
- fotofobie
- soms verminderde visus

Posterieur en intermediair:
- vaak pijnloos
- vaker visus verlies door vertroebeling glasvocht en verminderde scherpte

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

In hoeveel van de gevallen is een uveitis idiopathisch?

A

1/3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat zijn belangrijke infectieuze verwekkers van een uveitis?

A

Bacterieel:
1. treponema gondii (syfilis)
2. borrelia (lyme)
- bartonella
- mycobacterium tuberculosis
- N. leptospira
- Rickettsiae

Viraal;
1. HSV
2. VZV
- CMV
- rubella
- mazelen
- EBV
- Rift valley fever

Parasitair:
1. toxoplasmose
- toxocara
- onchocerca
- cystericus

Fungi:
1. candida
2. aspergillus
- cryptococcus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wat is m. Bechterew?

A

Spondylitis ankylpoetica
- verstijving van de wervels waardoor kyfose en moeilijke ademhaling
- ochtend stijfheid
- avond: inflammatoire rugpijn
- sacro-iliitis
- lopen gebogen
- 25% heeft last van perifere artritis

EN een niet-granulomateuze Anterieure uveitis met hypopyon (moeilijk behandelbaar)
HLA-B27 geassocieerd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat doet het rubella virus op het oog?

A
  • op de iris –>atrofie –> verschillende oogkleur

Fuchs-heterochrome uveitis: kleurverschil tussen ogen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

wat is Fuchs-heterochrome uveitis? waarbij kan het voorkomen? Hoe stellen we dit vast?

A

= een vorm van unilaterale uveitis waardoor een heterochromasie ontstaat wat een kleurverandering geeft in het aangedane oog –> hierdoor kleurverschil tussen beide ogen omdat maar 1 oog aangedaan is

Vaak:
unilaterale uveitis anterior
+ heterochromie van de iris
+ cataract

bij:
- rubella
- CMV
- hepres

Vaststellen:
Door transilluminatie = met een lamp schijnen op het oog om verschil goed zichtbaar te maken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

welke vormen van uveitis kan het rubella virus veroorzaken?

A
  • anterieure uveitis
  • intermediaire uveitis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

wat is kenmerkend aan het CMV uveitis?

A
  • unilaterale hypertensie anterieure uveitis
  • vaak met verhoogde oogdruk
  • descemet stippen bij kijken met spleetlamp = kleine stipjes leukocyten tegen cornea
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

bij wie kan een CMV uveits voorkomen?

A
  • immuun gecompromitteerde mensen
  • immuun competente mensen
24
Q

wat is de meest voorkomende oorzaak van een uveitis posterior?

A

toxoplasmose

25
Waardoor kan toxoplasmose worden overgedragen?
Katten zijn de host --> oocysten in feces - contact met katten feces - eten van rauw vlees van koeien en varkens (die het hebben binnen gekregen via voedsel) - gecontamineerde groenten - bloedtransfusie - verticale transmissie
26
wat zijn kenmerken van een toxoplasmose posterieure uveitis? wat is de prognose?
Verworven: - littekens op retina --> geen blindheid - BELANGRIJKST: pijnloze unilaterale visusdaling Congenitaal: - blindheid kind door littekens op de retina - malformaties Prognose: gunstig ALS niet op macula
27
wat is de diagnostiek van toxoplasmose?
Niet serologisch onderzoek --> virus wordt niet geklaard Analyse oogvocht
28
wat is het beeld van syfilis? waardoor kan het beloop verergeren?
Verworven: - huiduitslag - arthralgie - roseola Oog: - iritis - multifocale choroiditis - vasculitis - neuroretinitis - loslating retina Congenitaal - keratitis Beloop verergerd icm AIDS
29
Hoe vaak wordt een uveitis veroorzaakt door syfilis?
1-3% --> stijgend
30
Wat is sarcoidose?
Een granulomateuze ontsteking die zich in allerlei organen kan manifesteren - vaak in de longen - kan ook in ogen
31
wat zijn kenmerken van sarcoidose?
- X-thorax: bilaterale vergrote LK (vn hilair) --> hoeft niet afwijkend te zijn - histopathologie: granulomen --> schade aan organen
32
Hoe verloopt de diagnostiek van een uveitis?
1. klinisch beeld 2. Lab: algemeen bloedbeeld, oorzaak opsporen 3. Fluorescentie angiogram of OCT a) fluorescentie angiogram: doorbloeding netvlies met contrastvloeistof --> littekens op retina ook zien b) Optical coherence tomografie: plaatsjes van de lagen van de retina --> oog laag voor laag onderzoeken 4. X-thorax/PET/CT: uitsluiten TBC en sarcoidose (of Andere oorzaken) 5. Analyse voorste oogkamerwater en/of glasvocht - punctie oog - hierop PCR - Goldmann Wittmer coefficient: specifiek zoeken naar Ab
33
Wat zijn behandelingsmogelijkheden van een uveitis? wat is een veel voorkomende complicatie?
Afhankelijk van de oorzaak: - oogdruppels: steroiden - injectie in oog: steroïden - oraal prednison of immuunmodulerende medicatie Complicatie: stijging oogbal druk en cataract
34
Hoe verloopt de behandeling van een uveitis?
1. prednison 2. a) cyclosporine en methotrexaat b) aziothioprine en mycofenolaat 3. Adalimumab en infliximab 4. cyclofosfamide (of tocilizumab of retuximab)
35
wat is een scleritis en wat is een episcleritis?
Scleritis: ontsteking in de diepte van de sclera episcleritis: ontsteking oppervlakte van sclera
36
wat zijn de kenmerkende verschillen tussen een scleritis en een episcleritis?
Episcleritis: - vervelend dof gevoel - diffuse of nodulaire uiting - na toediening vasoconstrictieve druppels (oppervlakkige vaten): witte kleur scleritis: - doffe, borende, heftige pijn met uitstraling naar kaak en oor - diffuse of nodulaire uiting - necrotiserende scleritis --> let op perforatie van de sclera (scleromalacia perforans) - VERLAAGDE VISUS - Na toediening vascoconstrictieve druppels: oog blijft Rood van kleur
37
wat is kenmerkend voor een scleritis?
Visus daling met een doffe/borende pijn uitstralend naar de kaak of oor
38
wat gebeurt er bij een necrotiserende scleritis?
afbraak van de sclera --> oog minder beschermd --> risico op perforatie - scleromalacia perforans: necrotiserende scleritis zonder perforatie --> wel risico op oculaire perforatie
39
Wat is vaak de oorzaak van een scleritis?
50-70% onderdeel van een systeem ziekte
40
hoe kan de diagnose scleritis of episcleritis gesteld worden?
- soms macroscopisch - soms echo van oog voor achterkant sclera --> typisch is T-sign = achter de sclera loopt een zwarte lijn (vocht) die een T vormt met de oogzenuw En verdikking van sclera op echo
41
Bij welke systemische ziekten komt scleritis voor?
- RA: vn in proximale gewrichten van de falangen en metacarpale gewrichten - GPA (wegener) - polychondritis - SLE
42
wat is altijd het beleid bij een patiënt met een scleritis?
Doorsturen naar de internist om onderliggend lijden uit te sluiten
43
wat zijn complicaties van een uveitis?
- cystoid macula oedeem: ontstekingsfactoren tasten de retina-bloed barrière aan waardoor vocht lekkage --> ophopen in cysten - cataract
44
wat is kenmerkend voor een uveitis bij juveniele idiomatische artritis?
- jeugd reuma - pijnloze uveitis anterior zonder symptomen --> SCREENING nodig - complicaties: glaucoom en cataract CAVE: amplyopie = lui oog - risicofactoren: a) ANA+ b) oligoartritis c) meisjes - wanneer: < 4 jaar
45
wat is amblyopie? waarbij is dit belangrijk?
= een neurovisuele ontwikkelingsstoornis (lui oog genoemd) onderontwikkeling van verschillende visuele vaardigheden zoals o.a. - gezichtsscherpte - oogbewegingen - oogsamenwerking - stereoscopisch dieptezicht ontwikkelingsstoornis waarbij een oog neurologisch slecht geïntegreerd is geraakt (oog zelf is volledig gezond) --> symptomen kenmerken zich aan 1 oog BELANGRIJK BIJ: juveniele idiopatische artritis
46
wat is vaak de uiting van een CMV gerelateerde uveitits?
Unilaterale hypertensieve anterieure uveitis bij immuun gecompetente mensen in Azie Uveitis posterior bij immuun gecompromitteerden
47
wat zijn de meest voorkomende oorzaken van de uveitissen?
Anterieur: - HLA-B27 geassocieerd - Juveniele idiopatische artritis - heterochromie van fuchs vaak door rubella - CMV Intermediair: - meestal idiopatisch Posterieur: - Toxoplasmose --> meest - syfilis Panuveitis: - sarcoidose
48
wat zijn klachten van sarcoidose?
= idiopatisch granulomateuze ziekte Ogen: - droge ogen - blurry vision Vergrote LK Long: - droge hoest - hemoptoe - verlittekening - vergrote LK (vaak hilair) hart: complicaties Hapatosplenomegalie Gewrichten (knieën vaak) - pijn - artritis - zwelling Huid: - Rash - lupus pernio - erythema nodosum - laesies op de rug - subcutane nodules
49
Hoe kan men het best onderscheid maken tussen een scleritis en een episcleritis?
Toedienen van vasoconstrictieve oogdruppels --> werkt op oppervlakkige vaten Episcleritis: sclera wordt weer wit van kleur scleritis: oog zal rood blijven omdat middel niet bij diepe gebied komt
50
wat is de behandeling van een scleritis?
Afhankelijk soort en ernst - oogdruppels met steroïden of NSAIDs - NSAID - prednison - immuunmodulerende medicatie LET OP: een ingreep aan de sclera bvb injectie, biopt of incisie --> kan scleritis luxeren
51
wat zijn belangrijke kenmerken om uit te vragen bij uveitis, scleritis, episcleritis?
Algemeen: - koorts - malaise - gewichtsverlies Reumatologisch: - gewrichtsafwijkingen - rugklachten Huidaandoeningen - erythema - vitiligo - insecten beten Neurologisch: - hoofdpijn - tinnitus Luchtweg klachten Gastro-intestinaal: - klachten - aften Urogenitaal: - SOA's - ulcera
52
Op welke manier probeert het lichaam oog infecties te voorkomen?
1. Het is een immune privileged side met bloed retina barrière waardoor niks erbij kan komen --> VOORKOMT GEEN INFECTIES 2. IgA en lysozymen in tranen 3. Bescherming oog met cornea (epitheel) 4. hoge expressie van MHC-1 5. expressie van oppervlakte moleculen die de complement activatie remmen 6. lokale immunosuppressieve cytokine productie (IL-10, TGF-b) 7. aanwezigheid neuropeptiden 8. FAS ligand expressie: controle van FAS+ lymfoide cellen --> zodat geen reactieve lymfocyten het oog binnen komen
53
welke delen van het oog kunnen worden aangedaan door immunologische ziekten?
Vrijwel elk deel
54
Welke oog ontstekingen zijn vaak geassocieerd met systemische ziektes?
- uveitis - scleritis
55
Hoe behandelen we veel oog ontstekingen?
Auto-immuun ziekte met immunosuppressiva
56
wat is het syndroom van Susac?
= auto-Ab die zorgen voor vasculitis in kleine vaatjes waardoor occlusie Vaak in - oren: slechter zien - ogen: slechter horen - hersenen: verwardheid en hoofdpijn
57