ch.8: over afrikaans Flashcards
waar wordt afrikaans gesproken?
Zuid-Afrika
Hoe noemt het Surinaams in het Surinaams en waarom is het informele taal?
Sranan(tongo) – slaventaal, wordt vooral gesproken, zelden neergeschreven, in formele context: gebruik van andere talen
Wat is het verschil tussen meervoudsvorming in het Afrikaans en het Nederlands?
Afrikaans: -e, -s – Nederlands: -en, -s
Waarom zijn er nog zoveel verschillen tussen Afrikaans en Nederlands?
Omdat het Afrikaans ook veel andere invloeden heeft.
Hoe vormt het Afrikaans een ontkenning?
Dubbele negatie: ek ga nooit nie slaap nie
Welke talen hebben invloed gehad op het Afrikaans en hoe komt het?
Nederlands, Engels, Portugees + inheemse talen: Bantoe, Khoisan, Maleis + Ned: verversingspost, Eng: reizen + oorlog, Portugees: reizen, Maleis: ingevoerde slaven + inheemse volkeren
het allerbeste
crème de la crème
het belangrijkste onderdeel
pièce de la résistance
eigentijds
contemporain
opvallend
saillant
op en top, volbloed
pur sang
terloops
en passant
het totaal van bv toneelstukken, liederen, composities, etc dat een kunstenaar of gezelschap kan uitvoeren
repertoire
berucht, alom bekend
notoir
minachting
dedain
mislukkeling
echec
redenvoering
discours
wrok
rancune
een techniek waarbij men een ongewenste of gevaarlijke situatie probeert te isoleren door er een beschermende kring rond te leggen.
cordon sanitaire
in het openbaar, voor iedereen om te horen en te zien
en plain public
sentimenteel, huilerig, jammerend
larmoyant
iemand die door zijn gedurfde gedrag anderen van zijn groep in verlegenheid of diskrediet brengt
enfant terrible
voorloper
avant la lettre
ouder persoon die hoog gezag heeft op een bepaald gebied
éminence grise
voldongen feit, gebeurtenis die niet meer te veranderen is
fait accompli
taalkundig
linguïstisch
bon ton, geaccepteerd
salonfärig
hoe dan ook
überhaupt
flair, bezieling, enthousiasme
schwung
complete onzin
quatsch
beklemmend, onbehaaglijk
unheimlich
dominante, toonaangevende cultuur
leitkultuur
de pijn vh zijn, een diepe droefheid om het leven zoals het is
weltschmerz
wat is afrikaans?
zustertaal vh nederlands met het 17de eeuwse hollands als moeder
welke 3 bevolkingsgroepen waren in Zuid-Afrika aanwezig?
san (jager-verzamelaars)
khoi (herders
bantoe (landbouwers
tijdslijn afrika (kolonisatie)
1652: contacten met Portugese en Nederlandse schepen voor handel: Khoi waren niet in staat om ze te blijven bevoorraden -> VOC: verversingsstation op de Kaap Goede Hoop start kolonisering)
Engeland verovert de kolonie -> kolonie terug Nederlands -> kolonie officieel van VK -> Kaapkolonie + Natal + Oranje-Vrijstaat + Transvaal = Unie van Zuid-Afrika -> einde kolonisatie
welke talen hebben invloed gehad op het Afrikaans
Portugees, Nederlands en Engels hebben een invloed gehad op het Afrikaans door kolonisatie (NL en ENG het meest), de inheemse talen door contact en Maleis omdat ze er kwamen werken voor de Nederlanders.
khoisan woord
gogga = insect
maleis woord
piesang = banaan
portugees woord
mielie = maïs
bantoetalen woord
kaia = hut
engels woord
brekfis = ontbijt
wat zijn leenwoorden
woorden die een taal heeft overgenomen uit een andere taal.
waarom gebruiken we leenwoorden?
- Geen equivalent in de taal (zebra)
- Het is ergens anders ontstaan (computer)
- Om aan te tonen dat je bij een bepaalde groep hoort (jongerentaal)
- Omdat het beter klinkt (accountant -> boekhouder)
- Om zo veel mogelijk mensen te bereiken (verkeersborden: stop)
- Om te variëren in woordenschat
- Om aan te tonen dat een bepaald woord iets extra uitdrukt.
- Omdat het historisch zo gegroeid is.
wat is een leenvertaling?
elementen uit de uitlenende taal worden stuk voor stuk letterlijk vertaald (afleidingen en samenstellingen.)
wat is taalpurisme?
het bewust uit de taal weren van woorden en uitdrukkingen die door de spraakmakende gemeente als ongewenst beschouwd worden.
mv afrikaans
+e of +s
genitief
se
letters weglaten?
midden ve woord of op het einde
wat is een neologisme?
nieuwe woorden in een taal: strokiesboeke (stripboek)
wat zijn bastaardwoorden?
= leenwoorden waarvan de spelling aaan de nieuwe taal is aangepast. (danksy)
betrekkelijke vnw afrikaans
die/dat -> wat
lidwoorden afrikaans
die
ww afrikaans
enkel stam
vt: het + ge + stam
verkleinwoorden afrikaans
+tjie
ontkenning afrikaans
dubbele negatie
orthografisch afrikaans
schrift: tendens tot vereenvoudiging: y = ei en ij, ou = au en ou, fonetische spelling.
fonologisch afrikaans
klank: z -> s, ch -> g of gg, v tussen 2 klinkers = w, ieuw wordt een monoftong (nieuws -> nuus), medeklinkerclusters worden vereenvoudigd. Fonomen worden uitgestoten.
morfologisch afrikaans
woordvorming:
- werkwoorden worden bijna niet vervoegd
- verkleinwoorden eindigen op jie’
- nv zijn er niet, en mv is bijna altijd +s.
- 1 lidwoord, 1 betrekkelijk vnw
- de genitief wordt gevormd door se
syntactisch afrikaans
zinsopbouw: dubbele negatie, nevenschikking en reduplucatie. OVT wordt meestal vervangen door OTT, enkel modale ww hebben een OVT.
nederlands in de wereld
24 miljoen mensen spreken Nederlands: in België, Nederland, Nieuw-Zeeland, Suriname, Canada, etc.
standaardnederlands
splitst zich af in Belgisch-Nederlands, Nederlands-Nederlands en Surinaams-Nederlands. Ze is vastgelegd door de Nederlandse taalunie: woordenschat tussen deze vormen kan verschillen.
surinaams
Sranan(tongo): informele taal (vooral gesproken): weinig prestige (slaventaal) -> andere talen in formele contexten.
lingua franca
gemeenschappelijke taal tussen 2 mensen met verschillende moedertalen (niet de moedertaal).
pidgin
= eenvoudige taal tussen 2 mensen die geen gemeenschappelijke taal spreken. Wordt steeds complexer -> creolentaal: volwaardige taal.
convergentietaal
= meerdere talen die samenkomen om een nieuwe taal te vormen (creolentalen)
divergentietaal
moedertaal splitst zich op in dochtertalen
frans-vlaams (tijdslijn)
- Eind 17de eeuw: Louis XIV verovert Frans-Vlaamse Westoek
- 1713: grens Frans-Vlaanderen en Zuid-Nederlanden: contact blijft.
- 1853: Nederlands onderwijs verboden -< geen Nederlandse invloeden meer: geen algemeen Nederlands -> Frans-Vlaams ontstaat (vooral door de oudere generatie gesproken) -> bedreigde taalvariant
- Wordt nu terug onderwezen en plaatselijke verenigingen proberen het terug te laten opleven.
