ch. 1: geschiedenis van Nederlands Flashcards
Toren van Babel
christelijke verklaring voor het ontstaan van verschillende talen.
god strafte het volk voor hun hoogmoed om een toren tot bij hem te bouwen en zorgde ervoor dat ze elkaar niet langer konden begrijpen.
wat is het doel van historisch-vergelijkende taalwetenschap?
verschillen en gelijkenissen tussen talen vaststellen om zo relaties tussen talen te onderscheiden.
wat is de officiële verklaring voor het ontstaan van verschillende talen?
er wordt besloten dat er een oertaal bestond die zich later door migratie en afstand opsplitste in taalfamilies, die zich dan verder opsplitsten.
wat is TED?
jaarlijkse bijeenkomst in Californië waar belangrijke mensen complex onderzoek makkelijk samengevat moeten uitleggen.
hoeveel talen zijn er?
er is geen vast aantal talen omdat het verschil tussen een taal en een dialect moeilijk te onderscheiden is
afhankelijk van de onderzoeker zijn er tussen 3000 en 8000 talen.
wat zijn de verwantschappen van Europese talen?
- algemeen: (proto)Indo-Europese taalfamilie
- Fins: Fins-Oegrische taalfamilie
- Turks: Altaïsche taalfamilie
- Baskisch is een isolaat: het heeft geen verwantschap
wat is taalverwantschap?
wanneer 2 talen bij zowel centrale als erfwoordenschat regelmatige overeenkomsten in klank en vorm hebben.
verband Nederlands en Latijn
hoe ouder het Nederlands, hoe meer gelijkenissen het met Latijn vertoont.
hoe recenter, hoe toegankelijker.
wat is MOOC?
Massive Open Online Course
periode Oud-Nederlands
tot 1150
periode Middelnederlands
1150 - late 15de eeuw
bekende voorbeelden Oudnederlands
- Hebban olla vogola
- Wachtendonkse Psalmen
- lofvers van Munsterbilzen
bekende voorbeelden Middelnederlands
- boek Sidrac
- van de vos Reynaerde
- Karel en de eregast
waar werd Oudnederlands teruggevonden?
- glossen: marge van Latijnse teksten
- interliniaire vertalingen van Bijbelse teksten
- toponiemen (plaatsnamen)
waar werd Middelnederlands teruggevonden?
- manuscripten en didactische teksten
- handschriften
taalkundige kenmerken Oudnederlands
- doffe klinkers: ‘sjwa’
volle klinkers in onbeklemtoonde lettergrepen
taalkundige kenmerken Middelnederlands: spelling
- geen vaste spelling: zoals uitgesproken
- verschillende schrijfwijze voor lange klinkers
- hypercorrectie: h waar ze niet moet zijn, geen h waar ze wel moet zijn: hic -> ik
- clisissen: samenvoeging van woorden door lettergrepen weg te laten: kindine -> kende hij hem?
taalkundige kenmerken Middelnederlands: uitspraak
geen tweeklanken
taalkundige kenmerken Middelnederlands: grammatica:
- 4 naamvallen: nominatief, accusatief, genetief, datief -> vrije woordvolgorde
- dubbele negatie: negatiepartikel (en/ne) + negatief bijwoord
- 4 wijzen: infinitief, imperatief, indicatief, conjuctief
- klinkerwisseling in sterke werkwoorden
wat ging vooraf aan de gouden eeuw?
Spaanse Farnese probeert Antwerpen te verhongeren door de Schelde dicht te gooien -> Antwerpen verliest zijn waarde.
- Marnix kiest de meest humane weg zonder doden en geeft Antwerpen op.
braindrain
nadat Antwerpen aan Spanje is gegeven gaan alle mensen met groot intellect weg naar het noorden (Nederland)
wat is de Gouden Eeuw?
- 17de eeuw
- gevolg van de braindrain
- bloeiperiode handel, wetenschappen en kunsten
- start kolonisering
wat is het gevolg van de Gouden Eeuw?
er wordt meer in het Nederlands geschreven: Joost van der Vondel, Bredero, Hooft, Constatijn Huggens
uitbouw Nederlandse taal
probatio pennae
pennenproef: krabbels gemaakt door een pas gescherpte schrijfveer. het zijn testen om te zien of de veer goed gescherpt is.
natureiniging
beeld uit de natuur als metafoor voor menselijke gevoelens
eigenschappen ‘Hebban olla vogola’
- probatio pennae gevonden achterin een Engelse scriptie, in Kent geschreven
- enkel gekend uit dit handschrift
- duidelijk in het Nederlands, andere schrijfwijze dan Engels
- oudste Nederlandse literatuur ooit teruggevonden
vertaling ‘Hebban olla vogola’
alle vogels zijn begonnen om een nest te bouwen, behalve jij en ik, waar wachten we nog op?
