Cefndir Lewis Glyn Cothi Flashcards
Bardd o bryd oedd Lewis Glyn Cothi?
Bardd o’r bymthegfed ganrif oedd Lewis Glyn Cothi.
Pa fath o fardd ydoedd?
Un o feirdd yr uchelwyr.
Beth mae ei enw yn ei awgrymu?
Mae ei enw yn arymu mai gwr o Lyn Cothi yng Ngogledd Sir Gaerfyrddin ydoedd.
Er fod ei enw yn awgrymu mai o Lyn Cothi ydoedd, beth yr ydym ni’n gwybod erbyn heddiw?
Gwyddom erbyn heddiw ei fod yn hanu o ardal Llanybydder ac yn cymryd ei enw o fforest Glyn Cothi yn yr ardal.
Pryd gafodd Lewis Glyn Cothi ei eni?
Cafodd ei eni yn y 1420au a bu farw yn y 1490au.
Pryd mae ei gerdd olaf yn dyddio?
Mae ei gerdd olaf yn dyddio yn 1489.
Lle mae traddodiad yn honni y cafodd ei gladdu?
Mae traddodiad yn honni y cafodd ei gladdu yn Abergwili.
Beth does dim llawer ohono?
Does dim llawer o fanylion am Lewis Glyn Cothi.
Beth oedd ei enw bedydd?
Llywelyn oedd ei enw bedydd ond galwodd ei hun yn Lewys neu Lewis.
O bosib, lle dderbyniodd ei addysg?
O bosib, derbyniodd ei addysg ym Mhriordy Caerfyrddin a gallai ysgrifennu’n dda., ac mae rhai o’i lawysgrifau wedi goroesi.
Beth cyfrannodd iddo?
Cyfrannodd i Lyfr Coch Hergest a Llyfr Gwyn Hergest, lle cedwir ei lawysgrif.
Beth credir iddo efallai dreulio?
Credir iddo efallai dreulio cyfnod fel sywddog yn Rhyfeloedd y Rhosynnau.
Beth gwyddom iddo dreulio cyfnod yn byw arni?
Gwyddom iddo dreulio cyfnod yn byw ar herw oddi wrth y gyfraith yn Eryri, ond ni wyddom pam.
Beth sydd yn fwy arwyddocaol am waith Lewis nag unrhyw fardd Cymraeg arall o’r oesoedd canol?
Mae mwy o waith Lewis Glyn Cothi wedi ei gadw nag unrhyw fardd Cymraed arall o’r oesoedd canol.
Yn ei gerddi, lle yr oedd yn canu iddynt yn bennaf?
Yn ei gerddi, cana i noddwyr dros Gymru, ond yn bennaf yn ei ardal ei hun ac ar hyd y gororau yn Sir Frycheiniog a Maesyfed. Er hyn, mae ei gerddi yn dangos ei fod yn gyfarwydd dros Gymru.
Beth sy’n wahanol am ei gywydd ef? (Marwnad Siôn y Glyn)
Mae’r cywydd hwn yn wahanol i farwnadau eraill , gan fod yna teimladau o golled a galar personol ynddo. Roedd marwnadau arferol yn ganu ystrydebol ac yn dweud pethau tebyg am bawb.
Beth yw’r marwnad yma sy’n ei neud yn wahanol i’r rhai eraill?
Mae’r marwnad yma yn bersonol iawn. Marwnad i’w fab, Siôn (ei unig fab) ydyw a fu farw un bump oed.
Beth oedd ddim yn cyffredin yn y cyfnod?
Nid oedd marwnadau i blant yn cyffredin, er fod llawer o blant yn marw yn y cyfnod. Dim ond 9 marwnad sydd wedi eu cadw gan feirdd i’w plant eu hunain.
Beth yw’r ddau beth sydd yn gwneud y gerdd hon yn dda?
- Ei feistroliaeth ar ei grefft - Mae’n cynganeddu’n rhwydd a naturiol, a does dim syndod ei fod yn cael ei ystyried yn un o feirdd gorau’r bymthegfed ganrif.
- Ei deimlad personol o golli ei fab. Ystyrir y cywydd hwn yn un o brif farwnadau’r Gymraeg mewn unrhyw gyfnod.
Beth oedd yna cynydd gyda yn y bymthegfed ganrif?
Roedd yna cynydd yn y bymthegfed ganrif yn y sylw a roddid i deimladau dynol, ac mae’n cywydd oesol.
