Basisboek hfdst 3. Instandhouding Flashcards
Wat is fotosynthese?
Het proces van omzetten van CO2 en H2O naar glucose, door bladgroenkorrels
Wat zijn reservestoffen?
bv zetmeel in een aardappel
Wat zijn bouwstoffen?
bv eiwitten
Wat zijn brandstoffen?
bv glucose
Wat is assimilatie?
Het maken van bouw-, brand- en reservestoffen
Wat is dissimilatie?
Het proces waarbij grote moleculen afbreken tot steeds kleinere moleculen.
Bij dit proces komt energie vrij (bv Glucose tot CO2 en H2O)
Waar vinden fotosynthese, assimilatie en dissimilatie plaats?
In een groene plantencel
Wat betekent stofwisseling?
Dat uit de ene stof een andere wordt gevormd
Welke stofwisselingsprocessen vinden plaats in cellen van mensen en dieren?
Alleen assimilatie en dissimilatie
Noem een voorbeeld van assimilatie bij mensen en dieren
Opbouw van glycogeen
Als er te weinig zuurstof is voor de afbraak van glucose, dan …
wordt er melkzuur gevormd
Hoe halen planten CO2 uit de lucht?
Door huidmondjes
Wat doet een houtvat?
Vervoert bv water met opgeloste mineralen omhoog naar de bladeren
Wat doet een bastvat?
Vervoer bv glucose en andere nuttige stoffen (voeding, bouwstoffen) omlaag, maar ook omhoog
Welke vertering vindt plaats in de mond?
De eerste stap. Mechanische vertering Enzymatische vertering (brood en aardappels) (is chemische vertering)
Welke vertering vindt plaats in de slokdarm?
Darmperistaltiek
Welke vertering vindt plaats in de maag?
slijm, zoutzuur, verteringsenzymen
Welke vertering vindt plaats in de12-vingerige darm?
alvleesklier sappen
galblaas (gal door lever gemaakt)
Welke vertering vindt plaats in de dunne darm?
enzymen door darmsappen
darmcellen nemen het voedsel op
Welke vertering vindt plaats in de dikke darm?
bacteriële vertering; darmflora; bacteriën verteren wat ons lichaam niet kan verteren
darm neemt nuttige stoffen op
darm neemt veel water op (indikken)
Welke vertering vindt plaats in de endeldarm?
verzamelplaats onverteerde resten
neemt ook nog stoffen op
kringspier ontspant op de wc
Wat vindt plaats in de neus?
haartjes zuiveren lucht van stof
neusholte verwarmt lucht
Wat vindt plaats in de luchtpijp?
splitst in bronchien, bronchus (kraakbeenringen)
trilharen vangen stof en ziekteverwekkers uit
Wat vindt plaats in de longen en longblaasjes?
groepje longblaasjes
zuurstof uit longblaasjes naar het bloed in de haarvaten
CO2 door bloed naar longblaasjes -> uitademen
(ingeademde lucht: 21% zuurstof
Wat vindt plaats in middenrif?
middenrif trekt samen bij inademing
(koepelvorm wordt platter, longruimte vergroot)
ribben bewegen omhoog en naar voren, vergroot ook longruimte
bloed bestaat uit … en …
bloedplasma en bloedcellen (rode, witte)
bloedcellen ontstaan in het …
beenmerg
welke slagaders kennen we?
longslagader en lichaamsslagader (aorta)
wat is een dubbele bloedsomloop
bloedsomloop bij mensen, zoogdieren, vogels en reptielen (kleine bloedsomloop en grote bloedsomloop)
Hoe gaat de kleine bloedsomloop?
hart - longen - hart
Hoe gaat de grote bloedsomloop?
hart - organen - hart
Welke dieren hebben een enkele bloedsomloop?
vissen
Hoe loopt de enkele bloedsomloop?
hart - kieuwen - lichaam - hart
Wat is het lymfevatenstelsel?
verzamelt lymfe, ondersteunt bloedsomloop, bevat veel witte bloedcellen (afweer)
welke functies heeft de lever?
bouwt voedingsstoffen om
breekt schadelijke stoffen af
slaat schadelijke stoffen op (voor de rest van je leven)
slaat nuttige stoffen op (bv glucose)
produceert gal (helpt bij vertering vetten)
Wat is de poortader?
enige bloedvat dat niet rechtsstreeks van of naar hart loopt
Waar gaan afvalstoffen naartoe?
cellen geven deze af aan het bloed
Niercellen …
nemen de nuttige stoffen en meeste water op uit bloedcellen en geven deze terug aan het bloed. urine (water met afvalstoffen) blijft achter
Wat is het grootste orgaan in ons lijf?
de huid
Wat zijn bouwstoffen?
om cel te bouwen en te repareren
Wat zijn brandstoffen?
voor energie
Wat zijn beschermende stoffen?
stoffen tegen schadelijke invloeden
Wat zijn ballaststoffen?
onverteerbare vezels, bevorderen de darmperistaltiek
Welke groepen voedingsstoffen zijn er?
Koolhydraten: suikers, zetmeel, pasta (vooral brandstof, bouwstof)
Eiwitten: ei, peulvruchten, vlees en kaas (vooral bouwstoffen, brandstof)
Vetten (brandstof en bouwstof)
Water (bouwstof) 60% uit water
Mineralen: zout, ijzer, calcium (bouwstoffen)
Vitamines: A, C, D (hulpstof, beschermende stof)
Hoeveel botten heb je ongeveer en wat is hun functie?
200, stevigheid
Wat zijn spieren?
Bundels van langgerekte cellen die zich kunnen samentrekken
Welke soorten spieren heb je?
gladde en gestreepte
Wat is een gewricht?
Verbinding tussen botten waartussen beweging mogelijk is
Wat doen pezen?
Verbinden eind van spier aan bot
Wat zijn antagonisten?
skeletspieren met tegenovergestelde werking
Wat zijn de drie afweerlinies van het lichaam van de mens?
- Huid (huis en slijmvliezen zijn het mechanische deel)
- witte bloedcellen (cellulaire afweer)
- antistoffen (moleculaire afweer)
wat doen zwezerik en milt?
bevatten veel rijpe witte bloedcellen
Een voedselketen begint altijd met een …
plant
hoe noemen we planten mbt de voedselketen en waarom?
producent, omdat ze hun eigen voedsel maken
hoe noemen we dieren mbt de voedselketen en waarom?
consument, omdat ze andere organismen nodig hebben
wat is een voedselpyramide?
Een voedselketen met hoeveelheden erbij
wat is een voedselweb?
Daar zet je alle relaties in (sommige dieren worden door meerdere dieren gegeten)
Wat is de grote waterkringloop?
water als regen uit de lucht
in de grond zakt het weg
stroomt via grondwater naar sloten, kanalen en via rivieren weer naar de zee
verdampt in de zee door de zon -> opnieuw
Binnen de grote waterkringloop zijn tal van …. mogelijk
kleine kringlopen
Wat is de voedselkringloop?
dieren eten planten, poepen, of gaan dood -> bacterien, kleine beestjes en schimmels verteren dat en maken zo mineralen die in de bodem komen, die worden weer opgenomen door planten
Wat is de kringloop van gassen of koolstofkringloop?
zuurstof uit de lucht, koolstof weer uitademen
planten gebruiken CO2 en maken O2
vroeger werd dat opgeslagen -> na honderden jaren: steenkool, aardolie, aardgas
broeikaseffect
extra CO2 in de lucht
broeikasgassen houden teruggekaatst zonlicht tegen, het wordt warmer op aarde
Wat is duurzame ontwikkeling?
Een balans vinden tussen ecologische, economische en sociale aspecten.
3 P’s: people, planet, profit