9. Kwetsbaar zwanger Flashcards
Wat verstaat K&G onder ‘kwetsbare zwangeren’?
Zwangeren die nood hebben aan specifieke ondersteuning wegens een verminderde draagkracht.
Welke zwangeren worden gezien als ‘kwetsbare zwangeren’?
Aanstaande ouders
* die geen of weinig perinatale begeleiding hebben gehad
* in kansarmoede
* tienerzwangerschappen
* met een handicap
* met verslavingsproblemen
* sociaal geïsoleerd
* illegalen
Waarom komen kansarme zwangeren minder snel op prenatale controle?
Zwangerschapsgerelateerd
* ongeplande of ongewenste zwangerschap
* ontkenning van de zwangerschap
* angst voor de reacties van de familie
Andere
* mobiliteit
* werkgerelateerd
* ongeloof dat prenatale zorg belangrijk is
Welke barrières ervaren kansarme zwangeren op het juridisch vlak?
aanvraag geboortepremie en kraamgeld, administratie
* niet op de hoogte of onduidelijk
* administratieve rompslomp
* telefoon- en vervoerskosten naar de nodige instanties zijn een te hoge drempel
* gevoel dat ze teveel doorverwezen worden
* geen informatie verkrijgen via de bevoegde personen
het recht op premies vernemen ze meestal toevallig van vrienden of familie
Welke invloed heeft kansarmoede op de partus?
Geen onderscheid:
* begeleiding van een zelfstandige vroedvrouw wordt volledig terugbetaald door het ziekenfonds
* aanvragen van epidurale analgesie gelijkaardig tussen de verschillende opleidingsniveaus
Wel een onderscheid:
* bij de laagst geschoolde mensen wordt de baring minder vaak ingeleid
* hoogopgeleide vrouwen hebben minder dikwijls een sectio caesarea
Welke invloed heeft het opleidingsniveau van de moeder op de zwangerschapsuitkomst?
1,5 - 2 keer meer kans
* om preterm te bevallen
* op een laag geboortegewicht
* op congenitale afwijkingen
4x meer kans dan bij de hoogst geschoolde vrouwen op perinatale sterfte
Waarom hebben laag geschoolde vrouwen meer kans op een negatieve zwangerschapsuitkomst?
- laattijdige of gebrekkige prenatale begeleiding
- onaangepaste levensstijl: onevenwichtige voeding met tekort aan vitaminen en foliumzuur, roken, alcohol
- stress door de zoektocht naar een job / werken in zware fysieke arbeidsomstandigheden
Welke barrières ervaren kansarme vrouwen bij postnatale zorg?
Materniteit
* moeders willen snel naar huis voor de zorg voor de partner en kinderen
* frustraties bij hulpverleners door rookgedrag
* kamer delen is niet altijd zo eenvoudig
Thuis
* terugbetaalde consultaties van een zelfstandige vroedvrouw zijn onvoldoende gekend
* appreciëren niet altijd dat een hulpverlener binnenshuis komt
Hoeveel kansarme moeders kiezen voor borstvoeding?
35%
t.o.v. 70% bij niet-kansarme moeders
Hoe komt het dat kansarme moeders minder borstvoeding geven?
- laag zelfbeeld
- schaamtegevoel
- angst voor de reacties van anderen
Wanneer ze wel borstvoeding geven krijgen ze weinig hulp van hulpverleners
Waar kunnen kwetsbare zwangeren perinataal terecht op het medisch vlak?
- gynaecoloog
- huisarts (= laagdrempelig)
- vroedvrouw
Waar kunnen kwetsbare zwangeren perinataal terecht op het paramedisch vlak?
- geboortehuizen
- zelfstandige vroedvrouwen
- expertisecentra kraamzorg
- ziekenfondsen
groot aanbod zowel preventief (gezondheidspromotie) als curatief (pre- en postnatale consultaties)
Waar kunnen kwetsbare zwangeren perinataal terecht op het sociaal vlak?
- speciaal zorgtraject in sommige ziekenhuizen
- de nulde lijn
Wat is de nulde lijn?
De lijn voor de professionele zorg
onafhankelijke organisaties die zich richten naar kansarme zwangeren
* bieden dienstverlening aan met een zo laag mogelijke drempel
* de lijn vóór de professionele zorg
* K&G, crisiscentra, zelfhulpgroepen, vrijwilligers, ervaringsdeskundigen, …
Toegang tot prenatale zorg blijkt moeilijker voor zwangeren in kansarmoede. De oorzaken hiervan zijn op 3 niveaus te situeren. Bespreek.
- persoonlijk: gebrek aan kennis over belang van prenatale zorg, financieel, taalbarrière, …
- zorgverleningsinstantie: geen of beperkt ‘vrij spreekuur’, …
- beleid: omslachtige procedure voor zwangeren zonder ziekteverzekering, …
Geef 6 initiatieven rond kwetsbare zwangeren.
- Koala: Kind&Gezin
- Born in Belgium
- De sociale kaart
- De reizende onderwijspoli binnen VIVES Zuid
- Livelab
- PANZA
Bespreek het initiatief KOALA.
Kind- en OuderActiviteiten voor Lokale Armoedebestrijding
* Organisatie: Kind&Gezin
* Wat: organiseren van groepsactiviteiten en kinderopvang voor kwetsbare gezinnen
* Doelstelling: het versterken van de deelname van maatschappelijk kwetsbare gezinnen aan onze samenleving
Bespreek het initiatief Born in Belgium.
- organisatie: RIZIV
- wat: digitale tool voor professionals die werken met kwetsbare zwangeren (centralisatie van psychosociale informatie over de zwangere vrouw)
- doelstelling: proactieve, efficiënte, gepersonaliseerde zorg
Bespreek het initiatief de sociale kaart.
- Organisatie: Vlaamse Overheid
- Wat: overzicht / informatie over het zorgaanbod in Vlaanderen
- Doelstelling: elke burger informeren over het zorgaanbod
Bespreek het initiatief de reizende onderwijspoli binnen VIVES Zuid.
- organisatie: Hogeschool VIVES
- wat: studenten voeren prenatale consultaties en babymassages uit op locatie
- doelstelling: vrouwen uit kansarme milieus de kans geven om deel te nemen aan de onderwijspoli
Bespreek het initiatief Livelab.
- organisatie: Hogeschool VIVES
- wat: teams van interprofessionele studenten werken rond een real-life probleem met inwoners
- doelstelling: hulpvragen bij (kwetsbare) gezinnen of ouderen beantwoorden
- voorbeeld: ‘een buddy bij de wieg’
Wat houdt het project ‘een buddy bij de wieg’ in?
studenten vroedkunde begeleiden een kwetsbaar gezin, van zwangerschap tot jong ouderschap
* emotionele ondersteuning
* gezondheidsvoorlichting
* informatieve ondersteuning
* doorverwijzing naar medische en sociale zorg
* praktische hulp
* ondersteuning bij administratieve procedures
Bespreek het initiatief PANZA.
Perinataal Antwerps Netwerk Zwangerschap in Armoede
* organisatie: samenwerkingsverband tussen Stad, OCMW, AP Hogeschool, Universiteit Antwerpen, Kind&Gezin, …
* wat: toegankelijk en laagdrempelig maken van kwaliteitsvolle zorg, efficiënt dooverwijzingsbeleid, vlotte informatiedeling
* doelstelling: optimale en adequate zorg voor kansarme zwangeren en gezinnen
* voorbeeld: echo’s voor kansarme moeders (zie artikel p. 148)
Wat kun je als vroedvrouw betekenen voor kwetsbare zwangeren?
- empoweren: vragen laten stellen, betrokken, empathisch en flexibel zijn
- een degelijke anamnese uitvoeren: geruststellen, niet veroordelen, gevoel bevragen; voldoende tijd nemen
- info op elk moment aan het koppel kunnen geven
- focussen op betrouwbaarheid
- vertrouwen schenken
