8. Hechting Flashcards
Wat wordt onderzocht bij prenatale psychologie?
Prenatale invloed
de wijze waarop de foetus de zwangerschap beleeft, is beslissend hoe het later in het leven zal staan
Pernatale invloed
de geboorte is een indrukwekkende gebeurtenis, ervaringen worden opgeslagen
DUS: een veilige hechting is van belang voor de verdere ontwikkeling
De foetus kan al waarnemen tijdens de zwangerschap. Hierdoor treedt een interactie op tussen moeder en kind. Op welke 3 niveaus vindt deze communicatie plaats?
- fysiologische communicatie
- gedragsmatige communicatie
- gevoelsmatige communicatie
Wat wordt bedoeld met fysiologische communicatie?
De aanwezigheid van het kind in de buik maakt dat er fysiologische communicatie is:
* invloed van voeding, roken, alcoholgebruik, drugs en medicatie
* overdracht van neurotransmitters en hormonen
Bij chronische prenatale stress en angst worden deze hormonen overgedragen naar de foetus. Welke gevolgen heeft deze fysiologische communicatie voor het jonge kind?
- slaapproblemen
- onrust
- hoge prikkelbaarheid
- lagere intelligentie
- excessief huilen
- apathie
- ondergewicht
- niet-uitgroeien
Wat wordt bedoeld met gedragscommunicatie?
kind
schoppen: het kind kan duidelijk maken dat het zich niet goed voelt, te zeer belast wordt, of in moeilijkheden verkeerd
* als de signalen worden opgemerkt en gerespecteerd, zorgt dat voor een versteviging van de band
* als de signalen worden genegeerd, riskeer je onthechting van het ongeboren kind
moeder
emoties
* als de moeder rustig en ontspannen is, schopt de foetus minder
* als de moeder gehaast en gespannen is, neemt de onrust bij de foetus toe
Wat wordt bedoeld met gevoelscommunicatie?
De houding en de stemming van de moeder t.o.v. haar ongeboren kind
* als de vrouw gelukkig is met haar zwanger-zijn, zich vertrouwd, veilig en gesteund voelt, zal ze een ‘goede baarmoeder’ bezitten
* bij een ongewenste zwangerschap, vertonen de kinderen problemen in hun emotionele, intellectuele en sociale ontwikkeling
Wat wordt verstaan onder hechting?
een universele behoefte om een hechte affectieve band aan te gaan
Wat zijn, volgens Mary Ainsworth, de 6 criteria voor een hechte band?
- een affectieve band is blijvend, niet tijdelijk
- een affectieve band betreft een specifieke persoon, die niet inwisselbaar is met andere personen
- de relatie is emotioneel betekenisvol
- het individu streeft naar het handhaven van de nabijheid of het contact met deze unieke persoon
- het individu ervaart stress bij onvrijwillige scheiding van deze persoon
- de persoon zoekt veiligheid en comfort bij deze hechtingspersoon
Welke 5 kwetsbare periodes hebben een invloed op de programmering van prenatale hechting?
- conceptie
- implantatie
- ontdekkingsfase
- geboorte
- eerste minuten/uren na de geboorte
Op welke manier heeft de conceptie een invloed op de prenatale hechting?
belang van de emotionele omstandigheden
* biochemisch milieu waarin de bevruchting plaatsvindt: de biochemie van de man en de vrouw is een neerslag van hun psyche, van hun gevoelsleven
* bevruchting is de eerste ontmoeting: verloop van de ontmoeting leidt tot de vorming van bewustzijn
Op welke manier heeft de implantatie een invloed op de prenatale hechting?
de eerste kennismaking met het lichaam van de moeder
–> wanneer de innesteling lukt, kunnen er sporen van eventuele onthechting, afwijzing of verwerping geregistreerd worden
Op welke manier heeft de ontdekkingsfase een invloed op de prenatale hechting?
= het moment waarop de vrouw ontdekt dat ze zwanger is
Hoe reageert de vrouw op haar zwanger zijn?
* verwelkoming of niet?
–> vergroten of verkleinen van de affectieve veiligheid
Voorbeeld: een man had ernstige angstaanvallen die gepaard gingen met warmtevlagen. Blijkt dat zijn moeder hem had proberen aborteren door ‘hete baden’ te nemen. = voorbeeld van prenataal bewustzijn en invloed op het verdere leven
Op welke manier heeft de geboorte een invloed op de prenatale hechting?
risico op traumatisering is erg groot
* hoe we in de wereld komen speelt een cruciale rol in hoe we in die wereld leven
* de ervaringen tijdens onze geboorte vormen een soort geboortescript, een neerslag in onze persoonlijkheid
voorbeeld: medicalisering als effect op prenatale hechting - om de uitdrijving te versnellen werd een infuus aangelegd, geknipt en een vacuümverlossing uitgevoerd. De moeder vond het veel te snel gaan en voelde zich uiteen gereten. Ze raakte volledig buiten zichzelf. Na de geboorte zag haar dochter paars en werd weggehaald. De moeder voelde niets voor haar dochter en ze had het gevoel dat ze haar in de steek had gelaten.
Welke invloed heeft het het moment direct na de geboorte op de hechting?
de eerste minuten en uren na de geboorte zijn bepalend voor de hechtingsrelatie
= inprentingsmoment: de cumulatie van de opgebouwde prenatale hechtingsrelatie
* interventies verstoren dit proces en leiden tot onthechting
* zonder interventies zal de baby onmiddellijk zoeken naar de borst en zuigen: moeder kan zich beter hechten aan haar kind
Hoe kunnen de prenatale hechtingservaringen onthouden worden?
de mens beschikt over een lichaamsgeheugen
* prenatale ervaringen worden in de hersenstam opgeslagen = imprints
* we kunnen ons niets bewust herinneren, maar vroege ervaringen hebben wel een invloed op ons lichaam en onze emoties (zoals hechting, stress en gedragingen)
Wat betekenen prenatale hechtingservaringen voor de toekomstige hechtingsrelaties van het kind?
- als het prenatale hechtingspatroon een veilig patroon is, zullen latere hechtingservaringen zich ook eerder in deze richting ontwikkelen
- als het prenatale hechtingspatroon een onveilig patroon is, zullen latere hechtinservaringen ook eerder als onveilig geïnterpreteerd worden.
= voorspeller voor toekomstige hechtingservaringen
Voorbeeld: zwangere vrouw is in blijde verwachting, maar is angstig voor de bevalling; terwijl ze wel weet dat ze het gaat kunnen. Haar angst blijkt samen te hangen met haar eigen, gecompliceerde, geboorte. Haar eigen geboorte-ervaring had een levensscript gevormd met de volgende onbewuste inhoud: ‘stressvolle gebeurtenissen zijn altijd gevaarlijk en er is niemand die je helpt’.
Leg uit: prenatale programmering van hechting heeft een blijvend effect.
de hechtingsrelatie tussen moeder en foetus is van grote invloed op de ontwikkeling van de hersenen, en dus op het later functioneren van het kind
* liefde, warmte, verbondenheid; een veilige affectieve hechting bevorderen de ontwikkeling van de hersenen; en dus het emotionele leven en de persoonlijkheid
* vroege trauma’s en een gebrek aan liefde zet de ontwikkeling van de hersenen onder druk en kan leiden tot emotionele problematiek
Welke 5 aanbevelingen kun je geven om de prenatale ontwikkeling zo goed mogelijk te ondersteunen?
= bewust ouderschap
-
Kijk als ouder naar het kind in jezelf.
–> werk aan de wonden die je als kind zelf hebt opgelopen -
Verwerk oude innerlijke conflicten.
–> uit, deel en verwerk negatieve gevoelens -
Maak keuzes.
–> neem verantwoordelijkheid op: niet roken, zo weinig mogelijk stress, geef liefde -
Hou er rekening mee dat je kinderen weten wat je voelt.
–> het kind is lichamelijk en geestelijk verbonden met de moeder; haar gevoelens worden zijn gevoelens -
Je kinderen zijn uniek.
–> dring geen verwachtingen op, laat het kind zichzelf zijn en geloven in zijn eigen ontwikkelingsmogelijkheden
Volgens psychiater Stanislav Grof is de periode van zwangerschap en geboorte onder te verdelen in 4 fasen die invloed hebben op psychologisch gebied. Welke?
- de eenheidsfase: leven in de moederschoot
- de antagonistische fase: moeder en kind als tegenstanders
- de synergetische fase: samenwerkingsverband tussen moeder en kind
- de scheidingsfase: eenheid met de moeder verbroken
Wat zijn de kenmerken van de eenheidsfase?
de wijze waarop een ongeboren kind de moederschoot ervaart is bepalend voor de verwachtingen die het later t.o.v. zijn omgeving zal koesteren
* moeder zonder angst, in een warme liefdevolle omgeving: bij het kind ontstaat een oervertrouwen in zichzelf en in het leven
* moeder in een vijandige omgeving, emotioneel kwetsbaar: het kind mist het oervertrouwen in zichzelf en in de omgeving
Welke complicaties kunnen zich voordoen in de eenheidsfase?
alle biochemische processen bij de moeder raken het kind
* extreme spanningen: stresshormonen
* angsten en depressies: worden opgeslagen in het nauwelijks ontwikkelde zenuwstelsel
* overmatig gebruik van alcohol, drugs en nicotine: blijvende sporen
* dreigend miskraam, poging tot abortus, geweld: kunnen een grote rol spelen bij de latere stabiliteit van het kind
–> deze trauma’s kunnen door latere gebeurtenissen geactiveerd worden en zo heftige terugwerking vertonen dat een burn-out het gevolg kan zijn; zonder te weten wat de oorzaak ervan is
Welke voorzorgen kun je als vroedvrouw treffen bij de eenheidsfase?
- bouw een band op met het ongeboren kind: haptonomie, echografie
- probeer zo min mogelijk de harmonie met het ongeboren kind te verstoren: vb. voeding, nicotine, alcohol, drugs kunnen het kind schaden
- vermijd ergernissen, opwindingen, spanningen: schokkende gebeurtenissen en storende invloeden hebben een negatieve impact op de ontwikkeling van het kind
- vermijd angst en stress: dit wordt via het bloed op het kind overgedragen en kan leiden tot abnormaal gedrag en psychosomatische aandoeningen
Wat zijn de kenmerken van de antagonistische fase?
het geboorteproces
* contracties verstoren de wereld van het ongeboren kind
* het kind ervaart onvoorspelbare en onbehagelijke lichamelijke en geestelijke gevoelens; bevindt zich in een crisissituatie
* het kind wordt in het nauw gedreven, maar er is nog geen weg naar buiten
–> biologisch conflict tussen moeder en kind: ze zijn voor het eerst elkaars tegenstander geworden; dit kan zorgen voor veel pijn
Welke complicaties kunnen optreden in de antagonistische fase?
onaangenaam en pijnlijk voor zowel moeder als kind bij een langdurige bevalling
* pathologische bevalling
* angstige moeder ²
* moeder met negatieve of tegenstrijdige gevoelens t.a.v. het ongeboren kind of de bevalling ²
² kunnen een invloed hebben op de wisselwerking tussen de contracties en de ontsluiting van de baarmoederhals
