5. Ongemakken En Adviezen Flashcards
Vermoeidheid - oorzaak?
1e en 3e trimester
* lichaam past zich aan aan de zwangerschap
* meer presteren door hormonale en fysieke veranderingen
* extra eisen aan hart, longen en andere vitale organen
3e trimester
* emotionele spanningen
* kindsbewegingen
* buikomvang
Vermoeidheid - Advies
1️⃣ slapen (middagdutje)
2️⃣ regelmatig rusten
3️⃣ luisteren naar signalen lichaam
4️⃣ voldoende bewegen
5️⃣ gezonde (ijzerrijke) voeding
6️⃣ voldoende vaak eten (❌hypoglycemie)
7️⃣ beperken enkelvoudige suikers
Wat is nausea gravidarum?
Zwangerschapsmisselijkheid
- meestal ochtendmisselijkheid
- 1e trimester
- samen met braakneigingen / braken (1 op 2)
- vanaf 6w amenorroe
- piek: 8-9w
Wat is de oorzaak van nausea gravidarum, braakneigingen & emesis gravidarum?
Hormonale oorzaak
1. Snelle stijging HCG & oestrogenen
2. Vertraagde maagmotiliteit (progesteron)
3. Relaxatie oesofagale sfincter (progesteron)
Wanneer doorverwijzen bij nausea/emesis gravidarum?
- Algemene toestand zwangere slecht
- Dehydratatie
- Overmatig braken (hyperemesis gravidarum)
Nausea/Emesis gravidarum - Advies
- voor slapengaan een kleinigheid eten
- voor opstaan beschuitje eten
- voor het ontbijt een glas water of fruitsap drinken
- licht ontbijten
- frequenter kleine maaltijden (maag niet leeg)
- Sterk gekruide & vette gerechten vermijden
- Citrusvruchten eten
- Op linkerzij liggen na elke maaltijd
- Voldoende drinken
- Kruidenthee (gember, kamille, pepermunt)
- Bewegen in open lucht
- Gemberpoeder (4x250mg/d in tabletvorm)
- Aromatherapie (citrusoliën)
- Stress vermijden
- acupunctuur/acupressuur
(1, 2, 5: hypoglycemie vermijden)
Zwangerschapslusten - wat?
- Verhoogde eetlust
- Voorkeur voor specifieke voedingsmiddelen (uitgesproken smaak of niet alledaagse combinaties)
Zwangerschapslusten - oorzaak?
- verhoogde energiebehoefte
- hormonaal
- smaak- en geurzin werkt meer uitgesproken
Pica - wat?
Specifieke vorm van zwangerschapslusten
Drang naar oneetbare dingen
vb. aarde of klei
Pica - oorzaak?
- tekort aan ijzer of calcium
- hoge stress
Zwangerschapslusten - advies
Geen probleem zolang het om gezonde voeding gaat
Ptyalisme - wat? Symptomen?
Speekselvloed
1e helft zwangerschap
vaker bij vrouwen die misselijk zijn & hierdoor neemt misselijkheid nog toe
1. overmatige speekselproductie
2. bittere smaak
3. dikke tong
4. opgezette speekselklieren in de wangen
Ptyalisme - advies
- regelmatig kleine maaltijden
- fruit eten
- kauwgum & pepermunt(thee)
- mond verfrissen (tanden poetsen of mond spoelen mentholproducten)
- zuigen op citroen of zure snoepjes
Klachten maagdarmstelsel - welke?
- Pyrosis
- Obstipatie of constipatie
- Flatulentie
- Hemorroïden
Pyrosis - wat?
Zure maagoprispingen
- Vervelend, branderig & soms pijnlijk gevoel achter sternum
- Voelbaar op rug, tussen de schouderbladen
Pyrosis - oorzaak?
1e trimester: vnl hormonaal
* progesteron: hypotonie gladde spierweefsel
* insufficiëntie oesofagale sfincter
* vertraagde maag-/darmmotiliteit
–> reflux van maagzuur in de slokdarm
3e trimester: vnl mechanische veranderingen
* afvlakken diafragma
* groei van de uterus
–> maag wordt omhoog geduwd
–> hoek tussen slokdarm en maag vlakt af
Pyrosis - advies
- Te volle maag vermijden (frequente kleine maaltijden)
- Rustig eten & goed kauwen
- Vettig, zuur & sterk geurend eten vermijden
- Niet of weinig drinken tijdens maaltijd
- Koolzuurhoudende dranken vermijden
- Alcohol & cafeïne vermijden
- Pepermunt(thee) kan helpen
- Hoofdeinde bed hoger plaatsen
Wat is het verschil tussen obstipatie en constipatie?
- Obstipatie: moeilijke ontlasting
- Constipatie: verstopping
Veel voorkomend
Obstipatie/constipatie - oorzaak?
Hormonaal
* progesteron: hypotonie van het gladde spierweefsel
* vertraagde darmmotiliteit
* meer vocht wordt onttrokken uit de darminhoud
3e trimester: mechanisch
* uterus en caput drukken op het rectum
* stoelgang kan moeilijker passeren
Ijzersupplementen werken constipatie in de hand
Obstipatie/constipatie - advies
- Vezelrijke voeding (groenten en fruit)
- Havermout & muesli ipv brood
- Geraffineerde voedingsmiddelen vermijden (wit brood, witte pasta of rijst,…)
- Laxerende voedingsmiddelen (kiwi, peperkoek, gedroogde abrikozen & pruimen eerst weken!,…)
- Olijfolie gebruiken
- Voldoende drinken (min. 1,5 l)
- Water met magnesium (Hépar)
- Glas lauw water op nuchtere maag
- Voldoende bewegen
- Tijd nemen voor toiletbezoek
Laxeermiddel enkel na overleg arts/vroedvrouw!
Flatulentie - wat?
= winderigheid
vaak voorkomende ongemak
Flatulentie - oorzaak
Hormonaal
* progesteron: hypotonie van het gladde spierweefsel
* vertraagde darmmotiliteit
–> meer kans op gasvorming in de darm
3e trimester: mechanisch
* groeiende uterus: grotere druk op de darmen
* tragere vertering: grote druk op het rectum
–> verminderde controle sluitspier
Flatulentie - advies
Zelfde tips als bij obstipatie/constipatie
+
- Gasvormende voedingsmiddelen vermijden (kolen, bonen, gefrituurd eten, uien)
- Kunstmatige zoetstoffen vermijden (Sorbitol)
- Licht gestoomde groenten ipv rauw
- Vers gember-, wortel-, selder- & appelsap
- Goed kauwen
- Probiotica in combinatie met gezonde levensstijl => darmflora in balans
- Cirkelvormige buikmassage (wijzerzin)
Hemorroïden - wat?
= aambeien
= spataderen thv de anus
Hemorroïden - oorzaak
Hormonaal
* progesteron: hypotonie
–> wanden van de venen worden slapper
3e trimester: verhoogde druk in het bekken
* veneuze terugvloei wordt belemmerd
–> verhoogde druk in de rectale venen
Constipatie (hard persen tijdens ontlasting)
Erfelijk
Hermorroïden - soorten
- Uitwendige: paars-rode uitstulpingen thv anus => jeuk en pijn, soms bloeden
- Inwendige: pijn en soms bloedverlies tijdens ontlasting
Hermorroïden - advies
- Hard meedrukken vermijden
- Tijd nemen voor toiletbezoek
- Harde stoelgang vermijden (zie constipatie)
- Verzachtende zalven
=> op basis van hammamelis (toverhazelaar): adstringerende & ontstekingsremmende werking
=> farmaceutisch: overleg arts/vroedvrouw
Klachten huid - welke?
- Versterkte pigmentatie
- Striae gravidarum
- Andere huidsveranderingen
- Zwangerschapsjeuk
Versterkte pigmentatie - wat?
- linea alba wordt linea nigra / linea fusca
- verkleuring van de areolae mammae
- verkleuring uitwendige genitaliën
- verkleuring gezicht
-
chloasma gravidarum: zwangerschapsmasker
–> lichtbruine vlekken: grillig en scherp begrensd
Versterkte pigmentatie - oorzaak?
Hypofysevoorkwab maakt meer melanocytstimulerend hormoon (MSH) aan
Versterkte pigmentatie - advies
-
Blootstelling aan de zon vermijden
=> zones verdwijnen na de zwangerschap - Zonnecrème met hoge factor gebruiken
Striae gravidarum - wat?
Zwangerschapsstriemen
Donkerrode, lijnvormige huidafwijkingen op buik, borsten en dijen
–> worden zilverkleurig/wit na de zwangerschap
Sterk afhankelijk van het type huid
Striae gravidarum - oorzaak
Ontstaat door een snelle toename in volume van een lichaamsdeel
=> het onderhuids bindweefsel wordt uit elkaar getrokken
Voordat de striemen zichtbaar worden:
* jeuk
* roodheid
* prikkelend gevoel
Striae gravidarum - advies
- Plotse gewichtstoename door ongezond dieet vermijden
- Huid soepel houden door masseren (bindweefselmassage) met amandelolie/crème
Andere huidsveranderingen - Acné
oorzaak
Hormonale veranderingen
–> gevoeligere huid
Andere huidsveranderingen - Acné -Advies
- Neutrale verzorgingsproducten gebruiken
- Middelen tegen acné vermijden
Andere huidsveranderingen - Spider naevi
= vuurrode bloedspinnetjes
Vaatgezwelletjes thv de hals, borst, bovenarmen en gezicht
Rood en verheven (spinnenkopje) als een speldekop met aantal haarfijne bloedvaatjes uitlopers (spinnenpootjes)
Roodheid is wegdrukbaar maar bloedvaten vullen onmiddellijk terug bij loslaten
Andere huidsveranderingen - Spider naevi - Advies
- Geen behandeling nodig
- Blijvend na zwangerschap => dermatoloog
Andere huidsveranderingen - Spider naevi - oorzaak
Hormonaal
* oestrogeen
* toegenomen bloeddoorstroming + verhoogde intravasculaire druk
* vasodilatatie
=> palmair erytheem
=> purpura (niet wegduwbare roodheid door beschadiging van capillairen)
* petechiën thv onderbenen
* spider naevi
Zwangerschapsjeuk - waar?
Meestal op de buik,
soms over het hele lichaam
Zwangerschapsjeuk - oorzaak
Hormonaal
=> lichte stuwing van de lever
thv buik: uitrekken van de huid en bindweefsel
Zwangerschapsjeuk - advies
- Niet krabben
- Katoenen kledij dragen (synthetische kledij vermijden)
- Bepaalde wasmiddelen vermijden
- Mentholpoeder / -gel
- Huid hydrateren (amandelolie)
- Niet te vaak douchen of baden (droogt de huid uit)
- Voldoende water drinken
Jeuk ondraaglijk => doorverwijzen arts
Hoe verandert de haargroei tijdens de zwangerschap?
Mooiere en vollere haardos
- minder haren bereiken rustfase
- haren blijven langer in groeifase
=> dikkere haarinplant
Wat is hirsutisme?
Veel beharing volgens mannelijk beharingspatroon
- milde vorm tijdens zw
- meestal op de buik
Haargroei & hirsutisme - oorzaak
Hormonaal
* oestrogeen: haren groeien sneller
* androgenen: haarfollikel neemt toe in omvang
Haargroei & hirsutisme - advies
Verdwijnt na zw want hormonen normaliseren
Vaginale afscheiding - wat?
Frequent geurloos witverlies
=> weefsel bereidt zich voor op de bevalling
Vaginale afscheiding - waarom is er een grotere kans op een vaginale infectie?
Hormonaal
oestrogeen
* meer glycogeen in vaginaal epitheel
* verandering van de zuurtegraad in de vagina
Vb. Candida albicans
Vaginale afscheiding - advies
- Zuiver water voor intieme hygiëne gebruiken
- Geen zeep
- Katoenen ondergoed dragen
- Inlegkruisjes met plastiek onderlaag beperken
Bij jeuk/ irritatie/ onaangename geur => doorverwijzen arts/vroedvrouw
!!! onbehandelde Candida albicans
=> spruw bij de baby (passeert door geïnfecteerd baringskanaal)
Gespannen borsten & melkverlies - wat?
8w: toename borstomvang
* zwaarder, knobbelig en gezwollen
* soms pijnlijke steken
20w: aanmaak colostrum