2. De normale zwangerschap Flashcards
Bespreek de objectieve tekenen van zwangerschap
Amenorroe
* uitblijven menstruatie
OF
* periode sinds de laatste maandstonden
! niet te verwarren met innestelingsbloeding
Bespreek de innestelingsbloeding
- korte periode met gering bloedverlies
- rond de tijd van de te verwachten menstruatie
- ongeveer 2 dagen
- veroorzaakt door innesteling van de blastocyste
Subjectieve tekenen zwangerschap 9️⃣
1️⃣ moeheid
2️⃣ toegenomen behoefte aan slaap
3️⃣ misselijkheid (ochtend)
4️⃣ gespannen & gevoelige mammae
5️⃣ opgezet abdomen
6️⃣ kindbewegingen
* 18-20w primigravida
* 16-18w multigravida
7️⃣ obstipatie
8️⃣ frequente (pijnloze) mictie
9️⃣ teken van Chadwick
Geef de diagnostische testen voor de zwangerschap.
Welke is het meest accuraat?
1️⃣ detectie van HCG
2️⃣ echografie
Meest accurate vorm diagnose zwangerschap & zwangerschapsduur
Bespreek de detectie van HCG.
- syncytiotrofoblast produceert Humaan Chorion Gonadotrofine (HCG) tijdens de innesteling
- opsporen in urine en bloed
- rond 10e zwangerschapsweek hoogste HCG-waarden
- exacte datering van de zwangerschap is niet mogelijk
urine: vf verwachte maandstonden (25-50 IU/ml)
bloed: vf 8-11 dagen na bevruchting (5 IU/ml)
Bespreek de echografie.
- vanaf 4,5 - 5 weken amenorroe
- transvaginaal, vf 8-10w abdominaal
- exacte datering: kruin-romp-lengte (CRL)
- verwachte bevallingsdatum (VBD)
Normale zwangerschapsduur
40 weken amenorroe
= 10 maan-maanden van 28 dagen
= 280 dagen
Preterm
Zwangerschapsduur < 37w
➡️ extreem: < 28w
➡️ very preterm: < 32w
A terme
Tussen 37-42w voldragen
Postterm
= serotien
> 42w
Hoe worden de trimesters van de zwangerschap ingedeeld?
1️⃣ 0 - 13w
2️⃣ 14 - 26w
3️⃣ 27w - einde zwangerschap
Hoe wordt de zwangerschapduur uitgedrukt?
Gestational age (GA) = draagtijd
Aantal dagen sinds de laatste menstruatie
OF
via echo, waarbij de grootte van het embryo/foetus vergeleken wordt met referentiecurve
Wat is de Regel van Naegele?
Berekening om de VBD te schatten.
EDLM (eerste dag laatste maandstonden) + 9 maand + 1 week
Tussen 280-283 dagen
Hoe wordt een exacte datering van een zwangerschap uitgevoerd?
Echografisch kruin-romp-lengte (CRL) in de eerste 12 weken
Wanneer zijn de embryonale periode en de foetale periode?
Embryonale periode
* vanaf de bevruchting tot week 8
* vanaf EDLM tot week 10
Foetale periode
* 8 weken na conceptie tot bevalling
* 10 weken zwangerschapsduur tot bevalling
Wat is het onderscheid tussen de embryonale en de foetale periode?
Embryonale periode: ontwikkelen van de vrucht
Foetale periode: groei en rijping van de organen
Bespreek het normale verloop van de embryonale periode.
0-4w: 3-lagige schijf uit ectoderm, endoderm & mesoderm (vanuit elke laag ontstaan later specifieke organen)
Vanaf 4w
* organogenese
* cilindervormig, gebogen structuur
* amnionholte wordt groter, amnion en chorion komen tegen elkaar te liggen en omgeven hele embryo
Vanaf 5-6w
* sluiten neurale buis
* embryonale hartfunctie (aanvankelijk traag 70 bpm stijgt snel naar 170 bpm)
Na 10w: daalt hartslag geleidelijk naar 110-150 bpm
Wat kun je echografisch zien tijdens de embryonale periode?
5w: vruchtzak van 3 mm
6w: dooierzak binnenin de vruchtzak met embryonale pool
* hartactiviteit waarnemen
* kruin-romp-lengte (CRL) meten
Bespreek het verloop van de foetale periode.
w12
* CRL 6-7cm
* foetale beenderen ontwikkelen ossificatiecentra
* differentiatie externe genetalia
w14-16: echografische geslachtsbepaling
w18-20: kindsbewegingen voelbaar
2de helft zw: Braxton-Hicks contracties
w20: huid wordt minder doorschijnend en wordt bedekt door lanugohaartjes
w24
* begin ontwikkeling longalveoli
* vorming onderhuids vetweefsel
w28
* surfactant in longblaasjes
* vernix caseosa
w32: longontwikkeling volledig
w37: longen matuur ➡️ zw beschouwd als voldragen
Wat is het teken van Chadwick?
Blauwe verkleuring van cervix, vagina en vulva door veneuze congestie
Wat zijn Braxton Hicks contracties?
Pijnloze contracties die geen effect hebben op de cervix.
Oefenweeën
Hoe noem je de huidsmeer waarmee een foetus bedekt is?
Vernix caseosa
Bespreek de evolutie van het gewicht tijdens de foetale periode.
w20: 300g
w22: 500g
w28: 1100g
w32: 1800g
na w32: +150-200g/week
w40: 3400-3600g
de groeisnelheid van de foetus is het grootst tussen 18 en 28 weken
Bespreek het ontstaan van de placenta.
Placenta ontstaat uit de wisselwerking tussen trofoblast (chorion= foetaal materiaal) en de decidua (endometrium = materneel materiaal)
Waaruit bestaat de placenta?
hoofdzakelijk uit chorionvlokken, omringd door de intervilleuze ruimte
Uit welke 4 elementen bestaat de placentabarrière?
- endotheelcellen van de foetale capillairen: bekleden de bloedvaten van de foetus
- basale membraan (los bindweefsel): dunne laag tussen de de endotheelcellen en de trofoblastcellen
- cytotrofoblast: binnenste laag cellen
- syncytiotrofoblast: buitenste laag cellen die in direct contact staat met het bloed van de moeder
Hoe evolueert de placentabarrière tijdens de rijping van de placenta?
- de wand van de vlokken wordt dunner
- cytotrofoblascellen verdwijnen
- foetale capillairen worden groter
- foetale capillairen liggen tegen het syncytium
Bespreek de vorm, grootte en het gewicht van de placenta.
vorm: discoïd
grootte: 15-24cm lang, 3cm dik
gewicht: 500g
hoe kleiner de baby, hoe kleiner en lichter de placenta
Welke 3 vormafwijkingen van de placenta bestaan er?
- placenta bipartita
- placenta succenturiata
- placenta circumvallata
Bespreek de placenta bipartita.
= placenta duplex
2 delen van ongeveer dezelfde grootte
(volledig in 2 lobben gescheiden door de vliezen)
Bespreek de placenta succenturiata.
1 groot en 1 klein gedeelte
(de bloedvaten lopen over de vliezen naar de kleine placenta)
Bespreek de placenta circumvallata.
dikke fibreuze ring op de foetale zijde van de placenta (enkele cm van de rand)
- choriaalplaat met de foetale vaten reikt niet tot aan de rand van de placenta
- door een afwijkende hechting van de vliezen (amnion en chorion)
Bespreek de 4 mogelijke liggingen van de placenta?
- normale ligging: bovenaan; boven links-rechts-voor-achter
- placenta marginalis: links-rechts-voor-achter
- gedeeltelijke placenta praevia: gedeeltelijk voor de bekkeningang (schuin onder)
- placenta praevia: volledig voor de bekkeningang (onder)
Welke 3 functies heeft de placenta?
- haemodynamische functie
- endocriene functie
- immunologische functie
Bespreek de haemodynamische functie van de placenta.
Aan-en afvoer van stoffen
* zuurstof, water, voedingsstoffen, bouwstoffen, hormonen en antistoffen (IgG) vervoeren naar de foetus
* afvalstoffen vanuit het foetale bloed afvoeren
Barrièrefunctie
eventuele schadelijke stoffen tegenhouden (bacteriën)
Hoeveel bedraagt het maternale bloedvolume van de placenta?
Hoe lang verblijft het bloed in de intervilleuze ruimte?
150ml
15 seconden
trage stroomsnelheid: O2-spanning in de a. uterina is identiek aan de v. umbilicalis
Welke mechanismen spelen een rol in de overdracht van stoffen in de placenta?
- diffusie
- actief transport
- filtratie
- pinocytose
Bespreek de bloedcirculatie in de placenta.
- moederlijk bloed stroomt via de spiraalarterieën in de intervilleuze ruimte
- door de trage stroomsnelheid (15s) is er een optimale gasuitwisseling met de foetale capillairen via de villus
- O2-rijk bloed stroomt via de venen in de villi naar de vena umbilicalis
- O2-arm bloed stroomt via de 2 arteriae umbilicalis naar de villi
foetale circulatie verloopt in de omgekeerde richting!
Wat wordt bedoel met: ‘de foetale bloedcirculatie verloop in de omgekeerde richting’?
- zuurstofarm bloed verlaat het hart naar de aorta en arteria iliaca
- zuurstofrijk bloed wordt teruggevoerd door de vena cava inferior
Bespreek de endocriene functie van de placenta.
Productie van
* HCG: Humaan Choriogonadotrofine
* Progesteron
* Oestrogeen
* HPL: Humaan Placentair Lactogen
Bespreek het hormoon HCG.
Humaan Choriogonadotrofine
- geproduceerd door de syncytiotrofoblast
- neemt de functie van LH over: stimuleert het corpus luteum (wat op zijn beurt de productie van progesteron en oestrogeen stimuleert)
- opsporen in bloed en urine
bloed: vanaf 9 dagen na de bevruchting
urine: vanaf 13 dagen na de bevruchting
concentratie:
* verdubbelt om de 2 dagen tot 10 weken zwangerschap
* daalt tot een plateauwaarde op 16 weken
* daarna onveranderd
Bespreek het hormoon progesteron.
Productie
* door de placenta
* neemt de hele zwangerschap toe (tot de laatste weken)
Functie
* relaxatie uterusspier (premature expulsie vermijden)
* verslapping andere spieren (darmspieren, ureter, galgang)
Bespreek het hormoon oestrogeen.
Productie
* foetale bijnier produceert DHEAS > wat de placenta gebruikt om oestrogeen te vormen
* neemt de hele zwangerschap toe
Functie
* niet helemaal duidelijk
* sterke doorbloeding uterus
* verweking uterus en andere bekkenorganen
Bespreek het hormoon HPL.
Humaan Placentair Lactogen
Productie
* placenta
* aantoonbaar in bloed vf 3w
* concentratie stijgt langzaam
Functie
groeihormoonachtig
* verhoging van de bloedsuikerspiegel > bevordering overdracht glucose naar de foetus
* stimulatie vetafbraak > grotere hoeveelheid vrije vetzuren > verzekering foetale voeding
* ontwikkeling melkklierweefsel
Bespreek de immunologische functie van de placenta.
Opname van moederlijke antilichamen
* IgG immunoglobulines
* afweer tegen ziektes
* tot enkele maanden na de geboorte
Rol tegen afstotingsverschijnselen
tegen vreemde genetische kenmerken van de foetus van de vaderlijke kant
Bespreek de samenstelling van de navelstreng.
- ontstaat uit de hechtsteel, bekleed met amnion
- 2 arteriën, 1 vene
- beschermende gelei van Wharton
- windingen (tegen drukveranderingen)
- 50-60cm lang
- 1-2cm dik
Bespreek de 4 mogelijke inserties van de navelstreng.
- centrale insertie
- laterale / excentrische insertie: niet centraal
- marginale insertie: op de rand van de placenta
- velamenteuze insertie: op de vliezen
Bespreek de vliezen.
Foetale oorsprong
- chorion: loopt vanaf de chorionplaat om de vrucht heen en ligt tegen de decidua
- amnion: ligt aan de binnenzijde tegen het chorion, bekleedt de navelstreng
Wat is de amnionholte?
ruimte met vruchtwater binnen in het amnion rond de vrucht
Hoe kun je het amnion van het chorion onderscheiden?
amnion
* doorzichtig, glad, elastisch en steviger
* binnenste vlies
chorion
* ruwer en weker
* buitenste vlies
Wat is PROM?
Prelabour Rupture of Membranes
spontaan breken van de vliezen zonder weeënactiviteit bij een à terme zwangerschap
Wat is PPROM?
Preterm Prelabour Rupture of Membranes
spontaan breken van de vliezen zonder weeënactiviteit bij een premature zwangerschap
Wat is een amniotomie?
het kunstmatig breken van de vliezen
Om de hoeveel tijd verandert te samenstelling van het vruchtwater?
iedere 3u
Hoeveel vruchtwater is er aanwezig doorheen de zwangerschap?
12w: 50ml
16w: 200 ml
40w: 500-1000ml
Wat is oligohydramnion?
te weinig vruchtwater: <500ml
Wat is polyhydramnion?
te veel vruchtwater: >2L
Hoe ziet het vruchtwater eruit bij een preterme zwangerschap?
helder, lichtgeel
Hoe ziet het vruchtwater eruit bij een à terme zwangerschap?
grijswit, licht troebel met vlokken
Wat zijn de vlokken in vruchtwater?
- schilfers van de foetale huid
- vernix caseosa
Hoe ziet het vruchtwater eruit bij een serotiene zwangerschap?
papperig, sterke vertroebeling en vervloeiing van vlokken
Bespreek de afwijkende kleuren van vruchtwater.
- roze/rood: bloederig
- groen: meconiaal vruchtwater > foetale nood
ALARMSIGNAAL
Hoe wordt het vruchtwater geproduceerd?
- amnion op de navelstreng
- placenta
- foetale nieren (urine)
- longvocht foetus
Hoe gebeurt de resorptie van het vruchtwater?
de foetus drinkt het vruchtwater
darm > circulatie > maternale circulatie
Wat is de pH van vruchtwater?
tussen 7,0 en 7,5
(zure vaginale milieu: 3,8 - 5,5)
Bespreek de geur van vruchtwater.
zoetig, wee
(slecht ruikend wijst op infectie)
Bespreek de functies van het vruchtwater.
Mogelijk maken van
* groei en beweging
* slikken
* drinken
* adembewegingen
Voorkomt verkleving van de foetus met het amnion
Beschermt te foetus tegen traumata
Bevordert de ontwikkeling van de longen
Geeft ruimte aan de navelstreng
