5. De club van de grote machthebbers: diplomatie en oorlog

Question 1

Geef een korte schets van wat er gebeurt in 2de mln en welke staten er ontstaan

Answer 1

In het 2de millennium is er een korte Dark Age. Daarna ontstaan er zeven rijken:
1. Myceense rijk
2. Hettitisch rijk
3. Mittani rijk
4. Assyrisch rijk
5. Elamitisch rijk
6. Kassitisch rijk
7. nieuwe rijk Egypte

De staten gingen met elkaar in conflict / interactie maar houden elkaar in evenwicht.

Question 1

Geef een korte schets van wat er gebeurt in 2de mln en welke staten er ontstaan

Answer 1

In het 2de millennium is er een korte Dark Age na de val van Babylon in 1595. Daarna ontstaan er zeven rijken:
1. Myceense rijk
2. Hettitisch rijk
3. Mittani rijk
4. Assyrisch rijk
5. Elamitisch rijk
6. Kassitisch rijk
7. nieuwe rijk Egypte

De staten gingen constant met elkaar in conflict / interactie maar houden elkaar in evenwicht, er domineerde nooit één staat over alle andere staten. Er was interactie tussen participanten op internationaal niveau.

Question 2

Welke bronnen hebben we voor het 2de mln na de dark age?

hoofdstuk: club van de grote machthebbers, diplomatie en oorlog

Answer 2

Archeologische bronnen: monumentale architectuur en stedenbouw (bloeiperiode) en artistieke uitwisseling en ontwikkeling.
Geschreven bronnen: ruime verspreiding Akkadische literatuur, nieuwe composities, internationale verdragen, diplomatieke correspondentie.

Question 3

Wat gebeurde er tijdens de Dark age (na val Babylon 1595) van het 2de mln?

Answer 3

Mesopotamië en Anatolië hebben geen bronnen achtergelaten, hier was een minimum aan politieke controle en economie. Iran kreeg een wissel in de dynastie. Egypte werd deels overheerst door Hyksos.
Er was een politieke fragmentatie en machtsvacuüm. Op het einde van de dark age ontstonden er simultaan territoriale staten waarbij er een gemeenschappelijk systeem was met participanten als gelijken.

Question 4

geef kenmerken van de territoriale staten uit 2de mln

Answer 4

• ongeziene grootte en cohesie
• één politiek centrum = hoofdstad
• bevatten talrijke steden in hun hinterland
• hoge graad van economische integratie
• stad bleef hart van cultureel en politiek leven maar verliest politieke autonomie en economische autarkie

Question 5

Wat was de functie van Levant?

2de mln

Answer 5

Levant bestond uit kleine stadsstaatjes en diende als buffer tussen Egypte, Hettieten en Mittani. Het waren onafhankelijke entiteiten met wisselende loyaliteit

Question 6

Wat is de slag bij Kadesh?

Answer 6

De slag bij Kadesh gebeurde in 1274 BC. Het was een conflict tussen Ramses II (Egypte) en Muwatalli II (Hettieten). Egypte (Nieuwe Rijk) deed aan gebiedsuitbreiding tot aan Karkemish aan de Eufraat en Cicilië. De uitslag van de slag was onbeslist.
15 jaar na de slag werd het eerste vredesverdrag gesloten. Deze was tussen Ramses II en Hattusili III (opvolger Muwatalli) . In dit verdrag waren Ramses en Hattusili volledig gelijk en hadden ze een niet-aanvalsbelofte.

Question 7

Geef uitleg en voorbeelden over de verdragen uit 2de millennium.

2de millennium

Answer 7

Verdragen konden zijn tussen gelijken, meestal na een conflict. Bv: Het vedrag uit 1259 tussen Ramses II en Hattusili III na de slag bij Kadesh. Deze verdragen waren tussen personen, niet tussen de staten.
Er zijn ook verdragen tussen vazallen en grootkoningen. Bijvoorbeeld tussen de Hatli (gebied en volk in Anatolië, Hettitisch rijk) en de vazallen in Anatolië en Syrië. Hierbij bezweerden de vazallen loyaliteit aan de koning en dat ze belastingen moesten betalen en soldaten leveren. Ze moesten ook bezweren geen oorlog te voeren met andere vazallen (van de Hatli) en geen andere grootkoningen contacteren. Interessant is ook dat erin stond dat ze vluchtelingen moesten uitleveren aan de Hatli.

Question 8

Welke soorten internationale contracten waren er?

Answer 8

1. Verdragen
2. Diplomatische huwelijken
3. uitwisselen van giften
4. diplomatieke correspondentie

Question 9

Wat weet je over diplomatische huwelijken?

internationale contracten 2de mln

Answer 9

Diplomatische huwelijken dienden om banden tussen steden te verstevigen. Veel buitenlandse prinsessen werden uitgehuwelijkt aan de Farao van het Nieuwe Rijk Egypte, maar zijn eigen dochters mochten niet uitgehuwelijkt worden. Egypte kwam hier mee weg omdat zij een monopolie op goud hadden.
Deze soort huwelijken hadden soms grote invloed op verloop van de geschiedenis

Question 10

Waarom was het uitwisselen van giften belangrijk?

internationale contracten 2de mln

Answer 10

Het uitwisselen van luxegoederen was belangrijk omdat het wederzijdse respect toonde en prestige en broederschap. Dit zorgde ook voor een niet commerciële circulatie van kostbare goederen. Goud (van Farao) werd bijvoorbeeld uitgewisseld voor paarden, koper, Lapis Lazuli, …
Dit zorgde ervoor dat verschillende havens kruispunten werden van handelsroutes. Zo was bijvoorbeeld Ugarit een kruispunt omdat het een multi-cultureel en meertalig handelscentrum was.

Question 11

Geef een voorbeeld van diplomatieke correspondentie

Answer 11

Een voorbeeld zijn de Amarna brieven. Het gaat hier over correspondentie van Amenhotep III en Akhenaton (twee Farao’s). Ze corresponderen met hun vazallen in Levant, Alashiya en Arzawa en met andere grootkoningen.

Question 12

Wat weet je over de ideologie?

club van de grote machthebbers, 2de mln

Answer 12

Er was éénzelfde systeem van sociale structuren. Deze bestond uit grote sociale ongelijkheid, culminatie van rijkdom en nieuwe koninklijke ‘elite’ in steden. De Elite ging zich afzonderen van de bevolking wat uiteindelijk tot een ineenstorting van het rijk zou leiden.
In het amoritisch Babylonië was het anders, hier stonden de koningen sociale gelijkheid voor.

Question 13

Leg de bronnen, naam en taal van Mittani uit.

2de mln

Answer 13

De hoofdstad is nog niet gevonden (= Washukanni). Er zijn enkel bronnen uit vazal gebieden (egypte, Hatli, Assyrië).
De naam van de Staat is Mittani / Hanigalbat en de ethnie is ‘land van Hoerrieten’.
De gesproken taal is Hoerritisch. Hier zijn wel heel weinig bronnen over. We hebben wel een Amarna brief in het Hoerritisch. De geschreven taal was een babylonisch dialect.

Question 14

Geef de chronologie van Mittani in het 2de mln

Answer 14

De chronologie is onzeker (geen koningslijsten)
- 18e eeuw: verschillende Hoerritische koninkrijkjes
- 15e eeuw: Parrattarna verenigd de koninkrijkjes in één Mittani rijk en breidt het territorium aanzienlijk uit
- mid 14e eeuw: er ontstaan opvolginsproblemen wat leidt tot verzwakking van het rijk. Het rijk werd hierop aangevallen langs twee kanten. Het oosten kwam onder controle van Assyrië en het westen onder de Hettieten.
- 13e eeuw: de Assyriës integreren Mittani (= einde)

Question 15

Welke bronnen zijn er over de Hettieten (hatti) en welke taal spraken ze

Answer 15

Er zijn veel bronnen uit de hoofdstad Hattusa zoals verdragen, edicten, annalen maar ook mythologische.
De officiële taal van de kanselarij Hattusa is Hettitisch. Er waren ook andere anatolische talen (luwisch, Palaïsch, Hattisch). Het had een multicultureel karakter en meertalig. de titulatuur en troonnamen waren in Hattisch maar de geboortenamen van koningen waren zeer divers.

Question 16

Geef de chronologie van het hettitisch rijk (2de mln)

Answer 16

De chronologie is onzeker. Eerst was er een oud rijk in de 17e maar dit is onzeker en geraakte in verval. Het nieuwe rijk beston van 1400 - 1200.
Er waren voortdurend veranderde grenzen maar er gebeurde een eenmaking onder Suppiluliuma (14e). Hij breidde het territorium uit. Mittani tot aan Eufraat, Zuiden en westen van Anatolië en Noordelijk Levant.

Question 17

Wat weet je over Levant in het 2de mln

Answer 17

Levant bestond uit kleine stadsstaatjes en koninkrijkjes, deze waren vazallen van de grote staten.
Tutmozes III (Egypte) veroverde Levant tot aan Karkemish en verdeelde het in 3 provincies: Kana’an (Z), Upe (midden) en Amurru (N). Suppiluliuma I veroverde Amurru en Ugarit, Kadesh en Amurru werden dan vazallen van de Hettieten. Dit was een betwiste regio, denk maar aan de Slag Bij Kadesh in 1274.

Question 18

Wat gebeurde er met Babylonië in 1595 bc (en erna)?

Answer 18

In 1595 BC werd Babylonië verovert en vernietigd door Mursili. Mursili was koning van de Hettieten. Na deze verovering kwam er een Dark Age. Een tijd daarna, men weet niet precies wanneer, veroverden de Kassieten Babylon en stichtten ze het rijk Karduniash. In dit rijk waren vooral semi-nomaden georganiseerd in tribale eenheden. De Kassieten hebben weinig invloed gehad op de cultuur van Babylonië.
In de 13e eeuw werd Karduniash aangevallen vanuit Elam en Assyrië. Tukulti-Ninurta I (Assyrië) veroverde uiteindelijk Babylon in 1235 en Karduniash kwam onder Assyrische controle te staan. De Elamieten bleven aanvallen en plunderen. De eigenlijke val van het Kassietisch rijk gebeurde in 1155 tot Shutruk-Nahhunte I van Elam Babylon veroverde en het beeld van Marduk mee naar Susa sleepte. Hierna kende Babylonië een periode van zelfstandigheid .

Question 19

welke taal en religie heerste er in Babylonië / Karduniash?

Answer 19

De gesproken taal was Kassietisch en de geschreven taal was midden-babylonisch.
De religie was een adoptie van het mesopotamisch pantheon.

Question 20

Welke archeologische bronnen hebben we van Karduniash / Babylonië

Answer 20

Er zijn veel gebouwen overgebleven zoals gigantische paleizen. De nieuwe hoofdstad die de Kassieten hadden gesticht, Dur-Kurigalzu, is ook overgebleven.

Question 21

Welke geschreven bronnen zijn er overgeleverd van Karduniash

Answer 21

Het administratief archief van Nippur, hier zijn ongeveer 12000 tabletten gevonden. Verder zijn er nog Kudurru’s gevonden, dit zijn grenspalen met tekst op. Het was een nieuw genre.
Er zijn ook literaire teksten overgeleverd. Veel ging over Marduk, de god van Babylon.

Question 22

Welke bloeiperiodes kunnen we onderscheiden voor Assyrië?

Answer 22

1. oud-Assyrische periode: 19-18e eeuw
2. Midden-Assyirische periode: 14-11e eeuw
3. Neo-Assyrische periode: 10-7e eeuw

Question 23

Geef de Chronologie van Assyrië van de 15e eeuw tot de 11e eeuw.

het midden-assyrisch rijk

Answer 23

In de 15e eeuw was Assyrië wss onder controle van de Mittani.
In de 14e eeuw kwam het Assyrisch kerngebied onder de sterke controle van Ashur-Uballit (1353-1348). Hij breidde uit wanneer de Hettieten Mittani gingen aanvallen en hij positioneert zich als internationaal belangrijk. Zijn dochter huwelijkt hij uit aan de Assyrische koning Burnaburiah II.
In de 13e eeuw waren er drie belangrijke koningen: Adad-Nirari I (1295-1264), Shalmaneser I (1263-1234) en Tukulti-Ninurta I (1233-1197). Deze laatste is het meest belangrijk. Onder hem zal er een grote expansie volgen (deel van Hettitisch rijk en Babylon en noord-syrië).
In de 12-11e zal er verwarring volgen na de moord op Tukulti-Ninurta I. De Arameeërs zullen infiltreren uit het westen maar Ashur-Resha-Ishi I (1132-1115) zal de regio stabiliseren. Na hem zal Tiglath-Pilezer I (1114-1076) een agressieve campagne voeren.
In 1070 zal Assyrië terug krimpen tot het kerngebied en volgt er 100 jaar lang een dark age.

Question 24

Wat is de hoofdstad van het Midden-Assyrisch rijk?

Answer 24

Kar-Tukulti-Ninurta

Question 25

Welke twee dynastieën heerser er in Elam?

Answer 25

eerst de Igihalkiden dynastie van 1400-1210. Zij stichtten een nieuwe hoofdstad: Al-Untash-Napirisha. Ze vallen ook Babylon binnen maar Babylon wordt dan verovert door de Kassieten.
Van 1200-970 staat Elam onder controle van de Shutrukiden dynastie. In 1155 verovert Shutruk-Nahhunte Babylon en brengt het Kassietisch rijk ten val (Karduniash).