4v h2 2.1-2.7 Flashcards
1
Q
wat is ongeslachtelijke voorplanting?
A
als een nakomeling uit 1 ouder komt
2
Q
wat gebeurt er in het kort bij celdeling
A
een moedercel deelt zich in twee indetieke dochtercellen
zie binas 76B
3
Q
hoe planten schimmels zich voor
A
met sporen
4
Q
wat is klonen
A
ongeslachtelijke voorplanting op kunstmatige wijze
5
Q
wat zijn argumenten tegen klonen
A
- de mens mag niet ingrijpen in de natuur
- je mag dieren niet gebruiken voor onderzoek
- nakomelingen hebben afwijkingen
- planten zijn vatbaar voor ziekte
6
Q
wat zijn de fase van celdeling?
A
G1-fase
S-fase
G2-fase
M-fase
(G0-fase)
zie binas 76A
7
Q
wat gebeurt er tijdens de G1-fase van celdeling?
A
de cel maakt eiwitten en wordt groter als voorbereiding op DNA kopiëren
zie binas 76A
8
Q
wat gebeurt er tijdens de S-fase van celdeling?
A
het DNA wordt gekopiërt maar blijft nog aan elkaar zitten
zie binas 76A
9
Q
wat is een chromosoom
A
een stukje DNA in een cel
zie binas 70A
10
Q
wat is een chromosomen paar
A
twee chromomosemen die dezelfde functie hebben, een van de vader en een van de moeder
11
Q
wat een centromeer
A
het punt waarbij het gekopieerde DNA aan elkaar blijftzitten
12
Q
wat is een chromatiden
A
twee identieke chromosomen vlak voordat de cel verdeelt is
13
Q
wat gebeurt er tijdens de G2-fase van celdeling?
A
de cel wordt groter en maakt eiwitten die nodig zijn voor mitose
zie binas 76A
14
Q
wat gebeurt er tijdens de M-fase van celdeling?
A
de mitose en celdeling vindt plaats
zie binas 76A
15
Q
wat gebeurt er tijdens de G0-fase van celdeling?
A
de cel gaat in tijdelijke of blijvende rust en gaat niet verder met verdelen
zie binas 76A
16
Q
wat zijn de fase van mitose
A
profase
prometafase
metafase
anafase
telofase
zie binas 76B
17
Q
wat gebeurt er tijdens de profase van mitose?
A
het centrosoom verdubbelt en de trekdraden onstaan
zie binas 76B
18
Q
wat is een centrosoom
A
een organel wat trekdraden maakt
19
Q
wat gebeurt er tijdens de prometafase van mitose?
A
de trekdraden hechten zich aan de centromeer
20
Q
wat gebeurt er tijdens de metafase van mitose?
A
de trekdraded verbinden elk centromeer met een centrosoom
21
Q
wat gebeurt er tijdens de anafase van mitose?
A
de chromatiden worden gescheiden en zijn nu weer chromosomen
22
Q
wat gebeurt er tijdens de telofase van mitose?
A
rondom elke groep chromosomen vormt een nieuw kernmembaarn
23
Q
wat geburt er tijdens celdeling
A
de cel snoert zich tussen de twee celkernen gemaakt tijdens mitose dicht
24
Q
welke twee lichaamscellen zijn er?
A
gameten (geslachtscellen) en somatische cellen (lichaamscellen)
25
hoe heet een cel met 1 set chromosomen?
een haploïd
26
hoe heet een cel met meer dan 2 paar chromosmen?
een polyploïd
26
hoe heet een cel met 2 paar chromosomen?
een diploïd
dit wordt aangegeven als 2n (n staat voor aantal chromosomen)
27
wat zijn de voortplantings organen van de mens?
de eierstokken en teelballen
28
wat voor celdeling gebeurt in geslachtsorganen?
meiose
28
wat gebeurt er tijdens meiose
(5 stappen)
meiose 1:
1: 1 diploïde cel met 2 sets chromatiden
2: de trekdraden treken de chromatiden paren van elkaar weg
3: er zijn nu twee haploïde cellen met 1 set chromatiden
meiose 2:
4: de trekdraden trekken de chromatiden van elkaar weg
5: er onstaan 4 dochtercellen
zie binas 76B3
28
wat zijn de primaire geslachtskenmerken van de vrouw
de binnenste en buitenste schaamlippen, de clitoris, de vagina (samen de vulva)
29
wat doen de binnenste schaamlippen tijdens sex?
ze maken vocht aan zodat het gladder verloopt
30
wat is oögenese
de rijping van eicellen
zi binas 86D
31
wat is een follikel?
de diploïde cellen die de eicel beschermen
32
wat gebeurt er in cellen tijdens menstruatie na de eisprong
1: de eicel gaat door de eileider
2: het gele lichaam maakt hormonen
3: de eicel gaat verder de baarmoeder in
4: als de eicel niet bevrucht is, gaat die uit de vagina
zie binas 86E
33
wat is het gele lichaam
de resten van de gebarsten follikel
34
wat zijn primaire geslachtskenemerken van de man
de penis en teelballen
35
hoe heet de vorming van spermcellen?
spermatogenese
36
hoe werkt bevruchting bij mensen?
de kern van de spermacel kmt in het cytoplasma van de eicel, er vormt een ondoodringbare laag rondom de bevruchte eicel dus er kunnen geen andere spermacellen bij
37
wat is het verschil tussen gameten en somatische cellen?
somatische cellen hebben alle genetische informatie, terwijl gameten maar de helft hebben
38
waar worden hormonen gemaakt?
in hormoonklieren
39
wat doen geslachtshormonen/
ze regelen voorplanting bijv. het ontstaan van secundaire geslachtskenmerken
40
wat is het verschil tussen mannen en vrouwen op gebied van hormonen?
mannen hebben na de puberteit een constante hoeveelheid geslachtshormen, bij vrouwen is het wisselend vanwege de menstruatiecyclus
41
wat doet de hypothalamus?
het zorgt voor de hormanel regeling in het lichaam
en activeert de hypofyse met RH (releasing hromonen)
zie binas 89A
42
wat doet de hypofyse
die produceert bepaalde hromonen o.a. FSH en LH
zie binas 89A
43
welke hormonen stimuleren de groei van geslachtsorganen
FSH en LH
zie binas 89A
44
welk hormooon zorgt voor secundaire geslachtskenmerken in jongens?
testosteron
45
wat doet LH bij mannen?
het stimuleert de afgifte van testosteron
zie binas 89A
46
wat doet FSH bij mannen
het stimuleert samen met testosteron de vorming van spermacellen
zie binas 89A
47
welke negatieve terugkoppeling heeft testosteron
bij veel testosteron eremt de aanmaak van GnRH, FSH en LH, waardoor er ook minder testosteron wordt gemaakt
zie binas 89A
48
waarmee begint de menstruatiecyclus
de eerste dag van de mesntruatie
49
wat is de functie van FSH bij vrouwen?
het stimuleert de rijping van follikels en afgifte van oestrogeen
zie binas 89A
50
wat is de functie van LH bij vrouwen?
beinvloedt de ovulatie en het ontstaan en in stand houden van het gele lichaam
zie binas 89A
51
wat maakt oestrogeen aan?
de cellen in de wand van rijpende follikels
zie binas 89A
52
wat doet oestrogeen
repareert het baarmoederslijmvlies en stimuleren in de puberteit de secundaire geslachtskenmerken
zie binas 89A
53
hoe gebeurt de ovulatie in samenhang met hormonen?
- de enige gerijpte follikel maakt veel oestrogeen aan.
- In hoge concentraties heeft oestrogeen een stimuleren werking van GnRH, hierdoor is er veel meer LH en minder FSH, - de LH zorgt voor vocht in de follikel, deze barst open en de eicel komt vrij
54
wat is het gele lichaam?
resten van de follikel na de ovulatie
55
wat maakt progesteron?
LH n oestrogeen
zie binas 89A
56
wat doe progesteron?
het baarmoederslijmvlies dikker maken
zie binas 89A
57
hoe heten de fase van een eicel naar baby?
embryo = 0-8 weken
zygote = bevruchte eicel
morula = klompje cellen
blastula = holte vocht in cellen
gastrula = begin van darm
neurula = zenuwstelsel
foetus = 8+ weken
58
waar bestaat de morula uit
16 - 32 stamcellen
59
wat zijn klievingdelingen?
de delingen van cellen in zygote waarbij het totale volume niet toeneemt
60
wat beschermt de embryoplast (begn van en embryo)
de trofoblast, de buitenste laag cellen
61
wat wordt de placenta?
de trofoblast
62
wat zorgt ervoor dat tijdens de zwangerschap het gele lichaam blijft bestaan?
het hormoon HCG dat wordt gemaakt uit de trofoblast, na 3 maanden vergaat het gele lichaam
63
hoe onstaat de placenta
- bloed van de moeder gaat richting embryo via holten in de blastula
- zuurstof gaat richting de embryo via chorionvlokken (uitstolpingen in het vruchtvlies)
- dit groeit samen tot de placenta
zie binas 86E
64
hoe gaat de embryoblast naar embryo
in de embryoblast ontstaan twee holten: de amnionholte en de dooerzak. de cellen tussen de holte in groeien tot de embryo
zie binas 86E
65
wat zit er om de embryo heen
vocht, vruchtwater, vlies, amnion, vruchtvliezen
zie binas 86E
66
wat is de functie van de placenta
om voedingsstoffen naar de foetus te sturen en afvalstoffen naar de moeder
67
wat is het verschil tussen adulte en embryonale stamcellen
embryonale kunnen in nog in alle soorten celtypen veranderen, adulten stamcellen nog maar in aan paar soorten
68
wat is celdifferentiatie
uit stamcellen ontstaan gespecialiserde cellen
69
wat is apoptose?
de geprogammeerde dood van een cel, vanwege celdifferentiatie
70
wat gebeurt er met de hormonen in de eerste drie maanden van de zwangerschap?
het gele lichaam is heel belangrijk:
het gl produceert progesteron en oestrogeen
progesteron remt de productie van LH, LH houdt t gele lichaam dus niet in stand.
de trofoblast wordt de placenta en die maakt HCG, HCG heeft dezelfde functie als LH en houdt t gele lichaam in stand
71
wat betekent "ingedaald"
dat het hoofd van de foetis in het bekken van de moeder is gezakt en de bevalling kan beginnen
72
wat is ontsluiting
dat de baarmoedemond wijder en korter moet worden
73
wat is de volgorde van de geboort?
(vliezen breken)
indaling
weeën
ontsluiting
uitdrijving
nageboorte
74
wat gebeurt er tijdesn de uitdrijving
de weeën worden persweeëen en de moeder duwt mee. het hoofdje van de baby gaat uit de baarmoederhals, draaiend. Het lichaam volgt
75
wat zit er in de nageboorte
de placenta, vruchtvliezen en de navelstreng. Hierna kan de baarmoeder zich samen trekken en sluit de wond
76
wat zijn de twee veranderende levensfase van mensen?
de puberteit: lichamelijke verandiering 10-17 jaar
adolescentie: geestelijk verandering 20-25
77
wat is seks?
alle handelingen wat te maken heeft met de voortplantingsorganen
78
wat is sexualiteit?
alle gedachten, gevoelens en handelingen die hebben te maken met opwinding en seks
79
wat zorgt ervoor dat een transgender persoon operaties wil?
genderdysforie, dat het persoon zich niet voelt als het geslacht waarin die is geboren
80
wat zijn de vormen van seksueel misbruik
grooming: een volwassen dwingt minderjarige tot iets
sextortion: iemand chanteren voor iets
exposen: online vernederen
slutshaming: vrouwen bekritiseren op iets wat ze doen of kleding
aanranding: aan iemand zitten zonder het te vraagen
verkrachten: dreigen of geweld gebruiken om seks te hebben
81
wat zijn SOA's
sexsueel overdraagbare aandoening: infectieziekten die zijn overgedragen door sexueel contact
82
hoe worden soas overgedragen?
door contact tussen bloed, sperma, vaginaal vocht en slijmvliezen
83
welke SOA's zijn overdraagbaar door bloed?
HIV, hepatitis B en C, syfilis
84
wat kun je doen tegen HIV
HIV remmers nemen, die zorgen dat het virus niet overdraagbaar is en het HIV geremt wordt of PrEP-kuur wat een hiv infectie kan voorkomen
85
wat zijn ziekte verschijnselen van soa's?
meer afscheiding of bloed, pijn bij plassen, blaasjes rondom geslachtsdelen,
86
welke SOAs zijn te genezen met antibiotica?
chlamydia, gonorroe en syfilis
87
wat zijn ziekte verschijnselen van HIV en AIDS?
griepachtige verschijnselen, daarna stopt het afweersysteem met werken
88
wat zijn de verschillende categorieën anticonceptie?
barrièremiddelen, hormonale methoden, koperspiraal, klassieke mtheoden en definitieve methoden
89
wat zijn nadelen / voordelen aan barrieremiddlelen?
voordeel: beschermen ook tegen soa's
nadeel: ze kunnen niet betrouwbaar izjn door verkeerd gebruik
90
welke hormonen zitten in hormonale voorbehoedsmiddelen
progesteron: geen ovulatie
oestrogeen: slijmvlies onbruikbaar
91
wat het nadeel aan hormonale voorbehoedsmiddelen?
bijwerkingen
92
wat is het nadeel aan klassieke anticonceptiemethode?
onbetrouwbaar, want de man kan niet op tijd zijn of de ovulatie is niet regelmatig
93
wat is een sterilistatie en wat is dar een nadeel aan?
een permanente anticonceptie,
in principe blijvend
94
waarom kan een koppel niet zwanger raken?
de vrouw is te oud, een ongezonde levensstijl, ze hebben pech, soa's
95
welke vormen vruchtbaarheidsbehandelingen zijn er?
iui of ki, kid, ivf, icsi, pesa, tesa
96
wat is KI of IUI
als er sperma cellen vlak voor de ovulatie in de baarmoedr worden gebracht
97
wat is KID
iui/ki met donor spermacellen
98
wat is IVF
meerdere follikels rijpen door medicatie, eicellen worden uit eierstokken ghaald, de spermacellen worden bij de eitjes gestopt en de eitjes worden terug gestopt
99
wat is ICSI
hetzelfde als IVF, maar de spermacellen worden met een naald in een eicel gespoten
100
wat is het verschil tussen TESA en PESA?
PESA: er worden spermacellen uit de bijballen gehaald voor een andere vruchtbaarheidsbehandelingen
bij TESA komt het uit teelballen
101
wat zijn argumenten tegen ICSI en IVF op oudere leeftijd
- de kwaliteit van eicellen kan te klein zijn,
- er zijn risico's voor moeders tijdens zwangerschap en bevalling
- de kans is groter dat de moeder overlijd als het kind nog jong is,
- de moeder kan door ouderdom niet voor het kind zorgen
102
wanneer kun je chromosomen niet zien tijdens celdeling
tijdens de interfase (G1, S en G2 fase)
103
wat gebeurt er voor menstruatie
1. follikels ontwikkelen zich (86D)
er ontstaat 1 eicel met cytoplasma en 1 kleinere cel (poollichaampje)
2. de follikel die zich het verst ontwikkeld barst open (eisprong)
3. de eicel die uit de follikel kwam gaat via de eileider richting de baarmoeder
104
hoe gebeurt de menstruatiecyclus
1. in periode tot de ovulatie produceert de hypofyse FSH en LH
2. door LH barst een rijpe folikel open (ovulatie)
3. door LH blijft het gele lichaam in stand
4. het gele lichaam verdwijnt en de baarmoederslijmvlies wordt niet meer in stan dgehouden (menstruatie)
105
welk hormoon maakt het gele lichaam aan, en welke het gerijpte follikel
gele lichaam: progesteron
rijpe follikel: oestrogeen
