4. erfdienstbaarheden en eigendom Flashcards
Wat is een zaak?
Een zaak is al wat in de natuur bestaat buiten de mens. Er zijn zaken die niet in aanmerking komen voor persoonlijke toe-eigening of uitsluitend persoonlijk gebruik bv. licht, lucht, zee.
Wat zijn goederen?
Goederen zijn zaken die men zich kan toe-eigenen. Het woord goederen omvat stoffelijke (bv. gebouw) en niet-stoffelijke (bv. rechten) zaken.
Wat is een heerloos goed?
Goederen kunnen ofwel toebehoren aan een persoon of heerloos zijn, dat wil zeggen onbeheerd en zonder eigenaar. Indien heerloze goederen onroerend zijn, worden ze beschouwd als toebehorend aan het openbare domein en aan de staat.
Welk onderscheid van goederen wordt gemaakt volgens het BW?
- roerende goederen
- onroerende goederen
Wat zijn onroerende goederen?
Onroerende goederen zijn goederen die niet of zeer moeilijk verplaatsbaar zijn.
Hoe kunnen goederen onroerend zijn?
Goederen kunnen onroerend zijn uit hun aard, hun bestemming of het voorwerp waarop ze betrekking hebben.
Verklaar ‘onroerende goederen uit hun aard’.
aard: onroerend uit de aard, de grond en al wat met de grond rechtstreeks of onrechtstreek, op natuurlijke of kunstmatige wijze, verenigd is en daaraan zijn nut ontleent
- gronderven en gebouwen
- wortelvaste veldvruchten en ongeplukte boomvruchten
- dieren door eigenaar aan de pachter afgeleverd voor landbouw
- buizen in woningen
Verklaar ‘onroerende goederen uit hun bestemming’.
bestemming: zaken die door de eigenaar blijvend aan het erf verbonden zijn, hoewel ze roerende goederen kunnen zijn door hun aard, worden ze onroerend door de bestemming. Het vereist dat het gaat om een specifieke bestemming: een specifieke welomschreven meestal economische activiteit of als verfraaiingsbestemming
- voorwerpen door de eigenaar op het erf geplaatst voor dienst en exploitatie (bv. landbouwgereedschap, dieren, vissen en vijvers, bijenkorven…)
- voorwerpen oorspronkelijk roerend van aard, blijvend verbonden aan het erf (bv. door gips of cement niet los te maken zonder schade aan een voorwerp of het erf)
Verklaar ‘onroerende goederen door het voorwerp waarop ze betrekking hebben’.
voorwerp waarop het betrekking heeft: goederen zijn lichamelijk of onlichamelijk. Onlichamelijke goederen nemen de vorm aan van rechten. Indien deze rechten betrekking hebben op onroerende lichamelijke goederen, dan zijn deze rechten ook onroerend
bv. eigendomsrecht op een gebouw is een onroerend recht door het voorwerp waarop het betrekking heeft
- vruchtgebruik van onroerende goederen
- erfdienstbaarheden en grondlasten
- rechtsvorderingen die strekken tot het opeisen van een onroerend goed
Wat zijn roerende goederen?
Goederen die niet onroerend zijn, zijn roerend.
Hoe kunnen goederen roerend zijn?
- roerend uit hun aard of van nature (bv. verplaatsbare zaken)
- roerend door vervroegde roerend making (bv. vruchten op stam verkocht)
- roerend door wetsbepaling: onlichamelijke roerende goederen (bv. lijfrente, intresten)
Verklaar ‘roerende goederen uit hun aard’.
= verplaatsbare zaken (lichamelijk)
- die zelf bewegen (bv. dieren)
- die niet uit zichzelf bewegen
Verklaar ‘roerende goederen door wetsbepaling’.
= verbintenissen en vorderingen (onlichamelijk) met betrekking op
- geldsommen
- roerende goederen
- rente, lijfrenten
terugbetaling mag niet langer dan 30 jaar
Zijn bouwstoffen nieuw of uit afbraak roerend of onroerend?
roerend tot herbevestiging
Wat omvat de verkoop of schenking van een huis?
Het omvat al wat zich daarin bevindt
- het omvat niet (inboedel) het gereed geld, noch de inschulden of andere rechten waarvan de titels zich in het huis bevinden en niet wat het voorwerp van een handel uitmaakt
- het omvat wel (huisraad) de rest
Welk onderscheid van goederen wordt gemaakt met betrekking tot hun bezitters?
- goederen waarvan de titularissen bijzondere personen zijn
- goederen waarvan de titularissen publiekrechterlijke rechtspersonen zijn
Wat wordt verstaan onder bijzondere personen als bezitters van goederen?
- natuurlijke personen
- privaatrechterlijke rechtspersonen
Wat wordt verstaan onder publiekrechterlijke rechtspersonen als bezitters van goederen?
= openbare besturen en instellingen
Zij kunnen slechts beschikking hebben over hun goederen overeenkomstig administratieve regels.
Welk onderscheid wordt gemaakt tussen goederen waarvan de titularissen publiekrechterlijke rechtspersonen zijn?
- goederen van het openbaar of publiek domein
- goederen van het private domein
Wat behoort tot de eigendom van de Staat?
Alle gedeelten van het Belgisch grondgebied niet vatbaar voor bijzonder eigendom
= goederen die niet aan bijzondere personen toebehoren
= eigendom Staat:
- goederen van personen
- zonder erfgenamen
- verlaten van erfenis / onbeheerd
- poorten, muren, wallen, grachten van versterkte plaatsen
- banen, wegen, straten, rivieren…
Wat is eigendom?
Eigendom is het recht om op de meest volstrekte wijze van een zaak het genot te hebben en daarover te beschikken, mits men er geen gebruik van maakt dat strijdig is met de wetten of de verordeningen.
Welke verschillende elementen komen naar voor in het begrip ‘eigendom’?
- burgerlijk recht:
- zakelijk recht
- recht op genot
- recht op beschikking en beheer
- recht op natrekking behoort de eigenaar toe
- publiek recht: beperkingen zijn toepasselijk wanneer het gebruik strijdig is met de wetten of met de verordeningen
Leg recht van natrekking uit.
= eigendom van een roerende of onroerende zaak geeft recht op al wat zij voortbrengt en op wat hetzij natuurlijk, hetzij kunstmatig, als bijzaak ermee verenigd wordt
A. hetgeen door een zaak wordt voortgebracht:
- natuurlijke vruchten
- burgerlijke vruchten
- vruchten van de nijverheid
- jongen van dieren
bezit van een zaak = bezit van de vruchten (ter goeder trouw)
B. hetgeen door een zaak verenigd wordt:
eigendom grond
- eigendom van alles op en onder de grond (uitz. erfdienstbaarheden/grondlasten)
- bij uitgravingen: alles wat je vindt (uitz. wetten en verordeningen van mijnen en politie)
Stel: gebouw op grond eigenaar opgericht met materialen van iemand anders.
- materiaal moet worden betaald/schadevergoeding
- eigenaar van het materiaal mag het materiaal niet wegnemen
Wat is het recht van de eigenaar in geval van: beplantingen, gebouwen, werken tot stand gekomen door een derde met zijn eigen materiaal?
- behouden
- vergoeding waarde materialen + arbeidsloon
- zonder rekening te houden met min- of meerwaarde van het erf - derde verplichten ze weg te nemen op kosten van wie ze tot stand heeft gebracht
- eventueel schadevergoeding voor geleden nadeel
Wat is mede-eigendom?
Mede-eigendom is het recht op eigendom van verschillende personen onverdeeld op eenzelfde zaak en waarvan het eigendomsrecht kan worden vastgelegd in evenredige verdelingen.
Wat is de regeling bij ontstentenis van een overeenkomst in geval van mede-eigendom?
- onverdeelde aandelen worden vermoed gelijk te zijn
- mede-eigenaar deelt in rechten
- mede-eigenaar draagt bij in lasten naar verhouding volgens aandeel
- beschikken over aandeel + bezwaren met zijn zakelijke rechten
mede-eigenaar: wat is zijn recht, wat is toegestaan, welke bijdrage leveren?
De mede-eigenaar heeft het recht op gebruik en genot van de zaak, overeenkomstig de bestemming en verenigbaar met het recht van de deelgenoten.
De mede-eigenaar is toegestaan in daden van beheer (voorlopig) en daden tot behoud. Andere daden van beheer van daden van beschikking zijn enkel geldig bij medewerking van alle mede-eigenaars.
De mede-eigenaar levert bijdrage in behoud, onderhoud, kosten en lasten = dwingend recht.
Hoe kan mede-eigendom ontstaan?
- toevallig (bv. meerdere erfgenamen nalatenschap)
- vrijwillig (bv. aankoop grond door meerdere personen)
- gedwongen (bv. gemene delen appartementsgebouw)
Wat is vruchtgebruik?
Vruchtgebruik is het recht om van een zaak waarvan een ander het eigendom heeft, genot te hebben, zoals de eigenaar zelf, onder de verplichting de zaak in stand te houden.
Wat omvat volle eigendom?
vruchtgebruik + naakte eigendom
Hoe kan vruchtgebruik gevestigd worden?
- de wet (bv. erfelijk vruchtgebruik - overlijden echtgenoot)
- de wil van de mens (testament/overeenkomst)
- verjaring
- roerend + onroerend
- zuiver en eenvoudig, voor bepaalde tijd, onder voorwaarde
Op welke vruchten heeft men recht inzake vruchtgebruik? En geef voorbeelden
rechten op alle vruchten:
- natuurlijke vruchten (aarde, dieren en jongen)
- vruchten uit nijverheid (bebouwing)
- burgerlijke vruchten (huishuren, intrest geldsommen, rentetermijnen en pachten van landerijen)
Wat kan je zeggen over de rechten van de vruchtgebruiker?
De (naakte) eigenaar mag noch door zijn daad, noch door andere wijze aan de rechten van de vruchtgebruiker afbreuk doen.
De vruchtgebruiker heeft geen recht op vergoedingen voor verbetering die hij heeft aangebracht.
Wat zijn de verplichtingen inzake vruchtgebruik?
- voorafgaande plaatsbeschrijving roerend + onroerend
- borgstelling als goede huisvader genieten, tenzij vrijgesteld (bv. erfenis)
- verplichting tot herstelling in kader onderhoud (grote herstelling = eigenaar)
- lasten = vruchtgebruiker
Wanneer eindigt vruchtgebruik?
- verstrijken termijn
- overlijden vruchtgebruiker
- tenietgaan zaak
- misbruik
- niet uitoefenen van recht gedurende 30 jaar
- vruchtgebruik wordt eigenaar
Wat is de duur van vruchtgebruik?
- max. 30 jaar
- als ‘tot een bepaalde tijd’ van een derde persoon bereikt, blijft tot dan duren - ook al overlijdt derde
Wat kan je zeggen over recht van gebruik en van bewoning?
Het ontstaan en einde is gelijk aan die van het vruchtgebruik.
Recht van gebruik en recht van bewoning wordt gevestigd door titel en kan niet aan anderen worden afgestaan.
Wat is een erfdienstbaarheid?
Een erfdienstbaarheid is een last gelegd op een erf (lijdend erf) tot gebruik en tot nut van erf (heersend erf) dat aan een andere eigenaar toebehoort.
- een last
- op een erf gelegd ten behoeve van een ander erf; het moeten dus onroerende goederen zijn
- dat aan een andere eigenaar toebehoort
Het recht van erfdienstbaarheid is…
- zakelijk (niet tot een prestatie gehouden)
- onroerend (hypotheekinschrijving verplichtend)
- altijddurend
- niet afkoopbaar
- ondeelbaar
- bezwarend (ten laste van een erf)
- bijzaak (verbonden aan lijdend en heersend erf)
Waarop kunnen geen erfdienstbaarheden gevestigd worden?
- roerende goederen
- onroerende goederen door hun bestemming
- onroerende goederen door het voorwerp
Hoe ontstaan erfdienstbaarheden?
- door natuurlijke ligging
- lager gelegen erven: geen dijk opwerken
- hoger gelegen erven: niets doen voor verzwaring
- door de wet opgelegd
- gemene muur
- gemene gracht
- uitzicht op eigendom nabuur
- dakdrop
- recht van uitweg
- recht van overgang
- uit overeenkomst
voortdurende zichtbare erfdienstbaarheden door titel of 30-jarige verjaring (titel door bestemming door huisvader)- door titel = acte
- voortdurend: niet-zichtbaar
- niet-voortdurend: zichtbaar of niet-zichtbaar
- door titel = acte
Wanneer gaan erfdienstbaarheden teniet?
- geen gebruik meer mogelijk
- met erfdienstbaarheid tegenstrijdige daad
- nut voor heersend erf gaat verloren
- afstand van het recht
- heersend en lijdend erf worden 1
- niet-uitoefening gedurende 30 jaar
Hoe kunnen erfdienstbaarheden worden ingedeeld? Welke soorten erfdienstbaarheden bestaan er?
- naar hun ontstaan
- natuurlijk
- wettelijk
- naar hun gebruik
- landelijk
- stedelijk
- naar hun vorm
- actief: heersend erf
- passief: lijdend erf
- naar hun aard
- zichtbaar (uitwendige werken: bv. deur, venster, waterleiding)
- niet zichtbaar (bv. bouwverbod, ondergrondse leidingen)
- naar hun inhoud of voorwerp
- positief
- negatief
Bij vestiging erfdienstbaarheden…
alles moet worden toegestaan, wat voor het gebruik daarvan nodig is
Wat zijn de rechten van de eigenaar van het erf waaraan erfdienstbaarheid verschuldigd is?
Hij aan wie de erfdienstbaarheid verschuldigd is, heeft het recht alle werken uit te voeren voor gebruik en onderhoud op zijn kosten, tenzij anders bepaald in de titel.
Wat mag de eigenaar van het dienstdoende erf niet doen?
- niets doen om
- vermindering gebruik
- ongemakkelijk maken
- geen veranderingen gesteldheid verleggen erfdienstbaarheid
Wat is bepaald in het BW over dakdrop?
Daken en uitsprongen van gebouwen moeten zodanig ingericht worden dat het regenwater afloopt op eigen grond of op openbare weg, niet op het naburige erf.
Wat zegt het recht van uitweg?
De eigenaar wiens erf ingesloten ligt omdat dit geen voldoende toegang heeft tot de openbare weg en deze toegang niet kan inrichten zonder overdreven onkosten of ongemakken kan voor het normale gebruik van zijn eigendom naar de bestemming ervan, een uitweg vorderen over de erven van de naburen, tegen betaling van vergoeding in verhouding met de schade die hij mocht veroorzaken.
Hoe wordt de ligging van de uitweg bepaald?
De ligging van de uitweg wordt bepaald door de rechter.
- minst schadelijke positie
- oordeel billijkheid
Hoe zit het met een erfdienstbaarheid van uitweg bij verkoop/ruil/verdeling?
Bij verkoop/ruil/verdeling blijft de erfdienstbaarheid, maar deze mag niet worden verzwaard door het heersend erf.
Wanneer houdt de verleende uitweg op?
- wanneer hij niet meer noodzakelijk is
- wanneer een andere plaats mogelijk is, die minder schadelijk is gewonden dan de aangewezen ligging
Is de erfdienstbaarheid van uitweg van openbare orde?
De erfdienstbaarheid van uitweg is van openbare orde.
Is de erfdienstbaarheid van uitweg onderhevig aan bevrijdende verjaring door niet gebruik gedurende 30 jaar?
De erfdienstbaarheid van uitweg is niet onderhevig aan verjaring door niet gebruik gedurende 30 jaar.
Wat kan je zeggen over de erfdienstbaarheid over overgang?
- kan enkel bevestigd worden door een overeenkomst
- vereist geen insluiting
- moet blijken uit akte bij aankoop
- geen vergoeding voorzien (tenzij anders vermeld in overeenkomst)
- houdt niet op wanneer de rechtsgenieter op een andere manier hetzelfde resultaat bekomt
- is niet van openbare orde
- is onderhevig aan bevrijdende verjaring door niet gebruik gedurende 30 jaar
- kan onderworpen zijn aan beperkingen in tijd en op vlak van omvang
