4Η ΔΙΑΛΕΞΗ

Question 1

Τι είναι οι διατροφικοί βιολογικοί δείκτες;

Answer 1

Είναι διατροφο-εξαρτώμενα συστατικά που μετρούνται σε βιολογικά δείγματα και επιτρέπουν την εκτίμηση πρόσληψης συγκεκριμένων μακρο- και μικρο- θρεπτικών συστατικών και την αξιολόγηση της διατροφικής κατάστασης

Question 2

Ποια είναι η σημασία των βιοχημικών δεικτών στη διατροφική επιδημιολογία;

Answer 2

1. Παρέχουν στοιχεία για την κατανάλωση τροφίμων ή θρεπτικών συστατικών που αντανακλούν τη συνήθη ή την πρόσφατη διαιτητική πρόσληψη ή τον μεταβολισμό παραγόντων της διατροφής

Question 3

Πως χρησιμοποιούνται οι βιολογικοί δείκτες στη διατροφική επιδημιολογία;

Answer 3

α) αντικειμενικοί δείκτες καταγραφής και παρακολούθησης
της διατροφικής πρόσληψης/έκθεσης, αντικατοπτρίζοντας τις συνήθεις διατροφικές επιλογές
β) μέθοδοι αναφοράς για τον έλεγχο της σχετικής εγκυρότητας (relative validity) διατροφικών στοιχείων που συλλέχθηκαν μέσω των μεθόδων διαιτητικής πρόσληψης

Question 4

Πώς γίνεται η ταξινόμηση των βιοδεικτών διατροφικής πρόσληψης;

Answer 4

Γίνεται ανάλογα με τη φύση της
σχέσης μεταξύ της διατροφικής πρόσληψης και των επιπέδων του δείκτη
1. Δείκτες πλήρους ή μερικής ανάκτησης (βιοδείκτες ανάκτησης) (recovery biomarkers).
2. Δείκτες συγκέντρωσης (concentration biomarkers).
3. Δείκτες αντικατάστασης (replacement biomarkers)

Question 5

Δείκτες συγκέντρωσης.

Answer 5

Σχετίζονται με τη διατροφική πρόσληψη αλλά επηρεάζονται από τον μεταβολισμό του ατόμου ή χαρακτηριστικά όπως η ηλικία, το φύλο, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η σωματική δραστηριότητα.
πχ επίπεδα λιπαρών οξέων στο αίμα και στο λιπώδη ιστό, επίπεδα βιταμινών στο αίμα
Δεν αντανακλούν την απόλυτη διατροφική πρόσληψη και χρησιμοποιούνται σε μελέτες συσχέτισης όχι εγκυρότητας

Question 6

Δείκτες αντικατάστασης.

Answer 6

Είναι παρόμοιοι με τους δείκτες συγκέντρωσης αλλά αναφέρονται σε συστατικά με περιορισμένες ή μη διαθέσιμες πληροφορίες στους πίνακες σύνθεσης τροφίμων π.χ. αφλατοξίνες και φυτοοιστρογόνα

Question 7

Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές βιοδεικτών;

Answer 7

1. Γενετικοί παράγοντες
2. Παράγοντες που σχετίζονται με προσωπικά χαρακτηριστικά κλπ.
3. Διατροφικοί παράγοντες
4. Παράγοντες που σχετίζονται την διαχείριση του βιολογικού δείγματος
5. Τεχνικές ανάλυσης των δειγμάτων

Question 8

Ποια τα πλεονεκτήματα εφαρμογής των βιοδεικτών στην διατροφική επιδημιολογία;

Answer 8

α) ως ενδείξεις της συνήθους διατροφικής πρόσληψης
- Αξιολόγηση της συνήθους διατροφικής πρόσληψης.
- Δεν εξαρτώνται από την ικανότητα μνήμης του ατόμου.
- Δε βασίζονται στην ακρίβεια των πινάκων σύνθεσης τροφίμων.
β) ως πρότυπα ελέγχου της εγκυρότητας (μέθοδοι αναφοράς)
- Οι βιοχημικοί δείκτες δίνουν ανεξάρτητα σφάλματα μέτρησης, δηλαδή σφάλματα μη συσχετιζόμενα με τα σφάλματα της ερευνητικής μεθόδου.
- Εάν για παράδειγμα τα αποτελέσματα ενός FFQ, που
εφαρμόστηκε ως διατροφική μέθοδος σε μία έρευνα, συσχετίζονται με τα αποτελέσματα των βιοχημικών δεικτών (μέθοδος αναφοράς), αυτό ισχυροποιεί την
εγκυρότητα του ερωτηματολογίου

Question 9

Ποιοι δείκτες χρησιμοποιούνται συχνά στην διατροφική επιδημιολογία;

Answer 9

• ︎N, συγκέντρωση στα ούρα 24ωρου αποτελεί δείκτης πρωτεϊνικής πρόσληψης.
• ︎τα ω-3 λιπαρά οξέα, συγκέντρωσή τους στο λιπώδη ιστό και στο πλάσμα αποτελεί δείκτη πρόσληψης των οξέων αυτών.
• ︎οι βιταμίνες E, C, D, B6 κ.α., συγκέντρωσή τους στο πλάσμα
  αποτελεί δείκτη πρόσληψης των αντίστοιχων βιταμίνων,
  επίσης αποτελούν και δείκτες των διατροφικών επιλογών του
  ατόμου.
• ︎Fe, Cu, Se στον ορό και το ︎Na,
  ︎K, Ca και Mg στα ούρα αποτελούν δείκτες πρόσληψής τους από τον οργανισμό και τέλος.
• ︎η μέθοδος του Διπλά Επισημασμένου Ύδατος (Double
  Labeled Water – DLW) για μετρήσεις ενεργειακής
  πρόσληψης.

Question 10

Τι είναι η σωματική δραστηριότητα;

Answer 10

Ορίζεται ως «η οποιαδήποτε κίνηση του σώματος που παράγεται από τους σκελετικούς μύες και έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ενεργειακής δαπάνης».

Question 11

Τι είναι η άσκηση;

Answer 11

σωματική δραστηριότητα η οποία είναι προγραμματισμένη, δομημένη και χαρακτηρίζεται από
επαναλαμβανόμενη σωματική κίνηση με στόχο τη βελτίωση ή τη
διατήρηση ενός ή περισσοτέρων παραμέτρων της φυσικής κατάστασης.

Question 12

Τι είναι η φυσική δραστηριότητα;

Answer 12

Μια ομάδα ιδιοτήτων που
διαθέτουν ή αποκτούν τα άτομα και η οποία σχετίζεται με την ικανότητα εκτέλεσης σωματική δραστηριότητα και διαχωρίζεται ως
Φυσική κατάσταση που σχετίζεται με την υγεία.
- Καρδιοαναπνευστική ικανότητα
- Μυϊκή ένταση και αντοχή
- Σύσταση σώματος
- Ευλυγισία
Φυσική κατάσταση που σχετίζεται με την αθλητική απόδοση.

Question 13

Ποιες είναι οι διαστάσεις της σωματικής δραστηριότητας;

Answer 13

1. Τύπος/είδος σωματικής δραστηριότητας
2. Συχνοτητα
3. Διάρκεια
4. Ένταση: περιγράφεται ως χαμηλή (low), μέτρια (moderate), έντονη (vigorous)

Question 14

Ποια είναι τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας σύμφωνα με τον οργανισμό WHO;

Answer 14

• Ωφελεί την καρδιαγγειακή και την ψυχική υγεία
• συνεισφέρει στην πρόληψη και διαχείρηση των NCDs
• μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους
• ενισχύει την υγιή ανάπτυξη των νέων και διατηρεί την καλή υγεία
• ενισχύει την γνωστική και νοητική λειτουργία.

Question 14

Πόσο αυξάνει τον κίνδυνο θνησιμότητας η σωματική αδράνεια;

Answer 14

Κατά 20-30%

Question 15

Ποιες είναι οι μέθοδοι καταγραφής σωματικής δραστηριότητας;

Answer 15

Υποκειμενικές μέθοδοι
- Ανάκληση συνήθους ή περιστασιακής σωματικής δραστηριότητας
- Καταγραφή σε πραγματικό χρόνο
Αντικειμενικές μέθοδοι
- Μέθοδοι άμεσης παρατήρησης
- Συσκευές καταγραφής κίνησης
- Συσκευές καταγραφής καρδιακής συχνότητας
- Εργαστηριακές μέθοδοι (π.χ. μέθοδος του διπλά επισημασμένου ύδατος, Doubly Labelled Water technique – μέθοδος αναφοράς)