3/4. modele Flashcards
czy nienormalność = choroba psychiczna?
nienormalność jest pojęciem szerszym od choroby psychicznej.
psychologia zaburzeń
zajmuje się szukaniem odpowiedzi na pytanie “co sprawia, że ludzie odczuwają cierpienie i przejawiają nieprzystosowane zachowania?”
normy w modelach:
jakościowe (statystyczne), teoretyczne i społeczno-kulturowe
model biologiczny (biomedyczny) - czynniki wpływające na powstawanie zaburzeń psychicznych:
- zakaźne (porażenie postępujące wywołane przez zarażenie krętkami bladymi - kiłą, odkleszczowe zapalenie opon mózgowych, choroba szalonych krów, wścieklizna, AIDS, pasożyty, ciężko przechodzona gorączka)
- genetyczne (schizofrenia, dziedziczenie genów choroby + czynniki środowiskowe, np. uszkodzenie w okresie prenatalnym)
- biochemiczne (hipoteza dopaminowa - schizofrenia wynika z nadmiaru dopaminy w mózgu; hipoteza serotoninowa - im więcej serotoniny tym mniejszy poziom objawów depresyjnych)
- neuroanatomiczne (urazy, wylewy krwi, choroby rozrostowe, uszkodzenie mózgu przez narkotyki)
- mieszane (np. 2 nachodzące na siebie czynniki)
zalety modelu biomedycznego:
- opiera się na dojrzałych dziedzinach nauk przyrodniczych
- pojęcia są policzalne, obiektywne, zweryfikowane
- określona kolejność postępowania w diagnozie i leczeniu
- hipotezy weryfikowalne
- określone metody leczenia
wady modelu biomedycznego
- nie uwzględnia wszystkich czynników zaburzeń
- leki powodują różne skutki uboczne
- nie wszystkie zaburzenia spowodowane czynnikami somatycznymi
- redukcjonizm
model psychodynamiczny dzieli się na podejścia:
- psychoanalityczne
- egzystencjalne
Zaburzeniami psychicznymi rządzą ukryte konflikty w osobowości.
fazy rozwoju psychoseksualnego:
- faza oralna (0-1,5 r.ż) - zależność, preferencja brania nad dawaniem -> skłonności do uzależnień
- faza analna (1,5-3 r.ż) - pierwsze okazje do buntu; niekonsekwencja rodziców -> skłonność do bałaganiarstwa, surowi rodzice -> skąpstwo, pedantyzm
- faza falliczna (3-7 r.ż) - kompleks Edypa/Elektry, lęk kastracyjny, identyfikacja
- faza latencji (7-12 r.ż) - kontakt z rówieśnikami
- faza genitalna (12-18 r.ż) - bunt adolescencyjny, druga osoba źródłem przyjemności seksualnej
podejście egzystencjalne:
- logoterapia - głównym celem jest zapoznanie się z własnymi uczuciami i wartościami; poszukiwanie sensu życia lub nadawanie go
- Frankl: sens w cierpieniu
metody terapii (model psychodynamiczny):
- dialogi sokratejskie - naprowadzanie pacjenta do odpowiedzi poprzez stawianie pytań
- derefleksja - odwracanie uwagi pacjentów od ich objawów i pokazywanie im kim mogliby być
- intencja paradoksalna - nurzanie się w objawach, a nawet ich wyolbrzymianie
zalety modelu psychodynamicznego:
- wszechstronny opis osobowości
- aspekty psychologiczne i emocjonalne
- odkrycie nieświadomości, konfliktu itd
- metoda leczenia oparta na psychologii
- wymiar ludzki pacjentów
- optymistyczne spojrzenie na leczenie
- skuteczność terapii psychodynamicznej
wady modelu psychodynamicznego:
- teoria zbyt trudna do potwierdzenia lub obalenia
- brak naukowych dowodów
- nie uwzględnia wpływu sytuacji np. społecznej
model środowiskowy dzieli się na podejścia:
- podejście behawioralne
- podejście poznawcze
Choroby i zaburzenia wynikiem środowiskowego uczenia się i można je zmienić zmieniając środowisko
założenia behawioryzmu:
- środowiskowość - kształtowanie przez środowisko
- eksperymentalizm
- optymizm
- założenia antypsychiczne - zjawiska takie jak uczucia, myśli, emocje nie są pełnoprawnym przedmiotem badań naukowych
metody terapii z warunkowaniem klasycznym:
- zanurzanie (np. pacjent z klaustrofobią zamknięty w szafie)
- modelowanie
- wzorowanie
- systematyczna desensytyzacja
